Agrarische
in= en uitvoer
sterk gedaald
Moreele steun
van Amerika aan
Finlan,
SPERTIJD
Weer een
graanschip
aangekomen
Achterlichten
hielpen niet
duurt 18 maanden
Duizend vrouwen
geven gehoor
Burgemeester
geschorst
Het bankschandaal te
Roswinkel
Optimisme
in Finland
Critiek op P.T.T.-winst
Tweede Kamer
Postvluchten op
Scandinavische landen
geven uiting aan
hun eenheid
Oogewenschte vreemdelingen
in België
Vrijhavens in Mexico
Rivier is trein de baas
INVOER VAN GRAAN, MEEL,
VEEVOEDER EN OLIEHOU
DENDE GRONDSTOFFEN BIJ
NA GEHALVEERD.
ZWARE SLAG VOOR BOLLEN
EN TOMATENEXPORT.
In de maand September is de es-
port van boter, kaas, peulvruchten,
lijne zaden, pootaardappelen, bloem
bollen, tomaten, kool, wortelen, aard
appelmeel, dextrine en stroocarton
sterk gedaald.
De invoer van voergraan, brood
graan, tarwebloem ongepelde rijst,
veekoeken, dierlijk eiwit en oliehou
dende zaden en pitten bleef 40 a 50
beneden den ivoer in dezelfde
maand van het vorige jaar en be
neden dien in Augustus jL
De totale boter-export daalde, ten opzichte
van Augustus, aldus het Hsb., met 2245 ton,
wat voornamelijk op rekening van Engeland
moet worden geschreven.
De kaasexport naar Engeland werd ge
halveerd; die naar Duitschland verminderde
slechts weinig.
De druivenexport naar Engeland liep van
614.000 kilo tot 81.000 kilo terug, naar
Duitschland werden in Sept. 1.173.000 kilo
geleverd tegen 1.067.000 in Aug.
Bollen.
De bloembollen-export naar Engeland be
droeg in de afgeloopen maand nog slechts
5,3 millioen kilo tegen 12.6 in Sept. 1938 en
9,1 in Aug. jl.
Duitschland, dat vorig jaar September
2.5 en in- Augustus jl. niets afnam, kocht
thans 1.1 millioen kilo.
De totale bollen-export in Septem
ber is per saldo, vergeleken bij vo
rig jaar gedaald van 26.4 op 18.5 mil
lioen kilo, dat is dus met 30
In het geheele kalenderjaar 1938
kochf Engeland 28 millioen kilo bol
len van ons. Dit jaar zal deze hoe
veelheid, gezien het invoerverbod,
beperkt blijven tot de ruim-17 mil
lioen kilo, die vóór 8 September,
vaak in groote haast, zijn uitge
voerd.
Tomaten-export zwaar getroffen.
Zéér zwaar getroffen is onze tomaten-
export: deze heeft in September slechts 0.4
millioen kilo bedragen tegen het tienvoudige
in September 1938 (en het ruim twintigvou
dige in Augustus j.1.). Vorig jaar Septem
ber kocht Engeland 3.8 millioen kilo van ons,
thans niets (14 ton).
Vergeleken bij September van het vorige
jaar, daalde de totale export van;
kool van 2.00 op 0.68 mill. kg.
sla van 0.43 op 0.29 mill. kg.
peen van 2.44 op 0.16 mill. kg.
komkommers van 0.35 op 0.00 mill. kg.
augurken van 1.01 op 0.00 mill. kg.
snij- en prinsesseb. van 2.22 op 1.85 mill. kg.
tomaten van 4.22 op 0.39 mill. kg.
druiven van 1.59 op 1.40 mill. kg.
Invoer veekoeken, enz.
De invoer van voergraan, veekoeken en
dierlijk eiwit, heeft in de afgeloopen maand
bedragen 70 millioen kilo, tegen 125 vorig
jaar in dezelfde maand en 120 in Augustus.
Die van oliehoudende zaden en pitten be
droeg 36, tegen 61 zoowel vorig jaar, als in
Augustus.
Deze daling is tè typisch, dan dat zij niet
in verband zou staan met de internationale
omstandigheden. Van beide groepen is de
invoer n.1. met 42 gedaald ten opzichte
van vorig jaar in Augustus j.1.!
