dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Billet uit Bellijn
vertrokkei
Beschikbaarstelling
vervoermiddellen
Schoten
gevallen
Geen hand- en
spandiensten aan
oorlogvoerenden
Mijncatastrophe in China
Zondagsrij verbod
op de wip
Geen periodieke
verloven
Gedoofde kustlichten
Verschuiving groententeelt
Nederlandsch schip
gestrand
Grens en kust
voldoende versterkt?
België heeft 600000 man
gemobiliseerd
V R IJ D A G
Verzekering van minister Van Kleffens
moeilijkheden met alle
belligerenten.
fransche garantie niet noodig.
Heeft ex-kroonprins
huisarrest?
Rust aan 't Westfront
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTENT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-MiJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
10 NOVEMBER 1939
67e JAARG. No. 8770
Vredes-initiatief niet door
vrees ingegeven
Onder wel zeer bijzondere omstandighe
den heeft de minister van Buitenlandsche
Zaken, de heer Kleffens. gistermiddag zijn
eerste parlementaire rede gehouden. De ge-
heele behandeling in de Tweede Kamer van
de begrooting van Buitenlandsche Zaker
voor 1940 droeg dit jaar het stempel vat
den heerschenden oorlogstoestand. Vrijwr
geen andere onderwerpen, dan die hiermed
in verband stonden, zijn ter sprake geko
men. In een onder doodsche stilte aange
hoorde rede, waaraan hier en daar het gees
tige nootje niet ontbrak, heeft de minister
een uiteenzetting gegeven van onze positie
tusschen de oorlogvoerende landen, van de
moeilijkheden, die deze meebrengt, van de
genomen maatregelen en de gedane stap
pen en van onze houding tegenover den Vol
kenbond. Van vrijwel alle banken weer
klonk na de rede een luid applaus en vele
Kamerleden kwamen den minister de hand
drukken.
HET VREDESINITIATIEF.
Uitdrukkelijk verklaarde de mi
nister. dat op de bijeenkomst ten pa-
leize, waarop tot het aanbod van
goede diensten werd besloten, geen
andere onderwerpen ter sprake zijn
gekomen. Er zweeft geen enkele
geheimzinnigheid om deze samen
komst, evenmin als eenige beïnvloe
ding van buiten daaraan debet is ge
weest. Het spijt den minister, dat
hij in eenige buitenlandsche persor
ganen moest lezen, dat men in dit
aanbod niet veel meer meende te
moeten zien dan een manoeuvre, een
soort beduchtheid voor gevaren, die
Nederland en België zouden bedrei
gen. Die zoo schrijven, miskennen
èn de aan Nederland en België door
de belligerenten gegeven verzekerin
gen dat zij onze onzijdigheid zullen
respecteeren verzekeringen welker
ernst niet kan worden betwijfeld
èn het feit, dat de toestand op mili
tair gebied nu reeds geruimen tijd
stationnair is, en tenslotte vooral ook
de bedoeling der beide Souvereinen
Die, juist omdat Zij Zich de vrien
den voelen van alle belligerenten,
dit initiatief konden nemen.
Op een desbetreffende vraag antwoordde
de minister, dat het feit, dat geen telegram
is gezonden naar de Poolsche regeering, niet
wijst op een negeeren van deze regeering.
De minister legde er den nadruk op, dat
wij in verband met schendingen van het
internationale recht, moeilijkheden ondervin
den met alle belligerenten. In het' bijzonder
Engeland treedt daarbij op den voorgrond,
daar wij een zeevarende natie zijn. Minister
van Kleffens zcide, dat het zich onderwerpen
aan de Engelsche controle-maatregelen geen
hulp aan Engeland bcteekent.
Wij wenschen geen verlengstuk te
worden van Britsche maatregelen te
gen Duitschland, noch omgekeerd.
Wij wenschen geen hand- en span
diensten te verleenen aan een der
belligerenten, aldus de minister, door
Engeland die garanties te geven, die
het wenscht, om een langdurig op
onthoud bij Duins te voorkomen.
Water stroomde de mijn binnen,
2000 dooden.
Uit Tsjoenking wordt gemeld, dat de Cen-
frale regeering heeft medegedeeld, dat on
langs tweeduizend Chineesch mijnwerkers,
ëie onder leiding van Japansche militairen
10 een steenkolenmijn te Koetsjuatsjen (Nrd.
Sjansi) werkzaam waren, zijn verdronken.
Het ongeval was volgens U. P., te wijten aan
het plotseling binnenstroomen van water in
de mijn. Slechts zes der aanwezige mijnwer
kers worden gered.
Op een desbetreffende vraag van den heer
Bost van Tonningen (n.s.b.) merkte de mi
nister op, dat wij geen Fransche garantie
voor onze onzijdigheid noodig hebben, daar
Frankrijk verklaard heeft de neutraliteit van
België te zullen eerbiedigen.
