Gorlogsavontuiir Zeepfabriek verbrand Groote ontstemming m de Scandinavische landen Huishouding op denzelfden voet voortgezet Lloyd George maakt geen goede beurt Bloembollen Naar de Downs*** Provinciale Staten van Noord Holland Een millioen voor het Wegenfonds Kostbare machines verwoest zijn thans waardeloos Postvluchten op Indië duitschland waarschuwt li DE „BILDERDIJK" PIKT BEMANNING OP VAN GETORPEDEERD SCHIP Gisteravond is het s.s. „Bilderdijk" van de Holland-Amerikalijn te Rot terdam aangekomen. Om half zes be vond het schip zich voor den Water weg en anderhalf uur later meerde het aan de Wilhelminakade. Een der opvarende deed het navolgende relaas van de reis: Nadat op 3 Sept., toen het schip zich op wegn aar New-oYrk in volle zee bevond de radio het uitbreken van den oorlog berichtte, liet kapitein Munnik direct de noodige maat regelen nemen om de nationaliteit van het schip kenbaar te maken en daar de zee niet te woelig was, kon onder het varen de romp aan weerszijden met de nationale kleuren worden beschilderd.^Bovendien werd aan den achtermast de vlag geheschen, en des nachts door een schijnwerper verlicht. Kennismaking met den oorlog. De daarop volgende twee dagen gebeurde niets bijzonders, doch in den namiddag van 5 September op ongeveer 70 mijl van het Kanaal, maakte men voor het eerst kennis met een van de verschrikkingen van den oorlog, toen men een geweldige knal hoor de en het schip trilde. Verscheidene leden van de bemanning snelden naar het dek en zagen van verre een stoomschip, dat zij als de „Pukkastan" een ruim 5000 ton me tend vaartuig van de reederij Common Brot- thers Ltd., te Newcastle herkenden. Dit schip bleek door een Duitsche duikboot te zijn getorpedeerd. De „Bilderdijk" bevond zich toen op ze ven mijl afstand, ongeveer anderhalf uur varen van de „Pukkastan" welke toen reeds snel zinkende was en waarvan de beman ning, bestaande uit 35 koppen, zich reeds in twee sloepen bevond. Op de „Bilderdijk" nam men maat regelen om hulp te bieden, waarbij men evenwel zorg moest dragen niet te dicht in de nabijheid van 't zin kende schip te komen. Juist had men een leer uitgehan gen en zetten de eerste Engelsche zeelieden voet aan boord, toen hun schip zonk. Zij werden aan boord van de Bilderdijk opgenomen, waar zij een slaapplaats kregen in de hut: ten van hun Hollandsche collega's. Beddegocd was op het schip in rui me mate aanwezig, zoodat het den Engelschcn zeelieden aan niets ont brak. Correcte duikbootkapitein. De kapitein van de „Pukkastan" vertelde, dat kort voor de torpedeering een duikboot aan de oppervlakte verscheen, die bevel tot stoppen gaf. Nadat hieraan voldaan was, werd hem door den kapitein van de duik boot een jongeman van nog geen dertig jaar medegedeeld dat deze verplicht was de „Pukkastan" te torpedeeren. De bemanning kreeg een uur tijds om zich in de sloepen te begeven en bovendien deelde de Duitscher mede dat op korten afstand een Neder- landsch stoomschip naderde, dat be reid zou zijn de opvarenden boord te nemen. aan Toen de bemanning van de „Pukkastan" op een behoorlijken afstand van het schip was, dook de duikboot onder en torpedeerde het schip, dat snel zonk. Het was aan bak boordzijde getroffen, maar er volgde geen ontploffing. De „Pukkastan" was met een lading graan op weg van Kaapstad naar Rotterdam. Naar de Downs Na de redding zette de „Bilderdijk" koers naar de Downs.. Hier lagen meer Neder- landsche schepen en had een begroeting door landgenooten plaats. Behalve de „Nieuw Amsterdam", die spoedig weer ver trok, lagen er de „Yeendam", de „Noor- dam" en „Westerland' en de „Beemsterdijk" Kort na aankomst kwam een Engelsch officier aan boord, die de radiozendinrich- ting verzegelde en den kapitein de noo dige instructies gaf, zoodat deze langs een