De moord io de lordaas
„Stonegate" door de „Deutschland"
getorpedeerd
conomische
larometer
Betaling van
gevorderde paarden
Studenten in
's konings rok
De leeuwen
van Sittard
Hoe dankbaar is
mijn kleine hond***
Dappere tuinjongen
Ongelukkige landing
Samenwerking tnsschen Anti-
revolutionnairen en Socialisten
onmogelijk
Postvluchten op Indië
Tegen Frans 12, tegeo
Leeodert 9 jaar geëischt
L
Engeland zet kracht tegen kracht
In zijn wekelijksche verklaring in
het Lagerhuis heeft minister-presi
dent Chamberlain gisteren gezegd,
dat in de afgeloopen week geen ope
raties van beteekenis zijn geweest
aan het westelijk front.
De stroom van versterking en ma-
terieel-reserve voor het Britsche ex
peditie-leger houdt aan.
Geen van de schepen, die in convooi voe
ren en werden aangevallen door Duitsche
bommenwerpers werd geraak, evenmin is 'n
van de vliegtuigen van de koninklijke lucht
macht, welke bij het convooieeren betrok
ken waren, neergehaald.
Bij den aanval van Duitsche bommen
werpers op Rosyth en Scapa Flow zijn twee
Duitsche bommenwerpers door de lucht
doelartillerie omlaag gehaald.
De minister-president zeide ver
der, dat de campagne der Duitsche
onderzeeërs is versterkt, men heeft
dit steeds verwacht. De minister
president kon het Huis met vertrou
wen verzekeren, dat de toestand wel
in de hand wordt gehouden.
De vernieling van vijandelijke duikboo-
ten wordt op voldoende hoog peil gehouden
om ons te doen gelooven, dat deze bedrei
ging van onzen handel te niet zal worden
gedaan.
Chamberlain kondigde aan, dat hij zoo
juist bericht heeft ontvangen, dat het
Duitsche schip „Deutschland", eeni-
gen tijd geleden het Britsche schip
„Stonegate" tot zinken heeft ge
bracht.
LEER OM LEER.
Vijf Britsche schepen met een totaal ton
nage van 22.715 ton zijn tot zinken gebracht,
doch het aantal vijnandige schepen, dat is
buit gemaakt, heeft een totaal tonnage van
28.367 ton.
De minister-president voegde hieraan toe,
dat het kenmerk van de duikbootoorlog is de
toenemende wetteloosheid hiervan.
„Het schijnt thans regel te worden, dat
koopvaardijschepen tot zinken worden ge
bracht zonder waarschuwing. Dikwijls wor
den passagiers en bemanning in kleine open
booten in een stormachtige zee over boord
gezet, zoodat zij te lijden hebben van koude
en ontbering".
Geen woorden zijn krachtig genoeg om
onze afkeer uit te drukken van deze laffe
wijze van oorlpgvoeren." (Applaus.)
LEVERING VAN WAPENS
AAN TURKIJE.
Het BritschFransch'Turksche verdrag,
zoo ging de minister-president verder, is met
groote voldoening in het geheele land ont
vangen, alsook in Frankrijk.
Het verdrag is zuiver defensief, het
bedreigt niemand en heeft alleen ten
doel tegenstand te bieden aan den
aanval. De Britsche, Fransche en
Turksche regeering hebben gespro
ken over het vraagstuk van financi-
eelen bijstand aan Turkije, in het
bijzonder over de levering van oor-
logsmaterieel.
De besprekingen zijn gevoerd in een geest
van hartelijkheid en openhartigheid en na
deren thans hun einde. De minister-presi
dent vertrouwt, dat zij tot practische resul
taten zullen leiden.
VON RIBBENTROP'S REDE.
„De laatste dagen komen uit Berlijn me-
dedeelingen over langdurige besprekingen
van de nationaal-socialistische leiders, mis
schien is de rede van von Ribbentrop het
gevolg van deze besprekingen. Gelach.)
