De visschersvloot ligt stil
VOOR SLECHTS
I CENT
'n TOPPRESTATIE
EN
^kVERUÜflRfTlING
De leugen
campagnes
6 Juttertjes ff 1.-
Treurige toestand als gevolg van
den oorlog
Amandel speculaas!
De Vries, Alkmaar
De Broodoorlog
Zaterdag 23 September 1939
Tweede Blad
£tcuilrueiuu4
Risico aanmerkelijk
toegenomen
COR KRIGEE
Tien millioen
voor Hellevoetsluis!
„Gortertrein" behoort tot
het verleden
Scheepstijdingen
„Van Ewijck"-slachtoffer
begraven
Dr wrcLrrr rerre
WERNER CRONE, Koningstr. 29
H.R,C. I—Alcm. Victrix I
Het is een bedroevend feit, dat de zee-
visscherü, die de laatste jaren voortdurend
noodlijdend is geweest, opnieuw zwaar
wordt getroffen door de omstandigheden.
Deze omstandigheden zyn oorzaak, dat
bijna het geheele bedrijf is lamgeslagen.
Het zal ieder duidelijk zijn, dat de weinig
rooskleurige toestand, waarin dit bedrijf
verkeert zijn directen invloed doet gelden
op de nevenbedrijven en daardoor indirect
op het geheele economische leven. De hoe
veelheid die nog gevangen wordt, is te ge
ring om in de behoefte van een heel land
te kunnen voldoen en de prijzen, die door
den geringen aanvoer geweldig zijn geste-
gen, zijn van dien aard, dat zij de gemid
delde beurs niet meer zijn te betalen. Dit
klemt des te meer, daar het vischverbruik
in Nederland vooral in de kustplaatsen
aanzienlijk is geweest.
Wie er nog visschen.
Gaan we na wie er nog visschen en waar
er nog gevischt wordt, dan blijkt dat door het
groote risico, dat aan de vischvangst op het
oogenblik is verbonden, zich geen enkel vis-
schersvaartuig meer op de Noordzee waagt.
De vischrijke gedeelten van de Noordzee, die
in den zomer gevonden worden nabij de Dog-
gersbank, zijn in den winter meer Noordelijk
gelegen, zoodat de schepen om de Noord zou
den moeten varen, wat, met het oog op de
daar liggende mijnenvelden, geheel onmogelijk
is. Immers in den winter gaat de visch „de wal
uit" en wordt de meeste visch in het Noorde
lijk deel van de Noordzee den Atlantischen
Oceaan gevangen.
Ook achter de gronden, achter de Noorder
en Zuiderhaaks, is aan de vischvt ngst door de
daar voorkomende mijnen, te groot risico ver
bonden, zoodat geen visscher zich op het
oogenblik meer op de gronden waagt. Een kot
ter, die het onlangs nog riskeerde om in dit
gebied zijn netten uit te goöien merkte wel
een zestal los drijvende mijnen op. Dit demon
streert voldoende de groote mate van gevaar
aan het uitoefenen der visscherij achter deze
gronden verbonden.
Zoodat er ten slotte slechts is overgebleven
de kustvisscherij.
Deze wordt door een aantal kotters, zoowel
uit Den Helder als van Texel, uitgeoefend ter
hoogte van Petten, in de kustzone, zonder dat
zij zich daarbij ver op zee durven wagen.
De botters varen in het geheel niet uit om
dat deze vaartuigen niet over voldoende motor
kracht beschikken om wanneer een plotseling
opkomende bui hen overvalt, bij stormachtig
weer en sterke zeestroomingen een zoodanigen
koers te houden, dat zij zekerheid hebben om
zich eenerzijds uit de branding te houden en
anderzijds de mijnenvelden te kunnen mijden.
De garnalen visscherij.
Ook de garnalen visscherij ondervindt van
den tegenwoordigen toestand groote tegenslag.
Deze visscherij, werd voor het overgroote deel
's nachts op de reede uitgeoefend. Dit biedt
het voordeel, dat de garnalen dan versch aan
den afslag komen, en nog frisch op de Am-
sterdamsche markt kunnen worden aange
voerd. Want het is een vreemd, maar desniet
temin vaststaand verschijnsel, dat de Amster-
damsche huisvrouwen niet anders dan versche
ongekookte garnalen willen zien geleverd.
