Historische
kerk verbrand
Engeland bijlft onverzettelijk
Onmin
Postvluchtcn op Indiê
gasmaskers
Buitenlandsche
journalisten
gewaarschuwd
Oscar Tourniaire
overleden
Sinterklaas
in het leger
Uitvoer
van eieren
Distributie
een „uitkomst
Norit voor
Een ramp voor
Joure
Korting
spoorwegpensioenen
Afvoer vee- en
landbouwproducten
Krappe maatregelen in
't protectoraat
Spanje en Italië
geheiligd ontoegeeflijk
Vleiende woorden
aan het adres
van Moskou
Vuurwerk ontploft
Geiten ontsprongen
den dans
PUBLICATIE
OOK HET OUDE ORGEL IN
VLAMMEN OPGEGAAN.
Gistermiddag even na één uur is
brand uitgebroken in de Ned. Herv.
kerk te Joure, die uit 1644 dateert.
De plaatselijke brandweer en de
brandspuit van de firma Douwe Eg-
berts konden het vuur niet meester
worden, zoodat hulp uit Hcerenveen
werd gevraagd. Nadat een Heeren-
veensche motorspuit was aangeko
men, werd de brand met zeven stra
len bestreden.
De kerk stond inmiddels vrijwel in
lichterlaaie. Toen men den brand
ontdekte, hadden de vlammen op 't
dak reeds zulk een omvang aange
nomen, dat reeds spoedig het dak
instortte en het gebouw volle vlam
vatte.
Omstreeks hall vijf Was men de
vuurzee meester en toen stonden nog
slechts de zware muren van het ge
bouw overeind. Ook de toren, die
reeds door de vlammen was aange
tast, is behouden gebleven.
Wat gered werd.
Men is er bij het blusschen voorts in ge
slaagd het kerkelijk archief en en waarde
vol schilderij, benevens enkele boeken, die
zich in de kerk bevonden, te redden. Ook de
naast de kerk gelegen, consistoriekamer,
waar het Avondmaalzilver was geborgen,
kon ontruimd worden en is behouden ge
bleven.
Echter zijn in de kerk het vrij oude
orgel en de preekstoel, alsmede en
kele historische banken, die toebe
hoorden aan de families Vegelin
van Klaerbergen en van Eysinga,
bij den brand vernield.
De burgemeester en andere leden van
het gemeentebestuur van Haskerland waren
op het terrein aanwezig.
Vonken spatten....
Omtrent de oorzaak kan nog worden me
degedeeld, dat vermoedelijk een asbestplaat,
welke orn de kachelpijp zat, is gebarsten,
waardoor, spattende vonken de zoldering be
reikten en het dak in brand- vloog.
Voor Joure is het verlies, van deze histo
rische kérk, die voorkomt op de lijst van
Nederlandsche monumenten van geschiede
nis en kunst, niets minder dan een ramp
te noemen.
Zij maken het al te bont.
De Regeeringspersdienst heeft zich tot de
buitenlandsche journalisten hier te lande
gewend en hen er op gewezen, dat sómmi
gen van hen niet schijnen te beseffen in
welke buitengewone positie een neutraal
land zich bevindt. Indien deze persvertegen
woordigers voortaan onze neutraliteit niet
volledig zullen eerbiedigen, zullen maatre
gelen moeten worden genomen om te voor
komen, dat zij allerlei valsche geruchten en
wilde berichten over de situatie in dit land,
over militaire voorzorgen enz., van Neder
land uit, de wereld in zenden.
Daarom doet de Regeeringspersdienst,
naar de Tel. meldt, een dringend beroep op
de buitenlandsche persvertegenwoordigers,
in de hoop, dat het niet noodzakelijk zal
blijken, maatregelen te nemen, welke hetzij
hun werk onmogelijk, hetzij uiterst moeilijk
zal maken.
Deze aanschrijving is gericht tot de En-
gelsche en Amerikaansche correspondenten.
„Hij diende de waarheid en de
schoonheid".
