Turksch Russisch
VOOR UITBREIDING
werkverschaffing
WARSCHAU
stand houden
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Engeland tegenover
onoverwinlijken
kolos
Bregman
Poolsche buit
van tevoren
verdeeld
Ditmaal in Engeland
Inlijving
dienstplichtigen-
Dr. v. d. Tempel vraagt 20 millioen
Bestrijding
werkloosheid
Verzoek om
landbouwverlof
Geen Britsche vrees
voor duikbooten
ZATERDAG
Opperste oorlogsraad
der geallieerden
weer bijeen
vindt krachtig voortgang
blijft
Bombardement
eischt 700 dooden
Dit nummer bevat 12 pgalna's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Anti-Sovjetboeken in
Duitschland verboden
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
23 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8729
Reuter verneemt uit Stamboel, dat
Saragoglu, de Turksche minister van
buitenlandsche zaken, gisteren naar
Odessa is vertrokken op weg naar
Moskou, waar hij waarschijnlijk tien
dagen zal verblijven.
Uit Stamboel wordt nog gemeld, dat
de onderhandelingen te Moskou be
trekking zouden hebben op een pact
van wederzijdschen bijstand.
Men is in Turkije van meening, dat een
TurkschRussisch pact de positie van Tur
kije als beheerscher van de Dardanellen zeer
zou versterken en de veiligheid in de Zwarte
Zee zou verzekeren, hetgeen een waardevolle
aanvulling van de Turksche overeenkomsten
met Frankrijk en Engeland, die de veilig
heid in de Middellandsche Zee tot voorwerp
hebben, zou blijken te zijn. Saradjogloe roem
de, voor hij zich inscheepte, de oprechte
vriendschap tusschen Turkije en de Sovjet-
Unie en voegde daaraan toe, dat de interna
tionale onrust van den laatsten tijd de iden
titeit van hun belangen en het wederzijdsche
vertrouwen versterkt had.
Gisteren is een bijeenkomst van den
oppersten oorlogsraad der geallieer
den in Engeland gehouden. De ver
gadering werd bijgewoond door Da-
ladier, Dautry, Gamelin en admiraal
Darlan voor Frankrijk en Chamber-
berlain, Halifax en Chatfield voor
Engeland.
Er werden twee vergaderingen ge
houden, een des morgens en een des
middags.
De ontwikkelingen sedert de bij
eenkomst op 14 Sept. werden bestu
deerd en er werd van gedachten ge
wisseld over haar gevolgen voor den
toekomstigen loop der gebeurtenis
sen.
Er bestond volledige overeenstem
ming over den te volgen koers, zoo
wel om het hoofd te bieden aan deze
ontwikkelingen als om de geallieer
de plannen uit te voeren.
De Raad bestudeerde de kwestie
der munities en ravitailleering en er
werd overeenstemming bereikt over
de werkwijze om te komen tot een
coördinatie en vervolmaking van de
door beide regeeringen te treffen re
gelingen.
Daladier en de overige Fransche vertegen
woordigers zijn per vliegtuig naar de bij
eenkomst van den oppersten oorlogsraad ge
komen. De vergadering geschiedde in een
stad in het graafschap Sussex. Ofschoon de
bijeenkomst geheim was gehouden, bracht
een groote menigte Chamberlain en Dala
dier na de bijeenkomst een ovatie.
De volgende ploegen dienstplichtigen der
lichting 1939 zullen worden ingelijfd als
volgt:
Korps le, 2e en 3e luchtv. reg., ploeg 3,
tijdvak van inlijving 1-10 Oct. 1939, korps
waarbij de le oef. aanvangt: detachement
v. h. dep. luchtstrijdkrachten:
Bet. geneesk. troepen, ploeg 2, 1—10 Oct.
1939, le oef. depot geneeskundige troepen,
Comp intond. troepen, ploeg 3, 1—10 oei.
1939, le oef. depot intend. troepen;
le reg. huz. motorrijders, ploeg 1, 1—ïu
Oct.. 1939, le oef. depot cavalerie.
Datum van inlijving voor al deze dienst
plichtigen 2 Oct. a.s.
De beschikkingen, waarbu de minister
van defensie aan dienstplichtigen van deze
ploegen uitstel van eerste oefening of vrij
stelling van den dienstplicht heeft verleend
blijven van kracht. Deze personen worden
dus op den voor hen vastgestelden datum
van inlijving buiten hun tegenwoordigheid
ingelijfd.
De beschikking, waarbij de minister van
defensie aan den dienstplichtige \an ge
noemde ploegen uitstel van eerste oefening
of vrijstelling van den dienstplicht nee
verleend, blijft van kracht.
