Vredesoffensief
luidt nieuwe eischen in
Russisch-Turksch „halt"?
Geen voorrang,
Letland en Littauen
drie gewonden,...
Koloniale en Italiaansche
verlangens aan de beurt
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Polen als Duitsch protectoraat
De eene misdaad
na de andere
gaan hun vonnis hooren
Kanonnen op
koopvaardijschepen
JyEERBERlCHT
Pamfletten
dwarrelen neer
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
dinsdag
3 OCTOBER 1939
67e JAARG. No. 8736
Het kaa voor Engeland
nog erger worden
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-Ml|. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Het omroepstation Rome heeft gisterenavond medegedeeld, dat
het bezoek van Ciano aan Berlijn gelegenheid heeft geboden voor
een bespreking van beslissingen van Duitschland en Italië in ver
band met den nieuwen toestand. Deze besluiten, aldus werd gezegd,
beoogen een rechtvaardigen vrede en voorzien in de eerste plaats
in de vorming van een nieuwen Poolschen staat als Duitsclie pro
tectoraat. In dezen nieuwen staat worden niet de door Rusland be
zette gebieden en de districten, welke het voorwerp van de oor
spronkelijke Duitsche eischen waren, opgenomen.
IN DE TWEEDE PLAATS VOORZIEN DE BESLUITEN IN HET
BIJEENROEPEN VAN EEN EUROPEESCHE CONFERENTIE TOT
REGELING VAN DE KOLONIALE VRAAGSTUKKEN EN DE
VRAAGSTUKKEN BETREFFENDE DE MIDDELLANDSCHE ZEE,
DIE VOOR ITALIë VAN VITAAL BELANG ZIJN.
DE OMROEPER ZEIDE, DAT DEZE WEEK WAARSCHIJN
LIJK VREDESVOORSTELLEN OP DEZEN GRONDSLAG GEDAAN
ZULLEN WORDEN.
Deze verklaring, afgelegd voor de offici-
eele Italiaansche zender rukt veel veronder-
Stellingen uiteen, welke omtrent het Duitsch
Russisch vredesoffensief werden geopperd.
Het blijkt nu, dat de tactiek der dictato
ren, „na elke zege een nieuwe eisch", ook
thans niet zal worden verloochend. Ja, het
ziet er naar uit, alsof volgens een vooruit
klaargemaakt program, thans Italië zich in
den oorlog zal mengen.
De geruchten, dat Hitier zich ten bate
van Goering zou willen terugtrekken, win
nen door deze jongste Italiaansche verkla
ring niet aan waarschijnlijkheid, 't Ziet er
eerder naar uit, dat. de Führer, tezamen met
zijn vrienden Stalin en Mussolini-, de demo-
cratiën voor een beslissing wil plaatsen.
Ongetwijfeld zullen zoowel Engeland als
Frankrijk weigeren op een vredesaanbod in
te gaan, dat niet alle elementen voor een
waarlijk duurzame overeenstemming tus-
schen de volkeren bevat en daar de Italiaan
sche Radiostem spreekt van nieuwe, verder
gaande verlangens, zonder aan Polen en
Tsjechië de in Britsche oogen onmisbare
vrijheid te hergeven, is het „vredesoffensief"
reeds bij voorbaat tot mislukking gedoemd.
Intusschen blijven de Duitsche bladen on
verdroten de vrede prediken en leiden daar-
doori als het ware Hitler's groote Rijksdag
rede van morgen in.
De Duitsche pers wijst er op, dat een
week vol beslissingen is gekomen. Daarbij
wordt er de nadruk op gelegd, dat de teer
ling nog niet is geworpen en dat 't vredes
offensief nog steeds op marsch is.
De Berlijnsche correspondent van het
Hamburger Fremdenblatt stelt in het licht,
dat in dit groote verband uiteraard ook
de Berlijnsche besprekingen van den Itali-
aanschen minister v. buitenlandsche zaken
gewaardeerd moeten worden. Zij zijn geëin
digd met dezelfde snelheid, die voor het di
plomatieke suces van Duitschland in de laat
Vol gas.... een menschenleven
komt er niet op aan.
Gistermiddag omstreeks half vijf zijn op
de Mathenesserlaan, hoek Heemraadsingel
te Rotterdam, een personenauto en een trans
portfiets, welke laatste bestuur werd door
den 15-jarigen loopjongen M. de R., met el
kaar in botsing gekomen. De aanrijding ont
stond, doordat dc auto den wielrijder geen
voorrang verleende.