Ik wil geen tijd verspillen om com
mentaar te leveren op de vele onder-
deelen van deze rede. Niemand in
dit land zal misleid worden door het
verdraaien van de waarheid, en er
zijn reeds aanduidingen te over, dat
von Ribbentrop ook geen succes heeft
gehad in zijn poging onpartijdige
waarnemers te misleiden. (Toej.)
E
B
Weck t. Muadtg t m Zttcrd-
16 Oct. tot
17 Oct. tot
Eflectenmarkt
21 Oct. 1939
23 Oct. 19)8
Aan deel en koersen
72.7
92.9
Betalingsverkeer
Omzet postcheque-
en girodienst
118.4
111.-
Groothandel
Groot handelsprijzen
88.5
70.3
Omzet termijnmarkt
20.6
78.9
Amsterdam
Kleinhandel
Omzet winkelbedrijf
126.2
108.5
Goederenverkeer
Gewerkte taken
(1 taak halve ar
beidsdag) Haven Am
65.8
132.9
sterdam
Bevrachtingen wilde
binnenvaart
108.9
90.9
Arbeidsmarkt
Aanvragen van werk
gevers
124.4
113.2
Aanbiedingen
werknemers
91.9
95.3
Plaatsingen
126.3
111.1
Het voornaamste thema van de rede van
Von Ribbentrob was, aldus Ghamberlein,
dat Engeland en niet Duitschland den oor
log wenschte en tot stand heeft gebracht.
De geheele wereld weet, dat dit niet waar
is. De geschiedkundigen van de toekomst
zullen bepalen in hoeverre het groote treur
spel van dezen tijd te wijten is aan het
feit, dat von Ribbentrop noch de politiek,
noch het karakter van het Britsche volk
heeft begrepen. In dit verband sprak Cham
berlain nog van von Ribbentrop's bezoek aan
Engeland in 1936.
De communist Gallacher interrumpeerde
hier en zeide: „Hij was toen uw favoriet",
waarop MacGovern van de Labourpartij tot
Gallacher zeide: „Nu is hij de uwe". (Luid
gelach.)
Slechts één antwoord.
Von Ribbentrop heeft aangekon
digd, dat de strijd zal worden voort
gezet met alle ten dienste staande
energie en kracht. Indien dit de
bedoeling is, dan is er slechts één
antwoord en wij zijn bereid dit te
geven.
Het is de Duitsche regeering, welke ons
genoopt heeft de wapens op te nemen. Het
is de Duitsche regeering, welke door het
schaamteloos breken van het gegeven
woord en het minachten van de rechten en
vrijheden van andere volken de verantwoor
delijkheid moet dragen voor den oorlog
en alle gevolgen hiervan.
De indruk van Chamberlain's
rede.
Reuter meldt, dat het Britsche volk zeer
voldaan is over de .verklaring van Chamber
lain. Men is algemeen van oordeel, dat de
Britsche oorlog ter zee meer succes heeft
dan bekend is. Dit wordt nog versterkt door
het bericht in het blad „Argus", in Zuid-
Wales, dat een vrachtschip dat kort geleden
door een duikboot werd aangevallen, den
aanvaller tot zinken heeft gebracht na een
heftig vuurgevecht.
.Jfc
„Met bekwamen spoed."
Op vragen van het Tweede Kamerlid Hil-
genga betreffende de betaling van voor de
mobilisatie gevorderde paarden, heeft de mi
nister van Defensie als volgt geantwoord:
Uit ingewonnen ambtsberichten is geble
ken, dat de commissarissen der Koningin de
gelden, bestemd voor de betaling van voor
de mobilisatie gevorderde paarden, met be
kwamen spoed aan de burgemeesters heb
ben overgemaakt. Er zijn geen aanwijzingen
dat de betaling van deze gelden aan de be
langhebbenden thans nog niet heeft plaats
gevonden.
Terugbetaling van collegegelden
moet ook voor de landbouwhoo-
gescholen mogelijk zijn!
Aan het voorloopig verslag van de Twee
de Kamer over het wetsontwerp tot tijdelij
ke afwijking van enkele bepalingen der
Hooger Onderwijswet is het volgende ont
leend:
De bedoeling van dit wetsontwerp, tege
moet te komen aan de moeilijkheden van
studenten, die wellicht binnenkort onder de
wapenen zullen worden geroepen, vond al
gemeen waardeering.
