dagblad voor den helder en1 hollands noorderkwartier
in beslag genomen
Amerikaansche
stoomschip
Finsche onderhandelaar weer naar buis
DUITSCHLAND
Vijl slachtoffers
bij autobotsiog
neemt den handschoen op
„City of Flint"
Geruchten over
bijeenroeping Rijksdag
Geen nieuwe
Russische
eischen?
Eén doode,
vier gewonden
Russisch graan
naar Duitschland
Belangrijke verklaringen
van Von Ribbentrop
te Dantzig
Binnenlandsche aanval
op onze neutraliteit
WOENSDAG
Had Duitschland daar
het recht toe?
Koninklijk woord
in donkeren nacht
Nederland en het Vaticaan
Vaticaan protesteert
te Berlijn
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
25 OCTOBER 1939
67e JAARG. No. 8756
RUSLAND MOET KLEUR BE
KENNEN! KOREN OP DEN
MOLEN DER VOORSTANDERS
TOT WIJZIGING DER NEU-
TRALITEITSWET.
EEN ANTI-DUITSCHE
STEMMING IN AMERIKA.
Het in beslag nemen van het Ame
rikaansche schip City of Flint, dat,
gelijk wij reeds gisteren berichtten,
door de Duitschers onder Duitsche
vlag is opgebracht naar de Russische
haven Moermansk, heeft in Amerika
een zeer ongunstigen indruk gewekt.
Hoewel de Senaat juist had bepaald
dat geen rantsoeneering van spreek
tijd zou worden ingevoerd ten aan
zien der neutraliteitsdebatten, is
plotseling met algemeene stemmen
de spreektijd beperkt tot 45 minuten.
Parlementaire kringen te Washington zijn
van meening, dat het in beslag nemen van
het Amerikaansche stoomschip, de noodza
kelijkheid bewijst, om zoo spoedig mogelijk
de debatten ten einde te voeren, teneinde een
herhaling te voorkomen van dergelijke in
cidenten, die zoo zegt men, voor de Ver-
eenigde Staten ernstige internationale com
plicaties met zich zouden kunnen meebren
gen.
Overigens wordt in Amerika de hoop uit
gesproken, dat het incident er toe zal die
nen om de algemeene houding van de
Sowjets op te helderen. Silax Axtell,
rechtskundige der admiraliteit, heeft ver
klaard, dat Rusland het schip moet terug
geven tenzij het openlijk den kant van
Duitschland kiest!
Verzoek om vrijlating?
Men verwacht, dat de regeering van de
Vereenigde Staten zal vragen, de „City of
Flint" vrij te laten, aangezien Duitschland
geen recht had het schip naar een neutra
le haven te brengen behalve in buitenge
wone omstandigheden.
President Roosevelt heeft tijdens een pers
conferentie verklaard, dat alle feiten in
Moskou nog niet bekend zijn en dat Rus
land tracht inlichtingen over deze zaak te
krijgen alvorens te besluiten wat er met
het schip gedaan moet worden. Toen de
journalisten vroegen of er hoop bestond,
dat het schip zou worden vrijgegeven, ant
woordde Roosevelt in bevestigenden zin.
In een persconferentie heeft de Amerikaan
sche minister van buitenlandsche zaken,'
Cordell Huil. medegedeeld, dat het waar
schijnlijk is, dat meer dan de helft van de
lading van de „City of Flint" bestaat uit
voorwaardelijke contrabande en voor een
klein deel uit absolute contrabande.
Een wettige reis!
De secretaris van President Roosevelt,
Stephen Early, heeft medegedeeld, dat het
Amerikaansche schip „City of Flint" over
eenkomstig de bestaande Amerikaansche
betten een volkomen wettige reis maakte.
Op de vraag of (te internationale wet
Duitschland toestond het schip in beslag te
nemen zeide Early, dat het ministerie van
huitenlandsche zaken de zaak onderzocht
®n den Amerikaanschen vertegenwoordiger
Jn Duitschland opdracht had gegeven rap
port uit te brengen.
