dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Koninklijk bemiddelingsaanbod
DuitsÉand boos op
Netland en België
Engelsche
arbeiders
Op een
tweesprong
Koningin Wilhelmina en Koning
Leopold wenden zich tot
de oorlogvoerenden
Oorlog in de lucht
steeds heviger
WOENSDAG
Olt nummer bevat 8 pagina's
KONING LEOPOLD
Strooper bij moordzaak
betrokken?
Bezwaren
tegen hoo«vordennq
KONINGIN WILHELMINA
Gevechten boven
de Noordzee
vlzEERBERlCHT
DE BILT SEINT,
willen alle koloniën
onder gemeenschap
pelijk toezicht
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg. MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
8 NOVEMBER 1939
67eJAARG. No. 8768
Hot nevenstaande seinden gisteren H. H.
M. M. Koningin .Wilhelmina der Nederlan
den en Koning Leopold der Belgen aan de
staatshoofden van Duitschland, Engeland en
Frankrijk na de bijeenkomst der Souve-
reinen te Den Haag op G en 7 November,
waarvan wij in ons blad van gisteren reeds
gewaagden.
De regeeringspersdienst voegt aan dit
resultaat der besprekingen toe, dat dit ini
tiatief een nieuw blijk is Van bet gemeen
schappelijk inzicht en de solidariteit, welke
tusschen Nederland en België bestaan.
De besprekingen welke in den Maandag
avond aanvingen tusschen de beide Souve-
reinen cn Hun Ministers van Buitenland-
sche zaken, werden gisteren te kwart voor
tien hervat.
Na deze besprekingen, heeft de Belgische
minister van Buitenlandsche Zaken, de
heer Spaak, de lunch gebruikt ten huize
van onzen minister van Buitenlandsche Za
ken mr. E. N. van Kleffens.
Te ongeveer twee uur keerden de minis
ters ten paleize terug.
Te een uur werd de tijdelijke zaakgelas
tigde van België, Baron Ruzctte, ten pa
leize ontvangen. Baron Ru-zette vertoefde
ongeveer drie kwartier in liet paleis.
Tegen kwart over twee gingen de glazen
deuren van liet paleis open en waren de
Koningin en de Koning in de hall zicht
baar.
Met een handkus nam Koning Leopold af
scheid van Hare Majesteit.
Prins Bernhard geleidde den Koning, die
do generaalsuniform droeg n. z'n auto Naast
den Koning nam plaats de Belgische minis
ter van Buitenlandsche Zaken, de heer
Spaak. Even tevoren wa^ de bagage van
den Belgischen Koning in de auto geladen.
Naast Prins Bernhard zagen wij Jhr. Mr.
D. J. de Geer, onzen minister-president die
den Koning eveneens' uitgeleide deed. In
een tweede auto volgden 's Konings adju
dant, eveneens in generaalsuniform, cn H.
Ms. adjudant Gcneraal-Majóor Tit. Jhr. W.
C. M. cle Jonge van Ellemeet.
Op het trottoir aan de overkant van het
paleis stonden eenige honderden menschen
die den Koning in het voorbijrijden harte
lijk toejuichten.
Ministerraad in België. Spaak
weer op zijn departement.
De heer Spaak, Belgisch minister van Bui
tenlandsche Zaken, is gisteravond om kwart
over zes op zijn departement teruggekeerd.
Dc kabinetsraad, welke was vastgesteld
op half zes, is terstond na terugkeer van den
heer Spaak begonnen.
Do minister van buitenlandsche zaken
heeft verslag uitgebracht over den interna
tionalen toestand.
Op een tweesprong?
Waarom thans?
Dit is de vraag, die men zich stelt bij
kennisname van het Koninklijk aanbod van
goede diensten aan de oorlogvoerenden.
In sommige politieke kringen hoort men
de meening verkondigen, dat er eenige zwak
ke, zij het nauwelijks aanwijsbare teekenen
zijn, welke op een zekere vredesgeneigdheid
hij de oorlogvoerende mogendheden wijzen.
Het is bekend, dat Rijkskanselier Hitler
in zijn rede van G October duidelijk heeft te
kennen gegeven, dat bij uitbreiding en voort
zetting van den oorlog, indien mogelijk, wil
voorkomen. Ook de Democratiën hebben her
haaldelijk doen weten, dat zij een vrede door
overleg in het belang van Europa en onze
beschaving achten.
SOLIDARITEIT TUSSCHEN NEDERLAND EN
BELGIë.
In een uur van angstige spanning voor de wereld, vóór de oor
log in West-Europa met vol geweld begint hebben Wij de overtui
ging dat het Onze plicht is. Onze stem opnieuw te verheffen.
