lolt vroeger was Wieringermeer bewoond Echter: De kracht van onze Waterlinie Drie millioen steun voor bolienbedrijf Radioprogramma zegt onze Minister-President „De kracht der mo bilisatie moet zich aanpassen aan de hevigheid der span ningendie zich in de nabijheid van onze grenzen voordoen\ Deensche luchtlijn op Enqeland geopend Hitier heeft ruzie met zijn zuster Vijfhonderd voetballen voor de soldaten Wolvordering komt spoedig Prins Bernhard bezoekt de koloniale reserve „Geen acuut gevaar voor Nederlani) ll Jhr. DE GEER. De minister-president, jhr. de Geer heeft zich gistermiddag te één uur in een radiorede als volgt gericht tot Nederland en de Over zeesche Gebiedsdeelen. Waarde luisteraars in Nederland en in de Overzeesche Gebieds deelen, Het is aan de regeering gebleken, dat in de laatste dagen ge ruchten geloopen hebben over een acuut dreigend gevaar voor ons land en dat die geruchten in breede kringen onrust hebben gewekt. En nu wil ik u even komen vertellen, dat daarvoor geen enkele grond bestaat. GEHARNAST TEGEN GERUCHTEN. De aanleiding tot de geruchten schijnt te liggen in buitenland- sche radio- en persberichten en ook in enkele daden van onze regee ring. Wat de eerste aangaat, wil ik u aanraden nooit te vergeten, dat in oorlogvoerende landen de begrijpe lijke neiging bestaat, steeds de don kerste verwachtingen te koeste ren over de voornemens der tegen partij. Die landen worden daartoe vanzelf ge bracht, vooreerst door het ongunstige oor deel dat zij over hun tegenstanders heb ben, in de tweede plaats door hun zorg voor eigen veiligheid, een zorg die hen noopt de kwaadste risico's onder de oogen te zien en deze als reeds aanwezig te ver onderstellen. Vandaar, dat onder de oor logvoerende volken zoo gemakkelijk en geheel te goeder trouw geloofd wordt aan een schending van ons grondgebied. Dat geloof komt dan tot uiting in hun berichten en kan zich langs dien weg ver spreiden ook onder onze bevolking. Ik raad u aan, daartegen geharnast te zijn en te bedenken, dat de neutraliteit ook in dit opzicht een eigen geestesgesteldheid eischt. VERKEERDELIJK UITGELEGDE DADEN. Wat mede tot de geruchten aanleiding schijnt gegeven te hebben is, naar ik op merkte, gelegen in enkele daden der re geering. Maar dan verkeerdelijk uitgelegde daden. Ik wil ook daarop uw aandacht vestigen. In een tijd, als wij thans weer beleven, is het voortdurend noodig, ook voor neu trale staten, om de militaire maatregelen aan te passen aan den feitelijken toestand. Toen de oorlog in Polen geëin digd was en na een korte tus- schenpooze de s panning in het Westen klaarblijkelijk toenam, ont stond allengs een situatie, die, al thans tijdelijk, aan de kracht en de intensiteit van onze mobilisa tie andere eischen stelde dan te voren. Eenige maatregelen onzer zijds zijn daarvan het gevolg ge weest. Het zou een noodlottige dwa ling zijn, hieruit op te maken, dat de bedreiging van onze grenzen grooter geworden is. De beste waarschuwing tegen die dwa ling ligt misschien in een herinnering aan den jongsten Wereldoorlog. Er zijn toon verschillende momenten geweest, waarop bijzondere maatregelen, b.v. een plotseling intrekken van periodieke en zelfs van z a- k e n-verloven, zekere vrees en onrust on der de bevolking veroorzaakten. Die maat regelen werden toen niet genomen, omdat het w e z e n 1 ij k gevaar zooveel grooter geacht werd dan te voren, maar omdat be paalde omstandigheden aan onze paraat heid tijdelijk hoogere eischen stelden. De uitkomst heeft destijds in al die gevallen de vrees, die