,0p het Witte Huis beschouwt men het in
cident blijkbaar als een versterking van de
argumenten tot wijziging van de neutrali-
teitswet.
Volgens een bericht in de Parijsche
editie van de „New York Herald-Tri-
bune", zou Hitier den Rijksdag tegen
het midden van de volgende week
bijeenroepen om voorlezing te doen
van een formeele oorlogsverklaring
aan de geallieerden.
Naar het Hdbld. bij informatie te Berlijn
vernam, hebben daar ter stede de laatste da-
8en geruchten geloopen betreffende het bij
eenroepen van den Rijksdag. Het ministerie
Van Propaganda heeft de juistheid van deze
geruchten, categorisch ontkend,
SOVJET-GEZANT TE STOCK
HOLM OP HET KREMLIN
ONTBODEN.
De Finsche delegatie heeft Moskou
gisteren verlaten om met haar re
geering overleg te plegen en om
waarschijnlijk over eenige dagen te
rug te keeren teneinde de besprekin
gen voort te zetten.
De woordvoerder van het Finsche
ministerie van buitenlandsche zaken
heeft gisteravond verklaard, dat de
terugkeer van Paasikivi en Tanner
tot geen enkele ongerustheid aan
leiding behoeft te geven.
De Sowjets hebben geen enkelen
nieuwen eisch gesteld, maar wel
verschillende aanpassingen betref
fende het tevoren voorgelegde ont
werp, welke een raadpleging van de
Finsche regeering noodig maakt.
Deze officieele verklaring van Finsche zij
de klopt niet met de verschillende berichten
uit Moskou, die gewagen van verder strek
kende Russische eischen. Deze Sovjetverlan
gens veroorzaken, naar men meent, 'n nieu
we crisis in de onderhandelingen. In elk ge
val vielen de eischen buiten de verstrekte
volmacht der onderhandelaars, die nieuwe
instructies te Helsinki moesten vragen.
Hoe ernstig de Sovjet-regeering deze kwes
tie opvat, blijkt wel uit het bericht, dat de
Russische gezaftte te Stockholm, mevr. Kol-
löntay, telefonisch naar Moskou ontboden is
voor het uitbrengen van rapport.
Zij is gisterochtend per vliegtuig van
Stockholm naar Moskou vertrokken.
Koning Leopold zal zich tot Ame
rika richten.
Vernomen wordt, dat de boodscfiap, welke
de Koning'der Belgen zal richten tot de Ver
eenigde Staten van Amerika in den nacht
van Woensdag op Donderdag om kwart over
twee (Belg. tijd) zal worden uitgezonden.
Dat komt overeen met kwart over acht des
avonds Amerik. tijd. Het uitspreken van de
boodschap zal ongeveer zes minuten duren.
In politieke kringen te Helsinki is men van
meening, dat de sovjets veel belangstelling
toonen voor zekere Finsche gebieden in de
nabijheid van de Russische grens ten Noor
den van Leningrad niet ver van de verster
kingen rond Kroonstad. Er werd hiervan ech
ter geen officieele bevestiging gekregen.
Het Finsche kabinet is direct begonnen met
de nieuwe voorstellen te bestudeeren, maar
het is zoo goed als uitgesloten, dat de dele
gatie vóór het einde van deze week naar
Moskou zal terugkeeren.
Op den rijksweg RotterdamGouda is gis
teravond omstreeks acht uur een personen
auto in botsing gekomen met een vrachtauto,
ten gevolge waarvan een persoon werd ge
dood, een ernstig en drie licht gewond wer
den.
In de personenauto, bestuurd door den 26-
jarigen chauffeur, K. Thon uit Gouda, zat de
eigenaar van den wagen, de 41-jarige aanne
mer H. J. Nederhorst, directeur van de N.V.
v.h. H. J. Nederhorst te Gouda. De auto
kwam uit de richting Rotterdam en reed een
stilstaanden vrachtauto voorbij. Op hetzelfde
oogenblik kwam uit de richting Gouda een
leege militaire vrachtauto met drie militai
ren jn de cabine.