Gistermiddag om kwart over een is
de bekende tooneelspeler Oscar Tour
niaire, verbonden aan het Neder-
landsch Tooneel, in de ziekenverple
ging aan de Prinsengracht te Am
sterdam, waar hij een operatie onder
ging, op 59-jarigen leeftijd overleden.
Gisteravond voor het begin van de voor
stelling van: „Toen wij trouwden", in den
Amsterdamschen Stadsschouwburg, door het
Xederlandsch Tooneel, trad de heer A. De-
fresne voor het doek om met de volgende
woorden het overlijden van Oscar Tourniaire
te herdenken:
„Het is voor mij een droevige plicht u me
de te deelen, dat heden Oscar Tourniaire is
overleden. Achter dit gordijn hier diende hij
de waarheid en de schoonheid. Dit was voor
hem het leven. Hij heeft het glorieus gedaan.
4\ ij tooneelisten verliezen in hem een onzer
grootste kunstenaars, een onzer beste men-
schen. Wij voelen dit verlies als een diepe
schok".
De heer Defresne verzocht hierna de aan
wezigen enkele oogenbükken op te staan om
den grooten doode te herdenken.
ER KOMT SPOEDIG EEN EIND AAN.
Naar wij vernemen, worden in het
wetsontwerp tot wijziging van de
Pensioenwet voor de Spoorwegamb
tenaren 1925, de noodige veranderin
gen gebracht, ten doel hebbende, aan
de korting met ingang van 1 Januari
1940 een einde te maken.
Verlaten echtgenoot treedt radi
caal op.
Een Amsterdammer had onccnigheid met
zijn vrouw. Deze verliet hem en nan) haar
intrek bij haar dochter in de van Speyk-
straat.
Zaterdagavond zocht de man haar op met
de bedoeling haar te overreden weer met
hem naar de echtelijke woning terug te kee-
ren. Zij weigerde en na een korte woorden
wisseling trok hij een dolk, waarmede hij
haar bedreigde.
De vrouw vluchtte de straat op, doch op
den Admiraal de Ruyterweg, bij de Jan
Evertsenstraat, haalde de verlaten echtge
noot haar in. Hij greep haar vast en op
nieuw bedreigde hij haar met den dolk.
Voor de tweede rnaal wist de vrouw zich
los te rukken. Ditmaal vluchtte zij 'n win
kel in.de Jan Evertsenstraat binnen. De
man ging er van door. De politie, die inmid
dels was gewaarschuwd, heeft hem nog niet
kunnen opsporen.
GOEDKOOPE PAKKETTEN.
Naar wij vernemen, kunnen St. Nicolaas-
pakketten aan onder de wapenen zijnde
militairen, beneden den rang van officier
mits aan het betreffende veldpostadres ge
adresseerd, tegen de helft van het normale
tarief worden verzonden.
De ter postbezorging van deze St. Nico-
laaspakketten moet in het tijdvak van 27
t.m. 30 November a.s. geschieden.
Teneinde deze pakketten voor de post
duidelijk kenbaar te maken, moeten over
het adres op het pakket en op de bijbehoo
rende adreskafrt met inkt twee elkaar
schuin snijdende lijnen worden aangebracht
De pakketten zuilen omstreeks 5 Decem
ber, zooveel mogelijk op dien dag zelf,
worden uitgereikt.
Restituties verlaagd.
Naar wij van officieele zijde vernemen,
zullen met ingang van heden de graanhef-
fingsrestituties, welke bij den uitvoer van
eieren worden verleend, verlaagd worden.
Deze verlaging houdt hiermede verband, dat
de prijs, waarvoor het voeder in het binnen
land beschikbaar wordt gesteld, in geringere
mate is gestegen dan de wereldmarktprijs
voor voedergranen.
Bureau ontruiming ingesteld.
Van officieele zijde vernemen wij:
In onderling overleg tusschen de minis
ters van Defensie en v. Economische Zaken
is al onderdeel van het Rijksbureau voor
de Voedselvoorziening in oorlogstijd inge
steld een bureau Ontruiming. Aan dit bu
reau is opgedragen de voorbereiding en de
eventueele uitvoering van den afvoer van
vee en landbouwproducten, wanneer uit
bepaalde streken des lands daarvan onder
bepaalde omstandigheden afvoer noodzake
lijk zou blijken.
is zelfs nog weer grooter dan in het eerste
kwartaal.
