Teleurstelling
De Gemeenteraad houdt
Algemeene Beschouwingen
]Vlct de Maatschappij t*Nederland"
in twee uur door de Tropen
Vandaag
Tweede Blad
1001 nacht Svrookie
Romantiek en kleurenweelde
voor Duitschland
[voor 50 jaar
Vhpumatiek
K Mijnhardijes
Huidonzuiverheden, vetwormpjes, pukkels en uitslag
Geen verlaging van de hooge electriciteiis-
tarieven
f)onderdag 2 Novemher 1939
Balineesche Djanger
danseresjes
L- Smm
Bali: Pasar te Sanver
Drie mannen in de sneeuw
„'n Huis vol Herrie"
Gouvernements-marine
Uondiien uit Piet Vliedend Ï3ktadi&
De verbetering van verschillende wegen
Op uitnoodiging van de Maatschappij
„Nederland" hebben we gisterenavond
aan boord van de „Johan van Oldenbar-
nevelt" een reis meegemaakt naar de
Tropen, een reis, waarop we het leven aan
boord hebben meegeleefd, waarin we de
hitte in de Roode Zee hebben gevoeld,
waarbij we onder bekoring zijn gekomen
van den rijkdom en de kleurenpracht van
ons schoon Insulinde.
Het is in Maart van het vorig jaar ge
weest, toen de Maatschappij op het lumi-
neuse idee kwam om een kleurenfilm te
vervaardigen, die behalve cultureele
waarde, tevens als propagandamiddel zou
kunnen dienen om het toerisme naar Ne-
derlandsch-Indië aan te wakkeren. En
daarin mag de „Nederland" volkomen ge
slaagd heeten, want het verlangen om
Indië met eigen oog te zien is door het
aanschouwen van de duizenden beelden
van deze documentaire film, sterk toege
nomen, terwijl de Maatschappij een prach
tige propaganda heeft gemaakt voor het
reizen met de schepen van de „Nederland".
Het was de vervaardiger van de film, de
heer Mr. A. Hustinx, die namens de Maat
schappij „Nederland" de genoodigden welkom
heette en die een inleidend woord sprak, waar
in hij zijn bewondering uitte over het machtige
werk, dat onze voorvaderen en tijdgenooten in
Indië hebben tot stand gebracht.
Het is dan ook onbegrijpelijk, zoo zegt
de heer Hustinx, dat Nederland tot 1939
heeft moeten wachten op de eerste kleu
renfilm van Ned.-Indië.
De film wordt wel eens genoemd, de
wereld van den schijn, maar deze film
geeft de werkelijkheid, de simpele een
voudige dingen van het leven van alle
dag en zij toont ons de diepere beteeke-
nis van het bezit van Indië voor ons land.
Indië is een stuk van onszelf. Nederland
zou zonder Indië, Nederland niet meer
zijn.
De genooidgden onderstreepten deze woor
den met een hartelijk, instemmend applaus.
De filmvertooning werd o.m. bijgewoond
door Burgemeester Ritmeester, vergezeld van
zijn echtgenoote en dochter, door schout-bij-
nacht en mevr. Jolles, voorts door tal van
hoofd- en subalterne officieren van land- en
zeemacht met hunne dames.
Mr. Hustinx maakte voor de vervaardiging
van deze film een tocht van 13.000 km over
iand en 15.000 mijl over zee. In Amsterdam
stappen we aan boord van de „Johan v. 01-
denbarnevelt" en na een laatsten groet aan
vaderlandschen bodem,' kiest het schip door de
sluizen van IJmuiden zee en zet koers naar
het Zuiden.
Het wordt een reis vol afwisseling,
boeiend en spannend en prachtig van
kleur.
Wie de reis al eens gemaakt had en er
waren er velen in de zaal. voor wie de
beelden vertrouwd waren, die genoten bij
de herinnering en wie nog nimmer een
zeereis naar de Oost ondernam, werd be
koord door het boeiend spel van de golven,
door het opgewekte leven aan boord, dat
een rijke afwisseling biedt en door de
drukte en levendigheid in de havenplaat
sen, die werden aangedaan.