Uit het politieonderzoek bleek, dat de
auto eenige oogenblikken te voren ont
vreemd was voor een woning aan de Ro-
phiiccpR G-f rn n f
De drie inzittenden, de 18-jarige los-werk-
man L. H., zijn 18-jarige collega J. M. H. van
der A. en de 21-jarige los-werkman A. H.,
werden in het politiebureau opgesloten.
De wielrijder werd door het rechter
voorwiel van de auto gegrepen,
waarop hij zich trachtte vast te klem
men aan de treeplank. Toen de be
stuurder van de auto, vermoedelijk
A. H. dit bemerkte, gaf hij vol gas,
waardoor de toen reeds zwaar ge
wonde knaap de treeplank moest
loslaten en een der wielen over zich
heen kreeg.
Het slachtoffer kreeg een schedelbasis-
fractuur en moest naar het ziekenhuis aan
den Coolsingel worden vervoerd, alwaar hl]
is opgenomen. Zijn toestand is levensgevaai-
lijk.
ste weken karakteristiek is geworden.
Overigens, zoo gaat hij verder, zal men
van de rechtstreeksche effecten der bespre
kingen, welker verloop in Berlijn met de
grootste tevredenheid beoordeeld wordt, te
zijner tijd ook in het. buitenland kennis
krijgen.
De tegenwoordige toestand ziet de corres
pondent bepaald door tweeërlei factoren:
door de gemeenschappelijke pogingen van
Duitschland en Sowjetrusland om den vre
de te herstellen en door het feit, dat de
imperiale invloed van het neutrale Italië
eveneens ten gunste van den vrede in de
weegschaal geworpen wordt. Hieruit vloeien
ook onafhankelijk van de Duitsch-Italiaan-
sche belangengemeenschap, zeer belangrijke
voorwaarden voort voor een nauwe samen
werking tusschen al die kringen, welke zich
identificeeren met een verlenging en verdie
ping van den heerschenden oorlogstoestand
Over de pogingen van Churchill
om de neutrale houding van Italië
propagandistisch in Engclschen zin
uit te buiten, kan men aldus de
correspondent slechts glimlachen.
Het Duitsche vredesoffensief, ge
steund door Sowjetrusland en afge
stemd op het Italiaansche oordeel
omtrent de onzinnigheid van het
huidige conflict, zal de overheer-
schende actie van de eerstvolgende
dagen blijven. Wanneer men doof
mocht blijven, kan inderdaad voor
Duitschland het gebod van den
naakten strijd om het bestaan opko
men.
Met welke energie deze strijd gevoerd zou
moeten worden en gevoerd worden zou,
daarvoor vormen de militaire triomfen van
Duitschland in Polen bewijzen, de tref
kracht van het Duitsche luchtwapen in den
strijd tegen de Britsche luchtmacht en de
kansloosheid van de Engelsche blokkade na
de opening van het Duitsche Rijk in het
Oosten.
Ministers naar Moskou ont
boden.
VRIENDSCHAPS- EN BIJSTANDS
VERDRAGEN OP KOMST. EST
LAND DANKBAAR
Steeds meer ministers komen naar Mos
kou. thans het diplomatieke centrum van
Europa. Minister Munters van Letland en
minister Urbsys van Litauen hebben een
uitnoodiging ontvangen, welke het meeste
op een bevel lijkt. Het grootsch vertoon van
welkom en de kwistig aangebrachte Let-
landsche en Littausche kleuren te Moskou
kunnen dit nauwelijks verhinderen.
Molotoff en Munters conferee-
ren.
Volkscommissaris Molotof en de Letland-
sche minister van buitenlandsche zaken,
Munters, hebben gisteravond een onder
houd van twee uur gehad. De bespreking
werd bijgewoond door Stalin, Potemkin,
den Sovjetgezant in Letland en den Let-
landschen gezant te Moskou.
In diplomatieke kringen gelooft
men. dat Sovjet-Rusland ernaar
streeft, een pact van wederzijdschen
hijstand en een handelsverdrag met
Letland te sluiten waardoor de Sov
jet-invloed in de Baltische landen
zich verder uitbreidt. Het Russisch-
Estlandsche pact brengt practisch
de golf van Riga onder Russische
controle. De haven van Riga, die
door een spoorlijn met Moskou ver
honden is, verzekert de Sovjet
scheepvaart een ijsvrije haven in de
Baltische wateren.
