Bij de Portugeesche spinsters
Wij lazen voor U
Iemand zag
een koffer laden
Verloren tonnage
Vaardige vingers, maar
weinig
Honger?
Momentopnamen
Hoe een
mislukte
loon
Hollandsche koffietafel
Niets
bijzonders
De spreeuwenplaag
in West-Friesland
De moord in het kasteel
Een trillend stuur
Schijnbrieven
„Hoed af voor
den Duiïscheo soldaat"
„Het klasse instinct der bezitters"
Dat Portugal arm is, wij
weten het uit de brieven va
me]. Boekei. Schrijnende ar
moede heerscht er, bittere mi
sère... Menschen die slechts
leven van soep en brood, in
krotten wonen, vrouwen
den ganschendag weven of
spinnen voor een honger
loon... Niettemin, tevreden is
vhet volk, héél tevreden..
ze Hollandsche vergeet echter
bij al de ellende die zij ziet,
haar eigen maag niet en
smaakt een overvloedig en,
maar eenigszins ongewonen
koffiemaaltijd.
Een oud vrouwtje, dat van 's niorgens vroeg
tot 's avonds laat onophoudelijk vilten pan
toffels weeft, om 30 of 40 ct. per dag te
verdienen.
Eindelijk had ik genoeg van het
Portugeesche platteland en bracht
voor de variatie een bezoek aan een
spinnerij, waar voornamelijk vrou
wen werkten, die met verbluffend
vaardige vingers spoeltjes bedienden
en draadjes knoopten. Een wit laag
je katoenstofjes bedekte het haar en
de kleeren der vrouwen, maar na
tuurlijk ademen ze die zwe
vende stofjes ook in, waarom
het werken in de spinnerijen onge
zond is. Toch doen ze het graag,
omdat ze er 80 ct. per dag verdienen
terwijl een dienstmeisje niet meer
dan 2030 ct. verdient.
Dure buitjes.
De ioonen zijn in Portugal bijzonder laag.
Een landarbeider b.v. verdient hoogstens 80
ct. per dag zonder den kost, waarvoor hij
van zonsopgang tot zonsondergang moet
werken, terwijl alle regenuren op zijn loon
worden gekort. Een landarbeidster komt
zeker niet hooger dan 40 ct.
Maar het slechtst betaald zijn zeker de
huiswerksters, de vrouwen die thuis kant
klossen, weven of andere handwerken ma
ken. Alleen als ze van vroeg tot laat ijverig
doorwerken, kunnen ze 30 tot 40 ct. per dag
verdienen.
Zoo was ik bij een ruim 70-jarig
vrouwtje, dat pantoffels weefde en
daarmee per paar... 4 ct. verdiende.
Het eten liet ze zich in haar werk-
hokje brengen, want iedere minuut
oponthoud, verminderde automatisch
ook haar dagloon.
Ook was ik bij vrouwen die kantklosten.
Zij ontvingen voor een 30 c.m. bv. 40 ct.,
terwijl degene die haar dit betaalde, dat
zelfde kleedje verkocht voor f 1.20 en dus
zonder te werken 80 ct. verdiende. Wanneer
de handwerksters samen een winkel zouden
beginnen en één van haar lieten verkoopen,
zouden ze veel meer verdienen, maar zoo
veel initiatief en ondernemigsgeest hebben
ze niet en... ook niet zooveel onderling ver
trouwen.
Een sober leven.
Nu zouden die lage loonen niet erg zijn.
als het leven zoo goedkoop was. Maar dat
is niet zoo. Dat deze menschen nog rond
komen. kan alleen omdat ze uiterst sober
leven, in krotten wonen, bijna geen kleeren
hebben en niets eten dan groentesoep en
brood met soms een paar sardinen er bij.
Men zegt, dat gekookte stokvisch het Por
tugeesche volksvoedsel is. maar dat is
niet waar. want voor de armen is dat nog
veel te duur.