Het eindcijfer der begrooting
van Sociale Zaken is bijna f 12
millioen hooger dan in 1939.
Van de verhoogingen worden
genoemd:
Kapitaaldienst (kosten, ver
bonden aan de uitbreiding van
de werkverschaffing) f 20.000.000.
Bestrijding van de jeugdwerk
loosheid f 500.000.
Distributie van levensmidde
len f 3.000.000.
Bijdragen voor wederopneming
van arbeiders in het bedrijfsle
ven f 800.000.
Bijdrage ter zake van het ver
vroegde pensionneeren van ar
beiders ter bestrijding van werk
loosheid f 200.000.
Controle op overwerk.
Het ligt in het voornemen om,
méér dan tot nu toe geschiedde, ter
zake van aanvragen om overwerk-
vergunningen een grondig onderzoek
in te stellen, ten einde na te gaan, of
het niet mogelijk is, door aanstelling
van nieuw personeel, al dan niet na
scholing, herscholing of omscholing,
het overwerk overbodig te maken of
althans te beperken.
Verplaatsing arbeidskrachten.
Ter bestrijding van de werkloos
heid kan, nog méér dan in de laatste
jaren het geval was, gebruik worden
gemaakt van het middel van ver
plaatsing van arbeidskrachten, ten
einde werkloozen daar te brengen,
waar behoefte aan arbeiders bestaat.
Om dit te stimuleeren heeft de mi
nister de bestaande regeling betref
fende financieele tegemoetkoming in
de kosten van zoodanige verplaatsin
gen herzien.
Ten einde de kansen voor emigra
tie naar overzeesche gewesten zoo
veel mogelijk te kunnen benutten, is
het gewenscht, dat voor 1940 op dit
artikel een bedrag van f 43.400 wordt
beschikbaar gesteld.
Afvloeiing van ouderen.
Een van de vormen tot bestrij
ding der werkloosheid door so
ciale maatregelen ligt in het be
vorderen van afvloeiing van ou
deren, waardoor jongeren aan
het werk kunnen komen.
In die richting heeft de staat reeds
medegewerkt bij de maatregelen tot
vervroegde pensionneering in het
boekdrukkersbedrijf. Uiteraard zal
verder gaan in deze richting alleen
in die gevallen mogelijk zijn, waarin
door het bedrijf de noodige voorwaar
den voor vroegtijdige pensionneering
zijn of worden vervuld.
Herscholing.
In verband met de thans veelvul
dig voorkomende verschuiving van
arbeidskrachten is het van het groot
ste belang, dat de bezetting van open
plaatsen niet afstuit op een gebrek
aan bekwaamheid of geoefendheid
van de beschikbare arbeidskrachten.
Daarom zal zooveel mogelijk met
kracht worden voortgegaan in de
met name in den laatsten tijd reeds
in belangrijke mate gevolgde rich
ting, om in voorkomende gevallen
behulpzaam te zijn bij de scholing
en training van arbeiders.
Het kwartje van minister
Romme
Verwacht wordt, dat als ge
volg van de voorgenomen maat-
Dr. J. v. d. TEMPEL,
Minister van Sociale Zaken.
regelen tot werkverruiming het
aantal gezinnen, dat voor deel
name aan de spaarregeling in
aanmerking zal komen, in 1940
aanzienlijk zal zijn verminderd.
In verband hiermede is dit arti
kel f 450.000 lager geraamd dan
voor 1939.
Voor cultureele en sociale jeugd
zorg is f 500.000 meer uitgetrokken
dan voor 1939.
Boeren kunnen thans noode
gemist
Namens den Nationalen Boncl
Landbouw en Maatschappij is aan
den minister van Defensie een adres
gericht, waarin den minister wordt
verzocht zoodanige maatregelen te
willen bevorderen, dat aan gemobi
liseerde boeren, die thuis bij de
oogst- en zaaiwerkzaamheden noo
de gemist kunnen worden, een zoo
genaamd Landbouwverlof wordt
verleend.
Tevens wordt verzocht verbe
tering in de kostwinnersvergoeding
aan te brengen, daar gebleken is,
dat talrijke zelfstandige onderne
mers niet in staat zijn daarvan een
plaatsvervanger te betalen.
„DE BLOKKADE KAN ALLEEN DE
WESTERSCHE MOGENDHEDEN
ZELF SCHADEN."
