EEN BALKANBLOK
Britsch Indië diep teleurgesteld
De Zee-oorlog
onder Italiaansche leiding?
Rem op de
Russische
aspiraties
Storm op deo
Atlantischen Oceaan
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Roosevelt wil geen
vreemde duikbooten
„Onze wegen
gaan uiteen"
Gevecht ten
noorden van
Schiermonnikoog
Gasmaskers bestellen
bij de post!
donderdag
De kwetsbare punten
aan Engeland's Oostkust
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TEUFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
19 OCTOBER 1939
67eJAARG.No. 8751
ENGELAND EN FRANKRIJK
TRACHTEN DE ITALIAANSCH-
TURKSCHE TEGENSTELLIN
GEN WEG TE NEMEN.
Volgens den omroep van Belgrado
verwacht men in Zuidslavische po
litieke kringen de vorming van een
Balkanblok onder Italiaansche lei
ding. Gezegd werd, dat politieke stap
pen worden gedaan met het doel te
komen tot een nauwe samenwerking
tusschen de Balkanlanden met bo
vengenoemd doel. In het bijzonder
hoopte men op een samenwerking
tusschen Turkije en Bulgarije, aldus
de omroeper verder. Het ontworpen
blok zou een politiek van strikte
neutraliteit jegens den oorlog voe
ren, zoo werd hier aan toegevoegd.
Deze radiomededeeling wint aan waar
schijnlijkheid door een officieel bericht
uit Londen, meldende dat de Britsche ge
zant in Belgrado een langdurig onderhoud
heeft gehad met den Zuidslavischen pre
mier.
Reeds eerder wezen wij op de dominee-
rende rol welke Engeland met Turksche
hulp. in het Nabije Oosten gaat spelen.
De afbreking der Russisch-Turksche on
derhandelingen en de afsluiting van de
vriendschapsverdragen door Ankara met de
denxocratiën is een gevoelige tik voor Mos
kou en Berlijn,
De correspondent van de Daily Telegraph
schrijft hierover, dat de tegenslagen van
Duitschland op diplomatiek en buitenlandsch
politiek terrein in den laatsten tijd het drin
gend noodig hebben gemaakt, dat in de Wil-
helmstrasse balans wordt opgemaakt.
Hitier bevindt thans, dat zijn vertrou
wen in von Ribbentrop ernstig ge
schokt is. Het plotselinge terugroepen
van von Papen uit Ankara luidt een
reeks conferenties op groote schaal
in de Wilhelmstrasse in betreffende
den nieuwen Europeeschen toestünd.
Er heerscht in Berlijn groote teleurstelling
én bitterheid over de Turksche buitenland-
sche politiek. Er bestaat thans geen twijfel
meer over het mislukken van von Papens
missie in Ankara, welke ten doel had Tur
kije los te maken van de Westelijke entente.
Waarom Turkije weigerde.
De correspondent van de Daily Telegraph
fe Belgrado verneemt, dat de Russische ei-
schen, die leidden tot het afbreken der Mos-
kousche besprekingen met Turkije, waren:
1. Erkenning van de Poolsche deeling. 2. Vor
ming van een Balkanblok, dat Rusland en
Duitschland zou steunen. 3. Turkije zou druk
moeten uitoefenen op Roemenië ten gunste
van territoriale concessies, waarschijnlijk ten
gunste van Rusland en Bulgarije. De alge-
meene indruk in Belgrado is, dat de houding
van Turkije, door te weigeren om toe te ge
ven aan de Russische voorstellen, grootelij ks
de solidariteit der Balkanlanden heeft ver
sterkt
Toch vriendschap!
Zoowel uit Moskou als uit Londen komen
berichten, die uitdrukkelijk er op wijzen, dat
Havens en territoriale wateren
gesloten.
