Ernstig spoorwegongeluk
in Italië
NEDERLAND BEGINT DE OORLOBS-PERIODE
„Financieele chaos leidt
tot verslapte tucht"
»,sddirr,k' "s d,j "«"li
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De wereld heeft een
wonder noodig
„Groet mijn meisje"
Dr. Frank Buchm
an
met 4 milliard schuld
Er moet een gezag
van geestelijken
aard komen
Geen oorlogsbrood
O^EERBERICHT
2800 gulden in
den kachel
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Het financieel probleem
lijkt onoplosbaar
Motorgeronk verstomde
plotseling
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TILEFOON 50 (2 LIJNtN)
Uitgave der Uttg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
dinsdag
31 OCTOBER 1939
67e JAARG. No. 8761
Neemt dienst tegen de zelfzucht
„Ik spreek vandaag", zoo zeide dr.
Buchman, leider der Oxfordbewe-
ging, Zondag j.1. in Boston (V.S.),
„tot millioenen menschen over
de geheele wereld, die in deze ang
stige dagen hoe langer hoe meer in
moreele herbewapening de eenige
hoop voor de toekomst zien. Terwijl
ik spreek, denk ik vooral aan de
mannen in de loopgraven aan de
fronten. De mannen, die tegenover
de harde werkelijkheid staan, de
mannen, die weten wat oorlog is.
Maar waar liggen op het oogenblik
de loopgraven? In vele landen draagt
iedere burger een gasmasker bij zich,
iedere tuin heeft een schuilkelder.
Het is een nieuwe oorlogsphase,
waarin iedereen verantwoordelijk
heid draagt en ieder huis een voorste
loopgraaf is.
Onze bekwaamheid tot verzoenen
heeft geen gelijken tred gehouden
met onze bekwaamheid tot oorlog
voering. Onze bekwaamheid in het
vernietigen begint het te winnen van
de bekwaamheid om te leven.
Bedenkt, wat de prijs is van haat,
angst en hebzucht. Millioenen man
nen en vrouwen moeten tegenwoor
dig gasmaskers bij zich dragen, om-
dat zij jaren lang achter maskers ge
leefd hebben. Millioenen mannen en
vrouwen moeten tastend hun weg
zoeken door verduisterde steden, om
dat de volkeren in een geestelijke
verduistering geleefd hebben. Heden
moeten millioenen mannen en vrou
wen naar luchtalarm luisteren, om
dat in het verleden de volkeren niet
naar de stem van God geluisterd
hebben.
Toch kunnen duistere nachten van afwach-
'"S, een verholen zegen blijken te zijn, want
leiding is een eerste levensbehoefte, die niet
Eerantsoeneerd .is.
Het verstand en de denkkracht van de
/'r™ moeten gedurende langen tijd gesabo-
v en.verspild zijn om tot een dergelijke
,®lniet'ging van menschen en volken te lei-
n- De oorlog had al lang uitgebannen
nieten zijn. Een generaal zei onlangs tegen
D „Een van beide, of ik offer mijn zelf-
u t op terwille van mijn land, of ik offer
"i" land op terwille van mijn zelfzucht."
e voorbereiding tot een nieuw vredes-
™raK moet inhouden, dat alle contraclee-
dpr, PartÜen van alle volken gaan leven op
grondslag van: geen haat, geen angst,
?®en hebzucht, en het noodzakelijk voorspel
ipria betere verdrag is, dat ieder individu
ier volk nu begint met die nauwe levens-
en het niet uitstelt tot den toekomsti-
wapenstilstand. De tijd is nu gekomen
v "lenst te nemen voor den geheelen duur
an dezen oorlog tegen de zelfzucht. Ons
gramma moet luiden: „Voor eeuwig strij-
«w den strijd voor den vrede".
zeiA werkloozen moeten de veiligheid en de
t ^neid hebben, die zij krijgen als zij we-
h .1 zij noodig zijn en dat er werk voor
u 's- God heeft een programma, die het ge-
eeie volk omvat en dat allen voorziet van
n P'ratie en vrijheid en alle andere politieke
1. pa|nma's voor is. Een leider van de ar-
widerspartij zegt: „Ik heb de nrbeidersbewe-
8 zien zegevieren en te midden van de
örvvinning voelde ik toch de leegte."