onder de bevolking was op gekomen, beschaamd. DE BETEEKENIS VAN ONZE MOBILISATIE. Niat anders zal men het nu ook mogen zien. Een acuut gevaar be staat thans evenmin als in de eerste dagen van September. Toen in die dagen onze geheele weer macht werd gemobiliseerd, heeft niemand daaruit een onmiddellijk bedreigd- zijn van ons land af geleid. Die mobilisatie geschiedde ook niet, om dat gewantrouwd werd het ons van weers zijden gegeven woord dat onze neutraliteit zou worden geëerbiedigd, maar omdat wij verplicht waren op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn, verplicht niet het minst tegenover hen die onze grenzen wildon ontzien en die als helligeronte mogendhe den vanzelf elkanders woord mi-ndcr ver trouwden dan wij dit zelf doen. Onze mobi lisatie gaf hun den waarborg dien zij be hoefden. Zij bood een wederzijdsche be schutting aan allen. Maar wil zij dit blij ven doen, dan moet haar kracht en om vang ook afhankelijk zijn van de wisse lende omstandigheden. Geen oogenblik mag de indruk wor den gewekt, alsof onze mobilisatie slechts formeel of symbolisch zou zijn. Van haar ernst moeten wij steeds zelf bewust zijn en moeten anderen overtuigd blijven. Alleen dan zal zij doeltreffend zijn. Van daar dat haar kracht nief een sta biele grootheid is, mar zich moet aanpassen aan de hevigheid der spanningen, die zich in de nabijheid van onze grenzen voordoen. Dit is de beteekenis, die aan de recente maatregelen moet worden toege kend. De regeering heeft geen en kele betrouwbare inlichting, die haar geloof aan het wederzijds ge geven woord kan schokken. Ook nu vertrouwt zij in de oprechtheid van dat woord en vindt daarin een spoor slag te meer om, stipt neutraal, naar allo zijden een gelijke waak zaamheid te betrachten. Ik hoop, dat dit woord aan de velen, die in de laatste dagen van onevenwichtigheid blijk gaven, de gemoedsrust en kalmte zal teruggeven, die wij in dezen tijd meer dan ooit noodig hebben. LIJDEN DOOR VREES. De zorgen zijn waarlijk groot genoeg om zich niet nog denkbeeldige erbij te schep pen. Het is zoo waar, dat een oud lied zegt: Een mensch lijdt dikwijls 't meest Door 't lijden dat hij vreest Doch dat nooit op zal dagen. Zóó heeft hij méér te dragen, Dan God te dragen geeft. Dit is ook ondankbaa r tegenover God Wij mogen ons niet vergrijpen aan den zegen, dien Hij ons tot hiertoe geschonken heeft en dien wij, wel verre van hem roeke loos in den waagschaal te stellen (want zulke nervositeit trekt het gevaar aan) moe ten zien als een roeping ons opgelegd om den vrede te bevorderen en hierdoor ande ren te dienen. HET VREDESAANBOD. Het Is die roeping, welke onze geëerbiedigde Koningin en met Haar de Koning van België, heb ben gevolgd, toen Zij onlangs Hun nobele aanbod deden aan de belli- gerente mogendheden. Indien dit pogen ditmaal nog mocht falen, zul len Zij en zullen de regeeringen van andere rijken voor wie de vre de bewaard bieefte gelegener tijd nieuwe stappen in diezelfde rich ting kunnen doen. Elk neutraal land is thans een schijnend licht in de duisternis, die over ons wereld deel gevallen is, men kan ook zeggen: een maas in het net, waarin de oorlogvoerende volken, zoo de verschrikking doorgaat, straks dreigen verstrikt te raken. Wil er een dageraad voor Europa zijn, dan zal die, menschelijkerwijs gesproken, moeten komen van de neutrale landen, er zijn er gelukkig nog vele, hoe meer er zullen zijn en blijven, des te grooter is de kans, dat dit. werelddeel en zijn beschaving tijdig van den ondergang gered worden. Ook daarom is onze