Wat de oorlog ons kost
op het Westfront
Leverantie van oorlogs
materiaal
Weer 100 millioeo
voor Defensie
aangevraagd
Wat de fiscus
ving
De Italiaansche
doelstellingen in
den Balkan
De eerste 30 dagen
hebben 37 millioen
gekost
Het Rijk borg voor
de K.EuM*
Duizenden liters
petroleum gehamsterd
De halve visschersvloot
mag uitvaren
Cadeau van
een minister
Boodschap van Mussoli0|
aan Chamberlain
VICKERS-ARMSTRONG
SPEELT EEN GROOTE ROL
MOBILISATIE-KOSTEN MET TE
OVERZIEN.
DE EERSTVOLGENDE MAAND VERGT
f37 MILLIOEN.
De ministers van Financiën en De
fensie hebben voor de landsverdedi
ging een buitengewoon crediet aan
gevraagd van f 100 millioen.
Zooals men zich herinneren zal, werd in
September 193S ook een crediet van f 100
millioen toegestaan. Daarvan werd terstond
f 3 millioen gebruikt, terwijl het restant ad
f 97 millioen werd toegevoegd aan de De-
fensiebegrooting voor 1939.
De uitgaven, gedaan en nog te doen door
de verschillende onderdeelen, belast met de
kust- en grensbëveiliging, zullen einde Sep
tember 1939 een bedrag van rond f21 mil
lioen beloopen.
De bouw van kazematten en verdere veld-
versterkingen, noodzakelijke verbeteringen
van de kustverdediging, aanschaffing van
intendancegoederen, van grondmijnen en
dieptebommen, enz., vorderden op 24 Au
gustus 1939 (tiidstip van uitzending van het
telegram „vóór mobilisatie") rond f24 mil
lioen.
Op het tijdstip van de afkondiging der
z.g. vóór mobilisatie was derhalve van het
buitengewone krediet ad f 100 millioen nog
ongeveer f 52 millioen beschikbaar.
Wat er overblijft is niet genoeg!
De geldelijke gevolgen van het afkondigen
van de vóór-mobilisatie en van de algemee-
nen mobilisatie zijn nog niet in hun vollen
omvang te overzien.
Wei kan worden gezegd, dat ten be
hoeve van het op voet van oorlog
brengen en van de legering en de
verpleging van de verschillende on
derdeelen van de gemobiliseerde
weermacht voor de eerste 30 dagen
gerekend wordt op een totaal bedrag
aan uitgaven van ongeveer f37 mil
lioen. Dit bedrag moet worden ver
meerderd met de benoodigde bedra
gen voor de vorming van noodzake
lijke voorraden en de kosten, welke
overigens uit den gemobiliseerden
toestand voortvloeien, welke
bedragen en kosten thans nog niet
onder cijfers zijn te brengen. Het
lijdt echter geen twijfel,, dat de hier-
bovengenoemde f52 millioen binnen
korten tijd zullen zijn verbruikt.
Derhalve zijn de ministers van Defensie en
van Financiën van oordeel, dat thans het
tijdstip is aangebroken voor de indiening
van een wetsontwerp tot verhooging van het
buitengewoon crediet met een bedrag van
wederom f 100 millioen.
GRONINGERS IN OVERTREDING.
De crisisopsporingsdienst te Gro
ningen heeft gisteren in samenwer
king met de gemeentepolitie bij eeni-
ge inwoners ter plaatse een hoeveel
heid van 1400 liter gehamsterde pe
troleum in beslag genomen. D oor
den burgemeester van Ulrum is bij
een ingezetene 5500 liter petroleum
in beslag genomen.
OPRENGST RIJXSMIDDELEN
SEPT. 1939.