Wat Littauen betreft, wordt gemeld, dat de
Sovjet-Unie bereid is Litauen zekere terri
toriale concessies in het gebied bij Wilna,
zonder de stad zelf, te verleenen. Daartegen
over zou Rusland privileges ten aanzien van
den belangrijken spoorweg Libau-Rommy,
die door Litauen loopt, eischen.
RussischEstlandsche pact gera
tificeerd.
De president der Estlandsche republiek,
Paeps, heeft het EstlandschRussische ver
drag van wederzijdschen bijstand geratifi
ceerd.
Selter, de Estlandsche minister van buiten
landsche zaken heeft een telegram naar Mos
kou gezonden, waarin hij zijn dank betuigt
voor de wijze politieke leiding en economi
sche onderhandelingen aldaar. Molotoff heeft
in een hartelijk gesteld antwoord-telegram
bedankt.
Hoe Engeland zich wapent.
De Braziliaansche bladen melden, dat de
laatste dagen met kanonnen gewapende En
gelsche koopvaardijschepen de haven van
Rio de Janeiro zijn binnengekropen. De be
manning was versterkt met matrozen der
Britsche marine. Deze schepen zijn op grond
van de Braziliaansche neutraliteit met oor
logsschepen gelijkgesteld.
De „Jan van Gelder" na aankomst van het
transport uit Terschelling aan de werf te
Den Helder. Duidelijk ziet men de beschadi
ging van den achtersteven en de geweldige
ravage, welke aan dek werd aangericht.
Duitsche expansie in de richting
der Zwarte Zee ongewenscht ge
acht.
Verwacht wordt, dat de Turksche minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Saradiogloc
morgen op de terugreis van Moskou in de
Roemeensche hoofdstad zal aankomen. Sa-
radjogloe zal, naar verluidt, een bespreking
hebben met zijn Roemeenschen collega en
reist dan verder naar Ankara.
Met belangstelling ziet men te Boekarest
de terugkeer van den Turkschen diplomaat
tegemoet; daar hetgeen hij zal zeggen onge
twijfeld een kardinale factor zal zijn voor
de vaststelling van de richtlijnen der Roe
meensche politiek.
Volgens Reuter bestaat het gevoel,
dat het resultaat der besprekingen
te Moskou gunstig is. Een der voor
naamste redenen, welke verantwoor
delijke kringen daarvoor opgeven is,
dat Rusland en Turkije niet de
minste reden hebben toe te stem
men in iets dat 5e uitbreiding van
Duitschlands sfeer tot de Zwarte
Zee in de hand zou werken.
Oproep der Roemeensche regee
ring.
De Roemeensche Minister-president Arge-
toianu heeft gisteravond voor de microfoon
een oproep der regeering voorgelezen, waar
in verklaard wordt, dat de regeering haar
strikte neutraliteit zal blijven handhaven en
het bestaande regeeringsprogramma in het
kader der beschikbare middelen ten uitvoer
zal leggen. In de eerste plaats moet doorge
werkt worden aan de uitrusting van het le
ger en het aanleggen van verkeerswegen
met strategische beteekenis. De opgeroepen
reservisten kunnen op het oogenblik niet
ontslagen worden. Het volk wordt uitgenoo-
digd eensgezind om den troon te staan. De
aanhangers der vroegere IJzeren Garde be-
hooren, aldus de oproep, op den rechten
weg terug te keeren.
CHURCHILL BLIJFT HARD-
LEERSCH. ZEGT DUITSCH
LAND.
DUITSCH COMMENTAAR OP
ZIJN RADIOREDE.
De Deutsche Allgemeine Zeitung publi
ceert een hoofdartikel, waarin het biad ant
woordt op de rede, die Churchill Zondag
avond voor de radio heeft uitgesproken. Het
blad schrijft o.m.:
Engeland heeft, moeten toezien, hoe tus
schen Duitschland en Rusland een grens
der wederzijdsche belangen is overeengeko
men, waarbij de Duitsche invloed nu verder
naar 't Oosten reikt dan de oorspronkelijke
afbakeningslijn den Engelschen scheen aan
te duiden. De Engelschen hebben zoo wei
nig geleerd van het resultaat van hun mis
lukte voorspel in Moskou, dat zij reeds
weer verwachtingen hebben ten aanzien van
Rusland. Er wanneer men nu leest, wat
Churchill Zondag het Engelsche publiek
vertelde, komt men uit zijn verbazing niet
meer los.