Tarwe-invoer.
Wat betreft tarwe en tarwebloem, ook daar
van is de invoer sterk gedaald. De tarwe-
import bedroeg n.1. slechts 40 millioen kilo,
tegen 76 vorig jaar en 73 in Augustus, een
daling dus met 46
De import var 'arwebloem bedroeg 3.0
millioen kilo, tegen 4.4 vorig jaar en 7.1 in
Augustus!
Interpellatie-verzoek Rost van
Tonningen afgewezen.
De tweede Kamer heeft gistermiddag het
interpellatieverzoek van den heer Rost van
Tonningen (nsb.) o.m. betreffende het in
gevaar brengen van de onzijdigheid van Ne
derland door den voorzitter van het Neder-
landsch Verbond van Vakvereenigingen,
zonder hoofdelijke stemming afgewezen. De
voorzitter had opgemerkt, dat dit onderwerp
zich beter leent voor schriftelijke vragen,
terwijl bij de begrootingsdebatten ook gele
genheid bestond den minister vragen te
stellen.
Het wetsontwerp wijziging van de Vesti
gingswet Kleinbedrijf 1937 heeft nog eenig
debat ontlokt. De bij nota van wijziging
voorgestelde regeling, dat den ondernemers,
die onder de wapenen zijn, een bijzondere
vergunning zal worden verleend, welke hun
toestaat een waarnemenden beheerder in
dienst te nemen, die niet aan de vastge
stelde vestigingseischen behoeft te voldoen,
werd algemeen toegejuicht.
Met betrekking tot de facultatieve verlen
ging van den spertijd tot maximaal 18 maan
den werden o.m. door den heer van den
Heuvel (A. R.) bezwaren geuit. Naar zijn
meening behoort deze helaas onmisbare ter
mijn niet nogmaals verlengd te kunnen
worden.
Een door den heer Algera, even
eens (A. R.) ingediend amendement
met de strekking de verlenging niet
mogelijk te maken, werd met 54 te
gen 14 stemmen verworpen.
Overigens had de meerderheid van de
sprekers slechts lof voor de werking van
de vestigingswet. De minister deelde nog
mede, dat 20.000 van de 26.000 candidaten
geslaagd zijn. Het onderwerp werd tenslot
te zonder hoofdelijke stemming aangeno
men. De overige ontwerpen, waaronder een
groote reeds contingenteeringsontwerpen
werden zonder debat en zonder stemming
door de Kamer aanvaard.
De oproep tot geestelijke mr/
lisatie.
Verscheidenen van de vrouwen, die on
langs in de pers een oproep gericht heb
ben tot de vrouwen van Nederland, waren
gistermiddag ter verdere bespreking in
Den Haag bijeen.
Het bleek, dat reeds bijna 1000 betuigin
gen van instemming waren binnengeko
men.
Besloten werd om zoo spoedig mogelijk
over te gaan tot het beleggen van plaatse
lijke bijeenkomsten van de schrijfsters van
adhaesiebetuigingen, onder leiding yan de
onderteekenaars.
Schandaal in Tubberqen.
Naar wij vernemen is de burgemeester
van Tubbergen, de heer T. C. L. L. voor
een periode van drie maanden geschorst,
hetgeen verband houdt met een onderzoek,
dat van rijkswege wordt ingesteld naar be
paalde gedragingen van den geschorste.
Leden van de Boerenleenbank
moeten f 775.per hoofd be
talen.
Het is thans ongeveer een jaar geleden
dat het Drentsche dorp Roswinkel werd op
geschrikt door de arrestatie van den kas
sier van de Boerenleenbank aldaar, de land
bouwer K G.. wegens onregelmatigheden,
waardoor een b'edrag van ongeveer cirie en
een halve ton verloren zou zijn. Sedertdien
hebben de leden en de spaarders van deze
instelling zich moeten afvragen, welke ge
volgen het gebeurdevoor ben zou hebben.
