QP Zondag
weer autorijden
Stroom van excessen
houdt aan
Vergasser ontploft
Postvluchten op Indië
Nederland als een
belegerde veste
Opschorting ontslag van
dienstplichtigen
't Wilhelmus moet
geleerd
Dr* Co'ijn in Unilever N.V.
Oss niet vergeten
De publieke eerbaarheid
STeisf IRanK' 14 N0V' 'Sin^- U N0Vi
Rantsoenboekjes
voor verlofgangers
Lange turf brandde
lustig
Middenstandsexamens
te Schagen
Pefroleumvelden in
Venezuela branden
Aanvoer van benzine niet onbevredigend
Tweede Kamer
Graanschip aangekomen
Rede van Mussolini
verwacht
MEN ZIJ ECHTER ZUINIG!
De Regeeringspersdienst meldt:
De minister van Economische Zaken brengt ter algemeene ken
nis, dat de aanvoer van benzine in de laatste weken niet onbevredi
gend is geweest. De regeering meent daarom het risico te mogen aan
vaarden om den maatregel van het niet-rijden van motorrijtuigen op
Zon- en feestdagen met ingang van 19 November a.s. op te heffen.
Hierhij heeft tevens gewogen het feit, dat de voorbereiding van
do distributieregeling van benzine thans zoover is gevorderd, dat
deze regeling indien dit onverhoopt noodig mocht zijn op korten
termijn kan worden ingevoerd.
De minister doet een beroep op de automobilisten, zoo zuinig
mogelijk te rijden, daar. indien de voorraadpositie der benzine door
een te groot verbruik ongunstiger zou worden, opnieuw maatrege
len zouden moeten worden getroffen.
Zou alsdan tot distributie worden besloten, dan onderschatte
men niet de bezwaren van dezen maatregel, welke in de practijk
onvermijdelijk stroef werkt. Vandaar dat het aanbeveling verdient,
dat door vrijwillige medewerking der belanghebbenden het in wer
king treden eener distributie zoo lang mogelijk wordt uitgesteld.
„Vervanging van ouderen door
jongeren aan te bevelen".
Bij het afdeelingsonderzoek van dit wets
ontwerp verklaren enkele Tweede Kamer
leden de opschorting van het ontslag van
dienstplichtigen op principieeie gronden
verwerpelijk te achten.
De overige leden kunnen deze opvatting
niet deelen.
Echter meenen sommigen, dat in plaats
van een verlenging van den dienstplicht
voor ouderen hun vervanging door militair
iruikbaarder jongeren aan té gevelen ware.
Verlof.
Eenige andere leden zijn van oordeel, dat
het verleenen van verlof op ruimere schaal
te verkiezen ware boven een afiossingsme-
thode. Zij- vestigen er de aandacht op, dat
jonge miliciens vaak in moeilijker maat
schappelijke omstandigheden verkeeren dan
oudere.
Deze opmerkingeh geven weer andere
leden aanleiding er op te wijzen, dat het
wetsontwerp niet rechtstreeks betrekking
ïeeft op de gemobiliseerden en de moge
lijkheid tot vervanging van oudere dienst
plichtigen door jongere volkomen onaange-
last laat. Het ontwerp bepaalt alleen, dat
le minderen, die in 1939 40 jaar, en de on
derofficieren en officieren, die in dit jaar
45 jaar oud worden, niet definitief van hun
dienstplicht ontslagen worden, gelijk anders
iet geval geweest ware. Van deze personen
s althans voor zoover de minderen be-
reft echter niemand op dit oogenblik in
ieite onder de wapenen.
Sommige leden stellen nog de vraag of
uet geen aanbeveling zou verdienen, het ont
slag van de in het ontwerp genoemde cate-
goriën slechts voor één jaar op te schorten.
Zij merken op. dat, indien de mobilisatie
nog een jaar mocht duren, vóór 1 October
van het volgende jaar een overeenkomstige
beslissing zal moeten worden genomen ten
aanzien van hen. die in 1940 40 resp. 45
jaar oud worden.
Zou het ontslag van de in het ontwerp
bedoelden nu een jaar opgeschort worden,
lan kon het volgend jaar tegelijk met de
>eslissing over de volgende lichting ten aan-
'.ien van hen een nieuwe beslising genomen
.vorden.
Een circulaire van den minister
van Onderwijs.
Naar wij vernemen, heeft de minister van
Onderwijs den directeuren der Rijks HBS.
en de volgende circulaire toegezonden:
„Ik heb de eer U voor zooveel noodig
te verzoeken er voor zorg te dragen dat
het Wilhelmus bij de lessen voor de Neder-
landsche taal wordt gelezen én behandeld
en dat de leerlingen de belangrijkste stro-
phen van buiten leeren, een en ander als
afzonderlijk onderwerp van onderwijs."