Honger iets heel gewoons.
En toch is het volk niet ontvreden. Wan
neer de menschen maar eten hebben, een
glas wijn en af en toe een feest met veel
knallend vuurwerk, leven ze onbezorgd en
gelukkig. In Caldas bezochten we een
arme vrouw, bij wie een tante inwoonde en
deze ouwe tante klaagde erg, maar het
nichtje zei: Tante was een ontevreden
mensch. want ze had het best. Een enkele
keer had ze misschien wel eens honger,
maar ieder had wel eens honger als er
niets verdiend werd en er geen brood meer
in huis was. En ze voegde er aan toe: „al
ben ik dan arm. ieder eert mij omdat ik
zoo goed weet hoe ik met de rijken moet
praten en hoe met de armen." Dat te kun
nen is hier nu eenmaal belangrijk.
Een experiment.
Onze vacantie verliep rustig en prettig.
Toen kwam ik op zekeren dag op het on
zalige idée. eens een „Hollandsche koffie
tafel" te laten samenstellen, waarmee m'n
lotgenoote dadelijk geestdriftig instemde.
We ontveinsden ons niet. dat dit moeilijk
heden zou opleveren en besloten, er ze
kerheidshalve maar een schriftelijke acte
van on te maken, welk stuk begon met de
vermelding; „geen soen". 'want voor een
Portugees is e°n maaltiid zonder groente
soen. als een huis zonder muren en dus
moest op deze eifennr>viier. abviiking van
ons worden gewezen. Het tweede gerecht
heette „thee", want „koffietafel" klonk wel
aardig, maar we hadden liever thee. Dan
volgden: brood, boter, kaas, marmelade,
tomaten en geraspte worteltjes. Achter deze
groep kwam een accolade met de vermel
ding: „alles tegelijk", wat later overbodig
bleek, want de kellner bracht toch niets te
gelijk. Het menu vervolgde met een dich
terlijke vrijheid onzerzijds, n.1. pudding,
maar daar hadden we nu juist eens trek
in, terwijl we met „vruchten" besloten. Dit
document werd den kellner met een heele-
boel mondelinge verklaringen overhandigd,
waarbij hij onophoudelijk boog en be
weerde. dat hij alles begreep en toen snelde
hij er mee naar de keuken en begon het
hardop voor te lezen.
't Werd een vertooning
Toen wij 's middags verschenen ik
had haast gezegd: op de plaats des onheils,
waren alleen de theekopjes en de tomaten
present. De wortels weden wel rauw. maar
ongeschraapt opgediend, waarom we ze
eerst terugstuurden en meteen om brood
en boter vroegen. Toen staken we van wal,
onder toezicht van den kellner, die ons
waarschijnlijk net een paar geiten vond en
moeite had niet te lachen. „De kaas??" in
formeerden we. „Ah ja..." Hij draafde weg
en kwam eindelijk terug met kaas die ken
nelijk juist uit den winkel kwam. „En de
marmelade? „ah ja..." Ook de marmelade
bleek nog gekocht te moeten worden. Onze
zwartrok kwam weer rond ons tafeltje
drentelen om toe te kijken, alsof wij een
vertooning gaven met een gehypnotiseerde
kip of zooiets. Hij zag zich blijkbaar ge
rechtigd van dichtbij onze vreemde mani
festaties bij te wonen. Eindelijk waren we
aan de pudding toe. Die was tot zijn spijt
niet in den juisten vorm, maar in elkaar
gezakt. We vroegen, of hij warm was. „Nee,
Signoras, maar hij is héét geweest; héél
heet!" Inderdaad; hij was zelfs aange
brand.
Nee, die Hollandsche koffietafel, waarop
de thee pas verscheen toen we klaar wa
ren, bracht niet het verwachte genot en ver
wekte in de anders zoo voortreffelijke
keuken veel consternatie.
DE GRUWELKOFFER VAN
DEN HOFMEESTER?