De fraudeerende kassier is inmiddels door
het gerechtshof te Leeuwarden tot drie
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Thans heeft, aldus de N.R.Crt., de raads
man van het bestuur, mr. H. E. Timmer
man te Ter-Apel aan de leden medegedeeld
dat zij hoofdelijk voor 1 December f775
moeten betalen, hetgeen voor velen van hen,
kleine landbouwertjes, en arbeiders, in de
tegenwoordige omstandigheden ernstige
moeilijkheden zal beteekenen. Kleine eige
naren, die, mede onder den invloed van de
crisis, hun bedrijfje tot het uiterste met hy
potheek hebben moeten belasten, krijgen
door deze vordering den nekslag en de mo
gelijkheid schijnt dan ook niet uitgesloten
te zijn, dat enkele van zulke bedrijfjes
verkocht zullen moeten worden.
De Zaandamin de Rotterdam.-
sche haven. Het oponthoud in
de Downs.
Gisteren zijn vijftien „neutrale" passa
giers van het s.s. „Noordam" van de Hol-
land-Amerika lijn in de Rotterdamsche ha
ven gearriveerd. Sedert 25 September j.1.
wordt de „Noordam" in de Downs vastge
houden. Vrijdag j.1. kwam echter een beamb
te van den immigratiedienst aan boord met
de mededeeling, dat het den „neutralen"
passagiers was toegestaan de reis voort te
zetten.
In verband met het ongunstige weer is
de overtocht eerst gisteren geschied per Ba
tavierlijn. Aan böord was alles wel. Ook
kwamen met de Batavier vier passagiers
mee van het s.s. „Juno" van de K.N.S.M.,
welk schip eveneens in de Downs ligt.
Aan boord van beide schepen is alles wel.
Tegelijk met de Batavierboot arriveerde
te Rotterdam het s.s. „Zaandam", dat sa
men met de „Noordam" bij Downs lag.
Duitsche bommenwerpers boven
de „Zaandam".
De „Zaandam" had slechts e>en op
onthoud van acht dagen in de
Downs gehad, hetgeen te danken is
geweest aan de lading, die bestond
uit 7900 ton graan, meel, lijnkoeken
en olie voor de Nederlandsche re
geering.
Korten tijd nadat het schip in de Rijn
haven ligplaats had genomen, hadden wij
een onderhoud met den heer Henken van
de H.A.L., die namens kapitein Stamperius
enkele bijzonderheden over den overtocht
mededeelde. Het schip vertrok 3 October
van New York en kwam na een voorspoe
dige reis op 11 October in de Downs aan.
Daar werden de papieren door een Brit-
schen officier van boord gehaald en had
men niet anders te doen dan te wachten.
Behalve het verschijnen van enkele Duit
sche vliegtuigen op een flinken afstand
gebeurde er niets bijzonders. Dinsdagmid
dag kreeg men verlof om te vertrekken.
Ook de thuisreis bracht geen emoties, een
Duitsche bommenwerper vloog even over
het schip en verdween na kennis te hebben
genomen van de nationaliteit.
Het schip zal in den loop van deze week
worden gelost en zal daarna in den nacht
van Donderdag 26 op Vrijdag 27 October
a.s. met een lading- stukgoed en ongeveer
140 passagiers naar Amerika vertrokken.
Op de heenreis kwam de Na
te Bandoeng aan en de TorW^0®
te Basra; op de terugreis landwu"1
Gier te Jodhpoer. ée
Motorrijder op stilstaande vracht
auto gereden.
Gisteravond om kwart voor zeven is de
21-jarige motorrijder C. M. A. de Bruyn, kan
toorbediende te Rotterdam, nabij het via
duct in den Rijksweg te Overschie op een
stilstaande tractor met oplegger gereden,
welke met zeven ton bloembollen geladen
was en met een lekken band langs den weg
geparkeerd stond. Hoewel de achterlichten
van den wagen brandden, lieeft de B. dc
groote vrachtauto pas op het laatste oogen-
blik gezien.
De man werd tegen den grond gesmakt
en bleef bewusteloos liggen. Met een ern
stige verwonding van het hoofd is het
slachtoffer in zorgelijken toestand naar het
ziekenhuis aan den Coolsingel te Rotterdam
vervoerd.
TENZIJ HET HEM WORDT GEVRAAGD.
Het Vaticaan blijft strijden tegen
godloosheid, bolsjewisme en
nieuw-heidendom.