omweg de reederij van het gebeurde in kennis moest stellen. Na het ankeren werden de opgepikte Engelschcn met 'n regeeringsvaartuig nüar den wal vervoerd. Intusschen had men aan boord van de „Bilderdijk" gebrek aan levensmiddelen ge kregen, doch hierin werd voorzien door cenige Xederlandsche schepen, welker voor raad evenwel ook beperkt was zoodat men op de hulp van shipchandler aangewezen was, wier bediening echter verre van vlot was. Van de „Bilderdijk" werden de scheeps papieren meegenomen, doch van de lading word niets in beslag genomen en ook werd de bemanning niet ondervraagd. Niemand mocht echter aan land gaan. De behande ling door de Engelschen was correct. Een rondvarende regeeringspostboot nam de brieven van de bemanning over, waarvan er evenwel een aantal niet te bestemder plaatse aankwam, omdat elke ongewensch te aanduiding vernietiging van de corres pondentie meebracht. Tweemaal werden brieven uit Holland bezorgd. Geen „rookertje". Van het oponthoud werd gebruik gemaakt om het schip af te bikken en np te schilde ren en daar men verlof bekomen bad ge bruik te maken van de radio-ontvang-inrich- ting bleef het contact met het moederland intact. De avonden waren eentonig en mede door het gemis aan tabak werd de stemming aan boord er niet beter op. Evenals in 1938 18 opcenten op de hoofdsommen der inkomsten en vermogensbelasting. EEN FONDS VOOR DEN ECO- NOMISCH-TECHNOLOGISCHEN DIENST. Uit de memorie van toelichting bij de begrooting van inkomsten en uitgaven der provincie Noordholland blijkt dat afgezien van een kleine verhooging volgens normaal accres van de grondbelasting op gebouwde eigendommen, de opbrengst van één opcent op de verschillende belastin gen op hetzelfde bedrag als verle den jaar geraamd wordt. Bij behoud van de oude cijfers blijft nog eenige speling voor het opvangen van na- deelige gevolgen van den tsgenwoor- digen toestand, die in de laatste 4 maanden van 1939 tot uiting kun nen komen. De begrooting wordt gunstig be- invloed door het batige saldo van den dienst 1937, dat aan den dienst 1940 ten goede komt. Van de als ge volg daarvan ontstane ruimte is ge bruik gemaakt om de jaarlijksche uitkeering uit de gewone middelen aan het Wegenfonds, welke geleide lijk tot f250.000 is teruggeloopen, wederom op één millioen te ramen. Voor onvoorziene uitgaven blijft dan nog f 829.421.26V2. Van een overschot uit het Ontginnings fonds zal f75.060 beschikbaar worden ge steld voor den economisch-technologischen dienst, steun dus die de provincie aan het bedrijfsleven geeft, in den vorm van bijdra gen a fonds perdu of als rentegevende of rentelooze voorschotten. Achttien opcenten. Aan de Staten zal worden voorgesteld achttien opcenten te heffen op de hoofdsom der belasting op de gebouwde eigendom men, op de ongebouwde eigendommen, op de aanslagen der belastingplichtigen be doeld bij de wet 1911 op de inkomstenbe lasting, o)) de aanslagen der belastingplich tigen bedoeld bij de wet op de vermogens belasting van 1892. Ook voor 1939 bedroeg het aantal opcen ten 18, van 1925 tot 1931 waren het er 5, 1931 had er 10, 1932 16 en van 1933—1939 wer den 20 opcenten geheven. Vijf millioen voor het P.E.N. Voorgesteld wordt ten behoeve van uitbrei dingswerken voor het P.E.N. f5.310.000 be schikbaar te stellen. Voor het P.E.N. is ten behoeve van uitbreiding f745.000 uitgetrok ken. Verder vinden wij vermeld 556000 voor den bouw van een spoorwegtunnel te Velscn onder 't Noordzeekanaal, f56.000 voor een nieuwe sluis te IJmuiden en f15000 voor bijzondere uitkeeringen aan de Prov. Zieken huizen. Voor een en ander wordt voorgesteld lee ningen aan te gaan tegen een reeele rente van maximum 5 aflosbaar in ten hoog ste 40 jaren. Ontginningswerken. Voorgesteld wordt te begrooten f 675.000 voor ontginningswerken, waarbij inbegrepen een batig saldo van den dienst 1939 van f 500.000. Grepen uit de begrooting. Onder de uitgaven vinden wij o.a. de vol gende belangrijke posten vermeld: Onder houd wegen en daarbij behoorende werken f 325.000; onderhoud Westfriesche kanalen f8000.