De vraag werd gesteld, of aan de gerezen
moeilijkheden niet een einde kan worden
gemaakt door de gemobiliseerde studenten
zooveel mogelijk te legeren in de universi-
teits- en lioogeschoolsteden, waar zij dan,
voor zoover de dienst dit toelaat, de colle
ges kunnen volgen. Blijkens courantenbe
richten schijnt dit reeds te geschieden., zij
het wellicht nog niet op groote schaal.
Van verschillende zijden werd er de aan
dacht op gevestigd, dat het wetsontwerp al
leen van toepassing is op de rijiksuniversi-
teiten en de technische hoogeschool. De bil
lijkheid vordert, zoo meénde men, in de eer
ste plaats uitbreiding van de voorgestelde
regeling tot de landbouwhoogeschool
Verscheidene leden zouden het billijk ach
ten, indien ook aan de b ijz o n d e r e inrich
tingen van hooger onderwijs van rijkswege
werd vergoed hetgeen zij door de terugbe
taling van collegegelden aan inkomsten
zullen derven. Andere leden gaan hier niet
mee accoord.
Ten offer gevallen aan den oor
logstoestand.
Enkele jaren geleden kocht een avontuur
lijke slagerszoon uit Helmond een leeuwen
welp bij Burgers' Dierenpark, te Arnhem,
en voedde den jongen „koning der wilder
nis" zorgvuldig op in een stevigen ijzeren
kooi, in den tuin achter de ouderlijke wo
ning. De leeuwenbaby gedijde voorspoedig
en zijn eigenaar bleek ook spoedig durf en
aanleg te bezitten om het jonge dier te
dresseeren. Hij verscheen er zelfs mee op
straat en wekte daarmee niet alleen ver
wonderde gezichten, doch ook de ont
ruiming van het trottoir! Bijna volwassen
kende het dier reeds enkele kunstjes e«
de dresseur ging in de kooi „doodgewoon
met hem om. De omwonenden hadden het
echter, aldus de Msb., niet op den leeuw
begrepen en het gevolg was o.m., dat de
kooi door de politie werd afgekeurd. De
ondernemende slagerszoon wilde echter
niet van zijn makker scheiden en kocht
een heuschen wilde-dieren-wagen van een
rondreizend circus.
Na daarmee op enkele Brabantsc'he dor
pen „kijken-voor-een-dubbeltje" te hebben
gespeeld, verkocht hij evenwel den leeuw
en verving hem door een tweetal jonge
leeuwtjes. Hieruit groeiden twee leeuwen,
welke tot in de finesses afgericht een at
tractie voor menige kermis in het land
zouden worden, daar dresseur Karei ze heel
wat kunsten had geleerd, Met één klap wer
den ze echter beroemd, toen ze op een goe
den dag in 1938 uit hun kooi op de kermis
te Sittard ontsnapten en één hunner kalmp
jes de kerk binnenwandelde tijdens de
Hoogmis. Men zal zich dit drama herinne
ren!
Nadien zijn de leeuwen nog op vele plaat
sen in ons land opgetreden. Deze week ech
ter' is hun een roemloos einde ten deel ge
vallen. Wegens den oorlogstoestand werd
de voeding te duur en zoo heeft de eigenaar
moeten besluiten zijn trouwe makkers
naar de eeuwige jachtvelden te doen op
gaan. Zoo pijnloos mogelijk zijn de leeuwen
te Geldrop afgemaakt onder toezicht van
veearts 'dr. Pulles uit Eindhoven en Gel-
drop's gemeenteveldwachter. Hun huiden
vormen thans voor den eigenaar een kost
bare herinnering.
VOEDSELTOEWIJZING.
De minister van Economische Zaken
maakt het volgende bekend:
Houders van honden, die voorheen hon
denbrood aan hun dieren verstrekten, zijn
ook thans in de gelegenheid een bepaalde
hoeveelheid hondenbrood te betrekken.