Op het oogenblik is het niet mogelijk deze
vangst op de ree 's nachts uit te oefenen, van
wege het groote gevaar, dat daaraan verbon
den is door de ronddrijvende mijnen.
De garnalenvisschers zijn hierdoor genood
zaakt deze visscherij overdag uit te oefenen,
waardoor de garnalen een heele nacht over
moeten blijven staan, zoodat zij niet versch
meer op de Amsterdamsche markt kunnen wor
den geleverd, en de kwaliteit aanmerkelijk
vc mindert.
In dit verband zou het gewenscht zjjn
om een intesieve propaganda te voeren om
de afzet van gekookte garnalen op deze
markt te vergrooten. Di' biedt bovendien
het groote voordeel, dat gekookte garna
len makkelijk te zeven en daardoor in aller
lei sorteering en kwaliteit kunnen worden
geleverd.
Het gevolg van dezen gevaarlijken toestand
op de Noordzee en op de Waddenzee is, dat
bijna de geheele vloot binnen ligt.
Andere oorzaken.
Maar er zijn nog andere oorzaken buiten het
groote risico der vaart aan te wijzen voor het
feit, dat de visschersvloot niet uitvaart.
Daar is in de eerste plaats de hooge premie,
die betaald moet worden voor de Casco- en
Vanaf heden onze heerlijk gekruide
Molestverzekering, die van dien aard is, dat
bijna niemand haar betalen kan vanwege de
groote lasten, die het bedrijf reeds drukken.
De meeste vaartuigen zijn bovendien in het
geheel niet in de zeerisicoverzekering opge
nomen. Een andere reden is gelegen in het feit,
dat de reeders der visschersvaartuigen van
regeeringswege verplicht zijn geworden om,
mocht zich op zee een ongeluk voordoen, waar
bij een lid of meerdere leden der bemanning
om het leven komen, aan de nabestaanden
een zoodanige uitkeering te doen, dat zij niet
aan het hoognoodige gebrek zouden hebben.
Dat de meeste eigenaars daaraan, gezien de
slechte resultaten der laatste jaren en de
groote financieele nooden waarin zij in deze
jaren zijn geraakt, niet kunnen voldoen, is te
begrijpen. Niemand kan op zich nemen om aan
eventueele nabestaanden een uitkeering van
twaalf, dertien gulden te doen.
Vaart hij toch uit, dan stelt de eigenaar zich
dus voor een zoodanig risico, dat doet zich
een dergelijk geval op zee voor, hij voor
zijn heele leven onoverkomelijke lasten op zich
nemen zou. Zelfs de meest energieke en kapi
taalkrachtige visscher staat hier volkomen
machteloos en is gedoemd om in de haven te
blijven liggen.
per half pond f 0.25.
van Galenstraat 71
Tel. 399
Bovendien zijn de premies van de Molestver
zekering der regeering voor de kleine kust
vaartuigen nog niet bekend, zoodat vooralsnog
een afwachtende houding wordt aangenomen.
Want van het bedrag dezer premies zal voor
een groot deel het al of niet uitvaren af
hangen.
Men vreest in visscherijkringen, dat deze
premies hoog zullen uitvallen.
Over het uiteindelijk resultaat van de des
betreffende besprekingen is nog niets te zeg
gen, daar zij nog aan den gang zijn, maar wel
is zeker, dat het uitvaren van de visschersvloot
ook daarvan voor een groot deel afhangt.
Ten aanzien van deze definitieve vaststelling
van de premies spreken we de hoop uit, dat
deze door de regeering niet al te hoog zullen
worden gesteld, daar, wanneer zulks wel het
geval zou zijn, de schippers onder dubbele las
ten zouden zuchten.
Immers worden de premies hoog gesteld, dan
zal het tweemaal zoo moeilijk zijn deze op te
brengen, daar de bedrijfsonkosten aanzienlijk
zijn gestegen.
Dat blijkt wel overduidelijk als men in aan
merking neemt, dat reeds nu de prijzen van de
visscherijbenoodigheden, zooals touwwerk en
dergelijke, met minstens twintig procent zijn
gestegen.
Daarbij worden deze onmisbare artikelen
niet meer op crediet geleverd, maar kunnen
zij niet anders meer worden verkregen dan
a contante betaling.