Door het DuitschRussische niet-
aanvalspact hebben de twee grootste
staten van het continent, zegt de Na
tional Zeitung, de gemeenschappe
lijkheid van hun belangen voor el
kaar bevestigd. De wereld zal zich
thans voor de noodzakelijkheid zien
geplaatst om de DuitschRussische
overeenstemming als een vaststaand
feit van groote beteekenis te aan
vaarden, waarmede men rekening
moet houden en waar tegenover men
een standpunt moet innemen. De
vooruitzichten die zich hieruit ont
wikkelen, gaan ver uit boven alles,
wat de wereld heden reeds tracht te
geven aan begrip voor de wereldpoli
tieke gebeurtenis van het samengaan
der grootste continentale mogendhe
den.
Als randstaten van Europa hebben de
westelijke mogendheden steeds weer getracht
zich een monopoliepositie voor de wereld
handel te reserveeren en iedere gezonde
deelneming van het continent aan de eco
nomische ontsluiting van de overzeesche we
reld verhinderd. Zij hebben de» overzeesche
landen niet tot organische en zelfstandige
staatsvormen, maar tot filialen voor de mas
sa-productie van enkele koloniaal economi-
NOG DRIE HAARDEN VAN
VERZET IN POLEN.
De burgemeester van Warschau,
Starzynski. heeft in een radiorede
hulde gebracht aan de heldenmoed
van de bewoners van Warschau
in hun strijd tegen den aanvaUer.
Gisteravond zij zeventig bommen
op de stad gevallen, zevenhonderd
personen werden gedood. De strijd
om Warschau duurt nog voort, de
verdedigers bevinden zich nog op
dertig kilometer van het centrum
der stad. Het leger van generaal
Rummel is in de hoofdstad aange
komen en generaal Rummel heeft
generaal Czuma, die bij het bom
bardement werd gewond, vervan
gen.
In Lwow bestaan nog haarden
van tegenstand in het centrum Ver
der werd nog heitig gestreden hij
Kutno.
In het Oosten rukt het roode
leger langzaam op, doch zonder
emstigen tegenstand te ondervin
den.
Luitenant Lipinski heeft voor radiozender
Warschau 2 verklaard, dat er buiten War
schau nog verscheidene centra van weer
stand zijn, waarvan de belangrijkste liegen
in den sector WarschauModlin, waar de
troepen van generaal Borlnowski strijden
en in den sector ZamoscZawaruska, waar
de troepen onder bevel staan van gene
raal van Biermnacki. Een andere groep van
weerstand zou in Lwow zijn, maar War
schau heeft geen bijzonderheden over dit
punt.
Op het oogenblik, waarop Lipinski zijn
uiteenzetting beëindigde, om 21 uur 20,
werd do ontvangst van den zender gestoord
door Duitsche stations, die eerst muziek uit
zonden en vervolgens anti-Poolsche berich
ten gaven, inhoudende, dat geheel Polen
reeds in handen van Duitschland was.
Nog drie haarden van verzet.
In Polen bestaan nu nog drie
haarden van tegenstand van het
Poolsche leger, niettegenstaande het
feit, dat de Duitsche en Russische
legers elkaar zijn genaderd. De aan
val van de Russen heeft evenwel
een hereeniging van de Poolsche le
gers onmogelijk gemaakt.
Twee Poolsche legers staan onder com
mando van do generaals Sosnokowski
en Sikorski. Het eerste strijdt bij Grod.no
en het tweede in het zuiden. Het gebied
van het laatst genoemde leger is vrij vaag,
het is een vierhoek, welke steunt tegen de
Karpathen en de Poolsch-Hongaarsche grens
en zich uitstrekt tot Lwow en Lublin.
Toch bevinden zich binnen dit gebied
Duitsche en Russische gemotoriseerde af-
doelingcn, zoodat in dit gebied een mengel
moes van troepen bestaat.
De Poolsche tegenstand in het Noorden,
onder leiding van generaal Sosnokowski,
wordt geboden door de troepen, die oor
spronkelijk den rechtervleugel van het Pool
sche leger vormden, versterkt door de troe
pen, die na den aanval van de Duitschers
bij de Narew werden teruggeslagen. Hierbij
bevindt zich veel cavalerie. Het gebied,
waar generaal Sosnokowski strijd, die geldt
voor een der beste leerlingen van Pilsoeds-
ki, is gunstig voor de Polen, het is een
bosch- en waterrijk land.
Het derde centrum van tegenstand is
Warschau en Modlin.
sche producten ontwikkeld. Zij hebben ge
poogd de groote staten van het continent, op
welker verbruik zij aangewezen waren, tot
volkomen afhankelijkheid te brengen van
hun tusschenhandel. Ook de blokkade komt
den democratieën klaarblijkelijk ook thans
voor als de bekroning van haar politiek.