De Amsterdamsche rechter-oom-
missaris in strafzaken, mX. P. B.
Dijksterhuis, heeft Zaterdag een op
roep doen publiceeren, met betrek
king tot den koffermoord te Am
sterdam.
Naar aanleiding van dezen oproep
heeft zich een motorrijder aange
meld, die in den nacht van 8 op 9
Juli tusschen Terschuur en Hoeve
laken heeft gereden. Hij zag een
auto stilstaan, waarin een koffer
werd geplaatst. De wagen was een
Opel met een Duitsche nummer
plaat, waarop de letters I. I. voor
kwamen. Het oijfer heeft de motor
rijder niet precies kunnen onder
scheiden.
Het vermoeden bestaat, dat de au
tomobilist den koffer gevonden
heeft en in zijn wagen gezet.
De rechter-commissaris heeft den
motorrijder een Singapore-koffer ge
toond en deze verklaarde, dat de
automobilist een dergelijken kof
fer in zijn auto laadde. De resten
van het lijk der vrouw zijn volgens
verklaring van den hofmeester n.1.
in een Singapore-koffer gestopt
SCHEPEN WORDEN IN DEN
GROND GEBOORD
Van gezaghebbende zijde wordt te Lon
den verklaard, dat de Britsche koopvaardij
in de afgeloopen week als gevolg van de
actie van Duitsche duikbooten 21.000 ton
heeft verloren, terwijl de Duitsche sche
pen, welke door de Britten werden buitge
maakt, een tonnage hadden van 19.500 ton.
De tot nog toe in October verloren
tonnage bedraagt ongeveer 65.000
ton vergeleken met 156.000
ton in September. De verliezen in
de eerste maanden zijn daarom on
geveer gelijk aan die gedurende een
week tijdens de heftige duikboot
campagne van April 1917.
„Belachelijke beweringen".
De beweringen van de Duitsche radio over
de Britsche verliezen tengevolge van duik
booten worden te Londen belachelijk ge
noemd.
Verklaard wordt, dat het Duitsche opper
bevel Zondag mededeelde, dat drie Duitsche
duikbooten niet zijn teruggekeerd, terwijl
de Duitsche admiraliteit denzelfden dag
het verlies van negen bekend maakte.
Ook wordt de bewering belachelijk ge
noemd, dat een aantal Britsche oorlogs
schepen, o.m. de Ark Royal, Hood, South-
ampton en Edinburgh zou zijn tot zin
ken gebracht, waarbij een afbeelding van
de Edinburgh wordt gevoegd.
Wat de Duitsche bewering aangaat, dat
de Britsche koopvaardij 475.000 ton
scheepsruimte zou hebben verloren, wordt
te Londen de meening uitgesproken, dat bij
deze tonnage die moet zijn opgenomen van
de gezonken oorlogsschepen en dat zelfs
nog in dat geval het dubbele cijfer der
tonnage wordt opgegeven.
Gezegd wordt, dat de door Chnrchill en
Chamberlain opgegeven cijfers de juiste
zijn. Churchill sprak over dertien duik
booten. welke tot zinken zijn gebracht en
over vijf duikbooten. welke ernstig werden
beschadigd en mogelijk gezonken waren,
terwijl Chamberlain later zeide. dat er nog
een duikboot tot zinken was gebracht en
een tweede waarschijnlijk vernield.
De duikboot aan de Goodwin
Sands.
Er zijn nog verdere berichten verkregen
over het wrak van de Duitsche duikboot,
welke onlangs op de Goodwin Sands
is aangetroffen. Als gevolg van het slechte
weer z,akt de duikboot steeds dieper in het
zand weg.
De Duitsche steenkoolproductie.
Polen kan 40 milLioen ton per
jaar bijleveren.
