Duitsche
vestzak-slagschepen
ifl actie
Franschen blijven
terrein winnen
Een Sovjet-protectoraat
in Letland?
Tegen den grond
geslingerd
Pro Fransche toon
der Italiaansche bladen
Oorlog aan het Westfront
en maand oud
Het sluiten van den Meerdijk tusschen Lemmer en Urk
Kort verband vliegers
gevraagd
Steunen Amerikaansche
smokkelaars de
Duitsche duikbooten?
Onder-officier met
houten paal te lijf
Elke aanval wordt
grondig voorbereid
de rol van mussolini nog
steeds niet uitgestip
peld.
verlangt hitler bemidde
ling door een kleine mo
gendheid?
PUBLICATIE
denaturatie van aardappelen
door middel van stoomen.
ÏLiemuó uit UhÈ
Visscherij
Yïlaüne£i4AicMen
Prijsopdrijvings-varia
middenstandscursus weer
begonnen.
DE ADMIRAL SCHEER VERNIE
TIGDE DE CLEMENT. LASTIGE
TEGENSTANDERS!
Een bericht van de „United Press"
uit Bahia meldt, dat daar 16 overle
venden van het tot zinken gebrachte
Britsche s.s. „Clement" zijn aange
komen. Zij vertelden dat de „Cle
ment" door het Duitsche vestzak
slagschip „Admiral Graf Scheer" in
den grond was geboord.
Volgens hun verhalen had een
Duitsch vleigtuig te 11 uur Zaterdag
morgen boven het schip geslogen,
met een mitrailleur geschoten en het
schip' gelast te stoppen. De beman
ning was toen in de reddingsbooten
gegaan, waarop een bovenwater
schip, voloens hen de „Admiral
Scheer"., eeniqe schoten loste en de
„Clement" vervolgens torpedeerde.
Het schip was in drie kwartier ge
zonken.
Leveren Amerikaansche smokke
laars aan Duitsche duikbooten?
Volgens een artikel in het Amerikaansche
blad „Philadelphia Record", aldus Reutér,
zou er op het oogenblik in Amerika een
streng onderzoek worden ingesteld naar aan
leiding van berichten, dat vroegere Ameri
kaansche dranksmokkelaars op het oogen
blik benzine, olie, voedsel en water leveren
aan de bemanningen van Duitsche onder
zeebooten.
Tegelijk weet United Press te melden, dat
twee Fransche kruisers voor de kust van
Midden-Amerika patrouilleeren, omdat een
uit de Dominikaansche republeik afkomstig
klein vaartuig leveranties aan de Duitsche
onderzeebooten zou doen.
Kaperschepen zijn lastige tegen
standers.
Het zoeken naar kaperschepen heeft veel
van het zoeken van een naald in een hooi
berg, zegt de maritieme medewerker van
het Hsbl., en in den vorigen oorlog, toen
het maritieme overwicht van de Britsche
vloot op de Duilsche niet bijster groot was,
hebben zij de Britsche marineleiding zeer
veel zorgen gebaard. Het bericht, dat
Duitschland thans wederom is overgegaan
tot de actie tegen de handelsscheepvaart
met bovenwaterkaperschepen, verbaast ons
niet. Het duikbootwapen heeft blijkbaar
weinig kans tegen beschermde convooien,
doch de z,g. „slagschepen in zakformaat"
van de „Duitschland"-klasse, welke een zeer
groote actieradius hebben ((veel grooter
dan de kaperkruisers van 1914), moeten in
staat geacht worden, enorme verliezen toe
te brengen aan onvoldoend beschermde
convooien. Inderdaad beschikken de mari
nes thans, dank zij het luchtwapen, over
veel betere verkenningsorganen dan tijdens
den vorigen oorlog, doch het is niet vol
doende, een kaperschip te ontdekken, men
moet ook een schip ter plaatse hebben, dat
in staat is, den gevreesden „raider" te
vernietigen. En noch Engeland, noch
Frankrijk hebben veel schepen, die daartoe
in staat zijn.