De oorlogvoerende partijen hebben reeds eonigen tijd geleden
verklaard dat zij niet weigerachtig staan tegenover oen onderzoek
naar redelijke en vaste grondslagen voor een billijken vrede. Het
komt Ons voor dat, in de tegenwoordige omstandigheden, het vooi
haar moeilijk is met elkander in verbinding te treden, teneinde liaar
standpunten te preciseeren en dichter hij elkaar te brengen.
Als Souvereinen van twee onzijdige staten die goede betrekkin
gen onderhouden met al hunne naburen, zijn Wij bereid hun Onze
goede diensten aan te bieden. Mocht hun zulks aangenaam zijn, dan
zijn Wij bereid hun. met aanwending van alle middelen die zij Ons
in overweging zouden willen geven en waarover Wij beschikken, en
in een geest van vriendschappelijk begrip, het vinden van factoren
voor een te treffen accoord te vergemakkelijken.
Dit schijnt Ons de taak te zijn die Wij te vervullen hebben voor
het welzijn onzer volkeren en in het belang van de geheele wereld.
Wij hopen dat Ons aanbod zal worden aangenomen cn dat aldus
een eerste schrede zal worden gedaan op den weg naar de vestiging
van een duurzamen vrede.
Is het een toeval, dat Lord Halifax giste
ren Engclands oorlogsdoeleinden uiteenzette
cn Attlee, de leider van Labour, over den
toestand na een eventueele vrede sprak, wel
ke ook van Engeland grootc concessies zou
vragen!
Aan den anderen kant staat het niet te
miskennen feit, dat cle stemming in Duitsch
land jegens België en Nederland er in den
laatste dagen nu niet bepaald vriendelijker
op wordt.
Men zie daaromtrent'het artikel elders in
dit nummer.
In Brussel zelf is men dan ook volgens U.
P., vrij sceptisch gestemd over het aanbod
van goede diensten.
Men wijst er op, dat het officieele agent
schap „Bclga" tevoren dc mogelijkheid va"
een bemiddelingsaanbod had uitgesloten en
acht het niet uitgesloten, dat de vorstelijke
personen cn hun raadgevers na bestndeering
van de internationale situatie een uiteinde
lijke oplossing zoowel voor hun landen als
voor de wereld zagen in een stap bij de oor
logvoerenden.
Men gelooft in sommige politieke kringen
aldaar, dat Duitschlands houding ten op
zichte van het gedrag der neutralen tegen
over Engeland tot do bijeenkomst van Ko
ningin Wilhelmina en Koning Leopold aan
leiding is geweest
In diezelfde kringen gelooft men, dat het
niet gepubliceerde gedeelte der besprekin
gen deze situatie tot onderwerp had, en dat
pas achteraf de oplossing bestudeerd is, die
alle moeilijkheden uit den weg kan ruimen:
vrede.
Deze meening acht men grond te vinden
in het feit, dat eergisteren vrijwel overal
in België plotseling de autobussen zijn ge-
requireerd en dat alle militairen met verlof
plotseling naar hun troepen zijn terugge
roepen.
Het initiatief der beide vorsten heeft in-
tusschen in de VS. groote voldoening ge
wekt. hoewel men de kans van slagen niet
groot acht.
Parijs is zeer gereserveerd, evenal- Lon
den. Men verwacht dat Chamberiain reeds
heden een verklaring zal afleggen in ant
woord op het aanbod van goede diensten.
Uit Berlijn komen berichten, dat Rijks
kanselier Hitler het telegram bestudeert
Commentaar wordt verder niet gegeven.
WEER EEN ARRESTATIE.
Naar wij thans vernemen, is Zon
dagavond te Leidschcndam zekeren
van B. gearresteerd, die in deze om
geving als strooper bekend staat.
Of deze arrestatie in verband staat
met den moord op den veekoopman
van der Horst, kon men ons te be-
voegder plaatse niet mededeelcn.
,.Hun onderwerping aan de Brit-
sche blokkade is een aanval op
den vrede."
I
Er is een geduchte omzwaai gekomen in de
houding der Duitsche pers ten aanzien van
ons land en België.
Tot dusver was de toon vrij vriendschap
pelijk, docli de Duitsche avondbladen van
gisteren hielden alle een felle aanval in op
de neutraliteitspolitiek van Nederland en
België.
Een dergelijke gelijktijdig verschijnende
critiek beteekent in een autoritair geregeerd
land, dat deze beschouwingen van hooger-
hand zijn geinspireerd en beduidt dan ook
een onmiskenbaar onguns'cge wending voor
ons land en België.