neutraliteit, en de eerbiediging daar van door de strijdende naties, een zaak van hoog belang, waaraan wij niet defaitistisch mogen vertwijfelen. GEEN WANHOOPSSTEMMING. Tenslotte ligt wat de toekomst ons bren gen zal in Gods hand. Het is mogelijk, dat ons beproevingen wachten, die wij nu nog niet kunnen voorzien. Maar ook dan zal dit niet mogen leiden tot een wanhoopsstem- ming. Indien wij onze plicht doen, kunnen wij de uitkomst rustig overlaten aan Hem, Die weet wat wij noodig hebben en Die Zich nooit vergist. Hoe hoog de golven ook gaan, wij weten dat onze Vader aan het roer staat en willen een kalmen en blijmoe- digen geest bewaren, met het lied van Paul Gerhard op de lippen, en vooral in het hart:. Beveel gerust Uw wegen, Al wat U 't harte deert, Der trouwe hoed' en zegen Van Hem, Die 't al regeert. Derde verbinding Amsterdam Shoreham, Nadat de K.L.M. sedert eenige we ken weer den dienst tusschen Neder land en Engeland heeft onderhou den, hebben thans ook de Denen toe stemming gekregen tot het vliegen van een dienst KopenhagenShore ham, via Schiphol. Gister is deze dienst geopend en om streeks twaalf uur arriveerde uit Kopenha gen voor het eerst sedert het uitbreken van den oorlog weer een Deensch Focke Wulff- vliegtuig van de D.D.L. Evenals van de K.L.M. vliegtuigen, die naar Shoreham vlie gen, zijn ook van deze machine de ramen met verf ondoorzichtbaar gemaakt, zoodat de passagiers niet naar buiten kunnen kijken. Te één uur is het vliegtuig naar Shore ham vertrokken. Heden keert het via Schip hol naar Kopenhagen terug, zoodat de De nen om den dag in elke richting vliegen. Aangezien de K.L.M. reeds tweemaal per dag naar Engeland vliegt de vliegtuigen vertrekken van Schiphol om 9 en om 11 uur is thans de reisgelegenheid met een derden dienst uitgebreid, zoodat men om den dag driemaal van Schiphol naar Londen cn den anderen dag driemaal van Londen naar Schiphol kan vliegen. En Paula gaat heen... De Daily Express meldt, dat Ilit- lers zuster Paula, die te Berchtes- gaden de huishouding van den Feuhrer waarnam, naar een dorpje in Thüringen vertrokken is. Zij heeft Berchtesgaden vaarwel gezegd vanwege herhaaldelijke ruzies met haar broeder. STERKER DAN MAGINOT OF WESTWALL, Do militaire medewerker van de N. Apeld. Crt. adviseert, niet al te gauw geloof te hechten aan do oorlogsgeruchtcn, welke met betrekking tot ons land de ronde doen, doch verdiept zich daarna in de moeilijk heden, welke bij een eventueelen Duitschen inval in ons land voor het Duitsche leger zouden ontstaan. Mocht Duitschland. aldus de schr., wer kelijk overgaan tot een inval in ons land met de bedoeling onze havens te bezetten, zooals de Amerikaansche berichten willen doen gelooven, dan zal deze aanval in Wes telijke richting plaats hebben en zal zich moeten wringen door de smalle strook gronds tusschen het IJselmeer en onze groote rivieren Rijn en Lek. Achtereenvol gens moet het Duitsche invalsleger zich dus slaan door de stelling onzer Oostelijke grenstroepen, daarna moet het den Gelder- schen IJsel overtrekken, vervolgens het Apeldoornsche Kanaal passneren, de stel ling in de Geldersche Vallei doorbreken, waarop het Oostfront onzer Vesting Holland het een halt toeroept. Wanneer we de kaart (een eenvoudige atlas) raadplegen, dan zien we. dat de achtereenvolgende stellingen steeds smaller worden en steeds moeilijker te doorbreken. Amerikaansche humbug. De TJselovergang, evenals het er achter liggende Apeldoornsche Kanaal, welke bei de men in één stelling vereenigd kon den <en, zal den invaller meer