Alleen al in het. oude rijk werden in de
eerste zes maanden van dit jaar 36000 kin
deren meer geboren dan in dezelfde periode
van het vorige jaar. Daarbij komt, aldus de
N.R.Crt., dan nog de sterke stijging in de
Oostmark, het voormalige Oostenrijk, die bij
na 50 pet. bedraagt.
Ook het aantal huwelijken is in het eerste
halfjaar van 1939 verder toegenomen; deze
toeneming beliep in de Oostmark bijna 100
pet.
H.M. DE KONINGIN DANKT DE KATHO
LIEKEN.
Op het telegram, door den Algemeencn
Katholiekendag aan Hare Majesteit de Ko
ningin gezonden, mocht- het hoofdbestuur
het volgende antwoord telegram ontvangen:
„De. in Uw telegram tot uitdrukking ge
brachte gevoelens van de katholieken van
Nederland met hun bisschoppen te Utrecht
in vergadering zeer waardeerende, heeft
Hare Majesteit de Koningin mij opgedra
gen, U te verzoeken aan de vergadering
Haar bi.jzonderen dank te willen overbren-
gen".
(w.g.) van Heemstra.
Om rantsoeneering van meer ar
tikelen gevraagd.
De besturen van de landelijke vereeni-
gingen van verbruikscoöperaties hebben
den minister van Economische Zaken ver
zocht, zoo spoedig mogelijk tot de distributie
van belangrijke verbruiksartikelen over te
gaan, in de eerste plaats van zeep, rijst,
thee, olie en vet.
Deze distributie zou. aldus adressanten,
voor de groote massa éen uitkomst zijn, om
dat vele minder draagkrachtigen de dupe
worden van het hamster-euvel, dat nog
steeds plaats heeft. Bovendien doet zich het
feit voor, dat de wedérverkoopers van de
niet-gedistrihueerde artikelen gerantsoe
neerd worden, maar de verbruikers niet.
De besturen wijzen er tenslotte nog op,
dat aan de rantsoeneering der bedrijven, ge
zien de basis wélke er aan ten grondslag
ligt, het euvel verbonden is. dat op den han
del het bevriezins-systeem wordt toegepast
en zij meenen, dat dit in strijd is met de
door den minister naar voren gebrachte ge
zonde gedachte, dat het bedrijfsleven door
de distributie niet bevroren mag worden.
STIJGEND GEBOORTECIJFER IN
DUITSCHLAND.
Het rijksbureau voor do statistiek in
Duitschland maakt de bevolkingscijfers over
het tweede kwartaal van dit jaar bekend,
waaruit blijkt, dat het aantal geboorten zich
in stijgende lijn beweegt. De toeneming in
het tweede kwartaal met bijna 20.000 geboor
ten, of 5.7 pet. meer dan het vorige jaar,
Vele arrestaties, leder bewoner
een speciale pas?
In verband met de beschuldigingen van
samenzwering ten behoeve van de vroegere
Tsjechische regeering, verwacht men in
Slowakije nog meer arrestaties, waaronder
van bekende personen te Bratislawa.
Onder degenen die reeds in hechtenis
genomen zijn, zou zich de leider bevinden.
Men beweert, dat zij voornemens waren il
legale organisaties op te richten zoowel in
Slowakije als in Tsjechië.
Volgens een draadloos uitgezonden Duitsch
bericht, aldus Reuter uit Londen is bevel
gegeven, dat alle Duitschers boven de vijf
tien jaar en alle andere personen van iede-
ren ieeftijd in het protectoraat Bohemen
en Moravië identificatiekaarten bij zich
moeten hebben. Iedere kaart moet een fo
tografie van den eigenaar dragen en onder
teekend zijn door autoriteiten van de staat
of van de nationaal socialistische partij.
Felle anti-Russische toon in de
Spaansche dagbladen.
De Madrileensche dagbladen ontketenen
een felle campagne tegen Rusland ten gun
ste van een nauwer aanhalen der banden
tusschen Italië en Spanje om den strijd te
gen het bolsjewisme te voeren.