De toestand op het oogenblik.
Door de groote onkosten van het bedrijf, het
risico, verbonden aan het zich wagen op de
vischgronden, en het wachten op de definitieve
Regeeringsmaatregelen is dus op het oogenblik
zoo, dat een groot deel der Heldersche vis-
schers zijn aangewezen op steun.
Voor het grootste deel wordt deze steun uit
gekeerd uit het Zuiderzeesteunfonds. Voorzoo
ver de visschers geen uitkeering. krijgen van
wege dit Zuiderzeesteunfonds zijn zij aange
wezen op Rijkssteun en Maatschappelijk Hulp
betoon. En wel, de schippers op Maatschappe
lijk Hulpbetoon en de knechts op Rijkssteun.
Daarbij doet zich het eigenaardige en in zeke
ren zin onrechtvaardige feit voor, dat een
schipper, die bovendien nog voor aflossing van
rente en voor onderhoud van zijn schip heeft
te zorgen, minder steun krijgt uitgekeerd, dan
de knecht.
Vergelijken we den tegenwoordigen toestand
met die in het begin van den vorigen oorlog,
dan zien wij hetzelfde zich voordoen. Toen ge
lukte het den heer Staalman, Tweede Kamer
lid, om een voor de schippers gunstige premie
regeling te verkrijgen, waardoor gedurende
het geheele verdere verloop van den oorlog
kon worden uitgevaren en verdiend, omdat de
aanvoer niet geheel voldoende was om de aan
vraag op de binnenlandsche markt geheel te
bevredigen en de prijzen dientengevolge goed
waren. Helaas zijn er ook toen slachtoffers ge
vallen, slachtoffers, wier nabestaanden ook
thans nog uitkeeringen krijgen.
Van welk een geweldig belang het is,
dat de vloot weer uitvaart, blijkt wel als
men even bedenkt, welke nevenbedrijven
door het stilliggen der visscherij worden
gedupeerd, namelijk nettenfabrieken, kui
perijen, handelaars in visscherijbenoodigd-
heden en niet te vergeten de vischhande-
laren en -venters, die door het stilstaan
van den aanvoer werkloos en broodeloos
zijn geworden; de vischventers zijn bijna
zonder uitzondering op steun aange
wezen.
Wordt er doorgevischt, dan kan er goed
worden verdiend, zoowel door visscher als
venter en handelaar. Dit blijkt wel uit het feit,
dat onze correspondent te Urk ons eenige
dagen geleden (18 Sept.) schreef:
„Slechts enkele vaartuigen hebben op de
Noordzee durven visschen. Deze vaartuigen
hebben slechts één etmaal gevischt In dit
etmaal werden er zeer goede besommingen ge
maakt. Aangezien er zeer weinig aanvoer van
versche visch van de Noordzee was, zoo maak
te dit den prijs van deze visch zeer duur. In
dit etmaal varieerden de besommingen dan
van van 175 tot 200 gulden per motorvaartuig.
Wij lezen in „Het Volk":
Z Van de bedragen, die op de begrooting
Z van het departement van Waterstaat zijn n
3 geraamdten behoeve van onderhoud en j;
Z verbetering van kustverdediging noemen
z wij het bedrag van ruim f 10 millioen
2 voor het uitvoeren van bestortingen bij 3
z de zeemerken te Hellevoetsluis en f 15.9
millioen voor de voorziening van de duin- S
Z voet bij het Flauwe Werk op Goedereede. 3
Z Het onderhoud van zeemerken op Vlie- z
Z land vraagt 30.000 en de Heldersche Z
3 zeedijk f 10.000. De rijkszeewering te 3
Vlissingen vraagt 12.000 voor bestor- 5
Z ting en vernieuwing en de bebossching jj
3 van de duinen op Ameland f 14-000.
Ook waren er voor de kust van IJmuiden nog
maar enkelen aan het versche garanen vis
schen. Op de Waddenzee werd niet gevischt."
De ellendige toestand in het bedrijf der
vischverkoopers werd wel zeer duidelijk belicht
op de 20 Sept. gehouden vergadering van
de Vischhandelaarsvereeniging „Vrede" te
Scheveningen.