(Stolpen—Schagen, SchagenKol- horn, AlkmaarZes WielenHuigendijk, OmvalHuigendijk, HuigendijkOudkarspel Kolhorn; bijdragen ten behoeve van de paardenfokkerij f4500.—; veefokkerij f4500; geitenfokkerij f 000; Groot Yorkshire varkens stamboek f 1800.pluimveehoudersvereerii- gingen f 1S0.proeftuinen Aalsmeer en Hoorn f 1800.aan de vereeniging tot bestrij ding van de tuberculose onder het rundvee en van andere veeziekten in Noordholland f 30.000; buitengewoon lager onderwijs f57000.bijdragen in de kosten verpleging armlastige krankzinnigen f 600.000. Subsidieën. Onder het hoofd subsidieën vinden wij o.m. vermeld f200.000 bijdrage in de kosten van werkverruiming en verdere kosten van be strijding der werkloosheid; f40.000 aan de N.H. vereeniging tot bestrijding d. tubercu lose; f 265.000 v. zwakke en prétuberculeuse kinderen; voor drankbestrijding f2250. f 16000 borgstellingsfondsen, voor den mid denstand f 16000. lederen avond voer een sleepboot langszij om te waarschuwen dat er des nachts geen licht mocht branden. Maandagavond kwamen de scheepspapie ren weer aan boord terug en kreeg de kapi tein verlof om te vertrekken, maar met het bog op het mijnengevaar werd het beter ge acht tot den volgenden ochtend te wachten. Te zes uur werd het anker gelicht en nadat groeten met de andere Nederlandsche sche pen waren gewisseld die van de „Beem sterdijk" luidde: „gefeliciteerd Bilderdijk!" nam de thuisreis een aanvang. Onderweg passeerde men enkele mijnen, terwijl men ook meende de periscoop van een duikboot waar te nemen. VLAMMENZEE AAN DE AMSTEL. In de zeepfabriek Ronix, gelegen aan den Oudekerkerdijk 107. aan de overzijde van den Anistel te Am sterdam, heeft gisteravond een zwa re brand gewoed, waardoor de fa briek, waar een achttal arbeiders werkte en die in vol bedrijf was, goeddeels werd verwoest. De fabriek is een langgerekt pand van naar schatting 30 meter lang en 10 meter breed. Het vuur is uitgebroken in de droogkamer, geheel aan de achterzijde van het gebouw. Brandslang door een muurgat. In het belendende perceel is de grootc winterstalling voor booten van den heer Scheen gevestigd. De heer Scheen zag plot seling door een opening in den tusschen- muur vlammen en hij rook een sterke brandlucht. Onmiddellijk rende hij de zeep fabriek in, waar hij in het voorste gedeel te den eigenaar, den heer J. C. van der Waag, aantrof. Samen liepen zij naar de droogkamer, doch de vlammen sloegen hen tegemoet. Onmiddellijk werden brandweer en politie gewaarschuwd en intusschen pro beerde de heer Scheen, die een eigen brandslang in zijn nieuwe loods heeft, door een gat in den muur zooveel mogelijk te blusschen. Het was onbegonnen werk en de eigenaar van de bootenstalling bepaalde zich tot bet nathouden van den tusschen- muur en het dak. Spuitgasten arriveeren. Zeer kort na de waarschuwing was de brandweer, gehandicapt door het pontje over den Amstel, met veel materiaal ter plaatse. Aan de achterzijde gaf men met twee slangen water. Binnendoor werden even eens twee slangen geleid en via het belen dende perceel werd een vijfde straal op het vuur gericht. Vlammen sloegen aan de achterzij de uit het gebouw, en het vuur sloeg over naar een volgende afdee- ling van de fabriek, waar een ketel met 16.000 kg. toiletzeep, die ver warmd werd, met stoom, in brand geraakte. Na ruim een half uur was de brandweer befy uur meester. De schade is aanzienlijk, vele machines, o.a. de persen, zijn verwoest en bovendien is een grooie hoeveelheid nieuw pukmateriaal verbrand. De