President Roosevelt heeft gister de havens
en de territoriale wateren der Vereenigde
Staten voor duikbooten van oorlogvoerende
mogendheden gesloten verklaard.
hit besluit zegt o.m.:
Het zal onwettig zijn voor duikbooten van
Frankrijk, Duitschland, olen, Groot Brit
t&nje, Britsch-lndië, Australië, Canada,
Nieuw Zeeland en Zuid Afrika om in havens
of wateren der Vereenigde Staten binnen te
varen, met uitzondering van Panama en
"Uitgezonderd de duikbooten van oorlogvoe
rende landen, welke door force majeure ge
dwongen zouden zijn er binnen te varen. In
dat geval moeten zij aan de oppervlakte va
ren met heel den toren en bovenbouw bo
ven water, en met de vlag van het oorlog
voerende land, waartoe zij behooren, in
top."
Roosevelt verklaarde, dat hij het betreffen
de hoofdstuk der neutraliteitswet van toe
passing had verklaard, omdat hij van mee
ning was, dat het „er toe zou dienen den
vrede te handhaven tusschen de Vereenig
de Staten en de buitenlandsche mogendhe
den, de belangen te beschermen van de Ver
eenigde Staten en hun burgers en de veilig
heid der Vereenigde Staten te bevorderen."
het afbreken der onderhandelingen te Mos
kou tusschen Turkije en Rusland niet be-
teekent het verbreken der diplomatieke be
trekkingen, ja zelfs geen afbreuk doet aan de
traditioneele vriendschap tusschen de beide
landen.
Een weinig spijt zal er in het Kremlin toch
wel worden gevoeld!
Militaire besprekingen.
De verrassende wending, welke de Turk
sche affaire heeft genomen, sluit onverbid
delijk in, dat de FranschBritsche vloten de
Dardanellen zullen mogen passeeren en de
Russen dus daarin geen baas meer zijn.
Dat de democratieën geen gras over hun
succes laten groeien, mag blijken uit het
feit, dat de Fransche generaal Weygand en
zijn Britsche collega Wavell gisteren reeds
per vliegtuig in Ankara zijn aangekomen.
Blijkbaar waren de heeren reeds in de
buurt wachtende!
Veilig mag worden aangenomen, dat zij
met den Turkschen opperbevelhebber nauw
keurig de militaire mogelijkheden zullen
bestudeeren, waarbij zeker niet over het
hoofd zal worden gezien een samengaan van
alle Balkanvolken.
Precies dus wat Italië wil, slechts met dit
verschil, dat Rome graag in dit Balkancon
cert de eerste viool zal willen spelen, het
geen Ankara vermoedelijk niet zal dulden.
Beide sollicitanten naar de eerste rol heb
ben echter als tegenspeler Rusland en deze
belangengemeenschap zal de Britsche diplo
matie zeker uitbuiten om eenerzijds Italië
aan zijn zijde te krijgen, anderzijds Turkije
verder aan zich te binden.
Ongetwijfeld een moeilijk probleem, maai
de aanvankelijke successen der Engelsche
onderhandelaars in deze hoek geven moed
voor de verdere ontwikkeling in vreedzame
richting.
EEN MEEVALLER VOOR ENGELAND.
Millioenengift van Inidsche radja
Uit Londen wordt gemeld:
Radja Brook van Serawak, heeft de re
geering een millioen dollars aangeboden
„voor de groote zaak waarvoor het Britsche
rijk thans in oorlog is." De minister heeft
zijn dank betuigd.
SYNTHETISCHE RUBBER IN ITALIË.
Maatschappij opgericht.
Naar het Italiaansche blad Sole meldt,
is op initiatief van de I.R.I. en de maat
schappij Pirelli een synthetische rubberin
dustrie opgericht met een aanvangskapitaal
van 1 millioen lire. De nieuwe maatschappij
zal zich niet alleen bezig houden met de fa
bricage van synthetische rubber en aanver
wante artikelen, doch ook met den geheelen
handel der voor de productie noodzakelijke
grondstoffen.