- loreele herbewapening heeft aan mijn le-
j„n e.en nieuwen inhoud gegeven. Ik zie in
boodschap de eenige mogelijkheid voor
toekomst van de arbeidersbeweging en
AV" het bedrijfsleven over de geheele wereld,
r ,a™®id, bedrijfsleiding en kapitaal onder
j -S Ie:'ding gaan samenwerken, dan neemt
'Hdustrie zijn ware plaats in het natio-
'e leven in.
Het Roomsch-Katholieke Werkliedenver-
v—k Van een Europeeschen staat vergaderde
geleden naar aanleiding van den op-
Dr. Frank Buchman
roep tot moreele en geestelijke herbewape
ning, gedaan door het hoofd van dien staat:
„In de geheele wereld verklaarden zij: „en
in ons eigen land bemerken wij met vreug
de de neiging tot een nieuw geestelijk le
ven. In deze nieuwe gemeenschap zal noch
persoonlijk belang, noch verlangen naar
winst de overhand hebben. Sociale recht
vaardigheid en sociale liefde zullen de pi
laren zijn, waarop de gemeenschap van de
toekomst zal rusten."
Deze wereld heeft een wonder noodig.
De wonderen der wetenschap hebben deze
eeuw verbaasd doen staan, maar al deze
wonderen hebben geen vrede en geen geluk
in onze gezinnen en aan onze volkeren ge
bracht. Een wonder van den geest is hetgeen
wij noodig hebben. Er moet een geestelijke
stuwkracht komen, die de menschelijke na
tuur zal veranderen en menschen en volke
ren zal herscheppen.
Er moet een gezag van geestelijken
aard komen, dat door elkeen en over
al aanvaard zal worden. Slechts op
deze manier zal uit den chaos orde
ontstaan in aangelegenheden van na
tionale- en wereldbeteekenis. Wil dit
wonder in de wereld gebeuren, dan
moet één volk de leiding nemen. Het
een of ander volk moet Gods wil als
zijn bestemming aanvaarden en door
God geleide menschen kiezen als zijn
vertegenwoordigers in binnen- en
buitenlandsche zaken.
Wij hebben getracht te denken en te le
ven, zooals wij dit wenschen. Tracht nu te
denken en te leven, zooals gij wenscht, dat
een ander volk leeft, dan zal ons land de
baanbreker zijn van de nieuwe wereldorde.
Het geheim ligt in het luisteren naar
God. Waar God de leiding heeft, ontstaat
een waarlijk eensgezind volk. De mensch
alleen kan geen vrede maken. Een volk
moet geoefend worden om vrede te maken
en te handhaven. Wij moeten beginnen de
menschen te vormen, die den rechtvaardi
gen en duurzamen vrede van de toekomst
zullen maken.
Ik denk aan de millioenen menschen, die
op het oogenblik gedwongen zijn tot waak
zaam wachten gedurende lange perioden,
en die wanhopig verlangen naar een oplos
sing voor angst, zinloosheid en teleur
stelling.
De klok staat op nul. Wij staan op den
drempel van een nieuwe wereldorde Het
is noodig, dat wij eendrachtig de wereld
terugwinnen voor een programma van ge
zond verstand en zekerheid. De eenige nor
male menschen in een waanzinnige we
reldorde. Het is noodig, dat wij eendrachtig
de wereld terugwinnen voor een program
ma van gezond verstand en zekerheid.