moeite veroorza ken en zal onder meer wel één der oorza ken worden die don invaller verre over tijd (als hij zijn doel ooit bereikt) in onze ha vens zal brengen, wanneer de Duitschers althans hun horloges even snel laten draai en als de Amerikaansche dagbladen, welke voor deze geheele operatie 48 uren uittrek ken. Deze tijdsberekening is natuurlijk ty pische humbug. Natuurlijke terreinhindernissen. Een invalsleger zal hij ons wel een andere kwaliteit van noten tc kraken krijgen dan in Polen en waar het hier voorbereide stel lingen betreft, van geringe frontbrccdte, en aan beide vleugels aangeleund aan natuur lijke terreinhindernissen, welke omtrekkin gen beletten, meenen we te mogen zeggen, dat wij alle roden hebben ons heel wat vei liger te voelen dan de Polen en dat ons veel kleinere leger een veel grootere kans op succes zal hebben. Ook mogen we er wel op wijzen, dat ons leger, wat formatie betreft, veel moderner is dan het Poolsche en dus beter beschikt om een „Blitz-krieg" tegen e gaan. Zooals we uit den Poolschcn oorlog we len, bestaat bij zulk een Blitz-krieg de tac lick hoofdzakelijk in het krachtiguloorstoö ten langs de hoofdkunstwegen.' De ver dediger zal dus zijn krachten in de diepte langs deze wegen verdeden en er voor zorg dragon, dat de indringer telkens weer op hindernissen stuit, welke hindernissen be hoorlijk verdedigd behooren te worden. Sterker dan de Maginotlinie. Al zullen al deze beletselen een zeer ster ken invaller den doortocht op den langen duur niet kunnen verbieden en zal hij ten slotte de Waterlinie wel bereiken, toch zal ook het afleggen van dezen voortgang hem veel meer dan twee dagen kosten en tenslot te mogen we bedenken, dat onze Waterlinie de allerbeste stelling is die zich denken laat; veel en veel sterker, dan Maginotlinie, WeStwall, of welke andere stelling ter we reld ook. OUDE DORPEN GINGEN VERLOREN. Interessante vondsten herinne ren aan een grijs verleden. De heer dr. W. C. E-raat, conser vator aan het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, heeft aldaar een zeer interessante lezing gehou den over de oudheidkunde van de Wieringermeer en het middeleeuw sche aardewerk aldaar gevonden. Uit de lezing bleek duidelijk, dat de vondsten in het nieuwe land vele gegevens hebben verschaft, waar door wij de ontwikkeling van het middeleeuwsch aardewerk thans veel nauwkeuriger kunnen volgen dan vroeger het geval was. Niets nieuws, reeds vroeger woningen! Een groote gedeelte van den huidigen Wieringermeerpolder, aldus ving spr. aan, is in vroeger tijden reeds bewoond geweest. In de vroege middeleeuwen besloeg het Wieringermeer, gelijk spr. indertijd uit de ligging van oude dorpen, waarvan de over blijfselen bij de droogmaking gevonden zijn, heeft kunnen opmaken en zooals later door middel van luchtfoto's bevestigd kon wor den, alleen het Noordelijk deel van den te- genwoordigen polder; het grensde direct aan Wieringen. In den loop der tijden heeft het meer zich door oeverafslag vergroot en daarbij zijn een aantal dorpen te grond gegaan. Van één dorp waren de plaatsen der huizen nog duidelijk zichtbaar, van de andere waren de huizen, met de veenlaag waarop zij ge bouwd waren, geheel verdwenen en vond men alleen nog het onderste gedeelte d6t waterputten terug. In deze putten werd veel aardewerk gevonden. Het aloude dorp her innerde in zijn bouworde aan Urk, alduj spr. 0ude dijken, Hier en daar kwamen overblijfselen yan oude dijken aan het licht, voorts de fundn. menten van het kerkje van het dorp Qa wijsend, dat in 1334 