HISTORISCH MISVERSTAND!
Churchill neemt wederom een historisch
misverstand op zijn rekening, want in de
Moskousche verklaring is den Engelschen
weliswaar de verantwoordelijkheid over
oorlog en vrede in handen gelegd, maar niet
de beslissing over overwinning en neder
laag. Deze oorlog wordt op grondslag van
Verwachting: In het Noorden
plaatselijk eenige buien,
overigens overwegend droog
Gedeeltelijk bewolkt, zelfde
temperatuur als gisteren,
meest matige N.O. v-tnrf.
wederkeerigheid gevoerd en dat geldt even
goed voor de methoden als ten slotte ook
voor de doelstellingen. Churchill en de En
gelsche regeering vergissen zich, wanneer
zij gelooven, dat zij het doel der vernieti
ging van Duitschland zonder overeenkomsti
ge reacties in het Engelsche volk ongestraft
kunnen afkondigen. Het kan voor Engeland
nog zeer veel erger worden!
Wanneer de Engelschen het gevaar uitda
gen, moeten zij zich niet verbazen over de
Europeesche dynamiek, welke zij daarmede
losmaken en die geen rekening zullen hou
den met de tradities der Britsche politiek,
voor zoover deze in strijd zijn met den zin
van onze eeuw. Wil Churchill zoo vraagt
het blad tenslotte, het continent het oorlogs
doel leveren, dat wij tegen Engeland nog
niet hebben?
Deensche neutraliteit door
Britten geschonden.
de
In den nacht van Zondag op Maandag
tusschen 2 uur 50 en 3 uur 15 zijn door Brit
sche vliegers vlugschriften uitgeworpen bo
ven Denemarken en wel boven den zuidelij
ken punt van Falster en het zuidelijk deel
van Laaland. Het nieuwsagentschap Ritzau
meldt, aldus D.N.B., dat de Deensche gezant
in Londen instructie heeft gekregen bij de
Engelsche regeering te protesteeren.
ERNSTIG ONGELUK IN HET
GOOE AUTO KANTELT,
TRAMBUS BLIJFT STAAN
Gisteravond omstreeks acht uur is op 't
kruispunt HiiversumschewegRijksweg on
der Laren een personenauto, komende uit
de richting van dit dorp, in botsing geko
men met een autobus van de Gooische
Tramweg Maatschappij, waarbij de drie in-
zitenden van eerstgenoemden wagen ern
stige verwondingen opliepen.
Met groote moeite konden de
slachtoffers uit den wagen worden
bevrijd. De auto, die gekanteld
was, moest daarvoor op zijn wie
len worden gezet. De gewonden
waren de 52-jarige heer A. van
Vemde uit Wageningen, die een
ernstige hoofdwonde en eenige
snijwonden bekwam, zijn twintigja
rige dochter mej. M. R. van Vem
de, die werd opgenomen met een
ernstige hersenschudding, een
hoofdwonde en een gebroken arm
en de 24-jarige Delftsche student
D. Stigter, bij wien een schedel
breuk, een -zware hoofdwonde en
een gebroken been geconstateerd
werd.
De heer A. van V. werd met een mili
taire auto naar het ziekenhuis vervoerd.
De beide andere slachtoffers werden met
ziekenauto's getransporteerd. Hoewel de
toestand der gewonden ernstig is, bestaat
er bij geen hunner onmiddellijk levensge
vaar.
Autobus kantelde niet.
De botsing was zoo hevig, dat de auto
bus, waarin zich twintig passagiers bevon
den, aan den overkant van den weg te
recht kwam. In tegenstelling tot den ande
ren wagen, die gekanteld was, bleef de bus
overeind staan. Geen der inzittenden be
kwam eenig letsel. De personenauto werd
zwaar gehavend.
De personenauto kwam uit de richting
Amsterdam en de autobus van den kant
van Laren, zoodat. de chauffeur van de
laatste voorrang had moeten verleenen.
Dit liet hij na, met het gevolg, dat de per
sonenauto de bus aan de rechterzijde van
achteren heeft geramd.
f