In een hoofdartikel onder het opschrift:
„21 jaar later", schrijft een dagblad, dat de
verantwoordelijkheid voor den huidigen oor
log op Rusland meer dan op iemand anders
neerkomt, De Sovjet-republiek zoo schrijft
het blad, is sedert 21 jaar de oorlogsaanstich
ter voor de geheele aarde geweest. „Op het
oogenblik wrijft Rusland zich in de handen
van genoegen, nu het ziet hoe het zaad over
de wereld verspreid wordt, dat een schitte
rende revolutionnaire oogst zal opleveren.
Italië en Spanje handhaven een standpunt
van geheiligde ontoegeeflijkheid. Vandaag
staande voor deze eenheid en algeheele ge
lijkstelling, die gewijd zijn door tijd en bloed,
zullen wij, Italianen en Spanjaarden weder
om degenen zijn die aan de wereld den weg
zullen moeten toonen om in de Middelland-
sche Zee de beschaving te vergaren die op
het punt staat in Europa verloren te gaan.
De wegen die niet samenvallen met het den
ken van het Vaticaan, van Rome en het
Spanje van Franco, leiden naar vernieling
van den geest en ellende der volkeren. In
den cyclus der Middellandsche Zee van
Spanje en Italië liggen de ware wegen naar
een edelen en rechtvaardigen vrede. Evenals
het eeuwige geheim van de westelijke be
schaving.
RADIOREDE VAN MINISTER
CHURCHILL.
UITPUTTINGSOORLOG VOOR
NAAMSTE DOEL.
De Britsche minister van oorlog,
Winston Churchill, heeft gister
avond een radiorede gehouden,
waarin hij verklaarde, zeer tevre
den te zijn over de resultaten in
de eerste tien weken van den oor
log en er op wees, dat Engeland en
Frankrijk onverzettelijk zullen blij
ven. Churchill verklaarde dat
vooral op den uitputtingsoorlog
wordt aangestuurd.
Churchill zette, als zoo vele malen eer
der uiteen, dat Engeland den oorlog niet
heeft gewild, maar dat men nu zal door
gaan oorlog te voeren tot de andere partij
er genoeg van heeft.
Chamberlain, aldus Churchill, is
een man met een zeer taai karak
ter en hij zal even hardnekkig voor
de overwinning vechten, als hij hét
voor den vrede heeft gedaan. Gij
kunt er volkomen zeker van zijn,
dat of al hetgeen dat Groot-
Brittannië en Frankrijk in de mo
derne wereld willen behouden teloor
zal gaan, of dat Hitier, het natio
naal socialistische regime en de
voortdurend terugkeerende Duit-
sohe of Pruisische bedreiging van
Europa gebroken en vernietigd zal
worden.
„Zwakte".
De felle propaganda van Duitschland te
gen al wat Engelsch is, zeide Churchill te
beschouwen als een teeken van zwakte.
Indien woorden zouden kun'nen dooden,
zouden wij al dood zijn. Doch wij worden
niet verstoord door deze verschrikkkelijke
bedreigingen!
Wij onderschatten geenszins de macht van
haat van onze vijanden Wij zijn bereid de
beproeving te doorstaan, doch tien weken
geleden hebben wij dat alles overdacht en
alles wat sindsdien geschied is, heeft ons
doen inzien dat wij het toen bij het juiste
eind hadden en nog steeds hebben.
„Sterker".
Voorts betoogde Churchill dat de gealli
eerden er thans veel beter voorstaan dan
10 weken geleden en hij prees de superieure
Britsche luchtmacht.
Aanvallen van duikbooten zijn bedwon
gen. De duikbooten hebben een zware tol
betaald. Bijna alle Duitsché den Oceaan be
varende schepen hebben hun toevlucht ge
zocht in neutrale havens, terwijl onze we
reldhandel gestadig voort gaat met vierdui
zend schepen, waarvan er steeds 2500 op
zee zijn, zeide de minister.