Met een hevigen slag botsten beide wagens
op elkaar. De personenauto maakte een slag
in het rond en bleef volkomen vernield aan
den kant van den weg staan. Beide inzitten
den werden eruit geslingerd. De chauffeur
was op slag dood. De heer Nederhorst werd
ernstig gewond en bekwam een hersenschud
ding.
De militaire auto sloeg aan de overzijde
van den weg om. De inzittenden bekwamen
allen schaaf- en snijwonden.
Vragen over het gezantschap.
In het Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer betreffende Buitenlandsche Zaken
wordt door verschillende leden gevraagd,
welke landen thans een diplomatiek ver
tegenwoordiging bij het Vaticaan hebben, en
of Nederland niet bij die landen ten achter
staat wat betreft de beschikking over van
belang zijnde gegevens en verbindingen,
welke in dat, internationaal-politieke vre-
descentrum kunnen worden verkregen.
Over onderdrukking der kerk
in Polen.
Volgens den correspondent van de „Times"
te Rome heeft het vaticaan een protest ge
richt tot de Duitsche regeering inzake de
onderdrukking van de kerk door de autori
teiten in. het door de Duitschers in Polen
bezette gebied.
Dit protest is vergezeld gegaan van een
gedetailleerd verslag, waarin wordt ver
klaard. dat tot 12 October naar zou blijken
117 onder kerkelijk toezicht staande instel
lingen en 211 kerken waren gesloten, de
herderlijke activiteit van zeven bisschoppen
beperkt, dat 193 leeken en religieuzen van
orden, beschuldigd van politiek optreden
waren gearresteerd en dat zich 50 ernstige
incidenten hadden voorgedaan, waarbij tien
tallen priesters waren mishandeld en ge
wond.
Indien Duitschland het protest negeert,
zou de Heilige Stoel, een gedocumenteerd
verslag van dit Duitsche terrorisme kunnen
publiceeren.
Verwachting: Zwaar bewolkt
met opklaringen, enkele re
genbuien, geleidelijk kou
der, matige, tijdelijk krach
tige, W. tot N. wind.
Op den weg van Hedel naar Den Bosch slipte Dinsdag een auto van den militairen film»
dienst, tengevolge waarvan de wagen tegen een vrachtauto botste en ineen werd ge
drukt. De beschadigde w agens na het ongeval.
Naar vernomen wordt, is eenige dagen
geleden een overeenkomst gesloten tusschen
Duitschland en de Sovjet Unie over de leve
ring van een millioen ton graan voor vee
voer door de Sovjet Unie aan Duitschland.
De levering zal in de komende dagen be
ginnen en in twee maanden ten einde zijn.
„ALLE GRENZEN VAN HET RIJK THANS
DEFINITIEF".
Voor binnenlandsch gebruik,
zeggen Londen en Parijs.
In een gisteren te Dantzig gehouden radio
rede heeft de Duitsche minister van buiten
landsche zaken von Ribbentrop, belangrijke
verklaringen afgelegd. Duitschland neemt
Engelands oorlogsverklaring aan, aldus von
Ribbentrop, hoewel alle grenzen van het
Duitsche rijk thans defenitief zijn en noch
aan Engeland, noch aan Frankrijk territo
riale eischen zijn te stellen. Voorts verklaar
de de minister, dat Hitier reeds in 1933 en
later nog .herhaalde malen aan Engeland
omlijnde voorstellen heeft gedaan, zooals het
vlootaccoord, onschendbaarheid van Neder
land en België enz. Steeds was Engeland af
wijzend. De Fuehrer heeft zijn pogingen pas
gestaakt, toen hij moest inzien, dat Engeland
niet wilde
Von Ribbentrop deed talrijke mededeelin-
gen over de diplomatieke voorgeschiedenis
van den oorlog, welke in de wereldpers reeds
eerder zijn verschenen. Na drie weken be
sloot de minister, was de veldtocht tegen
Polen ten einde en de staat als een kaarten
huis ineengestort.