eigenaar is verzekerd. De fabriek, die vooral voor den binnen- landschen handel werkt, had juist groote bestellingen onderhanden. Doch teeltveruunninqcn zijn pe perduur. Het is met de bloembollen wel een zéér vreemd geval! Als gevolg van het feit, dat onze twee belangrijkste afnemers met el kander in oorlog zijn, n.1. Duitschland dat ca. 9 en Engeland, dat 55% van onze ex- portbollen kocht laatstgenoemd land heeft den invoer verboden zijn de bollen betrekkelijk waardeloos geworden*) Daar om heeft onze regeering cenige dagen gele den bepaald, dat de teelt van tulpen en hy acinten moet worden in gekrompen tot de helft van die in het vorige jaar. Dat betee- kerat, dat'hyacinten van 512 op 256, vroege tulpen van 1383 op 692 en late van 2083 op 1041 en dus het totaal van 3978 op 1989 ha. zal komen. Bijna 2000 ha. bollenland zal dus een andere bestemming moeten krijgen! Het gevolg van dezen maatregel is, dat de tecltvergunningen plotseling zeer duur zijn geworden, een voordeel dus voor dege nen die deze hadden opgekocht! Wij hoorden dan ook reeds, aldus het „Alg. Hsbl." van een kweeker, die zich hier over telegrafisch tot H. M. de Koningin heeft gewend... Aan den anderen kant schrijft de Ver. tot Behoud van het Bollen- vak ons, dat de teeltbeperking, ook al duurt de oorlog tot na het exportseizoen 1940, niet zal strekken tot het behoud van het bol- lenvak, doch tot behoud en kunstmatige waardeering der teeltbewijzen met vernieti ging van de kapitalen, vertegenwoordigd door de bollenkramen. Ook oordeelt men, dat wanneer de regeeringsbeiruoeiïngen met het bollcnvak zouden eindigen, dit niet zou leiden tot uitbreiding, maar tot vrijwillige inkrimping. Verder klaagt men er over, dat de mi nister zijn besluit heeft genomen op advies van den Bloembollenraad, doch buiten de organisaties en hun leden om. Met de indi- vidueele opvatting en persoonlijke verant woordelijkheid der kweekers, noch met de toekomstmogelijkheden is rekening gehou den, terwijl aan de kweekers elke medezeg genschap wordt onthouden. De vereeniging stelt zich op het stand punt, dat de teeltregeling, maar óók de mi nimumprijzen moeten worden afgeschaft, waardoor dan tevens de op het bedrijf druk kende uitvoeringskosten zullen verdwijnen. Wél zal de regcering h.i. steun moeten ver- leenen, om de in het a.s. voorjaar anders te verwachten executies te voorkomen. Han del en teelt moeten echter weer vrij worden D.w.z. de regeering koopt, evenals bij de groenten, het product op tegen de vast gestelde minimumprijzen, zoodat de prijs niet verder dan een bepaald punt kan zak ken. De handelswaarde is echter miniem. Optreden der Duitsche marine in strijd met het internationale recht geacht. DENEMARKEN OVERWEEGT HAN DELSBELEMMERINGEN MET DUITSCHLAND. Steeds luider worden de protesten der Scandinavische landen tegen den onbeperk- ten duikbootoorlog, welke speciaal de neu trale scheepvaart schaadt en als een inbreuk wordt beschouwd op het internationale recht. In dezen geest althans heeft de Noorsche mi nister Koht zich uitgelaten, terwijl het Deen- sclie regeeringsorgaan Social Demokraten on der meer schrijft: „Terwijl geen nieuws komt van het weste lijk front, wordt schijnbaar wel oorlog ge voerd in de wateren rond Zweden, Noorwe gen en Denemarken. Het torpedeeren van de „Vendia" moet worden beschouwd als een tragisch misverstand, want geen Deensch schip zou er aan denken een duikboot te rammen. Ernstiger is evenwel het in beslag nemen van de Deensche exportschepen. We hadden verwacht dat de schepen doorzocht zouden worden, doch spoedig weer vrijgege ven zouden worden. Dit is niet geschied. KOHT. Wij pogen handel te drijven met beide partijen, wij hebben verklaard neutraal te blijven, doch neutraliteit is gebaseerd op ge lijken handel met beide