Blijkens het overzicht van den stand der
Rijksmiddelen op ultimo September van het
dienstjaar 1939 heeft de grondbelasting op
gebracht f 10.684.087.— (vorig jaar f 10.5
millioen), de inkomstenbelasting f82.697.315
(vorig jaar f 69.9 millioen), de vermogens
belasting f 17.029.830.— (vorig jaar f 16.7
millioen), de verdedigingsbelasting I
f 10.141.272.— (vorig jaar f 10.5 millioen) en
de belasting van de doode hand f 1.823.690.-
(vorig jaar f 1.7 millioen) In totaal aan di
recte belastingen f 122.378.195.(vorig jaar
f 109.5 millioen).
De overige middelen hebben in September
j.1. in totaal f 37.816.198.— opgebracht tegen
over f 38.184.411.in September 1938, ter
wijl 1/12 van de raming f 36.810.416.be
loopt.
Over de eerste negen maanden van 1939
was de opbrengst van de „overige midde
len" in totaal f 349.2 millioen tegenover
f 330.5 millioen over de eerste negen maan
den van 1938, terwijl 9/12 van de raming
f 331.2 millioen bedraagt.
Gemeentefondsbelasting.
De inkomsten ten bate van het Gemeente
fonds waren tot en met Sept. j.1. voor den
dienst 1938'39: gemeentefondsbelasting
ruim f 67.6 millioen, opcenten vermogens
belasting ten getale van 50 ruim f 6 milli
oen (vorig jaar resp. bijna f 60.3 millioen
en ruim f 6 millioen) en voor den dienst
1939—'40 resp. f 52.7 en f 4.1 millioen (vo
rig jaar resp. f .46.5 en f 4 millioen).
Ten bate van het Werkloosheidssubsidie-
fonds, dienst 1938, komt tot en m. Sept. '39
f 53.1 millioen, en dienst 1939 f 4-8.4 mill.
Verkeersbelasting.
De motorrijtuigenbelasting (ten bate van
het Verkeersfonds) leverde over September
j.1. f 1.053.399.de rijwielbelasting
f 650.877.— op. Over de eerste negen maan
den waren deze opbrengsten respectievelijk
f 19.481.914.— en f 8.330.797.—.
Duitsche aanval
Als voorspel van het aangekon
digde offensief beschouwen.
NA KORTEN TIJD VAN HET
FRANSCHE GEBIED VERJAAGD.
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt als volgt:
Vanochtend hebben de Duitschers
een aanval ondernomen, gesteund
door artillerie onmiddellijk ten
oosten van de Moezel, het front van
den aanval was zes kilometer breed.
De aanvallers bezetten de Schnes-
berg, waar wij lichte bewakingsdeta
chementen hadden liggen, be
schermd door mijnenvelden. Door
ons vuur moest de vijand den aan
val stoken en zelfs moest hij zich
ten noorden van Apach, waar hij een
oogenblik was binnengedrongen, te
rug trekken.
DE INZET VOOR DEN GROO-
TEN STRIJD.
Gelijk alles dit eergisteren liet verwach
ten, hebben de Duitschers gisteren den eer
sten grooten aanval van den oorlog ontke
tend. Het betreft niet meer kleine overval
len door zwakke troepenafdeelingen, maar
een operatie van vrij grooten omvang, met
machtige middelen van infanterie en artil
lerie op een front van ongeveer zes kilome
ter. Het gebied vormt den sector ten oosten
van de Moezel, onmiddellijk aan de oostzij
de van dezen stroom, die van den aanvang
der vijandelijkheden af het zenuwknoop
punt vormt, waar de tegenstanders herhaal
delijk op elkander zijn gestooten tijdens de
kleine plaatselijke overvallen.
Aldus vangt het Fransche persbureau aan
het legercommuniqué te commentarieeren,
en vervolgt dan:
De Duitsche aanval in deze streek heeft
de Fransche bevelvoering niet verrast. De
laatste dagen hadden de Duitsche troepen
hier een koortsachtige bedrijvigheid aan den
dag gelegd.