Ook Finland zal tol moeten be
talen aan Moskou.
De Letlandsche minister van buitenland-
sche zaken Munters heeft Maandagavond,
direct na zijn aankomst, reeds een onder
houd met Molotof gehad. De bespreking
duurde 2 uur en werd ook door Staün bij
gewoond. Gisteren vond een verdere samen
komst plaats.
In bevoegde kringen te Moskou is men
van oordeel, dat ook met Letland een pact
van wedcrzijdsche bijstand zal worden af
gesloten en dat een soort Sovjet-protectoraat
in Letland ingesteld zal worden.
Men acht de positie van Letland gevaar
lijker dan die van Estland en Littauen,
daar het eerste land over uitmuntende ijs
vrije havens beschikt, welke voor de Russen
yan primair belang zijn.
In Stockholm acht men het zeker, dat, na
de regeling met de kleine Baltische landen
Moskou van Finland de afstand zal vragen
van het eiland Ilogland en de daaromheen
liggende kleine eilanden, welke een sterk
overheerschende positie in de Finsche Golf
innemen.
Bevestiging der gevangenisstraf
van één maand gevraagd.
De 31-jarige C. W. L., gewoon dienst
plichtig soldaat bij de infanterie moest
gisteren wegens beleediging van een meer
dere en poging tot feitelijke insubordina
tie voor het Hoog Militair Gerechtshof te
recht staan.
Op 11 Mei van dit jaar had hij een ad
judant onder-officier, eenige onbehoorlijke
woorden toegevoegd, waarna hij dezen
meerdere met een houten paal poogde te
slaan. De onderofficier ontweek den slag.
De Krijgsraad legde L. voor deze feiten
een gevangenisstraf van 1 maand op, van
welke straf de advocaat-fiscaal, mr. j. u.
Polman, gisteren bevestiging vorderde.
De verdediger bepleitte een voorwaardelijke
straf, daarbij op beklaagde's goed gedrag
in den militairen dienst wijzend.
De geleidelijke vooruitgang der Fransche
troepen in de richting van Saarbrucken
houdt opnieuw de aandacht bezig van de En-
gelsche bladen, die wijzen op de toenemende
ongerustheid van den Uuitschen generaJen
staf.
Manchester Guardian is van meening dat, in
dien de opmarsch der Fransche legers op de
kaart onbeteekenend kali schijnen, hij toch
van aanzienlijk belang is en geen gemakke
lijke prestatie bëteekent.
Naar het schijnt, bereiden de Duitschers
een tegenoffensief voor of eeA aanval in de
hoop de op Saarbrucken uitgeoefende druk
te verlichten. Met dit doel concentreeren de
Duitsche troepen langs de frontlijn van de
Zwitsersche grens af in noordelijke richting.
Naar het schijnt is de opening bij Belfort
hun voornaamste doel.
Italiaansche waardeering.
De Italiaansche bladen, die de krijgsver
richtingen aan het westelijk front met leven
dige belangstelling blijven volgen, maken
melding van de stelselmatige vorderingen
der Fransche troepen. Zij verklaren, dat de
Fransche generale staf er naar streeft, het
verlies van menschenlevens te voorkomen.
Verder spreken zij van reusachtige voorbe
reidingen, welke aan iederen aanval vooraf
gaan.
Twee militairen bij verkeerson
geluk in de hoofdstad zwaar ge
wond.
Vannacht om ruim één uur zijn te Am
sterdam op de Weesperzijde bij de Berlage-
brug een bestelauto van „Het Nieuws van
den Dag", welke op weg was naar 's Herto-
genbosch, en een motorfiets, waarop zich
twee militairen bevonden, in botsing geko
men.
Het ongeluk gebeulde, toen de motorrij
der, die van den kant van Diemen kwam,
de brug wilde opzwenken, toen de bestel
auto, van de stad komende de brug met
snelle vaart passeerde.