Het Rijk zal er thans voor zorgen,
dat er een nieuwe indeeling, die met
de ware verhoudingen in overeen
stemming is, en een ware pacificatie
komen. De handhaving van orde,
rust en vrede in Oost Europa wordt
thans voor alle tijden gegarandeerd
door Groot-Duitschland en Sowjet-
Rusland,
Vrienden van Duitschland.
Bij de vrienden van Duitschland heeft zich
kortgeleden Sowjet-Rusland gevoegd. Met
het Duitsch-Russische non-agressie- en
vriendschapspact is 'n principieele heroriën
teering der Duitsche bvitenlandsche politiek
tot stand gekomen. De traditioneele vriend
schappelijke verhouding is hersteld. De le
vensruimten der twee mogendheden grenzen
aan elkaar, doch vallen niet over elkaar
heen. Een territoriale wrijving tusschen de
twee staten is voor altijd uitgesloten. De
economische behoeften vullen elkander op
ideale wijze aan.
Op grond van uitgebreide overeen
komsten is de uitwisseling van grond
stoffen en industrieele producten
reeds in vollen gang, zij zal van ja r
tot jaar toenemen, het vroegere re
cord zal binnenkort worden bereikt.
De gebeurtenissen hebben bewezen, dat
het nationaal-socialistische Duitschland en
Sowjet-Rusland, zoolang zij wederkeerig el-
kaars wereldbeschouwingen respecteeren
en hiertoe zijn zij vastbesloten zeer goed
in vriendschap naast elkander kunnen le
ven.
Chamberlain
Chamberlain is in 1938 niet naar Mün
chen gekomen om den oorlog te verhinde
ren, maar om den krijg, waartoe de Brit-
sche regeering besloten had, slechts uit te
stellen. Het Engeische volk, dat in den
grond in vriendschap met het Duitsche
volk zou willen leven, is door alle propa
gandamiddelen in een stemming van pa
niek en haat tegen Duitschland gebracht.
Als de Britsche regeering met deze poli
tiek voortgaat, zal zij eens in de geschiede
nis te boek staan als de doodgraver van het
Britsche Imperium. Chamberlain heeft ge
zegd, dat Duitschland en zijn Führer hun
woord gebroken hebben, doch indien van
woordbreuk gesproken kan worden, dan is
het de eensgezinde opvatting van het Duit
sche volk dat de grootste woordbreuk v an
alle tijden bij den wapenstilstand van 1918
tegenover het Duitsche volk gepleegd is.
Aanstichter tot deze woordbreuk was Enge
land. Elk woord dat Chamberlain op 12 Oc
tober heeft gesproken, bewijst, dat een af
grond gaapt tusschen de edelmoedige en
traditioneele opvatting van den Führer en
de materialistische koppigheid van Cham
berlain. De vrede van Chamberlain hetee-
kent: teru? naar Versailles, vernietiging
van het nationaal-socialisme. Dit is een
Don Quichotte waardig!
In het volledige bewustzijn dat het recht
aan onze zijde is, en dat Duitschland tot het
laatste oogenblik alles gedaan heeft, om
dezen volkomen zinneloozen en opgedron
gen oorlog te vermijden, zal het den strijd
met het enorme gewicht van zijn geheele
volkskracht tot het einde toe voeren, aldus
besloot von Ribbentrop. Dat dit einde
slechts een groote Duitsche zege zal zijn,
daarvoor staan ons borg onze eigen kracht
en ons geloof in den man, die voor ons het
hoogste opaarde beteekent: den Führer.
„VOOR BINNENLANDSCH GEBRUIK".