Voorts uitte de heer Kleffens een woord
van hulde voor de pers, die de rol, die voor
haar is weggelegd, zoo goed blijkt te be
grijpen.
De minister wees er op, dat Nederland aan
len mond van de groote rivieren een Euro-
oeesche functie vervult. Daarom is het ook
voor andere mogendheden een belang onze
zelfstandigheid te eerbiedigen. Geen land^
;<an zich aan onze zelfstandigheid vergrijpen,
"inder dat dit zich later wreekt.
De minister eindigde met aanhaling
van de woorden van Koning Willem
III uit de Troonrede van 1866: ,;In de
zen veelbewogen en emstigen tijd be
hoort ons volksbestaan, naast God, in
zichzelf zijn hechtsten steun te zoe
ken".
Zonder replieken en zonder stemming werd
de begrooting hierna aangenomen.
Dinsdagmiddag komt de Kamer weer
bijeen.
Minister Van Kleffens
Bepalingen inzake het gebruik
en verblijf.
In de Nederlandsche Staatscourant van
gisteravond zijn twee beschikkingen van
den minister van waterstaat verschenen.
Volgens de eene beschikking zijn
houders van vervoermiddelen ver
plicht hun vervoermiddelen ter be
schikking te stellen voor een door
den rijksinspecteur van het verkeer
te bepalen gebruik indien deze
daartoe aanwijzingen geeft.
Ook kan de rijksinspecteur gebruik van
vervoermiddelen verbieden.
Volgens de andere beschikking kan de
rijksinspecteur van het verkeer aan houders
van schepen of sleepbooten aanwijzing ge
ven hun schepen in een bepaald gebied te
doen verblijven. Bovendien kan de inspec
teur-generaal van 't verkeer gebieden aan
wijzen waar schepen en sleepbooten niet
zonder toestemming van of vanwege een
rijksinspecteur van het verkeer mogen
komen.
De Minister van Economische Za
ken heeft verklaard, dat, indien tot
benzinedistributie zal worden over
gegaan (dit zou omstreeks eind Dec.
begin Jan. gebeuren), het rijverbod
op Zondag zal kunnen vervallen.
Zakenverloven gehandhaafd.
De regeeringspersdienst meldt:
Daar de regeering het gewenscht
acht de weermacht thans niet te zeer
te verzwakken, zullen gedurende
eenigen tijd geen periodieke verlo
ven kunnen worden verleend.
Zij, die met verlof zijn, ook zij die
gisteren (Donderdag) met verlof zijn
gegaan, zullen hedenavond (Vrijdag
avond) bij hun onderdeelen moeten
zijn teruggekeerd.
De zakenverloven blijven gelia"-'
haafd.
In het Noorden van ons land.
In een „Bericht aan luchtvarendcn" wordt
teneinde te voorkomen dat door vliegtuig-
bestuurders verondersteld wordt, dat des
nacht het meest noordelijk waargenomen
Nederlandsche kustlicht ook het noordelijk
ste punt van Nederland aangeeft, de aan
dacht gevestigd op het feit, dat alle groote
kustlichten Noord van Egmond (pl.m. o2
gr. 37' N.B en 4 gr. 37'. 5 el) tot en met Rot-
tumeroog (pl.m. 53 gr. 32. 5 N.B. en 6 gr.
33' 5 el) zijn gedoofd.
Öok zijn alle Nederlandsche lichtschepen,
met uitzondering van het lichtschip „Noord
Hinder" (pl.m. 51 gr. o5 N.B. en 2 gi. 41
el), binnengehaald.
VELE DOCUMENTEN UIT DE KAN
SELARIJ WEGGEVOERD. MONAR
CHISTISCHE BEWEGING?
Radio-Paris heeft gisteravond een
bericht uitgezonden, volgens het
welk Hitier met onbekende be
stemming zou zijn vertrokken. De
omroeper zeide: „Men gelooft, dat
hij naar een dorpje in Thüringen is
gegaan". Hieraan voegde de omroe
per toe: „Aanzienlijke hoeveelheden
documenten zijn vandaag uit de
kanselarij weggehaald en naar on
bekende bestemming verzonden.
Ex-kroonprins Wilhelm heeft sinds twee
weken huisarrest, meldt Havas. Hij bevindt
zich in zijn bezit nabij Potsdam en mag dit
niet verlaten. Deze maatregel zou verband
houden met betoogingen te zijnen gunste
en ten gunste van de monarchie, welke zich
zouden hebben voorgedaan, wanneer de ex-
kroonprins in Potsdam wandelde.
Wat gebeurde er bij Blerick?
Onopgehelderd voorval aan de
Dultsche grens.
Gistermiddag zijn bij de Nederlandsch—
Duitsche grens hij Blerick schoten gevallen,
waarbij enkele in burger gekleede personen
betrokken zijn geweest. Naar het schijnt, is
één persoon getroffen, terwijl de anderen
over de grens gevoerd zouden zijn. De lezin
gen over wat is voorgevallen, loopen zeer
uiteen, zoodat nog niet met juistheid kan
worden medegedeeld, wat werkelijk is ge
schied. Het onderzoek, dat is ingesteld, zal
meer licht moeten verschaffen.