De verovering van Polen heeft bijna 48
millioen ton steenkool per jaar, of bijna 20
procent, toegevoegd aan Duitschlands
steenkoolproductie van voor den oorlog,
volgens de „Manchester Guardian". Voor
den oorlog produceerde Dtiitschland onge
veer 195 tot 200 millioen ton per jaar.
legen een nroductie in Groot-Brittannië van
ongeveer 230 millioen ton, welke men.
krachtens het plan der regeering, hoopt op
te voeren tot 260 millioen. De Poolsche
steenkoolmijnen, welke Duitschland onlangs
in zijn bezit heeft gekregen, hadden in de
eerste helft van 1939 een productievermo
gen van 40 millioen ton per jaar, terwijl de
mijnen van Teschen, welke door Tsjecho-
Slowakije aan Polen waren afgestaan, en
thans onder Duitsch beheer staan, een pro
ductievermogen hebben van 8 millioen ton.
Duitschlands potcntieele steenkoolproductie
bedraagt dus thans ongeveer 245 tot 250
millioen ton per jaar.
Met succes bestreden.
In het afgeloopen fruitseizoen is in ver
schillende dorpen in West-Friesland, naar
gebleken is, de spreeuwenplaag op doelma
tige wijze bestreden Vooral in Schellinkhout
waar, zooals reeds eerder werd meege
deeld, een verordening door den raad op het
verstoren der nesten in den broedtijd word
aangenomen, is deze actie intensief gevoerd.
De gemeenschappelijke slaapplaats, waar
voorheen duizenden trekspreeuwen over
nachtten, werd onherbergzaam gemaakt, ter
wijl op de daken der gebouwen de nesten
werden verstoord.
Het resultaat is geweest dat in 1939 de
spreeuwen geen schade van eenige beteeke-
nis aan de fruitgewassen hebben aange
richt.
Dader veroordeeld.
Gisteren heeft de Maastrichtsche recht
bank den 61-jarigen kasteelheer te Meers-
sen, die op 11 Juni j.1. zijn vrouw dood
schoot, tot drie jaar gevangenisstraf veroor
deeld. De eisch was vijf jaren.
De psychiater had verminderde toereke
ningsvatbaarheid geconstateerd.
Oorzaak
ongeluk.
van ernstig motor-
Gisterochtend omstreeks kwart over ne
gen is de 23-jarige C. B., wonende in de
Stuyvesantstraat te Den Haag, op den Be-
zuidenhoutscheweg aldaar, van zijn motor
rijwiel gevallen, doordat'hij de macht over
zijn machine verloor door het trillen van
het stuur.
Hot slachtoffer bekwam een schedelbreuk,
oen hersenschudding, verschillende hoofd
wonden en brak de linkerarm.
De geneeskundige dienst heeft hem naar
het r.k. ziekenhuis aan het Westeinde ver
voerd.
Raadslid staat terecht.
Op 14 Juni, den dag van de gemeente
raadsverkiezingen, heeft in Heemstede een
politieke partij propaganda gemaakt door
het verspreiden van pamfletten in groote
gele enveloppen, die zoo waren bedrukt, dat
sommige geadresseerden den indruk kre
gen, werkelijk een brief te ontvangen.
Wegens het verspreiden van op postze
gels gelijkend drukwerk moest zich veer
tien dagen geleden voor den Haarlemschen
kantonrechter het 38-jarige raadslid W. de
T. uit Heemstede verantwoorden. Een
boete van zes gulden, subsidiair één dag
hechtenis, werd tegen hem geëischt.
De kantonrechter wees gisteren schrifte
lijk vonnis en veroordeelde den verdachte
tot een boete van tien gulden, subsidiair
vijf dagen hechtenis.
Aangezien het hier een principieele zaak
betreft, zal de verdachte van dit vonnis
in hooger beroep gaan.
Ver^ersgewet(n
Bij Goor is een luitenant na
aanrijding om het leven qekoJ*11
De chauffeur, die het ongeluk r
oorzaakt had. is doorgereden w e^'
later gearresteerd.