werd buitengedijkt, het eenige dorp waarvan de naam ons door de historie is overgeleverd. In de buurt van dit kerkje werd een aantal fraai bewerkte sar cofagen van rooden zandsteen in den bodem aangetroffen. Deze sarcofagen, welker af. dekkingen versierd waren met abtstaven standaard-kruisen en dergelijke motieven' zijn waarschijnlijk in Keulen vervaardigd' Noordelijker werden nog overblijfselen vaii een zeewierdijk aangetroffen, vermoedelijk een westelijk fragment van den „weg van Paludanus". Spr. meende het in de Wieringermeer g«. vonden vaatwerk te kunnen dateeren in het einde der negende tot aan het einde .der twaalfde eeuw. Met behulp van al deze gegevens was het spr. gelukt een schets te ontwerpen van een geschiedenis van het ontstaan der Wierin. germeer, welks kerngebied de Noordelijke" helft moet zijn geweest en voorts van de oudste historie van het dijkwezen in Hol lands Noorderkwartier, en Het middeleeuwsche aardewerk, Na de pauze behandelde, volgens de N.R C., spr. uitvoerig de chronologie van het middeleeuwsche aardewerk. Uitgaande van de Karolingische ceramiek, die omstreeks het midden der negende eeuw wordt ver- drongen door de grove grijze kogelpotten en door het z.g. Pingsdorfer aardewerk schetste hij de ontwikkeling der verschil, lende soorten: het. geglazuurde aardewerk, dat omstreeks het begin van de 10de eeuw in gebruik kwam en zich tot in de 12e eeuw verder ontwikkelde tot de mooie kan- nen met groene glazuur, die met een orna ment van groote schelpen versierd zijn, het vroege steengoed, de voorloopers van de 1.5e eeuwsche Jacobakannctjes, enz. Cadeau van den K.N.V.B. Het bestuur van den K.N.V.B. heeft besloten om ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van den bond op 8 December a.s. 500 com plete voetballen beschikbaar te stel len voor de onder de wapenen ge roepen militairen, waarvoor door den opperbevelhebber van Land- en Zeemacht de bestemmingsadressen nader zullen worden opgegeven. De Minister van Defensie heeft deze schenking onder dankzegging aanvaard. Teneinde het surplus van oogst 19381939 in te nemen. Naar wij vernemen, heeft de minister van Economische Zaken besloten, aan het bloem bolienbedrijf en aan cle boomkweekerij, wel ke beide bedrijfstakken door het verloren gaan van een belangrijk deel van den uit voer in een bijzonder ongunstigen toestand verkeeren, financieele hulp te verlecnen. Voor het bloembollenbedrijf zal deze bij stand hierin bestaan, dat aan de Stichting BloembOllen-surplusfonds te Haarlem een bijdrage van ten hoogste 3 millioen gulden zal worden verleend ten einde dit fonds in staat tc stellen het surplus aan bloembol len van den oogst 1938—1939 zooveel moge lijk tegen den daarvoor vastgesteld-en ver- goedingsprijs in te nemen. Tot steun aan de boomkweekerij zullen door do regeering boomkweekerijproductcn worden opgekocht tot een bedrag van ten hoogste 1 millioen gulden. Omtrent de nadere uitwerking van deze steunmaatregelen zal nog met het bloembol lenvak en het boomkweekerij bedrijf in na der overleg worden getreden. Nalatige schapenhouders. Van het ministerie van Economische Za ken vernemen wij, dat tot dusverre slechts een beperkt aantal voorraadop-gaven van binnenlandsche scheerwol is binnengeko- men, hoewel de termijn reeds verstreken is. De minister dringt er dan ook nogmaals op aan, dat, in verband met de binnenkort plaats hebbende vordering, de schapenhou ders en alle overige belanghebbenden, die niet. zijn ingeschreven bij het Rijksbureau voor wol en lompen te Tilburg, zoo spoedig mogelijk