De eenige normale menschen in een
waanzinnige wereld, zijn zij, die door God
geleid worden. Wij hebben de groote schep
pende bronnen van God's geest nog niet
aangeboord. God heeft een philosophie en
de vereenigde moreele en geestelijke krach
ten der volkeren zullen deze philosophie
vinden, die opgewassen is tegen een we
reldcrisis".
Evenmin distributie.
Naar het Hsbl. van gewoonlijk
welingelichte zijde verneemt, is er
geen sprake van, dat de samenstel
ling van ons dagelijksch brood
voorloopig zou veranderen, of dat
men tot het zoogenaamde „oorlogs
brood" zou overgaan.
Evenmin wordt op het oogenblik
aan distributie van brood gedacht.
Slechts indien het in de toekomst
zou blijken, dat men brood als vee
voeder zou gaan gebruiken, zou
aldus onze zegslieden een dis
tributiemaatregel overwogen kun
nen worden.
BIJ MILAAN TWEE SNELTREI
NEN OP ELKAAR GEVLOGEN.
TWINTIG DOODEN.
Bij Milaan is gisteravond een van Vene
tië komende expresstrein in botsing geko
men met den electrischen trein Milaan—
Rome. Twintig personen kwamen om het
leven., Er zijn vele gewonden.
Tot dusverre zijn elf lijken geborgen uit
de overblijfselen der beide met elkander in
botsing gekomen treinen. Het ongeluk ge
schiedde te Orica, op 4 k.m. van het stati
on van Milaan terwijl de beide treinen een
snelheid hadden van 80 k.m. per uur. De
schok was zeer hevig. Twee rijtuigen van
den sneltrein werden in tweeën geslagen
terwijl de locomotief en de eerste goederen
wagen van den trein uit Venetië in de vol
gende rijtuigen schoven.
Een en twintig zwaargewonden zijn in
het ziekenhuis opgenomen. Het aantal licht
gewonden is veel grooter.
Door onveilig signaal gereden.
Nader wordt gemeld, dat de trein uit
Venetië, die bij Milaan met een electrischen
trein in botsing is gekomen, door een onvei
ligs ein gereden is. Acht menschen zijn om
gekomen, bijna veertig personen zijn ge
wond, doch hun blessures zijn niet ernstig.
De minister van verkeer, Benni, heeft zich
onmiddellijk naar de plaats van het onge
val begeven.
Verwachting: Koude ochtend
met plaatselijk nevel, over
dag zelfde temperatuur als
gisteren, toenemende bewol
king, droog weer, matige,
in het Zuiden tijdelijk
krachtige Z.O. tot O. wind
Op het Texelsche strand thermos-
flesch met Engelsch briefje ge
vonden.
Gistermiddag omstreeks half vier is op 't
strand bij het reddingsboothuis „Eierland"
te De Cocksdorp een thermosflesch gevon
den, waarin zich een in het Engelsch ge
steld briefje bevond van den volgenden in
houd:
„2410'39. Ik ben beschoten door een
Duitschen piloot. Drijf op de Noordzee ten
Westen van Ameland, 52 graden ten Wes
ten en 32 graden ten Oosten en ten Noor
den. Groeten aan mijn meisje Bebby, Enge
land, New Gastle, piloot Ciianty Smith".
JHR. DE GEER ZAL ECHTER
TRACHTEN MEESTER TE
BLIJVEN VAN HET TERREIN.
WATERSCHAPPEN, PROVINCIES
EN GEMEENTEN HEEBEN SA
MEN EEN MILLIOENENTEKORT
EN MEER DAN DRIE MILLIARD
SCHULD.
Aan een lunch van het departe
ment Utrecht van de Ned. Mij. voor
Nijverheid en Handel heeft Mr. J. A.
de Wilde, oud-minister van Finan
ciën, heden een toespraak gehouden
over: de Nederlandsche staatfinan-
ciën.