Amerikaansch schip in nood.
Oud-minister Van Zeeland uit
België gewond.
Op het noordelijk gedeelte van den Atlan
tischen Oceaan woedt eeii hevige storm,
waardoor verscheidene schepen in gevaar
zijn gebracht. Tot. die schepen behoort de
en
het
„President Harding", die 600 passagiers, on
der wie van Zeeland, de vroegere Belgische
premer, vervoert. Talrijke personen aan
boord zijn gewond. Er is hulp gezonden,
Nader wordt gemeld, dat 45 passagiers
•28 leden van de bemanning tijdens
zware weer gewond zijn. Men gelooft, dat
een kellner overboord geslagen is. Een kot
ter van de Amerikaansche kustwacht heeft
het schip bereikt en medicamenten aan
boord gebracht. Deze kotter, de „Hamilton
ging daarna het Britsche s.s. „Blairbeg", dat
geseind had het roer te hebben verloren
hulp brengen.
Ook van Zeeland gekwetst,
De „United States Lines" deelen mede, dat
de vroegere Belgische minister-president
Zeeland tot de gewonde passagiers van de
„President Harding" behoort. Hij kreeg
schaafwonden in het gezicht en verschei
dene kneuzingen. Men gelooft niet, dat zijn
toestand ernstig is.
DE ORKNEY
EILANDEN
a/vna Stalen netten1
versperring
DE KWETSBARE PUNTEN
AAN ENGELANDS OOSTKUST.
Bijgaande twee actueele kaartjes geven
een goed overzicht van de Oostkust van het
Britsche rijk, welke in het Noorden aan een
tweetal aanvallen van de Duitsche lucht
macht heelt blootgestaan.
Het rechtsche kaartje geeft de voornaam
ste plaatsen weer aan de Oostkust van En
geland en Schotland; in verscheidene plaat
sen vs in de laatste dagen luchtalarm ge
maakt, omdat de Duitsche luchtmacht her
haaldelijk werd opgemerkt en onder vuur
genomen.
Bovendien heeft de belangstelling der
Duitsche luchtmacht zich in de laatste da
gen gericht op de Orkney-eilanden (het
linksche kaartje), waar de Britsche Noorde
lijke vlootbasis Scapa Flow gelegen is.
Het schijnt dat Duitschland tot eiken prijs
dit belangrijke steunpunt wil vernietigen.
„Geen democratie, zoolang Enge
land het kan verhinderen."
ENGELAND STEEDS 5 MINUTEN
TE LAAT
De congrespartij in Britsch-lndië verklaart
zich diep teleurgesteld over de houding van
Engeland, nu verklaard is, dat na den oorlog
geconfereerd zal worden over de Status van
Britsch-lndië. Gezegd wordt dat de verkla
ring van den onderkoning dienaangaande in
het geheel geen rekening houdt met de
werkelijkheid.
Indien dit het definitieve antwoord is van
de Britsche regeering, dan bestaat geen ge
meenschap tusschen beide volken en.gaan
onze paden volkomen uiteen. Uit de verkla
ring van den onderkoning blijkt duidelijk,
dat het doel van den oorlog is het bewaren
en handhaven van de Britsche imperiale fi-
nancieele structuur in Indië en elders, aldus
de meening van verschillende leden der Con
grespartij.
GHANDI DIEP TELEURGESTELD.
Ghandi heeft gezegd, dat de verklaring
van den onderkoning diep teleurstellend is.
Hij voegde hieraan toe: „Het zou Peter ge
weest zijn, wanneer de Britsche regeering
geweigerd had een verklaring af te leggen.
De lange uiteenzetting van den onderko
ning bewijst alleen, dat de oude politiek
van verdeelen en heerschen zal blijven be
staan. Voor zoover ik zie, zal het congres
hieraan niet deelnemen.
Nóg kan Indië, dat de opvattingen
van het congres huldigt, deelgenoot
zijn van Engeland, in zijn strijd te
gen Hitier.