opgave doen. Ook zij, die geen Voorraden hebben, moeten cle betreffende formulieren inleveren met de opmerking „geen voorraad". Het niet voldoen aan bo venomschreven verplichting is strafbaar. Bureau van den kantonnements- commandant te Aalsmeer met bloemen getooid. Z.K.H. Prins Bernhard heeft gisterochtend vergezeld van zijn waarnemend adiudant, luitenant-kolonel H. J. Phaff namens H.M de Koningin een bezoek gebracht aan de koloniale reserve te Aalsmeer. De Prins, die gekleed was in den uniform van kapitein der grenadiers met de gouden tressen, verbonden aan de waardigheid van adjudant van H.M. de Koningin, arriveer de ongeveer kwart voor negen per auto op het bureau van den kantonnementscomman- dant, luitenant-kolonel Slagter. Deze ontving den hoogen bezoeker en stelde den Prins de officieren van zijn staf voor. Tot groote ver rassing van de wachtenden, begaf de Prins zich direct daarop weer naar buiten en ging te voet naar een nabijgelegen straat, waar Z.K.H. enkele afdeclingcn militairen inspec teerde. Hierop maakte de Prins een rond wandeling door het dorp. Tijdens deze wan deling inspecteerde hij alle militaire ver blijven. Om elf uur was de inspectie der verblijven geëindigd, waarop de Prins zich weer naar het bureau van den kantonne- rncntscommandant, dat met bloemen uit de kassen van Aalsmeer was getooid, begaf, om aldaar de koffie te gebruiken. Tegen half twaalf defileerden alle troepen voor Zijne Koninklijke Hoogheid, die kort daar op per auto in de richting Utrecht vertrok. WOENSDAG 15 NOVEMBER. 1939. Hilversum I, 1875 en 414.4 m. NCRV-uitzending. 6.30—7.00 Onderwijsfonds voor de Scheepvaart, 8.00 Berichten ANP. 8.05 Schriftlezing, meditatie. 8.20 Gramofoonmuziek. (9.309.45 Gelukwens sehen). 10.30 Morgendienst. 11.00 Gramofoonmuziek. 11.15 Cello en piano. 12.00 Berichten. 12.15 Orgelspel (Om 12.45 Berichten ANP). 1.00 Gramofoonmuziek. I.30 Ensemble „Consonanten" en gramofoon muziek. 2.25—2.55 Voor jeugdige postzegelverzame laars. 3.00 Vervolg concert. 3.40 Gramofoonmuziek. 4.00 Zang met pianobegeleiding en gramo foonmuziek. 4.45 Felicitaties. 5.00 Voor de jeugd. 5.45 Gramofoonmuziek. 6.00 Causerie: „Distributie-aangelegenheden'. 6.15 Gramofoonmuziek. 6.30 Taalles en technische causerie, 7.00 Berichten. n 7.15 Causerie: „De grondslagen der muziek". 7.45 Gramofoonmuziek. 8.00 Berichten ANP, herhaling SOS-berichten- 8.15 Toespraken, declamatie en het NCRV- klein-koor en -orkest. 10.00 Berichten ANP, actueel halfuur. 10.30 Vrouwenkoor en het NCRV-strijkorkest, II.05 Gramofoonmuziek, Ca. 11.5012.00 Schriftlezing. 7.30 Hilversum n. 301.5 m. VARA-uitzending. 10.0010.20 v.m. en —8.00 VPRO. 8.00 Berichten ANP, 8.10 Orgelspel. 8.45 Gramofoonmuziek. 9.30 Causerie: „Onze keuken". 10.00 Morgenwijding. 10.20 Voor arbeiders in de Continubedrijven» 11.30 Voor de vrouw. 12.00 Gramofoonmuziek. 12.15 VARA-orkest. 12.45 Berichten ANP, Gramofoonmuziek. I.001.45 VARA-orkest. 2.00 Handwerkcursus. 2.30 Groninger Orkestvereeniging (opn.T. 2.45 Gramofoonmuziek. 3.00 Residentie-orkest (opnj, 3.15 Voor de kinderen. 5.306.30 VARA-orkest. 6.35 Causerie over Palestina (met gr.pl- 7.00 VAR A-Kalender. 7.05 Felicitaties. 7.10 Koorzang. 7.30 Bijbelvertellingen. 8.00 Herhaling SOS-berichten. 8.03 Berichten ANP, VARA-Varia. 8.15 Gramofoonmuziek. 8.30 Het Rosian-orkest. 9.00 Radiotooneel. 9.30 De Ramblers. 10.00 VARA-orkest en soliste. 10.40 Medische vraagbaak. II.00 Berichten ANP. 11.10 Orgelspel en zang. 11.4012.00 Gramofoonmuziek,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 16