Het grootste vastelandsblok der
wereldgeschiedenis staat thans in
rustige vastbeslotenheid tegenover
haar. De Engelsche blokkade kan de
zen kolos niets meer maken. Zij kan
slechts het ontstaan van nieuwe in
dustrieën bevorderen, en uiterste
concentratie op de geweldige eigen
krachten van het continent verster
ken, het ontwaken van dit blok be
spoedigen..
De blokkade van do westelijke mogendhe
den zal zich derhalve op den duur alleen
keeren tegen haar eigen overzeesche bezit
tingen en tegen de neutrale staten. Een oor-
logsduur van drie jaren moge den rekenaars
aan de Theems nog juist dragelijk lijken,
een nog langere duur wordt echter door de
groote mogendheden van het continent met
koelbloedigheid onder oogen gezien. Een
dergelijke oorlog zou het economische orga
nisme van het vasteland ontwikkelen tot
geweldige scheppingsenergie, zou den we
reldhandel onherroepelijk vernietigen.
Verwachting: Zwaar tot half
bewolkt, enkele plaatselijke
regenbuien, weinig verande
ring in temperatuur, zwak
ke tot matigen wind uit
Noordelijke richtingen.
Accountantskantoor
lid N. I. v. B.
LEERAAR M. O.
Lid Ned. Gen. v. Acc.
Loodsgracht 72 - Tel. 560
Grensafbakeningslijn stond reeds
in Augustus vast.
VAN BEIDE ZIJDEN WAT NEMEN
EN GEVEN.
Van welingelichte Duitsche zijde wordt
bekend, dat de kwestie der gepubliceerde
DuitschSowjet-Russische grensafbakenings
lijn principieel reeds voor het begin van
de Duitsche militaire maatregelen tegen Po
len, voor het geval dat deze noodzakelijk
mochten worden, was geregeld.
Daarbij is men van Duitsche zijde uitge
gaan van de stelling, dat het niet de taak
van het Duitsche leger was zooveel moge
lijk Poolsch gebied te bezetten, maar veel
eer het Poolsche leger zoo spoedig mogelijk
te vernietigen. Dat doel is bereikt.
De Duitsch-Russische demarcatielijn geeft
zooals gezegd, aan Rusland ongeveer de
helft van het Polen van Versailles maar
laat het gebied ten W. van de Weichsel, dat
vóór den Wereldoorlog Russisch was, in
Duitsche handen. Als compensatie hiervoor
krijgt Rusland evenwel het grootste deel
van Galicië, dat tot 1918 Oostenrijksch was.
De lijn is slechts een grens tusschen de
twee legers en zal waarschijnlijk niet de de
finitieve DuitschRussische grens vormen,
waarover thans nog te Moskou door eeu
Duitsche en een Rusische delegatie wordt
onderhandeld.
Men gelooft echter dat het onwaarschijn
lijk is dat met het terugtrekken van de
Duitschers in de richting van de Weichsel
de nieuwe politieke grens van Rusland ver
oostelijk van deze lijn zal worden getrokken.
In wélingelichte Duitsche kringen gelooft
men aan de mogelijkheid dat Duitschland
en Rusland in het thans bezette gebied een
of meer kleine buffer-protectoraten zullen
vestigen.
Zij worden herzien. Zelfs „Mein
Kampf" herzien?
Havas meldt uit Bazel:
Uit vrees voor de reactie, die de Duitsch-
bolsjewistische politiek op de Duitsche be
volking heeft, hebben de nationaal socialis
tische autoriteiten voorloopig het uitleenen
van anti-bolsjewistische boeken door open
bare boekerijen verboden. Deze boeken moe
ten worden onderworpen aan een nieuw
onderzoek door een commissie onder leiding
van den Fuehrer en den chef der uitgaven
van de N.S.D.A.P., Bouhler. Op grond van
dit besluit mag ook „Mein Kampff" niet
door de openbare bibliotheken te Essen wor
den uitgeleend.
Nieuwe methoden vergemakke
lijken den strijd.
De diplomatieke medewerker van Reuter
schrijft:
Er bestaat goede technische reden voor het
officieele vertrouwen in de bekwaamheid
cm doeltreffend op te treden tegen de duik
bootbedreiging. Ingevolge de nieuwe metho
den is het geen overdrijving te zeggen, dat
terwijl in den vorigen oorlog veertien tor-
pedobootjagers gebruikt konden worden voor
de jacht op duikbooten. thans twee dezer
schepen het werk doeltreffender kunnen ver
richten.