In Genua maken we de aankomst van den
boottrein mee en als de laatste passagiers zijn
opgenomen verlaat het schip Europa om het
sprookjesland „Indië" tegemoet te varen. Wat
een afwisseling biedt de lange reis. We komen
in Port Said en maken een trip naar Cairo en
worden geïmponeerd door de Sphinx en de
Pyramiden. We varen door het Suezkanaal en
door de Roode Zee en komen dan in den Indi-
schen Oceaan. Negen dagen niets dan lucht
en water, voor we in Colombo voet aan wal
zetten, waar ons oog bekoord wordt door de
tempels en moskeeën. Wat een dankbare ob
jecten voor den cineast. En hij heeft ze benut.
We genieten van de kleurenpracht der weel
derige gebouwen, met hun overdaad aan mar
mer en goud.
Drie dagen na het vertrek uit Colombo zet
ten we voor het eerst voet aan wal op Neder-
landsch-Indischen bodem. Sabang is bereikt
en dan duurt het nog slechts enkele dagen,
voordat we als einde van de zeereis Batavia
binpenloopen. Dit is tevens het einde van het
eerste gedeelte van de film.
Het tweede filmgedeelte vangt aan met de
landreis dwars door Sumatra. Een tocht van
1800 km. We genieten niet alleen van den
rijkdom van de natuur op dit nog weinig be
kende eiland, maar ook van de kleuren
pracht van de kleeding van de bewoners en
van hun typische woningen. Het worden even
zoovele levende schilderijen, die voor het oog
van de bezoekers getoond worden. Door de
eindelooze oerwouden trekken we heen. We
bezoeken de Korintji, den hoogsten berg van
Sumatra, we bewonderen de rijke cultures en
staan in stille bewondering voor de pracht
van het blauwe Tobameer. We zien het bonte
spel van de vlinders en genieten van den rijk
dom van bloemen en planten. Langs de be
kende petroleumterreinen bereiken we Pa-
lembang en daarmee wordt het tweede deel
van de film afgesloten.
Het derde deel brengt ons op Java, dat we
van Noord naar Zuid en van West naar Oost
doorkruisen. Wat een heel ander beeld geeft
Java weer van ons Indië. We komen in Bui
tenzorg met haar plantentuin en in Bandoeng
met zijn villa's en bloementuinen.
We staan met huivering voor den geweldi
gen krater van den Papandajan en bezoeken
thee- en kinaplantages. We maken rammen-
gevechten mee en beleven een vischpartij op
het romantische meer van Bagendit. We ge
nieten van de prachtige Sawahlandschappen
van dén Preanger en staan in stille bewonde
ring voor den Boroboedoer.
Met een bezoek aan den kraton te Soera-
karta begint de laatste acte. Wat een interes
sant en boeiend beeld geeft de opname van
de typische Wajang-Orang voorstelling, waar
mee de huwelijksfeesten vergezeld gaan.
Natuurlijk komen we ook in Soerabaia, de
stad waar bijna ieder Heldersche één of meer
familieleden heeft wonen of althans wel een
bevriende familie heeft. Tenslotte brengen we
een bezoek aan Bali en genieten van dit bonte
veelkleurige leven, van de vreemde gebruiken
en ceremonieën. Een geraffineerd slot maakte
de cineast, door aan het einde van de film een
zonsondergang langzaam te doen overgaan
in den Tropennacht.
Een filmavond, die volkomen aan zijn doel
heeft beantwoord en die men niet licht ver
geten zal.
Met genoegen zullen velen vernemen,
dat de Maatschappij „Nederland" nog
eens terugkomt met deze film. zoodat velen,
die nu teleurgesteld moesten worden, wegens
gebrek aan plaats, dan deze zeldzame film nog
kunnen genieten.
Het bekende gezelschap „De Jonge Spe
lers", leider Ben Groeneveld, geeft voor het
Inst. voor Arb. Ontw. op Donderdag 9 No
vember een voorstelling in Casino van het
bekende tooneelstuk „Drie mannen in de
sneeuw" van Erich Kastner, een blijspel in 5
bedrijven.
Het stuk heeft weken achtereen in den
Hollandschen Schouwburg te Amsterdam
groot succes geoogst en er zullen ook hier
velen zijn, die dezen bekenden roman van
Kastner voor het voetlicht willen zien.
Het bestuur van het I. v. A. heeft voorts
de sympathieke gedachte gehad om de ge-
mobiliseerden voor uiterst lagen prijs toe
gang te verleenen, namelijk voor 35 cent,
alles inbegrepen. Het is te hopen, dat de
militairen deze geste zullen weten te waar-
deeren, door in groot aantal deze uitvoering
te bezoeken. Het belooft een zeer goede
voorsteling te worden.