Wij hebben een uitgesproken voordeel,
dat onze wetenschap veel beter is ingesteld
op den oorlog en iedere week die voorbij
gaat, neemt zulks nog toe. Zelf twijfel ik
er niet aan of de tijd is aan onze zijde. Ik
wil zelfs zoo ver gaan en zeggen, dat wan
neer wij den winter doorkomen, zonder dat
een groote of belangrijke gebeurtenis zich
voordoet, wij in feite de eerste campagne
van den oorlog hebben gewonnen. Wij zul
len in het voorjaar onze taak veel sterker
en beter georganiseerd en beter bewapend
kunnen voortzetten dan ooit tevoren. La
ten wij daarom de ongemakken dragen met
geduld, omdat wij tot grooter oorlogssterkte
komen, omdat Duitschland als gevolg van
den oorlog tekort krijgt aan benzine en an
dere essentieele oorlogsvoorraden.
De diplomatieke successen.
besprekende wees Churchill op de houding
van Italië, op het verdrag met Turkije, en
het feit dat Engeland geen geschil met Ja
pan heeft.
De Sowjotrussische regeering, be
lichaamd in de formidabele figuur
van Stalin heeft eens en vooral al
le nationaal socialistische droomen
voor een drang naar het Oosten ge
fnuikt.
WINSTON CHURCHILL.
Het kan waar zijn, vervolgde de minister,
dat Görings humaniteit hem verbiedt iets
te doen dat iemand zou treffen, doch wan
neer wij ons de beestachtige wreedheden
herinneren, die zij in Polen hebben begaan,
wenschen wij niet om gunsten te vragen.
Wij zullen onzen plicht doen, zoolang wij
leven en de kracht hebben.
De linkerpoot van den beer verspert
Duitschland den weg naar de Zwarte Zee,
de rechter poot betwist de controle over de
Oostzee.
Hoe de geschiedenis over deze gebeurte
nissen ook moge oordeelen, het is volkomen
duidelijk, waarmede wij rekening moeten
houden. Het nationaal-socialistische Duitsch
land is van het oosten afgesloten en moet
hot Britsche rijk en de Fransche republiek
veroveren, of in deze pogingen vergaan.
Churchill eindigde met te verklaren, dat
Duitschland geen enkele vriend op de ge
heele wereld meer heeft, de wereld is te
gen Hitier en tegen het Hitlerisme.
Zelfs in Duitschland zijn millioenen, die
ontoeschietelijk zijn tegenover het natio
naal socialistische regime. Laat hen temid
den van de verwarring en gevaren moed
scheppen, daar het zeer wel zou kunnen,
dat cle definitieve wegvaging van een
noodlottige overheersching den weg zou
kunnen banen voor een solidariteit op bree
der basis van alle menschen, in alle lan
den, dan _wij ooit zouden hebben kunnen
beraamd, indien wij niet tezamen door het
vuur zouden hebben gemarcheerd.
Vertrek van Aankom,t
(heenreis) lSinK' 12 Nov- /Band. 12 Nov
Emoe
(heenreis)
Buizerd
(terugreis)
Torenvalk
(heenreis)
Sing. 12 Nov. jBand. 12 Nov
Jodhp. 12 Nov. [Basra 12 Nov
Basra 12 Nov. |lodhp. 12 Nov
Een speciale fabriek opgei^
Naar het A. I. D. de Preangerbode
neemt, heeft de directie der Singapore R»|
ber Works te Bandoeng besloten 0111 annp
haar rubberfabriek, welke zich thans vrij «mi
uitsluitend bezighoudt met de vervaarcliNn
van gasmaskers voor liet leger en burgert I
volking, een norit-fabriek op te zetten? I
Men heeft norit noodig voor de vullino- .i.
filterbussen der gasmaskers en men vreest I
dat door den oorlogstoestand in Europa stae I
natie zal optreden in den aanvoer van het I
norit. Vandaar dat men heeft besloten tot fa I
bricage hier te lande over te gaan. I
De speciale machines voor de verwerkine
tot norit zijn reeds in Europa besteld en naar I
alle waarschijnlijkheid zal de fabriek over I
vijf of zes maanden in bedrijf komen. I
Twee vrouwen verbrand,
Naar het „Soerabajas Handelsblad" meldt
heeft in een vuurwerktoko te Pemalang ten
gevolge van eigen onvoorzichtigheid, een
ontploffing plaats gehad, waardoor vijf to
ko's zijn uitgebrand. Twee Chincesche vrou
wen zijn verbrand. De tokohouder kreeg een
hartverlamming.