Ofschoon vleeschafval, dierlijke organen,
e.d. alsmede groenten nog vrij kunnen
worden aangeschaft, ligt het in de bedoe
ling voor degenen, die meer dan drie hon
den houden, behalve hondenbrood ook voe-
derrijst beschikbaar te stellen, indien zij
daaraan behoefte hebben. Verder komen
voor het verkrijgen van voederrijst o.m. in
aanmerking: honden in kennels, politie
diensthonden en de diensthonden van de
jachtopzieners en geleidehonden voor blin
den.
Opgaven dienen te worden gedaan onder
vermelding van ras (kruising) bij het Rijks
bureau Voedselvoorziening in oorlogstijd,
afd. Veevoederdistributie, sectie bijzondere
diergroepen, P. J. Wijk Pzn., 't Spelderholt
22 te Beekbergen, waar tevens nadere in
lichtingen zijn te verkrijgen.
K,N.I.L.M.-Karteeringsvliegtuig
zwaar beschadigd.
De directie van de K.N.I.L.M. deelt mede:
Het Kokker F 7 karteeringsvliegtuig van
de K.N.I.L.M., dat in Australisch Nieuw Gui-
nea vluchten uitvoert voor luchtkarteerings-
doeleinden, is bij een landing te Kiunga,
dicht bij de grenslijn tusschen het Australi
sche en het Nederlandsche gebied, zwaar be
schadigd. De bemanning is ongedeerd.
KAMERMEISJE VEROORDEELD.
De Haagsche rechtbank heeft gisteren het
Duitsohe kamermeisje A. R. F., dat bij haar
werkzaamheden in een groot hotel te
Noordwijk eenige sieraden van hotelgasten
had weggenomen, overeenkomstig den eisch
van den officier van Justitie tot drie maan
den gevangenisstraf met aftrek van de pre
ventieve hechtenis veroordeeld.
De S. D. A. P nog revolutionnair?
ALGEMEENE BESCHOUWINGEN OVER
DE RIJKSBEGROOTING BEGONNEN.
Aan het begin der Tweede Kamervergade
ring werd gisteren een voorstel van den
voorzitter, om den spreektijd bij de Alge-
meene Beschouwingen over de Rijksbegroo-
ting 1940 te beperken, met 74 tegen 5 stem
men aangenomen (tegen comm. en nat.-soc.),
Na goedkeuring van het wetsontwerp in
zake een Rijksgarantie aan de K.L.M. ter
zake vpn een door de K.L.M. aan te gaan re-
kening-courant-crediet, wordt een aanvang
gemaakt met de algemeene beschouwingen
over de Millioenennota. (De garantie be
draagt f 3 millioen.)
De heer Schouten (a.r.) opent de debatten
Men moet hieruit echter niet afleiden, zegt
hij, dat zijn partij een oppositie-partij is.
Spr. bespreekt uitvoerig de totstandkoming
van het vijfde kabinet-Colijn.
Op 27 Juli hadden we aldus spr.
principieele oppositie onder lei
ding van den voorzitter der R.K.-
fractie. Daaruit had een andere con
sequentie moeten zijn getrokken.
Het was hier geen accidenteele oppositie,
zooals b.v. van ds. Kersten ten aanzien der
quaestie van een gezantschap bij het Vati-
caan. De oppositie van 27 Juli had de keu
ze moeten hebben tusschen betalen of weer
heel maken.
De tegenwoordige solutie heeft geen dui
delijkheid. Wie het vijfde kabinet-Colijn ten
val brachten, gingen dadelijk samen met
den volgenden samensteller den heer De
Geer, die principieel toch niet aan den kant
van de oppositie stond. En het program van
dit kabinet is niet medegedeeld. We staan
voor een reeks van vragen.
Voor de anti- rev. blijft spr. het opnemen
van soc. democraten in het Kabinet een
onoverkomelijk beletsel
zien, daar de soc. democratie nog steeds re
volutionnair is.
Er is ook een belangrijke staatrechtelijke
zijde aan deze zaak, n.1. nu het toetreden
van personen tot het kabinet afhankelijk
is gemaakt van machtiging eener politieke
organisatie.