Bij de botsing werd het motorrijwiel te
gen den grond geslingerd, waarbij zoowel
de bestuurder als zijn op de duo gezeten
metgezel ernstig aan het hoofd werden ge
wond. Beiden waren bewusteloos en zijn per
auto van den geneeskundigen dienst naar
't Burgerziekenhuis vervo-erd, waar bij hen
een schedelbasisfractuur werd geconsta
teerd. Hun toestand was zeer zorgelijk.
Het motorrijwiel werd zwaar gehavend,
terwijl de bestelauto aan den voorkant be
schadigd werd. De beide voertuigen zijn
door de politie in beslag genomen De in
houd van de expeditie-auto werd in 'n an
deren wagen overgeladen.
Uit de zeer tegenstrijdige commentaren
over de conferentie tusschen Hitier en den
Italiaanschen minister van buitenlandsche
zaken Clano komt één feit duidelijk naar
voren: Men weet eigenlijk nog niets en ver
diept zich in gissingen.
Het gisteren door Reuter verspreide bericht
betreffende een Italiaanse!) communiqué,
waaruit zou blijken dat Mussolini definitief
Hitiers zijde heeft gekozen, wordt ofifcieel
tegengesproken. Reuter heeft hierop nog
niet geantwoord.
MUSSOLINI'S VREDESROL.
Ciano is inmiddels in Rome teruggekeerd.
Volgens United Press wijdt Mussolini zich
thans geheel aan dé taak om een vrede tus
schen partijen te bewerkstelligen. Hij zou
een zeven mogendheden-conferentie overwe
gen, met deelneming van de landen Enge
land, Frankrijk, Duitschland, Rusland, Ita
lië, Vereenigde Staten en Turkije.
Anderzijds wordt echter medegedeeld, dat
Mussolini alle actie heeft stopgezet, tot na
het houden van Hitler's rede in den Rijks
dag.
Goed ingelichte kringen bevestigen, dat
Ciano in Berlijn waarbor -n met betrekking
tot de Italiaansche belangen in de Middel-
landsche Zee en den Balkan hoeft gekregen.
Moet een kleine mogendheid be
middelen?
Het onderhoud van Ciano met Ilitler blijft
op den voorgrond staan van de belangstel
ling der Italiaansche bladen, die vooral aan
dacht wijden aan de reacties in de oorlog
voerende landen, gewekt door de Berlijn-
sclie besprekingen. De Regime Fascista geefi
duidelijk te verstaan, dat er een bemidde
lend optreden van de Italiaansche regeering
zal komen.
De „United Press" schrijft dat men in
Fransche politieke kringen den indruk
heeft, dat Hitier zijn plannen tot het ope
nen van een diplomatiek ofensief in den
vorm van een „vredesultimatum" heeft op
gegeven.
Hij zou er thans de voorkeur aan geven,
zoo denkt men in sommige Parijsche krin
gen, als een neutraal land als bemiddelaar
zou optreden.
Hierbij wordt in de eerste plaats gedacht
aan België of Zwitserland. Te Parijs heeft
men hier echter geen ooren naar, men
wenscht op geen enkel voorstel in te gaan
dat gebaseerd zou zijn op het „fait accom
pli" in Polen.
Italië strikt neutraal.
Het volgend bericht, dat wij onder alle voor
behoud weergeven, komt uit Brussel en
zou van Italiaansche zijde zijn. Het zegt
dat het bezoek van Ciano aan Berlijn niet
het effect heeft opgeleverd, dat de Duit
schers ervan hadden verwacht.
De duce, die, naar men zegt persoonlijk
gepolst zou zijn, heeft er de voorkeur aan
gegeven een onderhandelaar naar Berlijn
te zenden, die geen volmacht had, verplich
tingen aan te gaan.
Duitschland zou hebben willen bereiken,
dat de duce door aan te nemen zijn vredes
voorstellen zelf over te brengen, daaraan
het gewicht van zijn gezag en van de Ita
liaansche macht zou geven.