Je rijdt een omver
En je suist maar voort,
Wat geeft het, één meer of minder?
Vol gas! Uit den weg!
Je hebt niets gehoord.-
Zoo geeft het geen soesah, geen hinder...
En of daar nu aan den kant van den
Een doodbloedt of kreunend zich sleept
naar een he?
Dat geeft niet! Vol gas! Want we leven snel'
Maar het le v e n is niet meer in tel...
Je moest er eens zien:
In een huisje wacht
Een vrouw op haar man, die bleef toeven
Is het déze misschien
Die je onverwacht
Door misdaad zoo diep moest bedroeven?
Of is het een moeder, een argeloos kind
Dat leeg straks de plaats aan de tafel
vindt?
Krijgt nu je zwijgend geweten geen stem?
Bezin je! de voet op de rem
Polen en joden diep vernederd,
Volgens den Berlijnschen correspondent
van 't Deensche blad de „Berlingske Tiden-
de" zijn de Polen en Joden in Polen aan
strenge bepalingen onderhevig. Alle Polen
moeten van het trottoir af en hun hoofd
deksel afnemen, wanneer leden van het
Duitsche leger of van de nationaal-socialis-
tische partij voorbijgaan. Polen moeten in
de winkels wachten, totdat alle Duitschere
bediend zijn. Poolsche schooljongens mo
gen geen uniformen dragen.
De reden, welke de Duitsche autoriteiten
voor hun houding opgeven, is dat Polen
„onbeschaamd en aanmatigend zijn."
De Joden heben hevig te lijden onder de
nationaal- socialistische onderdrukking, al
dus vervolgt de correspondent. Zij mogen
heelemaal niet op de trottoir loopen. Sy-
nagoges worden platgebrand en dan wordt
den Joden gevraagd aan de Duitschers een
schadeloosstelling te betalen alsof zij zelf
brand hadden gesticht. Joden mogen niet
meer dan 2000 zloty bezitten, daarvan
slechts 100 zloty in baar. De rest moet bij
een bank worden gedeponeerd.
Alle schulden aan Joden boven de 500
zloty zijn geschrapt.
Er worden pogingen gedaan de joden uit
te sluiten van Roode Kruishulp.
Joden mogen geen radiotoestellen bezitten
Op order der Duitsche autoriteiten is de
koop en verkoop in Polen zoo veel moge
lijk beperkt. Men moet zich tot het hoog-
noodige beperken.
JODEN VEROORDEELD IN PALESTINA
De krijgsraad te Haïfa heeft een Jood
veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf
en 42 anderen tot 10 jaar gevangenisstraf,
wegens het dragen van wapenen en het
deelnemen aan een militaire parade, waar
voor geen toestemming was verleend op 5
October j.1.
ZWEEDSCHE VLIEGTUIGEN GEBOTST.
Gisteren zijn tijdens vliegoefeningen twee
Zweedsche militaire vliegtuigen met elkan
der in botsing gekomen. Een vlieger werd
gedood, de andere kon zich met een val
scherm redden.
ANTI-SEMIETISCHE BETOOGINGEN
TE WILNA.
Eenige honderden Poolsche studenten heb
ben te Wilna geprobeerd betoogingen op
touw te zetten, vooral van anti-semietischen
aard. Er werden kreten van afkeuring je
gens Litauen geuit. De betoogers werden
verspreid.
„ER IS TEGEN ONS TOCH
VEEL GEOORLOOFD".
Uit de Maasbode (r.k.):
„De Avondpost" heeft tegen
een blijvend gezantschap be
zwaar; ook vernemen wij:
„een blijvend gezantschap
acht ook de Minister-Presi
dent onjuist".
Dit moet een vergissing van
„De Avondpost" zijn, want
minister Van Karnebeek ver
dedigde het gezantschap bij
hot Vaticaan nog op 19 Maart
1926 in de Tweede Kamer en
op dien datum was jhr. mr.