Uit het voorgaande blijkt duidelijk hoezeer
de oorlog ons visschersbedrijf schaadt. Dit is
voor een stad als Den Helder, waar een aan
zienlijk gedeelte der bevolking direct of in
direct van de vischvangst leeft,een groot na
deel (al zal dit nadeel niet zoo sterk worden
gevoeld door buitenstaanders als in een stad
als IJmuiden).
Wy kunnen er daarom niet genoeg op
aandringen, dat van Regeeringswege
spoedig het noodige wordt gedaan om de
vloot weer te laten uitvaren. Wy hopen,
dat de regelingen, die zij ten aanzien van
de visschery treft, zoodanig zyn, dat de
vloot niet alleen uitvaren, maar ook
1 o o n e n d het bedrijf uitoefenen kan.
Door het vertrek van Gorter uit de
stad kwam einde aan de verbinte
nis met de Ned. f poorwegen.
Zooals men gisteren in een advertentie
in ons blad Leeft kunnen lezen, is er een
einde gekomen aan den verkoop van goed-
koope plaatsbewijzen voor den trein op
.Voensdag, welke trein door den volks
mond reeds sedert verscheidene jaren den
naam van „Gorter-trein" gekregen had.
Bij informatie bij de Spoorwegen deelde
men ons mede, dat door vertrek van Gor
ter naar elders, automatisch een einde
was gekomen aan de verbintenis tusschen
genoemde Gorter en de Spoorwegen. Dit
was nameiyk een uitzonderingstoestand,
waaraan thans voor goed een einde is ge
komen.
De speciale week-end kaarten waren
reeds pe I Augustus j.1. vervallen. Deze
hadden geen zin meer, toen vanwege de
Spoorwegen zelf het billijke week-end re
tour voor meer dan één dag ingesteld werd.
Thans is echter tevens de goedkoope
Woensdagsche trein komen te vervallen
en het kan wel haast niet anders, of de
handeldrijvende middenstand zal dit feit
met vreugde begroeten. Want onder de
passagiers van dien Gortertrein, in den
zomer soms een 250-tal, in den winter een
150-tal bedragende, was steeds een groot
percentage, dat Amsterdamwaarts toog
teneinde aldaar hun inkoopen te doen.
Het komt ons overbodig voor er op te wij
zen, dat deze handelwijze een verkeerde was.
Het moge toch bekend zijn, dat men in de
hoofdstad zeker niet goedkooper kan inslaan,
dan in Den Helder. Gezwegen nog van de kos
ten die men maakte gedurende de reis. Er
waren ook menschen in den „Gorter-trein",
die een dagje naar hun familie gingen of naar
een specialen dokter. Voor die categorie is het
een strop, nu die goedkoope gelegenheid tot
het verleden is gaan behooren.
Sedert ongeveer 8 jaar heeft deze merk
waardige vervoergelegenheid, die in Neder
land uniek was, bestaan, en nog vele jaren
zal men stellig over dezen „Gortertrein" hoo-
ren spreken. Ook de Heldersche middenstan
ders, waarvan men overtuigd kan zijn dat zij
dit vertrek van Gorter met groote blijdschap
zien.
De evangelist Sevensma spreekt
In een advertentie in dit nummer wordt
bekend gemaakt, dat de bekende evangelist,
de heer J. Sevensma. morgenochtend om half
elf en mogenavond 8 uur in het Evangelisatie
gebouw, Vijzelstraat, hoopt te spreken.
Burgerlijke Stand van Den Helder
BEVALLEN: H. M. de Boer-Luider z.; A.
Kwast-Josée z.; A. A. Lutzke-Beukers d.; J.
Groenhard-Stolt d.
OVERLEDEN: A. C. van Dalen-Giebel 67
jara.
Een leuke Foto van
U in zakformaat
GA NAAR
Jionln^iU. 29
er laag kolen-
- verbruik en weinig A
onderhoudskosten
Het einde van den strijd nog steeds
niet in zicht.
Men verzoekt ons van de zijde van den Hel-
derschen Broodbakkers Patroonsbond opname
van het volgende:
Werd er reeds gedurende langen tijd door de
Heldersche broodbakkers met verlies gewerkt,
erger wordt dit, nu de prijzen der grondstoffen
zich in stijgende lijn bewegen. De verliezen
worden dus steeds grooter.