Dc Duitsche pers wijst er op dat er geen
kans bestaat, dat de beide kleine Westersche
democratieën zich vermannen en Engeland bij
zijn pogingen tot wurging van Duitschland,
waarbij dc neutraliteit der onzijdigen steeds
weer wordt verkracht, een halt toeroepen,
desnoods met de wapenen in de vuist.
In alle geval stelt men te Berlijn vast, dat
de beide landen niet hebben kunnen beslui
ten tot een vastberaden en werkzamen stap
ter verdediging van de plichten van hun neu
traliteit. Hun praktische onderwerping aan
den wil van Engeland is een aanval op den
vrede, die voor de kleine neutrale landen van
nog meer gewicht is dan voor de groote sta
ten", zeggen de Duitsche bladen.
KAN DE REGEERING HET NIET BETER
OP DE VRIJE MARKT KOOPEN?
De Nationale Bond „Landbouw en Maat
schappij" Heeft in een adres aan den mi
nister van Defensie gewezen op misstanden
welke volgens adressant zouden zijn ont
staan bij de hooi vordering.
De Bond verzoekt den minister*te willei
bevorderen dat de met hooivordering belaste
milijairen meer rekening gaan houden met
de adviezen der betrfefende commissies en
met de aanvankelijke plannen om van ie
der bedrijf, dat daarvoor in aanmerking
komt een klein kwantum ner H.A. te vor
deren.
De voor dit hooi te betalen prijzen zouden
voorts meer in overeenstemming moeten
zijn met die, waarvoor op de vrije markt
hooi wordt gekocht-.
Tenslotte wordt gevraagd of liet niet mo
gelijk is. om in plaats van hooi te vorde
ren, hooi op de vrije markt te koopen, ge
lijk zulks bijvoorbeeld met vleesch voor
het leger geschiedt.
Volkomen volgens de verwachting
ontwikkelt zich de oorlog in de lucht
in steeds sneller tempo. Steeds hefti
ger worden de aanvallen cn steeds
meer materiaal neemt er aan deel.
Gisteren meidden wij reeds een en
ander over het groote luchtgevecht
boven Noord-Frankrijk, waarvan wij
hieronder nog eenige bijzonderheden
geven. Ook boven de Noordzee is een
aantal luchtgevechten gevoerd. Vol
gens de Engelsche communiqué's
zouden de Duitschers er in geen en
kel opzicht in zijn gestaagd hun doel
te bereiken, terwijl zij zware ver
liezen leden.
Merkwaardig is het bericht uit Hamburg,
dat een Duitsch vliegtuig, dat uit do koers
geraakt was en bij vergissing in het lucht-
afweerdistrict van Hamburg gekomen was,
door liet luchtdoela'eschiit is neergehaald.
Beide inzittenden konden zich met hun val
scherm redden cn bleven ongedeerd.
HET LUCHTGEVECHT BOVEN
FRANKRIJK.
De strijd speelde zich af in twee phasen.
Allereerst een vrij verward door elkaar
vliegen, nadat de negen Fransche jagers op
de zeven cn twintig Duitsche toestellen af
gevlogen waren. Vervolgens een reeks lucht
gevechten, waarbij elk Fransch toestel of el
ke groep Fransche toestellen Duitsche vlieg
tuigen achtervolgde.
Verdere luchtgevechten volgden met suc
ces voor ito Franse-hen, van wie alle toestel
len veilig hun basis'bereikten.
Dn Fransche jaclittoestellen. aldus Havas,
hadden tot taak de bescherming van een
verkenningsvlucht, die zooals gebruikelijk
was toevertrouwd aan kleine, lichte bom
menwerpers
Na deze ontmoeting waren de Fransche
machines practisch meester in de lucht aan
het middendeel van het I.otaringsche front.
Gevechten boven zee.
Gisteren hebben zich. een aantal los van
elkaar staande ontmoetingen voorgedaan
uisscheii Rritsche luchtstrijdkrachten en
Duitsche. Medegedeeld wordt, dat de ge
vechten tusschen de afzonderlijke machi
nes geleverd werden op geringe hoogten in
zware bewolking buiten de Oostkust van
Engeland en Schotianu en buiten ue Duit
sche kust. Er werden machinegeweerge-
vechten geleverd, doch die waren voor het
meerendeel van korten duur In ieder ge
vat trokken de Duitschers zich terug. En-
gelschen leden geen verliezen.