Voor bijzonderheden verwijzen wij naar de
in dit nummer opgenomen advertentie.
Zondagavond in Casino.
Zooals men reeds in de advertenties gelezen
heeft, komt a.s. Zondagavond in Casino de
Amerikaansche klucht ,.'n Huis vol herrie",
waarin de hoofdrol vertolkt wordt door Johan
Kaart.
De Nederlandsche pers is zeer spontaan
in haar lof. Zoo schrijft o.m. de Nieuwe Rot-
terdamsche Courant: „Dit oergeestige stuk
voorspellen wij een lang leven... er is gegierd
en gebruld". De „Maasbode": ...Hier wordt
meer gelachen dan in drie revue's bij elkaar".
Haagsche Courant: ...het Scalapubliek, an
ders haast niet uit de looi. te krijgen, was niet
meer tot bedaren te brengen".
Zooals men ziet: dit huis vol herrie belooft
wat te worden!
0 Alle reserveschepen varen.
In verband met de tijdsomstandigheden zijn
alle reserveschepen der Gouvernements-Ma-
rine, alsmede ale gewestelijke vaartuigen die
om de een of andere reden al buiten dienst
waren gesteld, opnieuw in de vaart gebracht,
waardoor thans, naar wij in de „Java Bode"
lezen, in totaal 22 schepen vaardiensten ver
richten, hetgeen in geen jaren is gebeurd.
Het bemannen dezer schepen heeft geen
groote moeilijkheden opgeleverd. Wel moesten,
zooals dit ook bij de K.P.M. het geval is,
diverse opleidingen aan den wal (radio-cur
sussen voor officieren, e.d.) tijdelijk worden
stopgezet en ook andere maatregelen dienden
te worden genomen, doch een tekort aan per
soneel doet zich niet voor.
Over den bouw van zes nieuwe gewestelijke
vaartuigen te Soerabaja kan nog worden ge
meld, dat deze in de tweede helft van het
volgende jaar gereed zullen zijn.
De drie booten met een 12 mijls-snelheid
worden medio 1940 opgeleverd, die met een
10-mijls vaart tegen het einde van het derde
kwartaal.
Wanneer we de verschillende commentaren
nagaan, die op de rede van Molotof, den Rus-
sischen volkscommissaris, zijn losgekomen, dan
moeten we wel tot de gevolgtrekking komen,
dat deze ingegeven zijn door den wensch om
den toestand te zien in het licht, waarin men
gaarne wil dat hij zich ontwikkelt.
Om dan maar met Duitschland te be
ginnen. Dit land verbergt zijn teleurstel
ling, dat Moskou geen positievere toezeg
gingen heeft gedaan, achter de verklaring
van zijn pers, dat Duitschland steeds op
het standpunt gestaan heeft, dat het den
oorlog, die het opgedrongen is, alleen
moet uitvechten. En de pers herhaalt dan
de verzekering, dat het voor den uitslag
van den strijd niet bevreesd is.
Toch is deze toon anders dan eenige weken
geleden, toen het verdrag van Rusland pas
wereldkundig werd. Toen werd het voorgesteld
alsof Duitschland door de daadkracht van
Rusland de overwinning binnen afzienbaren
tijd zou bevechten. Maar in Berlijn weet men
nu niet alleen, dat Rusland zich niet in den
strijd zal begeven, de heele wereld is nu met
dit standpunt op de hoogte gebracht. Dit be-
teekent, hoe men de zaak ook beziet, een
groote zorg voor Duitschland meer. Het
risico voor een oorlog wordt er zooveel te
grooter door en dus zal Duitschland zich nog
wel eens bedenken, voor het een groot offen
sief inzet, waarvan de uitslag bij voorbaat
zeer dubieus is.
De Engelsche pers schrijft dan ook,
dat men te Londen den indruk heeft, dat
Duitschland door de rede van Molotof
slechts weinig bemoedigd wordt. Er is
geen enkele reden voor Engeland om zich
ernstig ongerust te maken na de woor
den van den Russischen volkscommissa
ris van buitenalnasche zaken. En de Parij-
sche bladen schrijven eigenlijk in den
zelfden geest en beschouwen de tegen
strijdigheden in de rede van Molotof door
den wensch om Hitier te voldoen en tege
lijkertijd Rusland buiten den oorlog te
houden.
Zaterdag IS October:
Waarschu wing
De ondergeteekende waarschuwt ^uisheeren
en neringdoenden ingezetenen voor de Wed. A.