Graf Ciano heeft te dien opzichte weinig
hoop gelaten aan de Duitsche staatslieden,
met wien hij heeft gesproken.
Itali is meer dan ooit besloten buiten hot
conflict te blijven.
Tempo vertraagd.
Havas seint uit Parijs: Het was
gisteren één maand geleden, dat de
eerste Fransche soldaten, die uit
voorposten van de Maginotlinie te
voorschijn kwamen, Duitsch grond
gebied betraden. Sinds dat oogen
blik, na een snellen vooruitgang
dwars door een terrein van val
strikken van allerlei aard, mijnen,
verwoestingen, velden met betonnen
palen tegen gevechtswagens, zijn de
operaties in het Duitsche door Fran
sche troepen bezette gebied verricht
over een al naar gelang van de streek
zeer veranderlijke diepte, gaande
van duizend nieter tot zes a zeven
kilometer.
De algemeene voortgang is na het einde
van de eerste veertien dagen vertraagd en
heeft piaats gemaakt* voor plaatselijke ope
raties van korten duur, gevolgd door pe
rioden van kalmte.
Gisteren, bijv. was het één maand gele
den, dat het communiqué slechts vernield-
de, dat in den loop vah den nacht slechts
enkele patrouilletochten en eenige beschie
tingen door artillerie langs het geheele
front van Rijn tot Moezel waren voorgeko
men.
Vier dagen geleden waren de Franschen
opnieuw plaatselijk opgetrokken, waarna
zich gedurende 24 uur tegenaanvallen der
Duitschers voordeden. Na het falen van zijn
pogingen het verloren terrein terug te win
nen, bepaalt het Duitsche opperbevel er
zich toe de artillerie te laten schieten, ten
einde een opruiming van het terrein te ver
hinderen. Er worden patrouilles uitgezon
den om den juisten omvang van de terrein-
verliezen vast te stellen.
Hunnerzijds zonden ook de Fransche troe
pen bij het verbeteren van hun nieuwe stel
lingen verkenners uit in de richting van hun
volgend doel.
De Minister van Economische Zaken
maakt bekend, dat in afwachting van een
definitieve regeling ten aanzien van dena
turatie van aardappelen een tijdelijke voor
ziening zal worden getroffen. Of een denalu-
ratietoeslag zal worden verleend staat thans
nog niet vast; binnenkort zal hierover een
beslissing worden genomen. In afwachting
daarvan is, om eventueel voor steun in aan
merking te komen denaturatie door mid
del van steken of prikken voorshands niet
toegestaan. Wel zal met ingang van 3 Octo-
ber 1939 de gelegenheid tol denaturatie van
aardappelen door middel van stoomen on
der toezicht voor iederen bij een provinciale
landbouw-crisis-organisatie of bij de Neder-
landsche Akkcrbouwccntrale aangesloten
georganiseerde openstaan. De denaturatie
dient te geschieden met inachtneming van
de bepalingen van de de/er dagen te publi-
ceeren Crisis-Steunbeschikking 1939, Aard
appelen I (Oogst 1939) en het daarbij behoo-
rende Reglement Steun Aardappelen Oogst
1939. De aanvrage kan worden ingediend bij
de betreffende provinciale landbouw-crisis-
organisatie. Voor de aanvraag der denatura
tie zal de toezichthoudende ambtenaar be
slissen. hoe groot het gedeelte tarra is, waar
op in geen geval steun zal kunnen worden
verleend. Mede komen nimmer voor steun in
aanmerking die partijen, welke zoodanig
door ziekte zijn aangetast dat zij niet meer
voor veevoeder kunnen dienen of niet vol
doen aan nader door de' Xedcrlandsche Ak-
kcrbouwcentrale ten aanzien van de bepa
ling der tarra te stellen eischcn. Als tarra
zullen onder meer worden beschouwd aard
appelen, welke kunnen vallen door een ope
ning van 1225 mm2.