In verband hiermede heeft zich een bestuurs
lid van den Bond naar den heer Bruin, den
directeur van de N.V. „De Volharding" be
geven, teneinde wederom een poging te wagen
om tot een onderling geregelden redelijken
prijs te komen. Het resultaat van dit onder
houd was wederom nihil.
Weliswaar was de heer Bruin niet on
geneigd den broodprijs te verhoogen, doch
slechts alleen onder de voorwaarde, dat
zijn prijs 1 cent onder dien van de overige
bakkers in Den Helder zou blijven.
Op deze voorwaarde wilden de bakkers
niet ingaan. Het bestuur meende, dat een
dergelijk aanbod niet voor aanneming in
aanmerking kon komen.
Uit het onderhoud bleek voorts, dat er
bij de N.V. „De Volharding" geen sprake
is om den strijd op te geven. Integen
deel, men zal er nog wel een jaartje tegen
op gooien.
Uit deze mededeelingen, die wy van be
stuurszijde van den Bond ontvingen, biykt
dus wel zeer duideiyk, dat ëen oplossing
in dit broodconflict binneö afzienbaren tjjd
nog steeds als illusoir beschouwdkan
worden.
In verband met de tijdsomstandigheden
zullen door ons geen posities van schepen
meer worden bekend gemaakt, behoudens
enkele berichten, die ons nog eventueel met
goedvinden van de betreffende reederyen ter
publicatie worden medegedeeld.
Plechtigheid te Utrecht.
Op de Tweede Algemeene Begraafplaats te
Utrecht is gisterenmiddag om vier uur het
stoffelijk overschot van den bij de- ramp van
de „Van Ewijck" omgekomen milicien J.
Krul, met militaire eer begraven.
Het stoffelijk overschot van het lid der be
manning was Woensdag j.1. bij West-Terschel
ling aangespoeld. Na een rouwdienst in de
woning van den overledene aan de Oudwijker-
veldstraat, welke dienst geleid werd door
ds. D. Zwart, gereformeerd predikant te
Utrecht, stelde de stoet zich onder enorme
belangsteling op. Voorts gingen twee tam
boers en een vuurpeleton onder leiding van
luit. ter z je Jongeburger en een deputatie
van het opleidingsschip te Amsterdam, met
luit. ter zee Hootsen.
Namens den minister van Defensie was
aanwezig kapt. W. C. Kamman en kapt.
Mauenbrecher, prof. Bard et, dr. Bos en prof.
Nieschoels vertegenwoordiger der veterinaire
faculteit der rijksuniversiteit te Utrecht.
Het Natuurhistorisch Museum
Het uitbreken van de mobilisatie en de daar
mee gepaard gaande bezetting van de school
in de Oostslootstraat, maakte het noodzakelijk,
dat het museum gedurende korten tijd geslo
ten werd. Na het vertrek van de militairen
bleken de collecties, door het vele stuiven, der
mate vervuild te zijn, dat een grondige schoon
maak aan de heropening vooraf moest gaan.
Na enkele weken van ingespannen werken
is het museum echter weer geheel in orde en
zelfs in vrij belangrijke mate uitgebreid, zoo
dat het vandaag weer voor het publiek open
gesteld kan worden.
Buiten de uitgebreide collecties vogels, zoog
dieren en dieren van onze kust, bezit het mu
seum thans een vrij groote collectie visch-
modellen, die speciaal voor het museum ver
vaardigd werden door den Wetenschappelijk
Assistent van het Gem. Museum voor het On
derwijs in Den Haag.
Bovendien werd de gedwongen rusttijd be
steed om het herbarium van de omgeving van
Den Helder geheel in orde te maken, zoodat
ook dit nu voor publieke bezichtiging gereed is.
De velen in onze stad, die belangstellen in
het leven van planten en dieren, raden wij ten
zeerste aan eens een kijkje in het museum te
gaan nemen.
Heldersche schaakver. „Morphy"
In een advertentie in dit nummer deelt de
Heldersche Schaakver. „Morphy" mede, dat
zij, ter opening van het winterseizoen een si
multaan seance zal houden door de heeren
K. Geus, J. C. v. Epen en Dr. P. Feenstra
Kuiper, op Dinsdag a.s. in de bovenzaal van
het Kegelhuis, Julianapark.