Het financieels beleid, in de millioenenno
ta neergelegd, ontmoet bij den heer Schouten
geen bezwaar. Wel hield hij vast aan zijn
verlangens betreffende den leerlingenschaal
en de gemeentefinancien.
Aandrang op versobering.
Ook de heer Bierema (lib.) is van oordeel,
dat de groepen, die het vijfde kabinetCo-
lijn ten val hebben gebracht, de verantwoor
delijkheid voor het regeerbeleid hadden
moeten aanvaarden. Wat de financieele po
litiek betreft, is deze spr. van oordeel, dat
op tal van rijksdiensten nog versoberd kan
worden, evenals de andere sprekers brengt
de heer Bierema hulde aan de weermacht.
De heer de Marchant et d'Ansembourg
(n.s.b.) eischt o.m. het uittreden van de so
ciaal-democratische ministers uit het kabi
net, daar naar zijn oordeel door de S.D.A.P.
en het N.V.V. onze neutraliteit in gevaar
wordt gebracht.
De R.K.. fractievoorzitter de heer Deckers
verklaart o.m., dat het Kamervotum van 27
Juli niet tot doel had den persoon van dr.
Coli.in of de anti-revolutionnairen te treffen
zoo Is hem en de r.k. fractie verweten was.
Het vijfde kabinet was in strijd met onze
staatkundige opvattingen samengesteld en
bood niet de waarborgen van samenwerking,
die in het landsbelang geboden zijn. Voorts
bestrijdt de spr. de opvatting, dat de katho
lieke ministers de crisis in het vierde kabi
net-Colijn zouden hebben veroorzaakt.
Ten aanzien van onze economische positie
is spr. van oordeel, dat deze thans zoo sterk
is ten gevolge van de sinds 1930 gevoerde
actieve welvaartspolitiek.
De laatste spreker van dezen middag is
de heer Drees (S.D.) Spr. had liever ge
zien, dat dit kabinet terstond met een ver
klaring was gekomen. Spr. zeide verheugd
te zijn dat thans samenwerking op breede
basis is verkregen in een kabinet, waarin
ook sociaal-democraten zitting hebben.
Hij weerlegt voorts de woorden van
den heer Schouten met betrekking
tot het revolutionnaire karakter
der sociaal-democratie in Neder
land.
Ook deze spreker is van oordeel dat kwes
ties als leerlingenschaal en verzorging van
ouden van dagen zelfs onder huidige om
standigheden niet op den achtergrond mo
gen geraken.
Hedenmiddag om één uur wordt de ver
gadering voortgezet.
Op de heenreis landde de Pelikaan
gisteren te Jodhpoer; de Nandoe
bereikte op de terugreis Basra en
de Torenvalk Medan.
Gisteren stonden de. 19-jarige Frans
E. en diens 25-jarige vriend Leen-
dert K., te Amsterdam, in hooger
beroep terecht wegens roofmoord op
de alleenwonende bejaarde weduwe
Storck aan de Lindegracht, Men zal
zich dit gruwelijke drama in de Jor-
daan herinneren. De oude vrouw was
de grootmoeder van Frans E. en werd
door de twee boosdoeners gekneveld
waarna haar een prop in den mond
werd geduwd en een kussen op het
hoofd gelegd. De geweldenaars door
zochten daarop de woning en stalen
f2400.Beiden werden gevat en de
rechtbank veroordeelde den klein
zoon tot 15 jaar en zijn vriend tot 10
jaar gevangenisstraf.
Rechtop en bleek stonden de twee ver
dachten in de bank en vertelden nogmaal»
de lugubere bijzonderheden van den moord.
Beiden bezwoeren den president echter, dat
ze niet de bedoeling hadden gehad, de vrouw
te dooden; ze wilden haar slechts bewuste
loos maken en bestelen.
Evenals bij de behandeling voor de recht
bank ontspon zich thans tusschen den verde
diger-deskundige mr. van Everdingen en den
tegen-deskundige dr. L'eusden, een langdu
rig debat over de doodsoorzaak; deze was
volgens eerstgenoemde hartverlamming, vol
gens laatstgenoemde verstikking.