Ter gelegenheid van de overhandiging der
geloofsbrieven door den nieuwen Littauschen
gezant bij den H. Stoel, heeft de Paus een
toespraak gehouden, waarin hij zinspeelde
op het gevaar, dat ontstaan is door bet voort
schrijden van de Sovjets in Europa. De Paus
zeide o.a.:
Ons welbewust van onzen plicht als opper
ste herder, zullen wij onze actie, welke al
tijd gericht is op het heil der zielen, niet la
ten bezighouden met zuiver tijdelijke tegen
stellingen en met territoriale strijdpunten
tusschen de landen. Maar plicht laat ons niet
toe de oogen te sluiten, wanneer nieuwe on
metelijke gevaren opdoemen, wanneer over
het Christelijk Europa zich steeds meer de
schaduw gaat afteekenen van de denkbeel
den en het werk der vijanden van God. In
een dergelijke omstandigheid, meer dan wan
neer ook in de geschiedenis, verkrijgt het be
houd van de Christelijke beschaving en de
verdediging van het Christelijke erfdeel een
beslissende beteekenis voor de toekomst van
Europa en voor den bloei van elk der Euro-
peesche landen, groot of klein.
De Times meldt uit Rome:
Het is wel bekend, dat de recente uitbrei
ding van den bolsjewistisohen invloed in Riga
den Paus diep heeft verontrust en het Va
ticaan doet door middel van een zijner ver
tegenwoordigers in het buitenland reeds in
verscheidene landen stappen om verdedi
gingsmaatregelen op groote schaal tegen
communistische activiteit te bevorderen. De
eerste rapporten, hierover in het Vaticaan
onivangen duiden er op, naar wordt verno
men, dat onder de staten, die aan zulk een
PAUS PIUS
initiatief terstond hun steun zouden geven,
zich bevinden: De Vereenigde Staten van
Amerika, alle Zuid-Amerikaansche staten
met uitzondering van Mexico, Hongarije,
Spanje, Roemenië, Zuid-Slavië, Finland, de
Oostzcelanden en de Scandinavische landen.
In zijn rcile verklaarde dc Paus nog, dat
hij geen bemiddeling in de internationale
kwesties zou aanbieden, tenzij Hem daartoe
een verzoek zou bereiken.
DE ENCYCLIEK BIJNA GEREED.
Men verwacht dat 29 October 's Pausen en
cycliek gereed zal zijn. De tekst is reeds
tweemaal gewijzigd.
De secretaris van de Apostolische Breven
mgr. Bracci, heeft gisteren juist de laatste
band gelegd aan de door den paus opgestel
de en door hein uitgewerkte encycliek, die
naar schatting 8 a 10.000 woorden telt.
De eerste helft van deze nieuwe en eerste
encycliek is gewijd aan het nieuwe heiden
dom en de godloosheid. De paus zet daarin
uitvoerig uiteen, hoezeer de geest hiervan
met den geest van het katholicisme in strijd
is. De paus uit vervolgens zijn vrees, dat
het nieuw heidendom en godloosheid die
thans in Duitschland en Rusland ingang
gevonden heblvon, zich over Midden-Europa
zullen verspreiden en roept daarom alle
christenen en in het bijzonder de katholie
ken op, een barricade op te werpen tegen
deze stroomingen.
Zeer veel telegrammen naar de
vorstenconferentie. te Stockholm
RUSLAND DRINGT AAN OP ONVERWIJL-
DEN TERUGKEER VAN DEN FINSCHEN
ONDERHANDELAAR.
Zeer veel telegrammen zijn gezonden naar
de vorstenconferentie in Stockholm, waar
van het grootste deel uit ongeveer alle sta
ten van Amerika.
President Roosevelt telegrafeerde:
„Deze regeering voegt zich bij de regee
ringen van andere Amerikaansche republie
ken om uiting te geven aan haar steun voor
de beginselen van neutraliteit en orde over
eenkomstig de wet, welke de landen, welke
thans te Stockholm vertegenwoordigd zijn,
gedurende de geschiedenis steeds hebben
voorgestaan.
De Scandinavische conferentie, welke door
Uwe majesteiten bijeen is geroepen, wordt
door de regeering en het volk van de Ver
eenigde Staten van Noord Amerika met
groote belangstelling gevolgd."