Reeds zijn commentaren op de rede ver
schenen. De rede van von Ribbentrob wordt
in Parijs beschouwd als bestemd voor bin
nenlandsch gebruik, aldus Havas. welk bu
reau o.m. opmerkt: de streng'in acht geno
men evenwijdigheid in diplomatieke actie,
verklaringen en militaire krachtsinspanning
evenals de gelijkheid van volksreacties in
Frankrijk en Engeland voor de methoden
en doelstellingen van het Hitleriaansche
Duitschland, zijn waarschijnlijk nog niet
opgemerkt door von Ribbentrop.
Hoewel te Londen, een onmiddellijke offi
cieele reactie op de rede van von Ribben
trop niet te verkrijgen was. kan gezegd
worden, dat de Britsche luisteraars den in
druk kregen, dat de ministei het Duitsche
volk op voorzichtige wijze wilde mededeelen
dat Duitschland nu werkelijk in oorlog met
Frankrijk en Engeland is en dat hij Hitiers
verzekering, volgens welke het Duitsche
volk niet in een nieuw groot conflict zou
worden gewikkeld, wilde wegredeneeren.
In een ander commentaar wordt gespro
ken van „afgezaagde leugens" en „plompe
pogingen om verdeeldheid te brengen tus
schen Engeland en Frankrijk."
„Bedroevend gebrek aan zelfbe-
heersching" van verschillende
bladen.
Zeer vele Tweede Kamerleden verklaren
het, blijkens het voorloopig verslag betref
fende Binnenlandsche Zaken, ernstig te be
treuren, dat niet door allen in den lande
wordt gevoeld, dat de neutraliteitspositie,
welke wij ons welbewust hebben gekozen,
ook zekere beperkingen oplegt met betrek
king tot de openbare meeningsuiting. Het
spreekt wel vanzelf, dat er geen enkel be
zwaar tegen bestaat, dat de pers van
welke richting ook ook thans haar ziens
wijze openbaar blijft maken over ae staat
kundige stelsels, welke in de bij het con
flict betrokken landen toepassing vinden.
Doch zij zal bij haar berichtgeving en bij
haar bespiegelingen de noodige matigheid
moeten betrachten, voor zoover die de oor
logvoerende partijen als zoodanig betreffen.
Natuurlijk wil dit niet zeggen, dat zij niet
ten volle critiek zou mogen oefenen op de
maatregelen, weike de belligerenten ten op
zichte van ons land, met name ten opzichte
van onze scheepvaart, nemen.
Zij zal echter groote omzichtigheid
moeten in acht nemen bij de bespre
king v d oorlog zelf, van zijn oorza
ken en zijn beloop. Ook in dit opzicht
zal het uiten van haar meening haar
niet kunnen worden ontzegd. Zij zal
zoo objectief mogelijk moeten blijven
en zich van elke ophitsing moeten
onthouden. In het bijzonder de na
tionaal-socialistische en de commu
nistische pers geven, naar werd op
gemerkt, in dit opzicht van weinig
verantwoordelijkheidsbesef blijk.
Doch ook bladen van andere rich
ting toonen te dezen aanzien een be
droevend gebrek aan zelfbeheer-
sching.
Gaarne zouden deze leden vernemen, of
naar het oordeel der regeering de ervaring
welke met betrekking tot zekere bladen tot
dusver is opgedaan, geen aanleiding be
hoort te geven, tegen dezen aanval op onze
neutraliteit van binnen uit krachtige maat
regelen te nemen.
ONTSPANNINGSARK.
Voor de Zuiderzeewerklieden bij Schok
land is te Kampen een ontspanningsark ge-
houwd. Gister werd deze ark op feestelijke
wijze in gebruik genomen.
Het schip, dat plaats biedt aan ongeveer
160 personen, zal dagelijks dienst doen als
cantine en op gezette tijden zullen er ont
spanningsavonden worden georganiseerd
met filmvoorstellingen, cabaret enz. het
groote voordeel van deze ark is dat zij ver
plaatsbaar is. J