Belangstellende bezoekers kunnen tegen een
der spelers uitkomen.
PORTRET ATELIEP
JAGCE ESOEP 1
In dezen weinig nuchteren tijd de
nuchterheid te betrachten, is een zaak
van gezond verstand. We hebben het al
eens eerder gezegd: in oorlogstijd moet
men de berichten, die van de fronten ko
men en die door de strijdende partijen
worden uitgezonden, niet al te serieus
nemen. De leugen ligt er soms dik op,
maar ook vaak is de samenstelling van
het bericht zoo, dat men het voor waar
aan wil nemen.
Men neme b.v. eens kennis van de lezing
over den aanslag op den Roemeenschen
minister-president, door leden van de Gar
disten, een organisatie, die nationaal-socia-
listische sympathieën heeft. Hoewel .de Roe-
meensche regeering zelf zegt, dat de moord
niet van internationale beteekenis is en zij
hem dus als een uitsluitend binnenlandsche
aangelegenheid beschouwt, grijpt het Duitsche
Nieuwsbureau deze misdaad aan om Enge
land te beschuldigen, terwijl Havas, het
Fransche persbureau, Duitschland beschuldigt
in Oost-Europa en op den Balkan een nieuw
centrum van agitatie te scheppen.
Zoo beschuldigt men elkaar en dit is een
van de typische bewijzen van de oorlogspro
paganda, een propaganda, die ten doel heeft
de neutrale landen zoo mogelijk te be
ïnvloeden.
Met dezelfde bedoelingen kunnen ook
berichten uitgezonden worden over op
stand in het Duitsche protectoraat.
Duitschland heeft zich van de week ge
haast de geruchten over guerilla's in
Bohemen en Moravië tegen te spreken.
Mag men, den Londenschen corr. van de
„Maasbode" echter gelooven, dan heerscht
er in Bohemen en Moravië een toestand,
welke slechts vergeleken kan worden met
de Spaansche guerilla tegen Napoleon,
den gruwelijksten strijd van dien aard, die
ooit geweest is.
Deze strijd is niet alleen gericht tegen de
Duitsche troepen, doch tegen iederen Duitschen
militair persoonlijk, die den Tsjechen in han
den valt of in een stille zijstraat onder het be
reik van zijn mes of revolver komt. Het aantal
slachtoffers onder de Duitsche soldaten en of
ficieren is reeds hoog.
De leiders van de guerilla stellen zich op
het standpunt, dat zij geen oorlog voeren,
maar een nationalen opstand tegen een
vreemden indringer, dien zij niet op hun
bodem dulden.
In hoeverre deze berichten dus waar zijn, is
moeilijk te controleeren, maar de mogelijkheid
van een opstand in de geannexeerde landen is
lang niet buitengesloten. De ontevredenheid
bij velen is groot en nu Duitschland zijn handen
vol heeft, zoowel in het Oosten als in het
Westen, is de kans van verzet gemakkelijk.
Ook het scherp optreden van de Duitsche re
geering tegen de daders schijnt de opstandige
beweging niet te kunnen onderdrukken.
Is Uw verloofde
gcmobUiiecid
Laat dan nu een goede
FOTO voor hem maken
6 Juttertjes f I.-
Apotheken
Van hedenavond 9 uur tot Maandagmorgen
is alleen geopend de apotheek van D. W. de
Baa, Binnenhaven.
Van 25 September tot 2 Oct. wordt avond
en Zondagsdienst waargenomen door de firma
SmeetsSnel, Westraat.
H.R.C. begint de nood-competitie a.s. Zon
dag tegen haar alouden tegenstander Alcm.
Victrix.
Het H.R.C.-elftal is als volgt samengesteld:
Dijkshoorn
Leavy Buitenhuis
v. Dok Stolk v. d. Dungen
Sanders D" Jong Zymny Roomeyer Dissel
De aanvang is half drie en de entrée voor
het terrein is gesteld op 40 cent, tribune 20
cent extra; dienstplichtif'en beneden den rang
van onderofficier 10 cent.
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen
Barometerstand Den Helder: 762.8
Temperatuur lucht: 15.5
Maximum temp. lucht: 17.1
Wind: richting: N., kracht 4
Temperatuur zeewater: 17.3
Licht op: 7,09 u.