Men beschouwt dit gemeenschappelijk
zenden van telegrammen aan koning Gustaaf
als een der eerste vruchten van de onlangs
te Panama gehouden conferentie, waar de
Amerikaansche republieken elkaar beloof
den neutraal te zullen blijven.
Deze moreele steun zal den Finnen onge
twijfeld een hart onder den riem steken.
Waar de vorsten zich te Stockholm ver-
toonen, worden zij daverend toegejuicht, en
waar maar eenigszins mogelijk trachten de
Scandinavische burgers uiting te geven aan
hun gevoel van eenheid.
Stockholm is met vlaggen versierd, de
openbare gebouwen zijn geïllumineerd, en
de president van Finland is op zeer harte
lijke wijze verwelkomd. Van Stockholm
straalt inderdaad in deze twee dagen een
golf van vertrouwen uit.
KERKDIENSTEN.
Ter gelegenheid van de bijeenkomst der
vier Noordsche staatshoofden is een gods
dienstplechtigheid gehouden in de oude
kerk Storkyrkan, in tegenwoordigheid van
de staatshoofden, de leden van de koninklij
ke familie en de Zweedsche regee
nevens een bewogen menigte. Na z/it,0*-
bad de aartsbisschop God zijn zegmi r6
ven aan de beraadslagingen, die "in1
holm gevoerd worden. Vervolgens k,
een gebed voor den vrede wor. De^vt
plechtigheid speelde zich af in een
van diepe ontroering. BI»
WAT WORDT BESPROKEN?
De agenda van de conferentie der
Scandinavische landen in Stockholm
te zullen gaan over:
1. Vraagstukken de neutraliteit
Scandinavische landen en met nam/1
Finland betreffende. hl
2. de economische zijde van deze n
liteit, de betrekkingen op economisch^'
rein met de verschillende oorlogvoer/,/
3. kwesties met betrekking tot int
tionale aangelegenheden. eri4
Gezien de door de verschillende v»
rijen ingenomen standpunten, heeft
den indruk, dat de conferentie zich PT"
zal bepalen eenvoudig den wensch V*
spreken tot een herstel van het i
nalen vrede.
Een tegenvoorstel van Finland aan t>
land zou eveneens worden besproken u
de Russische eischen aan Finland
wen. contractueelen band door een rijst//
nonl Vioi rrftnn rrrvn nnnrl'nmnn cr>
schijnt niemand er meer aan te twiïn,v
dat Rusland van Finland eischt -- 'e«
ken van Finland van de Scandinaviu
landen. Politieke kringen, zoo voegt dit t
legram hferaan toe, toonen er zich bezo/i'
Russis^
over, dat het binnenrukken der
troepen in Estland bij wijze van spreken//
gesloten deuren geschiedt, aangezien gt
verbindingen met Tallinn afgesneden zij?
De Finsche regeering gaat voort met het
men van defensiemaatregelen en met 2
verplichte evacuatie van Helsinki, we/
stad des nachts, geheel verduisterd is u
vens worden de ministeries verplaatst,
Overigens valt te Helsinki een toenemen}
optimisme te constateeren. Dc stad is m
vlaggen getooid ter eere van de conferen/
te Stockholm.
De plaatselijke Duitsche autoriteiten hek'
ben den in Finland wonende Duitschani
aangeraden hun zaken te regelen en vrij,
willg naar Duitschland terug te keerat
alvorens zij daartoe gedwongen worden.
MOSKOU ONGERUST?
Het is te begrijpen, dat Moskou dit allej
met leede oogen aanziet en daarom is h(|
volgende bericht zeker van groot belang.
Volgens Radio Roma wordt de terugkeei
van Paasikivi, het hoofd der Finsche misski
naar Moskou dringend door de Russische»
geering verzocht!
Deze steeg met f IV2 millioen.
De voorgestelde verhooging van de winst-
uitkeering uit het PTT-bedrijf van 8.5 milli
oen tot 10 millioen wordt in het voorloopig
verslag der Tweede Kamer over de PTT-
begrooting gecritiseerd. Verscheidene leden
herinnerden er aan, dat drie jaar geleden
deze uit.keering bij wijze van uitzondering
tot f 8.5 millioen is opgevoerd en sedertdien
bestendigd. Tegen een verdere verhooging
met f 1.5 millioen hadden deze leden be
zwaar, vooral nu de minister in de memo
rie van toelichting mededeelt, dat hij zoo
noodig tariefswijziging hetgeen niet an
ders dan tariefsverhooging kan beteekenen
zal bevorderen om te zorgen, dat de ra
ming bereikt wordt, ook indien de uit
komsten mochten tegenvallen.