Nadat de politiecommissaris, die met zijn
mannen het misdrijf binnen een etmaal tot
oplossing had gebracht, getuigd had, ging de
procureur-generaal mr. J. Versteeg over tot
het houden van zijn
requisitoir,
waarin hij allereerst de politie huldigde voor
haar snel en doortastend werk. Dan zegt spr.
koelbloedig heeft Frans eerst nog met zijn
grootmoeder zitten praten een kwartier
tje later belde vriend Leendert. Frans aar
zelt, hij werpt de doek niet over zijn groot
moeder, maar wacht tot Leendert boven is,
Hij slaat zijn hand voor den mond van het
slachtoffer, Leendert houdt haar beenen vast
en samen dragen zij het weerlooze vrouwtje
op het bed. Zij binden haar. Nog verweert
■zij zich.
De onverlaat Frans ontziet zich niet zijn
grootmoeder een sok in den mond te du
wen. Een handdoek wordt over het gezicht
gelegd, daarop drukt hij een kussen. Zij is
dan volkomen weerloos, de beide daders
doorzoeken het huis en vinden het geld. Het
tweetal had moeten begrijpen, dat de vrouw
zou sterven.
„Ik beweer niet" aldus mr. Ver
steeg, „dat zij bij het binnenko
men van de woning het plan hadden
om te dooden. maar de omstandighe
den brachten hen er toe".
Zij konden op hun vingers natellen, 'dat
de vrouw, die, beide mannen kende, direct
nadat zij weer bij haar positieven zou ko
men, naar de politie zou gaan.
Ook de rechtbank heeft dit zoo opgevat,
daarbij E. zwaarder straffende, omdat van
hem het plan is uitgegaan en hij in nauwe
familierelatie met het slachtoffer stond. Op
formeele gronden eischte spr. .vernietiging
van het vonnis.
Sprekende over de strafmaat wees
mr. Versteeg op het weerzinwek
kende van dit' misdrijf. Opnieuw
rechtdoende eischte spr., wegens
doodslag, gevolgd door diefstal en
gepleegd om dit laatste misdrijf te
vergemakkelijken, tegen den klein
zoon twaalf jaar gevangenisstraf
en tegen Leendert K. negen jaar
gevangenisstraf.
De verdediger van Frans E., mr. M. Schor-
lestein, bepleit clementie voor zijn jeugdi
gen cliënt, er op wijzend, dat deze een on
gelukkige opvoeding heeft gehad en een
straf van 12 jaren heel zwaar voor hem te
dragen is. 1
Ook de verdediger van Leenderts dringt
op uiterste clementie aan. Beide pleiters be-
toogen, dat de verdachten niet de bedoe
ling hebben gehad, de oude vrouw te ver
moorden.
Het Hof zal 9 November arrest wijzen.
Onze Oog!
Met de bloote vuist een amok
maker te lijf.
Op Molenvliet-West te Batavia heeft een
tuinjongen zich bijzonder dapper Parage
bij het onschadelijk maken van een arrl°
maker. Deze woesteling had n.1. kans S
zien niet minder dan 36 personen te v
wonden. Van deze ongelukkigen zijn
reeds vier overleden, n.1. een inlander, tv
Chineesche meisjes van 5 en 8 jaar
den vader van een dezer meisjes, tn
ziekenhuis worden thans nog 19 fil-
verpleegd; de toestand van enkelen hun
is levensgevaarlijk. A.
De tuinjongen Hanapi zag, dat de am
11\ L am 1 i i w-v
De Tweede Kamer begon Donderdagmiddag met de algemeene beschouwingen
over de begrooting voor het jaar 1940. Een overzicht tijdens de debatten.
,1 vil i-Xciua^r ZJO.^-,1 K"- /iliPH
maker achtereenvolgens drie
nersloeg, doch aarzelde geen oogenbha
"ng den man met- de bloote vuist te
in rechercheur en een agent snelde'i
hulp en met z'n drieën konden ze het k
vaarlijke personage overmeesteren. A»
looning krijgt Hanapi een premie, ten j
hij bij de eerstvolgende werving in aan
king komt voor recruut bij de politie-