Spr. wijst er op, dat wij sinds 1931 geen
sluitend budget meer hebben gehad en dat
onze schuld in die jaren met meer dan een
milliard gulden is toegenomen. Dit wijst op
den ontstellenden ernst van den toestand,
waarin niet met een oppervlakkig optimis
me mag worden berust.. t
Slechte financiën moeten leiden tot slechte
politiek Wie uitgeeft en leent zonder zich
rekenschap te geven va.i de vraag, of hij
straks op reëele wijze aan zijn verplichtin
gen zal kunneh voldoen, ondergraaft het
vertrouwen. Maakt de overheid zich daaraan
schuldig, dan ondermijnt zij haar eigen cre-
diet en geeft een slecht voorbeeld aan de
kringen, waaruit het maatschappelijk leven
is opgebouwd.
In een land als het onze moet de
overheid in alle opzichten het ver
trouwen der burgerij kunnen genie
ten Daarom is de probleemstelling
verkeerd, als men het streven naar
gezonde staatsfinanciën stelt tegen
over het sociaal, economisch en cul
tureel welzijn. Voor het laatste is
het eerste onmisbaar.
Het is de draagkrachtsfactor, die den mi
nister van financien er steeds toe moet no
pen het sluitend budget in het oog te hou
den. Aan leeningen voor tekorten kan hij in
deze tijden niet ontkomen, maar dat moet
hem een ergernis zijn, iets tijdelijks, waar
aan hij zoo spoedig mogelijk moet ontkomen.
Waterschappen, provincies en
gemeenten.
Ook behoort gelet te worden op de finan
cieele positie van de waterschappen, de pro
vincies en vooralde gemeenten. Spr.
kon hierop in dit bestek niet verder ingaan.
Maar die toestand is slecht, de gezamenlijke
tekorten loopen jaarlijks in de millioenen en
de schulden zijn over de drie milliard ge
stegen, al kunnen die gedeeltelijk door pro
ductieve bedrijven worden gefinancierd.
Belastingverhooginq helpt weinig.
Aan de hand van de ingediende begrooting
en de millioenennota zet spr. daarna uit
een, dat formeel het tekort voor 1940 be
cijferd wordt op f 5.5 millioen, maar feite
lijk niet minder dan f 55 millioen groot is.
is dit reeds verontrustend, het wordt nog
erger als men weet, dat het tekort voor in
1941 nog f 60 millioen hooger zal zijn. De
regeering zelve toont dit in de stukken
aan. En daarbij is de vraag gewettigd, of
het deficit niet nog hooger moet aangesla
gen worden, omdat er belangrijke uitgaven
op den kapitaaldienst zijn geplaatst, die op
den gewonen dienst thuis behooren.
De belastinverhooging van f 50 mil
lioen, die de regeering voorstelt,
is dus bij lange na niet genoeg om
straks het wiskundig zeker komen
de accres der uitgaven te financie
ren.
En nu betreft dit alles nog maar de nor
male ontwikkeling. Met den ingetreden
oorlogstoestand is dan nog geen rekening
gehouden, Reeds nu is voor de mobilisatie
tweemaal honderd millioen gulden aange
vraagd. Maar natuurlijk kunnen daaruit
de financieele gevolgen van den ingetreden
oorlogstoestand op militair, economisch en
TRUCK MET TRAILER VERDWEEN
IN HET WATER
Twee jonge menschen jammer
lijk omgekomen.
Gistermorgen is te Slochteren een
truck met trailer door onbekende
oorzaak te water gereden. De beide
inzittenden kwamen om het leven.
Omwonenden hoorden omstreeks
half negen een auto naderen, waar
van het geluid plotseling verstom
de. Bij onderzoek bleek een groote
vrachtauto in het water te zijn ge
reden.
Onmiddellijk begaven enkele voorbijgan
gers zich te water om de twee inzittenden
te hulp te komen. Men slaagde er in den
20-jarigen A. Bouwland en den 25-jarigen
H. de Boer, beiden uit Alteveer (Dr.) uit den
wagen te bevrijden en op den wal te bren
gen. Twee geneesheeren, die inmiddels wa
ren gewaarschuwd, pasten gedurende eeni-
gen tijd kunstmatige ademhaling toe, doch
slaagden er niet in de levensgeesten op te
wekken. Het stoffelijk overschot der slacht
offers is naar het gemeentehuis te Slochte
ren overgebracht.