zijden en niet op be- voordeelen van een." Dit commentaar wordt beschouwd als een waarschuwing aan Duitschland, dat het be perking van den Deenschen handel met Duitschland moet verwachten, wanneer De nemarken niet naar Engeland kan exportee ren. Op de heenreis landde de Peli kaan gisteren te Basra, tcrwiji de Buizerd op de terugreis Napels be reikte. AMERIKA EN ZWEDEN. Inmiddels verklaart de Duitsche regee ring, dat nimmer tegen het internationale recht is gehandeld, doch dat het^ verdachte optreden van Amerikaansche en Zweedsche schepen de duikbootcommandanten nood zaakte handelend op te treden. De regeering der Vereenigde Staten heeft, van Duitschland een nota 1 ontvangen,, waarin zij wordt gewaarschuwd tegen het „verdachte verdrag" van schepen der Ver. Staten in de wateren om Frankrijk en Groot-Brittnnnië. Koopvaardijschepen der Vereenigde Staten wordt in hun eigen belang aangeraden geen wijzigingen te brengen in hun koers of de gebruikmaking van hun radiotoestellen bij het waarnemen van Duitsche vlootstrijd- krachten, het zigzag-varen en het niet ge hoorzamen aan het bevel te stoppen of het aanvaarden van een convooi door vloot- strljdkrachten van mogendheden, welke met Duitschland in oorlon zijn. De Duitsche regeering heeft de Zweed sche een nota doen toekomen, die van ge lijken inhoud is als de te Washington ont vangen nota en waarin de neutrale scheep, vaart wordt gewaarschuwd tegen „verdach te gedragingen" bij de Britsche en Fran- sche wateren. ZAL DUITSCHLAND ALLE NEUTRALE SCHEEPVAART STOPZETTEN? Het Duitsche optreden tegen de neutrale scheepvaart in de Oostzee wekt te Stock holm groote opwinding. Het dagblad Af- tonbladet veneemt uit Duitsche kringen, dat het de bedoeling van Duitschland is om alle neutrale scheepvaart op de Oost zee stop te zetten, niet alleen de scheep vaart naar Engeland, maar ook die tus- schen de neutrale landen op het vasteland, waabij België in het bijzonder wordt ge noemd. In een hoofdartikel schrijft het- zelfde blad. „Regceringsmaatregelen zijn noodig om tonnage en levens te redden. Officieele protesten zijn niet langer vol doende". DUITSCHE TREILER VERJAAGD. Naar gemeld wordt, hebben twee Zweed sche vliegtuigen gisteren het vuur geopend op een Duitschen treiler, welke zich bin nen de Zweedsche territoriale wateren be vond. De treiler begaf zich met spoed bui ten deze wateren toen het schip werd aangevallen. De opperbevelhebber der Zweedsche ma rine heeft alle Zweedsche schepen gewaar schuwd, de kust te volgen binnen de ter ritoriale wateren, aleer zij zich verzame len voor convooieering door Zweedsche oorlogsbodems. Niet over vrede praten, als nog geen vredesvoorstellen worden gedaan! PARLEMENTAIR DEBAT NEEMT SCHERPEN VORM AAN. In het Brtischc Lagerhuis heeft Lloyd George de regcering aangespoord, geen over haast besluit te nemen inzake vredesvoor stellen. „Het is duidelijk dat iemand voor stellen zal doen, hetzij formeel, hetzij door de radio of anderzins, welke door Zijner Ma jesteit Regeering bestudeerd moeten worden Spr. verklaarde vervolgens het geheel eens te zijn met de verklaring van den minister president dat indien de verovering van Po len als een voldongen feit zou worden aan vaard, Engeland onteerd zou zijn. Het is duidelijk, dat niet alleen sprake is van Po len, doch ook van Tsjecho Slowakije en ook het vraagstuk van de koloniën zal ter spra ke worden gebracht. Zulk een voorstel zou komen van neutrale regeeringen en niet af hankelijk zijn van het woord van een enke le regeering. Spr. is verder van meening, dat ook de ontwapening ter sprake zal ko men Hij spoorde de regeering tenslotte aan, om indien een conferentie zou worden be legd ook de Vereenigde Staten hierbij te be trekken en ook spoorde hij aan een geheime zitting van het' Lagerhuis te