Joosten, want die belooft wel, maar betaalt
slecht
J. C. van Wijngaarden.
Woensdag 16 October:
Attentie s.v.pl..'
Ondergeteekende bedankt van Wijngaarden
voor de advertentie in de krant van Zaterdag.
Hij moest zich wel schamen om voor h-
achterstallige huishuur in de anderhalf jaar,
een weduwe in de krant te annonceeren. Hier
aan kunnen alle rechtgeaarde burgers een
schraperig karakter kennen en ach.' als alle
menschen die I, gulden schuldig waren m de
krant geannonceerd werden, zoude een courant
zoo groot als de kaart van Europa te klein
zijn.
Wed. A. Joosten.
Zaterdag 19 October:
Ingezonden.
Mijnheeren!
Wanneer XJ in 't vervolg in Uw courant weer
zulke mooief?) advertentiën opneemt, betref
fende achterstallige huur, heb dan althans
s.v.p. de beleefdheid ook de voornamen van den
betrokken persoon daarbij te vermelden.
Ued. dienaar,
D. J. van Wijngaarden.
De echte x!|n niet rond, maar hartvormig.
Het oordeel van de Ver. Staten is verschil
lend aan dat van Engeland en Frankrijk. In
Amerika meent men, na de Russische rede
voering, dat het DuitschRussische bondge
nootschap reëel is en gebaseerd op den ge-
meenschappelijken wensch om tegen het
front der democratieën te strijden en om
Europa een DuitschRussische overheer-
sching op te leggen.
Men ziet dus, dat er nogal wat tegenstrij
digheid is in de beschouwingen, maar hierover
zijn allen het wel eens, dat de Russische hulp
geen militaire hulp zal zijn en dat Duitsch
land dus zijn boontjes in den oorlog alleen
zal moeten doppen. En dat is een goede rem
voor al te agressieve neigingen.
verdwijnen door de huidzuiverende. huidvoedende en huidverfraaiende Purol. Doos 30, 60 ct. Tube 45 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Meerdere leden wenschen zich het recht
voor te houden om algemeene beschou
wingen te houden.
Hulde wordt gebracht aan het College, dat
het de begrooting 1940 wederom sluitend
heeft kunnen maken, zonder voorstellen tot
belastingverhooging, niettegenstaande de min
dere uitkeering van 44.178.uit het ge
meentefonds.
s
Burgemeester en Wethouders zijn erkente
lijk voor deze hulde.
Enkele leden kunnen zich wel vereenigen
met de wijze, waarop het College heeft ge
tracht de begrooting sluitend te maken, doch
zij wijzen erop, dat, mede in verband met de
slotalinea van bijlage 87, gezien de tijds
omstandigheden en de daaruit voortvloeiende
sterke prijsstijging, verschillende posten, o.a.
steunuitkeeringen en salarissen, misschien
belangrijk zullen moeten worden verhoogd,
ELECTRICITEITSBEDRIJF.
Geen verlaging van de hooge tarieven.
Gevraagd wordt: is het, naast hetgeen
reeds in het voorwoord in uitzicht is gesteld,
n.1. om te komen tot een meer billijke bere
kening van het vastrechttarief, tevens moge
lijk om tot verlaging der hooge tarieven over
te gaan, een en ander in verband met het be
langrijk batige saldo?
B. en W. antwoorden: Neen. Bovendien
wordt opgemerkt, dat de eenheidsprijzen
der hierbedoelde leveringstarieven in onze
gemeente, bij vergelijking met die in
andere gemeenten, niet te hoog geacht
kunnen worden.
Nu door de distributie van petroleum de
bewoners van het platteland in onze gemeente
erg gedupeerd worden en men aldaar boven
dien van gas verstoken is, wordt verzocht
voor deze bewoners lagere electriciteits-
tarieven vast te stellen voor kookgelegen
heid, buiten den spertijd.
B. en W. zijn bereid bij de voorgenomen
herziening van het vastrechttarief nader te
overwegen in hoeverre aan dezen wensch kan
worden tegemoet gekomen.
Verscheidene leden zijn erkentelijk voor het
streven naar een billijk vastrecht-tarief, zoo
als in het voorwoord is aangegeven. Ge
vraagd wordt of verwacht mag worden, dat
de voorgenomen herziening met inging van
1 Januari 1940 in werking zal treden. En
kele leden spreken als hun meening uit, dat
deze tariefsverlaging spoedig aan de orde
dient te komen. De vraag wordt voorts ge
steld of bij de komende voorstellen rekening
wordt gehouden met het voor velen onbil
lijke verbruiksverleden.