In 't belang der voedselvoorzie
ning. Doeltreffend steunplan
in voorbereiding.
Naar wij vernemen, heeft minister
Steenberghe den regeeringscommis-
saris voor de groenten-, en fruit- en
sierteelt opgedragen met deze be
drijven in overleg te treden ten
einde tot het opstellen van een doel
treffend steunplan in overeenstem
ming met de beschikbare midde
len te geraken.
De regeering bereidt verder ten aanzien
van de groenten- fruit- en sierteelt maatre
gelen voor, die een teeltverschuiving in de
richting der voedselvoorziening beoogen.
Vanzelfsprekend zaJ daarmede de noodige
voorzichtigheid moeten worden bteracht, op
dat de werkgelegenheid in dit soort bedrij
ven zooveel mogelijk bewaard wordt en de
structuur der bedrijven zoo min mogelijk
wordt gewijzigd.
Voor een tekort aan groenten en fruit in
eigen land behoeft zeker geen vrees te
bestaan. Tot nog toe is er een groot sur
plus geweest en ook in een verre toekomst
kan nog mei een surplus worden gerekend.
Portugeezen redden de bemanning.
Het Nederlandsche motortankschip
„Melissa" van de N.V. Tank-kust
vaart te Rotterdam is op weg van
België naar Lissabon ter hoogte van
kaap Raso bij Cascaes, in de nabij
heid van Lissabon, in den mist ge
strand.
Twee sleepbooten slaagden er met
moeite in de uit zestien koppen be
staande bemanning te redden. Een
der opvarenden is gewond en in
een ziekenhuis opgenomen.
De „Melissa" was in 1936 gebouwd
en mat 540 ton bruto en 262 ton
netto.
„Dag zonder bijzondere gebeur
tenissen".
Maakte het Fransche legerbericht van gis
termorgen nog melding van verkenningen
en vinnige plaatselijke gevechten tusschen
Moezel en Saar, gisteravond werd bericht,
dat de dag zonder gebeurtenissen van betee-
kenis was voorbij gegaan.
VJ>
Verwachting: Krachtige tot ma
tige Zuidwestelijke tot Wes
telijken wind, half tot zwaar
bewolkt, of betrokken, aan
vankelijk opklarend, later
weer kans op regenbuien,
iets kouder.
Wenschen in verband met onze
landsverdediging.
In het Voorloopig Verslag op de Defensie-
begrooting, brengt de Tweede Kamer alge
meen hulde aan regeeringsbeleid en weer
macht en erkent men, dat niets mag wor
den verzuimd om het vredeswerk te bevor
deren.
Verschillende leden vragen, of onze gren
zen, de kust en de verschillende verdedi
gingslinies voldoende zijn versterkt.
Verschillende andere leden dringen bij har-
haling aan op den bouw van ondergrondsche
vliegtuigloodsen.
Verloopen zaken.
Vele leden vestigen er de aandacht op, dat
van vele gemobiliseerden de bedrijven na
hun terugkeer in de burgermaatschappij zoo
zeer zullen zijn verloopen, dat zij daarin geen
bestaan meer kunnen vinden. Men acht het
noodzakelijk, dat tijdig maatregelen getrof
fen worden om dezen personen te hulp te
komen.
Zeer vele leden achten aflossing van de
oudste lichtingen dringend gewenscht, zoo
wel in het belang van een goed geoefende
weermacht, van de dienstplichtigen zelf als
in dat van de schatkist, aangezien onder de
oudste dienstplichtigen het aantal kostwin
ners het hoogst is.
De vraag wordt gesteld, of het mogelijk is,
de zakenmenschen in de omgeving van hun
woonplaats te legeren.
Nog geen algemeene mobilisa
tie. Berlijn antwoordt niet.
Op het oogenblik heeft, volgens U.P. Bel
gië 18 frontdivisies op oorlogssterkte, m.a.w.
600.000 man op moderne wijze uitgerust.
De maatregelen voor de algeheele mobili
satie zijn evenwel nog niet genomen.
Berlijn zwijgt.
Wij berichtten gisteren reeds, dat ver
scheidene vreemde vliegtuigen over Bel
gisch gebied gevlogen hebben in de buurt
van de Fransche grens; in het bijzonder wer
den zij gesignaleerd boven Virton.
Tot nu toe werd uit Duitschland geen
antwoord ontvangen op het protest, dat de
Belgische regeering kort geleden aan Berlijn
zond. Men zou aldaar nog over deze kwestie
beraadslagen.
Een ontzettende ver
woesting werd in den
Bürgerbraukeller te
München aangericht,
tengevolge van den mis
lukten bomaanslag op
Adolf Hitier. Links op
de telegrafisch overge
brachte foto ziet men 't
ingestorte piaiond.