D. J. de Geer „minister-presi
dent", zooals dat tegenwoor
dig heet. De heer De Geer is
een te verstandig man om in
1939 onjuist te achten, wat hij
in 1926 juist acht. Overigens
regardeert de zaak den minis
ter van Buitenlandsche Za
ken. Het is aan hem te oor-
deelen, of een gezantschap bij
den H. Stoel gewenscht is, of
aan te toon en, dat de argu
menten van minister Van
Karnebeek vervallen zijn en
alle landen, die bij den H.
Stoel een vertegenwoordiger
hebben, daar niets van ge
merkt hebben.
Wij herhalen, dat de zaak
niets specifiek-katolieks heeft.
Mgr. Nolens heeft dat in 1926
onomwonden in de Kamer
gezegd, en zoo is het. Als Ka
tholieken kunnen wij het ge-
zantschap missen, maar als
Nederlanders hebben wij er
belang bij.
Maar wij verwachten van
anderen, aldus de Msb., er
dan ook niet iets negatief ka
tholieks van te maken.
Het wordt bepaald eenigs
zins eigenaardig, als „De
Avondpost" schrijft, dat men
„geen katholiek belang op het
oog behoeft te hebben, om toch
katholieke overwegingen te
doen gelden."
Er is tegen ons toch véél
geoorloofd.
ARBEIDERSPERS CONTRA
LIBERALEN.
„Het Volk" bestrijdt een cri-
tiek van de Nieuwe Rotterd.
Crt. op de belastingplannen
van het kabinet-De Geer en
vangt zijn verweer als volgt
aan:
Daar steekt de oud-libera
le „Nieuwe Rott. Courant"
de krijgstrompet; het kabi
net, 'en de heer De Geer
vooral, krijgen de volle
laag. De omstandigheden
mogen nog zoo ernstig zijn
het klasse-instinct der
bezitters laat zich niet lan
ger onderdrukken.
Wij hebben waarlijk geen
behoefte orn dezen strijd uit
den weg te gaan. Uiteraard
blijven er verschillen van op
vatting tusschen ministers uit
dit ministerie en de sociaal
democratie. Maar hoofdzaak
is, dat wij in deze zware
maanden een regeering heb
ben, die de nooden van de
breede massa des volks kent
en op alle manieren poogt te
lenigen; onbeheerscht felle
aanvallen uit den hoek van de
conservatieve bezitters, zooals
de „Nieuwe Rott. Courant" er
thans een ondernomen heeft,
doen de niet-bezitters te meer
beseffen, hóéveel zij wonnen
toen de ploeg vanden heer
Colijn voor het ministerie-De
Geer moest plaats maken.
Het Rotterdamsche orgaan
geeft naar aanleiding van de
memorie van antwoord van
minister De Geer over de alge-
meene politiek het volgende
ten beste: „Voorts bestaat ons
land behalve uit arbeiders,
ook nog uit kleine zelfstandi
gen, neringdoenden, landbou
wers en ambachtslieden, die
evenzeer een recht op een zoo
weinig mogelijk door zorgen
gedrukt bestaan kunnen doen
gelden".
„Behalve uit arbeiders",
proeft men de gezindheid?
MR. STEENBERGHE EN
DE BOEREN.
Het Nationale Dagblad
(n.s.b.) schrijft:
De geheel in liberalen geest
gestelde rode van minister
Steenberghe moet in de boe-
renharten en van allen, die
met de boeren meeleven, wel
een wrangen naklank hebben
achtergelaten. Of het echter
uitwerking zal hebben, wagen
we te betwijfelen, na zoovele
malen te hebben ervaren, dat
de voorlieden der boerenorga-
nisaties van tijd tot tijd wel
met woorden hun eischcn en
verlangens hebben toegelicht,
doch nog nimmer tot daad
werkelijke resultaten gekomen
zijn.