Indien de georganiseerde zich -niet kan
vereenigen met de beslissing van den toe-
zicht'ymdenden ambtenaar, bestaat de mo-
gelijkneid van beroep op de Nederlandsche
Akkerbou weent rale.
Vroege aardappelen kunnen ook worden
gedenatureerd. Fabrieksaardappelen echter
niet vóór 1 Januari 1940 Voor elke aanvra
ge tot denaturatie is de aanvrager, evenals
vorig jaar, een bedrag van f 1verschul
digd, welk bedrag evenwel alleen voldaan
behoeft te worden, indien besloten wordt tot
steunvcrleening over te gaan. Indien bij een
teler minder dan 2500 kg. en bij een hande
laar minder .dan 5000 kg. tegelijk worden ge
stoomd, zullen bovendien kosten voor toe
zicht verschuldigd zijn.
's-Gravenhagc. 3 October 1939. (Adv.)
URK, 2 October.
Door 4 vaartuigen werd heden aan den ge
meentelijken vischafslag alhier aangevoerd: 166
pond kuilpaling, prijs 201^2V/$ ct.34 pond
fuikaal, 24 ct. en 200 pond snoekbaars, 7 ct.
per pond.
Per m.s. Johan van Oldenbarnevelt, dezer
dagen naar Ned. Indië vertrokken, reist van de
Kon. Marine luitenant ter zee der le klasse B
G. van der Werff.
OnzeOoit
w
Militaire luchtvaart kan flink,
jongens gebruiken.
DeMilitaire Luchtvaart stelt in 1940 \Ve.
derom dienstplichtigen van 19 tot 25 jaar
in het bezit van liet einddiploma Mulo 0l
daarmede gelijkgesteld diploma, in de gele-
geniheid te worden opgeleid tot onderoffj.
cier-vlieger met kort dienstverband, aldus
het „Alg. Ind. Dagblad."
De duur dezer opleiding, welke op 1 julj F
1940 aanvangt, is 18 maanden, terwijl jlet
verband voor 7 jaar wordt gesloten.
Zij die de eerste oefening als dienstplic^. 5
tige nog niet hebben vervuld, worden begin
üecémber a.s. opgeroepen tot het dooiioo. i
pen van een militaire vooropleiding.
Na 4h! maand opleiding wordt bij het be-
halen van het klein militair brevet de rang
van militie-brigadier toegekend, terwijl njj
een totaal opleiding van 18 maanden, bij i1(it
behalen van het groot militair brevet |)e.
noeming sergeant kort verband vlieger
plaats heeft, waarna latere bevordering tot
sergeant-majoor en adjudant-onderofficier
K. V. vlieger mogelijk is.
De aanvangsbezoldiging van een sergeant
K.V.-vlieger bedraagt f 185 plus een toelage
van f 140 's maands, terwijl na afloop van
het verband een gratificatie van f 3000.
wordt uitgekeerd.
Er worden nogal wat gevallen gemeld van
vervolging wegens prijsopdrijving. Op één da?
heeft de landrechter te Malang aan vijf over
treders in totaal 1100 boete opgelegd.
In Buitenzorg hebben er 25 terecht gestaan
Te Soerabaja heeft een Chineesche vrouw
terecht gestaan, die de vorige week reeds was
veroordeeld tot 25 boete. Zij kreeg nu 50
boete.
Een Europeesch handelaar te Malang, die
zich onlangs tot het bestuur gewend had met
een klacht inzake prijsopjaging door impor
teurs te Soerabaja, deed nu aangifte dat in
verband met dit signaleeren van de firma's
ip kwestie men verder met hem geen zaken
meer wenschte te doen. Een geval van boycot
dus, dat evenwel ook strafbaar is, daar het ver
boden is zich te onttrekken aan het normale
handeldrijven.
Wij volstaan met deze greep uit- de rijke
schakeering berichten over dit onderwerp in de
Indische bladen.
De laatste „hap" kleileem wordt in de geul gestort.