beleggen, wan neer de voorstellen besproken zullen wor den. Geheime zittingen hebben geen waarde Chamberlain antwoordde Lloyd George, dat hij de waarde van gëheime zittingen niet ziet en niet voldoende vertrouwen te hebben in de geheimhouding bij dergelijke zittingen. Hij voegde' hieraan toe, dat hij op het oogenblik nog slechts een aanduiding heeft, dat vredesvoorstellen gedaan zullen wor den en zooals hij al in zijn verklaring van gistermiddag, heeft gezegd, kan hij niet voorspellen welke de inhoud zal zijn. Lloyd George heeft voorspellingen gedaan, doch hij kan zich vergissen. Natuurlijk kan men speculeeren, op den aard van de voorstellen, doch ik geloof, dat het nog te vroeg is om aan te nemen, dat we zulke nauwkeurig omschreven voor stellen zullen krijgen als Lloyd George zich voorstelt. „In deze omstandigheden zeide Ghamber- lain, lijkt het mij onjuist om te zeggen wat de regeering zou doen in omstandigheden, welke zich nog niet hebben voorgedaan! Ik zie niet in, waarom het huis niet in de gelegenheid zal worden gesteld om de voor stellen, welke gedaan zullen worden in overweging te nemen en te hooren wat de re geering het huis zou aanraden te antwoor den. De verklaring van Lloyd George lokte critiek uit van vele andere leden van Jjet huis. Men was van meening, dat alleen over vrede kan worden gesproken, wanneer men teruggaat tot vóór München. Indien de Duitschers en Russen vrede willen, waarom gaan zij niet naar hun eigen land vroeg men. De conservatief Adams verklaarde even eens verontrust te zijn door de verklaring van Lloyd George en hij is van meening, dat Lloyd George onberekenbaar kwaad heeft gedaan aan de zaak der beschaving, welke hij steeds heeft gezegd te steunen. Hij voegde hieraan toe, dat Lloyd George zeer wel weet dat op het oogenblik van Hitier aleen voorstellen kunnen komen tot bevestiging van de roof. Ook de liberaal Morris Joncs critiseerde Lloyd George. Deze had toch minstens kun nen wachten tot de vredesvoorstellen warenl gedaan. „Hitier heeft reeds verloren." De conservatief Czyzer zeide, „het zou een ernstige dwaling zijn te gelooven, dat Duitschland heeft gewonnen. Duitschland heeft dezen oorlog niet gewonnen, het heeft hem reeds verloren, niemand weet dat be ter dan Hitier. Door een fatalen blunder heeft hij Rusland tot een overheerschende macht in Europa gemaakt. Hij ziet zich thans afgesloten van het Oosten, van de Bal- tische landen en van den Balkan. Niemand verlangt op het oogenblik meer vuriger naar vrede dan Hitier." Een communistisch geluid. De communist Gallacher zeide. dat Enge land de eerste gelegenheid, die zich zou voordoen, en die gunstig zou zijn, behoort aan te grijpeD om tot vrede te komen. In dien het mogelijk is uit deze combinatie (Engeland, Frankrijk, Duitschland en Sov jet-Rusland) voorwaarden te scheppen, die den Europecschen vrede garandecrcn, m/oct men daarop ingaan. Duitschland is in het oosten en in de Oost- zeestaten volkomen tot staan gebracht. Indien wij door een dergelijke combinatie zoo spoedig mogelijk Duitschland in het Westen kunnen vastzetten aldus Gallacher, kunnen wij het lot van het Poolsche volk in gunstige atmosfeer bespreken. Magnay. nationaal liberaal, verklaarde, tenslotte, dat de rede van Lloyd George een zeer slechten indruk zou maken. Een re geering, zoo zeide hij, die ten aanzien van dezep oorlog ook maar in den minsten graad zou weifelen, zou morgen verloren zijn. De rede van Lloyd George zal in de gebeele wereld de grootsle bezorgdheid wek ken en moet zoo spoedig mogelijk van de hand gewezen worden Men moet verkla ren. aldus Magnay. dat de rede de meening der regeering niet weergeeft, zooals ik er van overtuigd ben, dat zij de gedachten van de kiezers niet vertolkt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 2