Er moet op gewezen worden, dat het front
beeld in het geheel niet gelijkt op dat, het
welk de soldaten in den loopgravenoorlog
van 19151917 leerden kennen. De stellin
gen zijn aan weerszijden niet gevormd door
aaneengesloten loopgraven linies, maar vor
men een opstelling in de diepte van posten,
die vaak los van elkaar staan en die elkan
der flankeeren met buitengewoon weionder
houden vuur uit automatische wapenen.
Een golvend plateau.
Het terrein over een breedte van zes kilo
meter vanaf rle Moezel, dat wordt aangege
ven als het tooneel van den Duitschen
aanval, wordt gevormd door een golvend
plateau met de hoogte van den Schnesberg
als hoogste punt, dat op eenige honderden
meters ten zuiden van de Fransche grens
doorsneden wordt door een diep ravijn. Het
dorp Apach, waarin de Duitschers volgens
het Fransche communiqué een oogenblik
bij hun aanval zijn doorgedrongen, ligt aan
het einde van het ravijn, aan de samen
vloeiing van de kleine beek, die door het
ravjjn stroomt, met de Moezel.
Het Fransche gebied, dat een oogenbh
bedreigd werd, blijft onaangetast.
Er zijn nog geen bijzonderheden bekend
over den aard van deze offensieve Duitscn
operatie. Zooals de gebruikte troepens e
en de soort troepen, die in den strijd we
geworpen. Het is meer dan waarschijnlijk,
dat zware aan va ls wagens er aan hePDen
deelgenomen. Aan den anderen kant is i
onmogelijk aan te geven, of het hier gaa
om een onderneming met belangrijke mia
delen, maar van plaatselijken aard, dan we
om het voorspel van een reeks felle aan
vallen, die dan over het geheele front
zouden worden ontketend.
Postvluchten op Indig
De Nandoe landde op de heenreis
te Rangoon, de Gier en de Pelikaan
kwamen op de terugreis resp, te Me-
dan en te Alexandrië aan.
De Noorsche Staten zouden Mus-
solini en Roosevelt vragen.
GERUCHTEN OVER GEWIJZIGD
VREDESPLAN VAN HITLER.
In welingelichte kringen in de Fin-
sche hoofdstad Helsinki zijn berich
ten in omloop, welke de mogelijk
heid opperen aan Roosevelt en Mus-
solini te vragen de rol op zich te ne
men van bemiddelaars voor een al-
gemeenen vrede.
Morgen zal deze aangelegenheid
ter sprake komen op de conferentie
der Noorsche landen te Stockholm.
Een gewijzigd vredesplan?
De diplomatieke medewerker van
de „Sunday Dispatch" schrijft dat
Hitier een nieuw „gewijzigd" vredes
plan zou willen aanbieden, hetwelk
door bemiddeling van neutrale di
plomaten aan de geallieerden zou
worden overhandigd. De overhandi
ging zou samenvallen met het inzet
ten van een Duitsch offensief op het
Westelijk front.
De nieuwe voorstellen zouden omvatten:
le. de schepping van een internationaal
gegarandeerden Poolschen staat met uitslui
tend Poolsche inwoners, met een uitweg
naar zee, doch economisch en strategisch
ten nauwste met Duitschland verbonden;
2e. De status quo der tegenwoordige Euro
peesche grenzen;
3e. De terugkeer der voormalige Duitsche
koloniën, of althans speciale faciliteiten in
deze koloniën;
4e. Hervorming van de Europeesche han
delspolitiek;
5e. Een grootere mate van autonomie voor
Bohemen en Moravië;
6e. Hergroepeering der Europeesche min
derheden;
7e. Een non-agressiepact op langen ter
mijn tusschen Duitschland, Groot Brittannië,
Frankrijk en Italië;
8e. Inwilliging van eenige van Italië's
territoriale eischen,
Nog gisteren wezen wij er op, (jat
het zaak zal zijn de ontwikkeling
van de verhoudingen in den Balkan
nauwkeurig te volgen. Wij trachtten
daarbij inzicht te geven in het in~
wikkelde diplomatieke spel, dat om
de Dardanellen, de invloed in den
Balkan zelf en tenslotte om de
machtsverhoudingen in de Middel-
landsche zee wordt gespeeld.