ANNA PAULOWNA
Gisteravond is weer de Middenstandscur
sus, die in School I gehouden wordt, aan
gevangen. Ter inleiding van het nieuwe
cursusjaar sprak de heer C. Kaan namens
het schoolbestuur leiders en leerlingen toe,
waarbij hij er op wees, dat de heer Har-
tog ook reeds het vorig jaar les gaf en
de heer Noorman, liet nieuwe hoofd van
School I, de functie van den heer Mol had
overgenomen.
De heer Noorman sprak mede namens
z'n collega en dankte voor het in hem ge
stelde vertrouwen, dat uit z'n benoeming
bleek. Na het doel van den cursus in ver
band met de vestigingswet in 't kort uit
eengezet te hebben, uitte spr. den wensch,
dat de cursisten (waaronder ook een paar
dames waren) aan 't einde van den cur
sus met genoegen aan de lessen zouden
terugdenken.
De leerlingen van 't eerste en tweede
leerjaar namen hierop hun plaatsen in de
beide lokalen in en de lessen, vingen aan.
PURMEREND, 3 Oct.
Gemeentel. Kaasbeurs. Verhandeld 20
partijen, wegende 95.000 Kg., handel goed,
hoogste prijs f 33. 5 stapels kleine Boeren
kaas f 30, 1 stapel volvette f 32. boter 1.45
—1.55 per kilo. Runderen, totaal 065 stuks:
450 vette koeien 0374 ct. per Kg., matig',
320 geldekoeicn f 120—180 per stuk, matig;
105 melkkoeien f 180—260 per stuk, matig!
90 stieren 4850 ct. per kilo, matig! 26
paarden f 100290 per stuk, matig! 139
vette kalveren 60— S0 ct. per kilo, gras
kalveren 3065 ct. per stuk, matig! 266
nuchtere kalveren: voor de slacht f 8—11,
voor de fok f 1419 per stuk, vlug; 189
vette varkens voor de slacht 60—67 ct. per
kilo, vlug; 29 magere varkens f 2530 per
stuk, matig; 225 biggen f 14—22 per stuk,
matig; 3364- schapen f 20—26 per stuk,
matig; 68 bokken f 3—11, matig! 1100 jonge
hanen 4-0—50, kipciercn f 4.75—5.25, eend
eieren f 2.50 per 100 stuks, 800 piepkuikens
45—50 ct. per kilo, 10.400 oude kippen en
lianen 2535 ct. per kilo, konijnen f 0.20—
1.80 per stuk, 800 eenden 20—50 ct. p. stuk,
duiven 40 ct. per paar, ganzen f 1-603.20
per stuk.
Coop. Centrale Eierveiling Purmerend.
Aanvoer; 110.000 eendeieren f 2.75—3, klei
ne ei ere" f 1.80—2.65, 70.000 kipeieren 3-20
—5.40.
Zeldzaam groote aanvoer van
schapen.
De aanvoer van schapen is zoo groot, dat
men meer dan een eeuw terug moet gaan,
om getallen van pl.m. 3000 te vinden.
BROEK OP LANGENDIJK, 4 Oct.
Eigenheimers 2—2.20, bl. dito 2.10—2.40,
o'xft1 drielingen 1.802.10, grove
2.40—2.90, gele nep 4.80—5.20, peen 1.40—
1.70 kroten 1.50-2.70, roode kool 2.404*'°-
NOORDSCHARWOUDE, 4 Oct.
!?.y?er< 3700 kg. aardappelen: groote0
i/u—lJo; eigenhemers 190; bl. dito 230; drie
lingen 130; Bevel. 190; 26500 kg. uien 270—3
drielingen 150—210; grove 280—290; ge'®
nep 480—520; 3300 kg. peen 130-170; 2200
ion s|?®rcieboonen 720—12.70; 2600 kg. kroten
-'(nnrTT kg. roode kool 270—310)
000 kg. witte kool 138—170