De verklaring van den onderko
ning toont duidelijk, dat voor In
dië geen democratie kan bestaan,
zoolang Engeland het kan verhin
deren.
GHANDI.
ENGELAND STEEDS VIJF
MINUTEN TE LAAT.
In het Hoogerhuis heeft Lord Zetland ver
klaard, dat in verband met den huidigen
toestand openbare besprekingen met de lei
ders in Britsch Indië niet mogelijk zijn, en
dat vóór alles thans maatregelen genomen
moeten worden, de veiligheid van Indië te
verzekeren. Een consultatief orgaan zal
worden gekozen uit verschillende Britsch
Indische partijen. -
Lord Snell zeide. dat alles afhankelijk
zou zijn van de wijze, waarop het orgaan
zou worden benoemd. De verklaring van
Zetland beteekent eenigen vooruitgang doch
er blijft ruimte voor verdere vorderingen.
Het.is de tragedie van ons bestuur dn In
dië geweest, aldus zeide Lord Sankey, dal
wij altijd vijf minuten te laat zijn geweest,
roen wij de wet op de regeering van Indië
in 1935 aannamen, geloofde ik, dat de kwes
tie weer voor twintig jaar geregeld zou zijn.
In de eerstvolgende twaalf of achttien
maanden zal een volgende stap gedaan
moeten worden, omdat wij, zoodra de oor
log geëindigd zal zijn, gereed moeten zijn
om onze beloften gestand te doen. Ik hoop
dat aan het einde van den oorlog Indië den
volledigen dominion status zal krijgen.
ONGERUSTHEID IN AMERIKA
OVER DE ACTIE DER DUITSCHE
DUIKBOOTEN.
GERUCHTEN OVER MAGNETISCHE
TORPEDO'S DOOR DE DUITSCHERS
GEBRUIKT.
Op het eiland Schiermonnikoog
neemt men aan, dat gistermorgen
elf uur ten noorden van Schiermon
nikoog op vrij grooten afstand van
de kust, ver buiten de territoriale
wateren, een gevecht heeft plaats
gehad tusschen oorlogsbodems en
vliegtuigen.
Voor zoover door ooggetuigen kon
worden gezien, zouden zes oorlogs
schepen zijn aangevallen door een
twaalftal vliegtuigen.
Omtrent den uitslag van het ge
vecht kan niets worden gemeld, daar
de oorlogsschepen na eenigen
uit het gezicht verdwenen.
tijd
BEZORGDHEID IN AMERIKA
In den Amerikaansche senaat heeft de
republiekein Holland verklaard, dat wan
neer de aanvallen der Duitsche duikbooten
met succes voortgezet worden, 't congres op
nieuw in een speciale zitting zou kunnen
worden bijeengeroepen voor een nieuwe her
ziening van de neutraliteitswet.
Deze verklaring is een teeken voor de
diepe getroffenheid, die aan den dag treedt
m Amerikaansche vlootkringen tengevolge
van den aanval op Scapa Flow.
Het feit, dat een Duitsche duikboot er in
geslaagd is door te dringen tot in een
ntsche haven en er weer uitvaren na een
torpedo te hebben gelanceerd, wordt door
Verwachting: Krachtige tot ma
tige N.O. tot N. wind, neve
lig tot betrokken, later wel
licht opklarend, weinig of
geen regen, zelfde tempe
ratuur.
dezelfde kringen beschouwd als een bewijs,
dat de defensie van het Panamakanaal het
onderwerp moet uitmaken van een nieuw
onderzoek, evenals de defensie van de Ame
rikaansche vlootbases in den Stillen en At
lantischen Oceaan.
GEBRUIKEN DE DUITSCHERS
MAGNETISCHE TORPEDO'S.
In nietofficieele marine-kringen te Was
hington doen er verschillende geruchten de
ronde betreffende het tot zinken brengen
van de Britsche schepen door de Duitsche
onderzeeërs.