De vrachtauto is in den loop van den
middag gelicht.
OUD-MINISTER DE WILDE.
sociaal gebied niet gefinancierd worden. De
uitgaven van den crisisdienst, die in ver
band met den vorigen oorlog in het leven
geroepen is, hebben destijds het formida
bele bedrag van f 2.3 milliard bereikt.
Onze staatsschuld beliep in 1914
f 1.154 millioen, thans beginnen wij
de oorlogsperiode met f 4 milliard
schuld.
Het financieele probleem lijkt onoplos
baar. En daarin schuilt op zich zelf reeds
het gevaar van een defaitistische stemming.
Sommigen zullen zeggen: het baat toch
niet, wat ge ook doet. De paarden zijn op
hol, laat ze maar voorthollen.
Die mentaliteit moet voorkomen worden.
Spr. is er zeker van, dat een zoo bekwaam
en ernstig financier als de tegenwoordige
minister van financiën, jhr. de Geer, aan
zuik een stemming nóóit toe zal geven,
maar tot het laatste toe al zijn kracht zal'
inspannen om meester te blijven van het
terrein.
De morphineflesch der devaluatie.
Laat men de teugels los, dan gaat men
grijpen, grijpen naar de morphineflesch der
opzettelijke devaluatie.
In alles ernst zal noodig zijn versobering
m den staatsdienst, hoe uiterst moeilijk die
ook te bereiken is.
De regeering kan essentieele volksbelan
gen, ook al kost de behartiging ervan geld,
TOEN DE KACHEL AANGEMAAKT
WERD, VERBRANDDE DE GEHEE
LE SOM GELDS.
Een 71-jarige landbouwer uit Schim
nen in de provincie Limburg heeft
eenigen tijd geleden een bedrag van
f 2800.— uit angst, dat het anders
zou wegraken, in de kachel thuis
verstopt, maar had daarvan aan nie
mand van zijn huisgenooten iets
verteld. Het gevolg was, dat op een
goeden dag de kachel werd aange
maakt en de heele som geld ver
brandde.
De oude man, die tevoren reeds allerijl
moeilijkheden had gehad met een bedrag
van f 2000, dat hem was ontfutseld, en dat
hij door bemiddeling van de justitie had
teruggekregen, was na dit tragisch verlies
van zijn geld heelemaal aan het tobben
gegaan en heeft in een vlaag van moede
loosheid eenige schoten gelost op zijn zus
ter. die met het geval echter niets te ma
ken heeft gehad.
Een dokter had den man ontoerekenbaar
verklaard en de officier van justitie ging
met deze uitspraak accoord en vroeg voor
den man ontslag van rechtsvervolging e»
plaatsing in een zenuwinrichting.
De rechtbank zal op 13 November over
dit verzoek beslissen.
met verwaarloozen. Defensie en werkloos
heid moeten haar volle aandacht houden.
Dan slaat alles op drift
Dit is zeker: slaat het schip van staat
ófles'op driftr°ieele ank6rS l0S' dan raakt
jü- °°k l,H de meest ernstige situaties
zakpllfk^m steun aan de regeering is nood
w den fmancieelen toestand mees
ter te blijven. Als op dit gebied de chaos
zou intreden, zou de noodzakelijk? tucht
mnaf a®" Vn;|e natie zich onderwerpen
moet. zoodanig worden verzwakt, dat nood
lottige gevolgen niet zouden uitblijven.
Is. ons volk ook in dit opzicht zich ziin
roeping bewust, dan kan onze natie die al
Iel: st™ hooft doorgemaakt' me
hulp van Boven ook dezen storm door
staan, zoo besloot oudminister de Wilde