Er wordt ernstig naar gestreefd, zoo
antwoorden B. en W. op deze vraag, het
nieuwe vastrechttarief, waarbij het ver
bruiksverleden niet mêer als basis zal
dienen zoo spoedig mogelijk te doen vast
stellen.
Geen goedkooper stroom voor
bemaling.
De stroom voor de waterbemaling wordt
alleen gebruikt overdag, dus wanneer vol
doende stroom beschikbaar is.
Is het met het oog op den toestand, waarin
de land- en tuinbouw en de bollencultuur
vei keeren, niet doenlijk den stroom voor dit
doel beschikbaar te stellen 'voor hetzelfde
tarief als voor broedmachines
B. en W. zeggen in hun antwoord:
De leveringsprijs voor de waterbema
ling buiten den spertijd bedraagt, in ver
band met de reductie hierop wegens
crisisrabat, 7 ct. per kWh. Deze leve
ringsprijs komt ons, gezien het veelal ge
ringe gebruik, zeer laag voor,
GRONDBEDRIJF.
Bestaat de mogelijkheid de huurbedragen,
voor de sportterreinen te verhoogen
Neen, althans voor het jaar 1840 r.o°- niet
zeggen B. en W.
GASFABRIEK.
Het verdient, naar enkele leden meenen,
aanbeveling om ook de bakkersbedrijven, die
gas bezigen voor de verwarming der ovens,
op te nemen m het tarief van 0.03 per kub. M.
In verband met de hierbedoelde leveringen
is met ingang van 1939, zoo antwoorden B.
en W. het vastrechttarief van 4.50 per
maand teruggebracht tot 3.met een
leveringsprijs van 0.04 per kub. M. Verdere
verlaging meenen wij voorloopig te moeten
ontraden.
Gevraagd wordt: Hoe is het te verklaren,
dat bij een verheugende stijging van het
aantal muntmeters het aantal gewone meters
nog steeds daalt?
Er zijn verschillende kleine gebruikers, die
de voorkeur geven aan de gemakkelijke be
talingsmogelijkheid, verbonden aan het ge
bruik van een muntmeter. Op hun verzoek
wordt dan de reeds geplaatste gewone meter
verwisseld voor een muntmeter.
Tijdens de crisisjaren zijn hoofdzakelijk
zeer kleine verbruikers voor de Gasfabriek
verloren gegaan. Deze afvallige verbruikers
komen langzamerhand weer op hun besluit
terug en verlangen dan gaslevering over den
muntmeter, omdat de maandelijksche afreke-
kening over den gewonen meter voor hen te
bezwaarlijk is.
Hieronder volgt een overzicht van de toe
neming der aangesloten meters:
Gewone Munt
meters. meters. Totaal
1 Januari 1938 3964 1428 5392
1 Januari 1939 3932 1510 5442
1 October 1939 3968 1569 5537
Verwacht het College geen uitbreiding
van het aantal afnemers, wanneer de
meterhuur voor de 3 t/m 30 lichts- en
muntmeters met 10 ct. zou worden ver
laagd? Dit zou een mindere opbrengst
aan meterhuur beteekenen van 505.
Gezien de schaarschte aan petroleum zou
zulks voor velen wellicht aanleiding -kunnen
zijn gas te gaan betrekken.
Zou door meerdere aansluitingen de min
dere ontvangst aan meterhuur niet gecom
penseerd worden
Van een verlaging van de meterhuur met
ct. per jaar welke voor de gemeente
zooals uit de toelichting op den post kan
blijken, een mindere opbrengst van 506
zou beteekenen is geen uitbreiding van
het aantal afnemers te verwachten, zeggen
B. en W. in antwoord hierop.
B. en W. zeggen hierin: Tenslotte deelen
wij U mede, dat bij den opzet van de ont-
werp-begrootingen geen rekening is gehou
den met uitgaven, welke verband houden met
de thans heerschende buitengewone omstan
digheden.
Dit is ook niet mogelijk, omdat de duur
van deze buitengewone omstandigheden on
bekend is en niet is te zeggen, welke maat
regelen zullen worden genomen en welke ge
volgen zij zullen hebben voor de gemeente
lijke inkomsten en uitgaven,