Ongetwijfeld slaat deze maatregel in ver
band met de resultaten, die onlangs op een
H.B.S. bij oen onverwachte rSchfifteUjko,.-.OP-
gavö'van ons volkslied behaald werden en
waarvan wij nog een staaltje in ons blad
hebbe'h gepubliceerd. Zoo schreef een der
leerlingen:
„Den Prinses van Oranje
Blijf ik steeds onbezeerd.
De Koning van Heer Spanje,
Heb ik altijd geweerd."
Als adviseerend lid van den raad
van bestuur.
Naar ons wordt medegedeeld zijn met in
gang van gisteren de heeren Dr. H. Colijn,
Mr. Th. A. Fruin en Mr. K. P. van der Man-
dele tot adviseerende leden van den raad
van bestuur van Levers Brothers en Unile
ver N.V. benoemd. Genoemde heeren hebben
zich bereid verklaard hun benoeming als
zoodanig te aanvaarden.
De heer Arthur Hartog heeft, eveneens
met ingang van gisteren,'zijn functie van lid
van den raad van bestuur van Lever Bro
thers en Unilever N.V. neergelegd. De heer
Hartog wordt benoemd tot lid van den raad
van bestuur van Lever Brothers and Unile
ver Limited.
Straffe middelen tegen prijsstij
gingen aanbevolen.
De Tweede Kamer heeft gistermiddag een
aanvang gemaakt met de behandeling van
de begrootingen van Economische Zaken en
van het Landbouw-Crisisfonds voor 1940.
Niet minder dan twaalf sprekers hebben
hierbij het woord gevoerd, waarvan vier s.d.,
twee lib. en twee r.k.
De heer van Gelderen (s.d.) wijst op
de bestaande moeilijkheden, welke
anders zijn dan in 1914; we zijn als
een belegerde veste. De regeering ziet
de beteekenis der prijsstijgingen niet
voldoende in. Spr. bepleit straffe mid
delen ter bestrijding der prijsstijgin
gen; de prijzen dienen te worden ge
stabiliseerd, waarbij in de eerste
plaats gelet dient te worden op de
kosten voor levensonderhoud en de
huren.
De voorraad veevoer.
Evenals enkele andere sprekers oefent de
heer Van der Sluis (eveneens s.d.), eenige
critiek op de voorraadvorming van veevoeder
en wijst hij op het belang van een behoor
lijke opbrengst van landbouwproducten.
Een andere sociaal-democratische afgevaar
digde, de heer Hilgenga, kwam op voor de
belangen der landarbeiders.
Scheurplicht of niet?
Bijna alle sprekers uiten hun waardeering
voor het beleid en de wilskracht van minis
ter Steenberghe. Zoo ook de heer Ebels (v.d.)
die van oordeel is, dat onze agrarische pro
ductie ten opzichte van 1914 belangrijk is
versterkt. Hij waarschuwt voorzichtig te zijn
bij het ingrijpen in de landbouwprijzen.
Gelijk enkele andere sprekers acht
hij de verplichting lot het scheuren
van grasland gewenscht, doch de
meeste sprekers verklaarden zich
hier tegen.
Het C. H. lid de heer Bakker laat weinig
critiek hooren. De minister is de machtigste
man in Nederland; de voedselvoorziening is
aan hem, zegt spr., die voorts waarschuwt
tegen s.cheurpremies.
De staat als koopman.
De heeren Baas (a.r.) en van Kempen (lib.)
zijn van meening, dat de ordening niet al
te verstarrend mag werken. Het verstarde
bedrijfsleven heeft den staat als koopman
zien optreden en alleen bij diens gratie mag
men nog zaken doen.
•De r.k.- afgevaardigde de heer van dor
Weijden bepleit een toeslag op de prijzen
vgp op gescheiird grasland geteelde pro
ducten en een maximum rent$ voor land-
bouwcredieten, terwijl zijn partijgenoot
Groen van oordeel is, dat men voor den
tuinbouw verschuivingen in den teelt het
beste bereikt door teeltregelingen en niet
door steun.
Duitschland als voorbeeld.
i ff'
De heer Rost van Tonningen (n.s.b.) zegt
het met het gevoerde beleid in het geheel
niet eens te zijn en stelt Duitschland ten
voorbeeld.
De heer Bierema (lib.) waarschuwt er te
gen de zelfvoorziening in industrie en land
bouw te forceeren. Deze spreker is van oor
deel, dat men slechts in uitersten nood tot
de scheuring van grasland mag overgaan.
In de Rottcrdamsche haven is gistermor
gen het s.s. „Boschdijk" van de Holland
Amerika Lijn met een lading graan aange
komen. Ook de „Kota Inten" van den Roi-
terdamschen Lloyd, die Indische producten
aan boord heeft, liep binnen.
Op hervatting van het onderzoek
aangedrongen.
'In het voorloopig verslag der Tweede Ka
mer over de Justitiebegrooting lezen wij om.:
Verscheidene leden informeeren naar de
voornemens van den minister met betrek
king tot de afwikkeling van de zaak-Oss.
Eenige leden zijn nog steeds van oordeel
dat rechtsherstel dient plaats te vinden op
de wijze, zooals de nationaal-socialistische
beweging dat altijd heeft geëischt.