De beide vrouwen konden de achterkamer
niet verlaten, omdat het vertrek slechts een
uitgang naar den toko had, waar het ont
ploffende vuurwerk en de laaiende vlammen
eiken doortocht beletten.
Het weggevaagde gehucht op 't
Diëng-plateau.
Het is nog niet heelemaal rustig bij Ba-
toer op het Diëng-plateau, waar twee weken
geleden de modder-lahar de desa Timbang
verwoest heeft en 'n tiental desalieden den
dood vonden, schrijft de locomotief.
De twee eruptiepunten stooten nog altijd
dampen en zwavelgassen uit en vooral uit
het hoogstgelegen kratertje is de dampont-
wikkeling het sterkst.
De uitgeworpen en uitgevloeide modder is
zoover opgedroogd, dat men bijna overal
daarover loopen kan.
Op den 23en October heeft een mantri van
den Vulcanologischen dienst tijdens een op
name en een onderzoek van den krater en
spleten in het geteisterde gebied vier dooden
gevonden. Hij vond de lijken van een man,
twee vrouwen en een kind, slachtoffers van
den modderstroom, dien zij niet konden ont-
loopen. Men mist' thans nog de resten van
zes andere desalieden.
Op dienzelfden dag hoorde men bij het
speuren naar slachtoffers in de ruine welke
de desa Timbang thans vertoont, in een der
verwoeste kampongwoningen zwakke ge
luiden. Haastig begon men de ingezakte
wanden en bamboestijlen op te ruimen om
na een half uur opruimingswerk zes geiten
en twee kippen te vinden, alle nog spring
levend en dat na tien dagen zonder voedsel
en bijna zonder lucht. Jt
Bij het onderzoek dat nog steeds wordt
voortgezet, heeft, men kunnen constateeren,
dat in tegenstelling met de uitbarsting van
1928 geen stikgassen zijn opgetreden. Het
terrein wordt echter dagelijks gecontroleerd
door een hoofdmantri.
VOLKENBOND.
De gewone bijeenkomst van de Vo'ken*
bondsvergadering, welke was vastgesteld op
4 Dec. a.s., zal waarschijnlijk niet doorgaan.
RESTITUTIES BIJ. UITVOER VAN
EIEREN EN PLUIMVEE.
Van officieele zijde wordt bekend 8eniaa^
dat met ingang van 13 November w"
volgende wijzigingen in de restituties by ul
voer van eieren, eierproducten of pluimv
zijn aangebracht:
a. kippeneieren f0.80 per 100 stuks;
b. eendeneieren f 0.60 per 100 stuks;
c. voor koelhuis- en kalkeieren word
in het algemeen bedragen vergoed, die
band houden met den datum van opslag
het koelhuis of het inkalken, voor zoo
daarvan ten genoegen van de Nederlands
Centrale voor Eieren en Pluimvee bhlK
d. tevoren als monopolieproduct ingev
de kippen of eendeneieren f 0.80 per 1 ,„ju!
e. op of na 13 November 1939 geP1
ceerde bestanddeelen van kippen- en/01
deneieren f 0.16 per kg. netto. •newt
De invoer-prijsverschillen zijn
gewip
van genoemden datum eveneens
en wel: uvisU
le. voor eieren in schaal f0.80 per
2. voor eieren, eidooier, n. a. g- °t f
in bevroren of vloeibaren toestand ff-1
kg, netto; 0jer
3. voor bevroren, gesuikerden eu 5
met een suikergehalte van meer dan
f0.13K per kg. netto; per
4e. voor gedroogden eidooier 1
netto; gch8»l)
öe. voor gedroogde eieren (zonder
fO.59 per kg, netto;
6e. voor gedroogd eiwit f 1.12 P=r
netto.
kü'
's-Gravenhage, 11 November 1939.