Minister Spaak stelt een onder
zoek in.
In de vergadering van socialistische frac
ties van Kamer en Senaat in België is ge
sproken over hot optreden van sommige
vreemdelingen in België.
Henri Rolin vestigde de aandacht van
minister Spaak op het optreden van enke
le Duitsche onderdanen, die sedert het uit
breken van den oorlog onder het mom van
handel of journalistiek intensieve propagan
da voeren.
Spaak heeft zijn collega's verzocht hem
tijd te laten om een onderzoek in te stellen.
Wapens mogen niet worden in
gevoerd.
Het Mexicaansclie Staatsblad publiceert
een wet, waarbij vrijhavens worden inge
steld. De eenige goederen, welke in deze
havens niet mogen worden ingevoerd, zijn
wapens en munitie. Ook mogen in deze ha
vens geen wapenen en munitie gemaakt
worden. De havens zullen een autonoom be
stuur krijgen. Het ministerie van financiën
wijst de beheerders aan.
Ernstige spoorwegstagnatie in
Engeland.
Dc hoofdspoorlijn van het Eusion-station,
een der vele lijnen, welke Londen met het
Noorden verbinden, is versperd in het ge
bied van Bletchley, 30 mijl van Londen, als
gevolg van een overstrooming. welke ver
oorzaakt is door bet buiten de oevers tre
den van het Grand Union Kanaal. De trei
nen zijn tijdelijk omgelegd.
De overstrooming strekt zich uit over een
oppervlakte van ongeveer 120 vierk. kilo
meter. Verscheidene dorpen staan onder
water. Een dorp is geïsoleerd.
Motie die onrust zaait onder K
Amsterdamsche burgerij. ft
E kering op het oorlogspad.
In een meer politiek dan zakelijk detei
dat een geheelen middag en avond duurde
en waarbij het soms vooral aan het sic»
tot heftige tooneelen kwam, heeft dt
Amsterdamsche gemeenteraad gistera
breedvoerige beschouwingen gewijd aan dt
zaak der luchtbescherming.
Er was een voordracht van B. en W. tot
het beschikbaar stellen van een credit!
van f 1.300.000 voor het nemen van verder*
maatregelen op het gebied van de luchtte
scherming.
Naast deze voordracht lag ter tafel een
motie van de communistische reedsfractie,
waarin werd voorgesteld onmiddellijk ovef
te gaan tot het bouwen van schuilplaatsen
en bomvrije kelders op veel grootere schaal
het verstrekken van gasmaskers aan d(
geheele bevolking, enz. enz. De heer Beu»
maker verdedigde deze motie en zeide dai
de kosten van de voorgestelde maatregel®!
f 20 a f 25 millioen zouden bedragen.
De woordvoerder der. S.A.D.P.-fractie, <1®
heer Schmidt, merkte op, dat de communis'
tische motie slechts was ingediend om <w
rust te zaaien.
Om de uniformen der burgerwacht
Ds. Ekering, sprekende voor de N-S-fb
fractie, zeide, dat de nationaal-socKistea
tegen het uittrekken van f 5000.voor
uniformen der burgerwachten zijn. I
uniformen dienen niet uit de gemeeteliiK^
kas betaald te worden, want „na de groot
zwaai van de S.D.A.P. op politiek terrein,
zijn de burgerwachten de wachten bil de f'
taren van democratie en kapitalisme".
De burgemeester, dr. W. de Vlugt
betoogde, dat de motie der commu
nisten agitatie onder de bevolking
verwekt en vermoedde dat er tus
schen deze motie en een aantal
adressen om betere luchtbescherming
welke bij B. cn W. waren ingeko
men, verband bestaat. Meer dan
ooit is thans rust en vertrouwen noo
dig!
Het voorstel der communisten werd hi®1"
na verworpen met 35 tegen 7 stemmen, ®n
de voordracht van B. en W. daarop aang®-
nomen met alleen de stem van den h®®*
Sneevliet (r.s.a.p.) tegen,
