OOK LETLAND Russische Vazalstaai Vraaggesprek Von Ribbentrop DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Roode vloothavens en vliegvelden in de „vrije" republiek met Besprekingen met Littauen. Finland in afwachting KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) V R IJ D A G 6 OCTOBER 1939 67e JAARG. No. 8739 Engeland zon Amerikaansche mailboot vernietigen F HELSINKI TALLINN BALTISCHPORT LENINGRAD SOVJET Sovjet-Russische eischen in de Finsche Golf J „Vernietiging van Hitlerisme even zinloos als vernietiging van Engelsche democratie" Dlt nummer bevat 8 pagina's WEERBERICHT DE BILT SEINTi HELDEKSCHE COURANT Uitgave der Uitg.-Mi). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder Moskou deelt mede, dat gisteren een verdrag van wederzijdsche bijstand tusschen de Sovjet Unie en Letland is onderteekend. Dat dit pact intusschen vrij eenzijdig is en volkomen strijdig met de idéé vrije staat, welke Letland voor den vorm is gelaten, moge blij ken uit de tekst van het verdrag, dat wij in staat zijn hieronder thans reeds af te drukken. Artikel 1: De beide contracteerende partijen verbinden zich elkander eiken bij stand, met inbegrip van militairen bijstand, te verleenen in geval van een directen aan val of een bedreiging met aanval van de zijde van eenige groote Europeesche mo gendheid tegen de zeegrenzen der partijen in de Oostzee of hun landgrenzen. Artikel 2: De Sovjet-Unie verbindt zich het Letlandsche leger bijstand te ver leenen in wapening en andere militaire uit rusting op gunstige voorwaarden. Artikel 3: Ten behoeve van de waar borging van de veiligheid der Sovjet-Unie en ter consolideering van haar eigen onaf hankelijkheid verleent de Letlandsche repu bliek de Sovjet-Unie het recht tot het heb ben van vlootbases in pacht en tegen rede lijken prijs in de steden Liepaj (Libava) en Ventspils (Windawa} en van verscheidene vliegvelden. De nauwkeurige plaatsen voor de bases en vliegvelden en de grenzen daar van zullen in wederzijdsch overleg worden vastgesteld. Voor de bescherming van de straat Irben wordt de Sovjet Unie het recht verleend op dezelfde voorwaarden een ba sis voor kustartillerie aan de kust tusschen Ventspils en Pitrags te vestigen. Voor de bescherming der vlootbases, der vliegvelden en der kustartillerie basis heeft de Sovjet- Unie het recht op eigen kosten op de aan gewezen plaatsen land- en luchtmachttroe pen tot een strikt beperkt aantal te hand haven. De maximale grootte dezer strijd krachten zal bij speciale overeenkomst be paald worden. Artikel 4: De contracteerende partijen verbinden zich geen bondgenootschap aan te gaan of niet deel te nemen aan eenige coalitie, gericht tegen een der partijen. Artikel 5: De tenuitvoerlegging van dit pact mag in geen enkel opzicht schade toebrengen aan de souvereine rechten der partijen. Het gebied, aangewezen voor de in artikel 3 genoemde bases en vliegvelden blijft territorium van de Letlandsche repu bliek. Artikel 6: Dit pact treedt in werking door de uitwisseling der ratificatie-oorkon den en geldt voor den duur van 10 jaar. Dit verdrag is opgemaakt in twee origi- neele exemplaren, in de Russische en Let landsche talen, op 5 October 1939 te Mos kou. (w.g.) Vyacheslav Molotof, (w.g.) Wilhelm Munters. Rusland, dat plotseling Oostzeemogend- heid van de eerste rang is geworden moet, wil het deze positie handhaven en in over eenstemming met zijn nieuwen rol leven, snel zijn vloot- en luchtstrijdkrachten uit breiden en beslag leggen op de daarvoor noodige steunpunten, hun toegangswegen en de strategische veiligheid er van verze keren. Ook Littausche afgevaardigden zijn reeds zooals wij meldden, naar Moskou ontboden om, dit is wel zeker, daar eveneens hun vonnis te hooren. Wel spreekt men er van, dat de Sovjets Wilna aan Letland zouden willen afstaan, doch al zou dit gebeuren, dan beteekent dit ongetwijfeld weinig meer dan een thea traal gebaar, omdat het kleine landje zeker zoodanig in de militaire greep van het Roo de leger zal worden vastgeknepen, dat het Weinig kanten meer heen zal kunnen. De nieuwe positie van de Sovjet Unie brengt ook mede, dat de beheersching van de Finsche golf, door enkele aan Finland toebehoorende eilanden, zeker door het Kremlin onder het oog moet worden gezien. Algemeen verwacht men, dat na regeling der betrekkingen met Littauen, de Finsche regeering een uitnoodiging zal krijgen, om een afgezant naar Moskou te