Duitsche vliegtuigen zijn gezien op grootc
hoogte vliegende in een streek in Noord-
Schotland. Luchtafweergeschut opende het
vuur. maar de toestellen verdwenen in den
mist. liet waren Heinkel machines.. Zij vlo
gen over de Shetlandcilanden.
Verwachting: Betrokken tot
zwaar bewolkt, nu cn dan
regen, tijdelijk opklarend,
eenige stijging van tempera
tuur, krachtige, tijdelijk ma
tige, Z.O. tot Z.W. wind.
doch zich op Duitsch gebied bevond. Duit
sche machines achtervolgden de Fransch-
man, doch deze wist ongedeerd de Fran
sche grens te bereiken.
Voorts wordt vernomen, dat Duitsche ka
belballons pamfletten blijven uitwerpen,
welke voor de Fransche bevolking bestemd
zijn, doch die overwaaien naar Zwitsersch
gebied.
Van de fronten is als steeds geen nieuws.
Zoowel het Duitsche als het Fransche le-
gerbericht spreken van iilaatseli.jke activi
teit. In Bazel is lievig kanongebulder ge
hoord uit dc richting van de Maginotlinie.
Luchtmacht actief boven
Rijn.
den
Uit Bazel wordt vernomen, dat gistermor
gen om zes uur weer groote activiteit in de
lucht boven den Rijn werd waargenomen.
Er werd een Fransch vliegtuig gezien, dat
uit de richting van Schaffhausen kwam,
De oorlogsdoelstellingen der Brit-
sche arbeiders geformuleerd.
Attlee heeft in Londen een redevoe
ring uitgesproken over de oorlogs
doelstellingen der Labour-partij. Hij
zeidc: „Wij willen, dat het Duitsche
volk weet, dat 't thans een eervolle
vrede kan krijgen."
Verder verklaarde hij, dat geen en
kele partij een beteren staat heeft
voor de zaak des vredes van de aan
hangers van Labour. Het Britsche
volk is den oorlog niet ingetreden
met de stemming van een lichtvaar
dig avontuur, maar het is gedwon
gen de wapens op te nemen om vi
tale beginselen te verdedigen en over
al is er een grimmige vastberaden
heid om tot het einde door te zetten
cn tevens een vastberadenheid om
er zorg voor te dragen, dat de zaak
waar het om gaat, niet bedolven
wordt in de hartstochten welke de
oorlog opwekt.
Do oorlogsdoelstellingen formuleerde Att
lee als volgt:
1. Terwijl den slachtoffers schadeloosstel
ling moet worden gegeven, moet iedere ge
dachte aan wraak cn straf uitgesloten wor
den.
2. Alle naties, groote cn kleine, en van
welke kleur of geloof ook, moeten het recht
hebben om te leven en om haar eigen ken
merkende trekken tot ontwikkeling te bren
gen, mits zij geen inbreuk maken op de
rechten van anderen. Duitschland moet er
kennen, dat. de Pool, de Tsjech en de Jood
hetzelfde recht hebben als de Duitscher op
een plaats in de wereld.
De Engelschman moet eveneens een zelfde
recht toestaan aan den Indiër, en aan de
andere inwoners van het Britsche Rijk.
.1. De oorlog moet buiten de wet worden
gesteld en geschillen moeten zoo noodig
onderworpen worden aan de beslissing van
belangeiooze arbiters.
4. Erkenning van de rechten der natio
nale, religieuze en rassenminderheden most
worden gewaarborgd door het gezag van
een internationaal lichaam.
5. Erkenning van een internationale auto
riteit, staande boven de individueele staten
en voorzien van de rechten en bevoegdhe
den om zich te doen geiden zoowel op poli
tiek als economisch gebied. „Europa moet
gefedereerd worden of ondergaan".
G Men moet het imperialisme laten va
ren en het beginsel aanvaarden, dat bij het
bestuur over koloniën, waar zelfbestuur nog
niet kan worden toegestaan, het belang der
inboorlingen doorslaggevend moet zijn.
Herverdeeling van koloniaal gebied tusschen
i ivaliseeren.de imperialismen vormt geen op
lossing. Aanvaarding van deze beginselen
zal rlo oprichting met zich meebrengen van
n internationale machinerie om ze te doen
gelden. Ei' moet een internationale strijd
macht komen, welke over voldoende kracht
Descnikt om een eventueelen agressor af
te schrikken. Een internationale luchtmacht
1Sf i „"ieest ^schikte instrument, terwijl
afschaffing van de nationale luchtmachten
dc ongerustheid zou wegnemen welke he
den ten dage de menschheid terugdrijft
naar de gewoonten van den holbewoner!