Dat Engeland, gesteund door zijn
kleine, maar krachtige vriend Tur
kije, hierbij een rol van beteekenij
speelt, is duidelijk en wij toonden
de troefkaart aan, die Londen op ta
fel kan gooien en waardoor de Duce
voorgoed van BerlijnMoskou
kunnen worden vervreemd.
zou
Een garantie van f 3 millioen.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
wijziging van de begrooting van inkomsten
en uitgaven van het Verkeersfonds voor het.
dienstjaar 1939 (garantie van het rijk ten
behoeve van de K.L.M. ter zake van een
door die maatschappij aan te gaan rekening
courant-crediet)
De minister van Waterstaat schrijft in
de memorie van toelichting:
Ter overbrugging van tijdelijke kapitaal
behoeften in verband met de noodzakelijke
vernieuwing en uitbreiding van haar vloot,
is noodig, dat de Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij voor Nederland en Koloniën
N.V., boven en behalve het door het Rijk in
'1938 verstrekte rentedragend voorschot van
f 2.500.000.—, in 1940 de beschikking krijgt
over een bedrag van f 3.000.000.
Verwacht wordt, dat de K.L.M. uit afschrij
ving op het aan te schaffen materiaal in
de jaren 1941 tot en met 1943 voldoende li
quide middelen beschikbaar zal krijgen om
de bij wijze van voorschot op te nemen
f 3.000.000.geleidelijk te kunnen aflos
sen.
In overleg met zijn ambtgenoot van Fi
nanciën acht de minister het gewenscht de
K.L.M. in staat te stellen dat bedrag bij
een particuliere bankinstelling op te nemen.
Teneinde het bedrag te kunnen verkrijgen
en daarbij gunstige voorwaarden te kunnen
bedingen, is het noodig dat van staatswege
een garantie wordt gesteld voor de aflos
sing en betaling van rente. Daartoe wordt
voorgesteld een nieuw artikel in de' begroo
ting van inkomsten en uitgaven van het
Verkeersfonds voor het dienstjaar 1939 in
te voegen.
Wie kent niet, ook buiten
het Vereenigde Koninkrijk,
den naam van Vickers Arm-
trong? In de komende da
gen van zwanen strijd voor
Engeland zal dit machtige
concern een groote rol spe
len bij de leverantie van
oorlogsmateriaal. Voor de
naaste toekomst zal veel af
hangen van het prestatiever
mogen harer fabiekien en
werven.
Eiken morgen om negen
uur houdt voor Vickers Hou
se in Westminster 'n prach
tige Rolls Royce stil, waaruit
ian een heer stapt met een
gestreepte pantalon en jac
quet. Merkwaardigerwijze
evenwel rookt hij niet de
Havanna, welke men van ie
mand van dien stand zou
verwachten, doch een heel
gewone sigaret, zooals zijn
werklieden ook rooken. Die
heer is namelijk Sir Charles
WorthingtonCraven, de al
machtige heerscher over de
Vickers-Armstrone and Eng-
lish Steel,.de grootste wapen
fabrikant van Engeland. Hij
heeft meer dan 20 staal- en
ijzerfabrieken onder zijn be
heer, alsmede verschillende bouwonderne
mingen en verzekeringsmaatschappijen.
Hij bleef bescheiden.