Volgens deze kringen zegt U.P. zou de
nazis een nieuw type magnetische torpedo's
hebben uitgevonden, die op groote diepte en
zeer nauwkeurig gericht onder water kun
nen worden afgeschoten.
Het gewone type torpedo's moet aan de
oppervlakte, of zeer dicht daarbij gelan
ceerd worden.
De zwaarste pantserplaten van de slag
schepen zij bij de waterlijn aangebracht, ter
wijl daaronder de platen veel dunner zijn.
„Dus, zoo wordt in genoemde kringen gere
deneerd, is het mogelijk, dat de Duitschers
daarmede rekening hebben gehouden en
geperfectionneerde magnetische torpedo's
hebben uitgevonden, die op groote diepte
afgeschoten kunnen worden."
Men wees er hier verder op, dat volgens de
rapporten niemand aan boord van de „Cou
ragaous" en de „Royal Oak" een torpedo
heeft waargenomen.
810 slachtoffers van de Royal
Oak.
De Britsche admiraliteit maakt bekend,
dat volgens de laatste inlichtingen zich aan
boord van de Royal Ooak 81 officieren en
1153 minderen hebben bevonden.
Het aantal overlevenden bedraagt 57 of
ficieren en 367 minderen. Omgekomen zijn
24 officieren en 786 minderen.
Weer een Britsch schip ver
nietigd.
De Bibby Line heeft de officieele mededee-
ling gekregen, dat de „Yorkshire" gezonken
is. Ook de Mandalay is vernietigd.
De zeevaartcommissie van de Vereenig
de Staten heeft medegedeeld, dat het Ame
rikaansche schip „Independance Hall" drie
honderd overlevenden van de Britsche
schepen „City of Mandalay" en „Yorkshire"
aan boord heeft genomen.
Luchtalarm in Engeland.
Gistermorgen is luchtalarm gegeven te
Kirkwall. Een uur later werd gemeld dat
alles veilig was.
Op de Orkaden is tweemaal luchtalarm
gemaakt. Een groot bombardementsvlieg
tuig vloog op groote hoogte over Kirkwall
naar Scapa Flow, waar een hevig vuur op
het toestel werd geopend. Hoewel het naar
schatmg ruim 8000 meter hoog was, kon
men zien, dat het toestel vreemde bewegin
gen maakte. Later werd gemeld, dat het
voor de Schotsche kust had moeten dalen
doch een bevestiging daarvan werd niet ver
kregen.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede, dat men heeft gezien hoe vijan
delijke vliegtuigen, die blijkbaar op verken
ning waren, uit de richting van Kirkwall
en Dun-Cansby Head tot Scapa Flow nader
den. Lr werden geen bommen geworpen.
Een maatbriefje van den burge
meester!
Naar de Tel. verneemt, zal de regee
ring er toe overgaan op groote schaal
gasmaskers beschikbaar te stellen
voor de burgerij. Ter distributie daar
van wordt de dienst der P.T.T inge-
schakeld.
Het ligt namelijk in het voornemen om
pwt,\ rdag af aan de Postkantoren de
wffr °pen te stellen het doen van
bestellingen op gasmaskers. Ook bij-, en
onin v der Posterijen staan hiervoor
kers vanaf3^)UZnef kan dA ^urgerij 8«»mas-
aers van f3.50 of van f5.50 aanschaffen
naar gelang van het gekozen merk. Het
uurste merk wordt ook geleverd met draag-
zak en kost dan f6.25. De koopsom moet b!i
daarTworden. t6n postkant°m vol!
rwïde bestel'inS moet een door of namens
burgemeester afgegeven verklaring over-
fn5 70 n' waarop de maat van het be-
noodigde gasmasker aangegeven staat 7nn
der een dergelijke verklaring kan de beSl'
lmg met uitgevoerd worden el"