zenden, ten einde deze kwestie en misschien ook nog enkele andere te bespreken. Wij geven hierbij een kaartje van de Fin- grhe Golf, waarop de eilanden, waarnaar Rusland zijn begeerige hand vrij zeker zal uitsteken, zwart zijn aangegeven. Zooals men ziet beheerschen zij volkomen de toegang tot het oude St. Petersburg en daarmede het hart van ontwakend mari tiem Rusland. Steeds verder. Interessant is uit Tallinn te vernemen, dat bij de regeling der aan de Sovjets „toegesta ne" militaire concessies reeds thans moei lijkheden rijzen, omdat de Russische eischcn steeds verder gaan. Deze meerdere verlangens, waaraan de regeering wil toegeven, dreigen in het ge knechte Estland een kabinetscrisis te ver oorzaken, die zich in de parlementaire zit ting van 10 October zal openbaren. Ook zouden de Estlandsche legerleiders, inclusief de chef, generaal Laidoner, van plan zijn, om ontslag te vragen, in verband met de moeilijkheden met de Russische mi litaire missie, ondanks het feit, dat Rusland als tegenprestatie afziet van de eischen om ook vliegtuigbases en garnizoens in het bin nenland van Estland te verkrijgen. WAARHEID OF INSINUATIES? In Amerika is men opgeschrikt door een mededeeling van het Witte Huis, dat het Amerikaansche mailschip Iroguois, op den thuisreis met ondergang bedreigd wordt. De commandant der Duitsche vloot heelt, aldus zegt men, de Vereenigde Staten ervan in kennis gesteld, dat het Amerikaansche stoomschip „Iroquois", dat met Amerikaan sche burgers van Europa onderweg is, tot zinken zal worden gebracht, wanneer het HOCHLAND PENISARI -t. «SESKAI LAVANSAR' KROON ST ESTLAND RUSLAND,^ de Amerikaansche kust nadert. De secreta ris van Rooseveit, Stephen Early, zeide, voor hij deze verklaring aan de journalisten over handigde, dat de aangelegenheid volledig besproken is in de bijeenkomst van het ka binet en dat men besloten heeft alle feiten bekend te maken. Early verklaarde, dat ad miraal Raeder, de Duitsche vlootcomman- dant, de mededeeling aan den Amerikaan- schen marineattache te Berlijn gedaan had. Rooseveit is er gisteravond van in kennis gesteld. Een herhaling van de Atheniaramp? In de verklaring van het Witte Huis wordt gezegd, dat admiraal Raeder de Vereenigde Staten ervan in kennis had gesteld, dat „volgens een inlichting waaraan hij geloof hechtte, de Iroq tot zinken zal worden ge bracht, wanneer het schip de Amerikaan sche Oostkust nadert, 't Tot zinken brengen zou worden volbracht door een herhaling van de omstandigheden, die den ondergang van de „Athenia" kenmerkten." Veiligheidsmaatregelen. Dit komt er dus op neer, dat de Engel- schen een torpedeering in scène zouden zet ten, en er de Duitschers de schuld van ge ven, althans volgens de Duitsche lezing, liet Witte Huis deelt in de verklaring ver der mede, dat een vaartuig van de kust wacht verscheidene vlooteenheden de „Iro quois" tegemoet zonden varen en het schip naar een Amerikaansche haven zouden con voieeren. Louter bij wijze van voorzorgs maatregel. Men heeft den gezagvoerder den raad gegeven nauwkeurig te onderzoeken of zich wellicht ontplofbare stoffen aan boord bevinden. Twijfel.- Het Witte Huis heeft later te kennen gegeven de verklaring ongeloofwaardig te achten. Early zeide. „Wij gelooven niet, dat er veel menschen in de Ver. Staten zijn, die denken, dat 't bericht waar is of waar kan zijn." De bijeenkomst van het kabinet was vrijwel geheel aan de bespreking van deze aangelegenheid gewijd. „Wij kunnen ons niet voorstellen, aldus zeide Early nog, dat Engelsche, Fransche of andere schepen zouden doen, wat het bericht inhoudt." Het Witte Huis wil volgens Early geen sensatie verwekken. In de groote vergaderzaal van het departe ment van Binnenlandsche Zaken is Don derdagmiddag het Algemeen Steuncomité 1939 geinstalleerd door H.K.H. Prinses Ju- lana, eere-presidente van het comité. Rechts naast de Prinses de voorzitter van het co mité, staatsraad Mr. J. B. Kan. In Finland vraagt men zich af, of de Finsche minister de zesde minister zal zijn, die een uitnoodi ging zal krijgen om naar Moskou te komen, teneinde vermoedelijk wenschen of eischen van Sovjet- Rusland aan te hooren ten opzich te van eenige Finsche eilanden in de Finsche Golf, waarop de Sovjet- Unie aanspraak zou willen maken. Op bovenstaande kaart zijn de ze eilanden zwart aangegeven; de stippellijn geeft de territoriale grens weer van Finland. JAPANSCHE JOURNALIST HOORT INTERESSANTE