Hoewel hij een ontzaglijk inkomen heeft
en een prachtig landgoed bezit in Surrey, is
hii een bescheiden, werkzame man geble
ven. Hij zag 56 jaar geleden het licht als
zoon van een advocaat in Manchester en
ving zijn loopbaan aan als scheepsjongen
op den kruiser „Britannia". In 't jaar 1912
deed hij zijn intrede in den technischen staf
van ickers als duikboot-specialist; en zoo
beeft bij zich opgewerkt tot dpn verheven
post, dien hij thans bekleedt. Hij verlaat
zijn bureau nooit vóór 8 uur '<s avonds, be
halve wanneer hij geplaagd wordt door een
van de jichtaanvallen, waarvan hij sinds
De „Mauretania", gebouwd op de scheeps
werf Canimell Laird en Co., een der be
langrijkste zusterfirma's van de wereldbe
kende wapenfabrikanten Vickers-Armstrong.
eenigen tijd te lijden heeft, Tegenover een
journalist heeft hij na het uitbreken van
den oorlog verklaard: „Wij staan er nu
veel beter voor clan in 1914. Onze overzee-
sche verbindingen laten niets te wenschen
over. Onze fabrieken in Canada kunnen
dus op volle kracht werken."
Jamieson had liever kinderwagens
gebouwd!
Sir Charles' vertrouwdste medewerker is
Archibald Auldjo Jamieson, voorzitten van
i
den Raad van Toezicht van Vickers. Deze
heeft in Oxford gestudeerd en is geruimen
tijd als booekhouder werkzaam geweest in
Edinhurgh, voordat hij zijn tegenwoordige
functie bekleedde. In Engeland is hij zoo
goed als onbekend, want hij waakt er angst
vallig voor. dat zijn naam niet wordt ge
noemd in de pers. Eenimaal per jaar even
wel moet hij tegen wil en dank wel in het
licht der openbaarheid verschijnen, name
lijk wanneer hij den aandeelhouders het
jaarverslag moet voorleggen. De laatste
maal verklaardë hij, dat hij „pijnlijk was
getroffen door 't feit, dat de firma veel meer
bewapenings-orders had gekregen, dan op
drachten van vredelievenden aard." Deze
pijnlijke verrassing vond niet haar grond
in overwegingen van financieelen aard,
want Vickers boekte in het afgeloojxm jaar
een zuivere winst van 1.398.853 pond ster
ling en keerde een dividend uit van 6%;
doch hem persoonlijk zou het aangenamer
zijn geweest,indien dit geld verdiend was
met de fabricage van kinderwagens en
ploegen. Hij is namelijk de „vredelievend-
ste" man, dien men zich denken kan, die
zijn vrije uren besteedt op de golflinks of
met het begieten van zijn bloemetjes.!
Winst aan slagkruisers.
De firma Vickers wérd opgericht drie jaar
voor den Fransch-Duitschen oorlog van 1870
Haar zaken namen een fabelachtige vlucht,
toen zij in den befaamden Basil Zaharoff
een ongekend handig verkooper vond. Tegen
woordig oefent zij een onbeperkt gezag uit
over een aantal maatschappijen met een ge
zamenlijk kapitaal van bijna 100 millioen
pond.
De belangrijkste harer zuster
firma's is de scheepswerf Cammell
Laird Co., algemeen bekend ge
worden door de ramp van den on
derzeeër „Thctis". Op de werven
van deze firma werden o.m. de slag
kruiser „Rodnev" en de nieuwe
„Mauretania" gebouwd. Haar winst
bedroeg over het afgeloojren boek
jaar 253.907 pond; zij keerde een di
vidend uit van 10%.
Dit resultaat werd echter nog overtroffen
doordat van Swan, Hunter Wigham Ri-
chardson Ltd., eveneens deel uitmaleend
van het Vickers-concern. Deze werf
keerde namelijk niet minder dan 12% uit
Dit had zij overigens te danken aan het
feit, dat zij een belangrijke opdracht had
uitgexoeid voor de Turksche regeering.
In den oorlog, die thans wordt gevoerd,
zal Vickers weder een overwegende rol
spelen evenals dit het geval was in den
wereldoorlog.
"«(ft*
Deze visie op den toestand in den Balkan
schijnt te worden bevestigd door een Reuk
bericht uit Londen, dat Radio Roma in
een bespreking van de aankomst van dei!
nieuwen Italiaanschen ambassadeur, Bastia
nini, in Londen gaf en waarin werd aanse'
duid, dat hij een boodschap van Mussolinï
bij zich heeft, welke verband houdt met da
Italiaansche doelstellingen in den Balkan
De omroeper verklaarde: „Terwijl men in
Londen en Parijs van meening is, dat Ba<
tianini de Britsche regeering op de hoogte
zal brengen van de Italiaansche opvattin
gen ten aanzien van den internationalen
toestand, zijn er andere kringen, die van
oordeel zijn, dat hij mededeeling zal doen
van het voornemen van den Duce om een
nieuw en beter evenwicht in den Balkan en
in het Donaubekken te vestigen." Hieraan
werd toegevoegd, dat Italië stellig de best
geschikte mogendheid is om dit evenwicht
in dat gedeelte van Europa tot stand te
brengen, dat beschouwd wordt als een bron
van moeilijkheden.
De wedloop om de heerschappij in den
Balkan tusschen Rusland eenerzijds en Ita
liëEngeland anderzijds blijkt in een
acuut stadium te zijn gekomen. Immers de
Turksche minister van buitenlandsche za
ken, Saradjogloe, die nu al weken en weken
in Moskou vertoeft, heeft gisteren weer
eens na langen tijd een onderhoud met Mo-
lotof gehad, met wien hij 2 uur lang coa»
fereerde.
Diplomatieke activiteit van heide zijden!
Wie zal het gelag moeten betalen?
Het Rijk steunt,
Na tal van conferenties is men er, naar
het Hsb. meldt, in geslaagd overeenstem
ming te bereiken om het uitvaren van onze
visschersvloot weer mogelijk te maken, door
interventie onzer regeering, die met een
aantal financieele maatregelen het bedrijf
op effectieve wijze steunt.
Met het oog op de bestaande onzekerheid
ten opzichte van de ontwikkeling in de
naaste toekomst, zal een uitvaarbeperking
worden toegepast in dien zin, dat behoudens
omstandigheden, welke vanzelf reeds een
uitvaren in den weg staan, hetzij niet min
der dan 40 van de thans voor de uitoe
fening der haringdrijfnetvisscherij, resp,
treilvisscherij beschikbare vloot zal uitvaren
hetzij niet minder den 50 van genoemde
vloot ,met dien verstande, dat het in het
laatste geval uit te varen gedeelte in over
leg met de Nederlandsche Visscherij centrak
in 3 gelijke termijnen van 7 dagen over de
periode, waarbinnen het eerste uitvaren
plaats vindt, wordt verdeeld.
Verplichte aanvoer in Nederland,
De reeders, die volgens deze regeling ter
visscherij uitvaren zijn verplicht behoudens
gevallen van overmacht hun vangsten in
Nederland aan te voeren.
Haagsche jongen gelukM
De jongen, die onlangs op het Lange oor
hout te 's-Gravenhage door een militair»
auto werd aangereden, bij welk verkeerson
geval minister Van Kleffens de functie van
verkeersagent op zich nam, door bij afwe
zigheid van politie-ambtenaren de bijzonder
heden van de aanrijding te noteeren, krees
dezer dagen een verrassing van den nun'5
ter van Buitenlandsche Zaken. Aan de o
derhjke woning van den jongen aan. d
Lavendelstraat werd, aldus de Tel.,
mooi jongensboek bezorgd, getiteld ,De twe
urker jongens". Erw as een visitiekaarP
van den minister bij, waarop stond: „M®
een boek voor Koos Goethart, omdat n'
zich zoo goed heeft gehouden bij het ong
val dat hem met zijn fiets overkwam.
Men begrijpt, dat de dertienjarige K°°"
met deze ministerieele surprise ten ze-
ste in zijn nopjes was. Iedereen moest n
boek zien. De lichte verwonding, welke at
aan een arm heeft opgeloopen, is zoo g°
als genezen. Met dit mooie cadeau is na
iuurlijk alle leed bijna alweer vergeten»