UITSPRAKEN. De Duitsche rijksminister van buitenland- sche zaken, von Ribbentron heeft Donder dag den specialen correspondent van de Ja- pansche bladen: „Tokio Nitsji-Nitsji" en „Osaka"Mainitsji", „Koesoejama', ontvan gen. Volgens het Duitsche Nieuwsbureau is een vraaggesp -ek gehouden, waarbij o.a. het vol gende is gezegd: Wat is uw oordeel, aldus vroeg de- Ja- pansche journalist, over de accoorden van Moskou en hun gevolgen voor de Europee sche politiek? Von Ribbentrop antwoordde: „Ik ben zeer voldaan over het verloop en het resultaat der onderhandelingen tuschen Duitschland en de Sovjet-Unie. die hebben geleid tot een ver heldering van den toestand in het vroegere Poolsche gebied en daarmede in Oost-Euro pa. Ik ben ervan overtuigd, dat het herstel van orde en rust in dit gebied niet slechts in het voordeel en tot een zegen voor de daar levende verschillende volksgroepen zal zijn, maar dat met de verwijdering van dezen haard van onrust ook een belangrijke stap op den weg naar herstel van den wereldvre de gedaan is. Verder geloof ik, dat deze re- Verwachting: Meest matige Z.O. tot Z. of Z.W. wind, betrok ken tot zwaar of half be wolkt, plaatselijk eenige re gen, weinig verandering in temperatuur. geling een les is voor alle oorlogophitsers in de wereld en door alle vredelievende volken slechts oprecht toegelicht zal worden. Duitschland en Sovjet-Rusland hebben in hun gemeenschappelijke verklaring Enge land en Frankrijk voor de keuze tusschen oorlog en vrede gesteld. Het staat aan de westelijke mogendheden 'n beslissing te ne men. DE DUITSCH—JAPANSCHE BETREKKINGEN. Welken invloed zullen deze Duitsch Russische overeenkomsten op de Duitsch— Japansche en de JapanschRussische be trekkingen hebben? „Ik heb met voldoening kennis genomen van het accoord van Nomonhan, dat eenige weken geleden tusschen Japan en Rusland tot stand is gekomen. Ik geloof, dat dit eerste accoord een positieve bijdrage voor een defi nitieve pacificatie ook in het Verre Oosten beteekent. Iedere verdere stap in deze rich ting wordt door Duitschland toegejuicht, de Duitsch-Russische overeenkomsten en de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Japan en Duitschland kunnen dit streven slechts bevorderen. HET DUITSCH-RUSSISCHE VREDESOFFENSIEF. Men zegt excellentie, dat Duitschland met de Duitsch-Russische verklaring een groot vredesoffensief heeft geopend. Is dit werke lijk in overeenstemming met de bedoe lingen van de Duitsche regeering? Hierop antwoordde Von Ribbentrop: „Duitschland heeft steeds den vrede en nooit den oorlog gewild. De Poolsche oorlog is ons tegen alie verstandige aanbiedingen van den Fuehrer in. opgedrongen. Evenzoo VON RIBBENTROP. hebben in het Westen niet Duitschland, maar Engeland en Frankrijk den oorlog verklaard. Als Duitschland daarom nog steeds tot vrede bereid is, is dat niets nieuws. In elk geval zullen de westelijke mogendheden spoedig moeten beslissen. An ders zou tegenover de zinlooze bedreiging der Engelsche oorlogsophitsers, „vernieti ging van het Ilitlerdom", die niets anders beteekent dan de vernietiging van het Duitsche volk, evengoed een Duitsche leuze, bijvoorbeeld: „Vernietiging der Engelsche democratie" gesteld kunnen worden, het geen de vernietiging van het Britsche impe rium zou beteekenen, en wat even zinloos schijnt. DE ROL VAN JAPAN. Gelooft U, dat Japan bij deze vredes- actie een bijdrage tot herstel van den we reldvrede kan leveren? „Ik geloof, dat het gewicht van Japan, als de domineerende mogendheid in Oost-Azië, bij alle groote beslissingen der wereldpoli tiek van buitengewne beteekenis is. Het is niet aan twijfel onderhevig, dat op het oogenblik in vele landen oorlogsöphitsers zich bevinden, die ten zeerste geinteresseerd zijn bij het uitbreken van den werkclijken oorlog in West-Europa Een blik in de pers, vooral ook na de publicatie van de Duitsch- Russische vredesverklaring is voldoende om waai te nemen, waar deze ophitsers aan liet werk zijn. Deze internationale ophitsers hitsen vandaag het Engelsche en hei Fran sche volk tegen Duitschland op en mor gen zouden zij er niet voor terugschrikken bijvoorbeeld het Amerikaansche en het Ta- pansche voik tegen elkander op te hitsen Ik ben er zeker van, dat men zich in Japan hiervan bewust is. Ik geloof daarom, dat ook uw volk belang beeft bij het herstel vai den Luropeeschen vrede".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1