Verscheidene andere Jeden, die zich uit
drukkelijk van dit standpunt losmaken, ge
ven niettemin als hun oordeel te kennen,
dat het ook na het Kamervotum, dat tot
op zekere hoogte aan de marechaussee vol
doening schonk niet mogelijk zal zijn
deze zaak eenvoudig te laten rusten.
Deze leden meenen, dat hervatting van
het onderzoek in verschillende zaken noodig
is.
Van andere zijde wordt tegen deze
beschouwingen aangevoerd, dat mag.
worden betwijfeld of het nationale
belang er mee gediend zou worden,
wanneer de zaak-Oss, die tot heftige
debatten aanleiding pleegt te geven,
opnieuw in het centrum der belang
stelling werd geplaatst.
Bovendien zijn deze leden van meening,
dat de leden van het korps der Kon. Mare
chaussee, die bij deze zaak betrokken waren,
reeds voldoening hebben ontvangen in do
door de Kamer aanvaarde conclusie van de
meerderheid der commissie, waarin wordt
uitgesproken dat de feiten en omstandighe
den, welke den minister van Justitie hebben
geleid tot het nemen van den maatregel van
1 April 1938, dien maatregel niet rechtvaar-
d'gen.
„REGEERING TREEDT NIET
STRENG GENOEG OP".
Zeer vele Tweede Kamerleden zijn
van oordeel, dat krachtige handha
ving van het gezag waaronder
begrepen bescherming van alle
groepen der bevolking in den
tegenwoordigen tijd meer dan ooit
noodig is, zoo lezen wij in het zoo
juist verschenen verslag over de Ju
stitiebegrooting voor 1940.
Helaas zoo wordt betoogd zijn er vele symp
tomen, die op de noodzakelijkheid van zulk
een gezagshandhaving wijzen. Wel hebben
gevallen van eigen richting, ten einde
onwelgevallige voorstellingen of tentoonstel
lingen te voorkomen, zich in den laatsten
tijd niet rpeer voorgedaan, doch de overval
op een door 'n oodschen emigrant te Am
sterdam geëxploiteerden ijssalon was een
nieuw bewijs dat hier te lande groepen be
staan, die, indien zij niet met krachtige
hand in toom gehouden worden, hier tot
dusverre gelukkig onbekende en volkomen
ontoelaatbare methoden in den politieken
strijd zouden invoeren.
Daarnaast gaat de stroom van excessieve
uitingen voort. Bij voortduring wordt de
Nederlandsche jood Pen „volksvreemd" ele
ment genoemd. Noemt men Iipiu al Neder
lander, dan geschiedt dit bijna sleeds op
smalende wijze, met plaatsing van deze hoe
danigheid tusgchen aanhalingsteekens. Dit
schandelijk antisemietisme, zoo meent men,
moet met kracht onderdrukt worden.
Bescherming der openbare orde.
i'erscheidene leden achten met het oog op
dit alles spoedige afhandeling van het aan
hangige wetsontwerp tot bescherming van
de openbare orde urgent. Anderen, die be
scherming van de openbare orde waaron
der begrepen bescherming van groepen der
bevolking evenzeer noodzakelijk achten,
vestigen toch nog eens de aandacht op de
groote bezwaren, welke tegen dit ontwerp
bestaan en spraken als hun meening uit,
dat de openbare orde ook op andere wijze
nog beter en doeltreffender kan worden be
schermd.
Aan de handhaving van de be
staande bepalingen, zoo betoogen
deze laatste leden en anderen
sluiten zich hierbij aan ontbreekt
nog veel. Zij meenden, dat tegen de
talrijke excessen nog steeds niet
met voldoende gestrengheid wordt
opgetreden.
Het openbaar ministerie stelt in te wei
nig gevallen een strafvervolging in en
eischt indien het dit wel doet, dikwijls een
te lage straf. Ook de rechter ziet blij
kens de geringe straffen, meestal geldboe
ten den ernst van de feiten dikwijls nog
onvoldoende in.
Vele leden vestigen er de aandacht op,
dat sedert het intreden van den oorlogstoe
stand in het buitenland, een nieuwe catego
rie van uitlatingen bestrijding eischt. In
sommige publicaties wordt aan de regeering
n.l. volkomen ten onrechte verweten, dat
zij onze neutraliteit eenzijdig zou handha
ven en dat bij haar niet de ernstige wil
zou bestaan onze neutraliteit onder alle
omstandigheden te bandhaven. Bovendien
wordt gepoogd ons volk tegen een der oor
logsvoerende partijen op te zetten.
In verband met het voorgaande merkten
verscheidene leden nog op, dat de propa
ganda hier te lande vanwege den Fichte-
bund plotseling herleefd schijnt te zijn. Dit
noemen zij een bedenkelijk verschijnsel.
Houten werkplaats verbrand.
Geen persoonlijke ongelukken.
Gisteravond om kwart voor negen brak
brand uit in het perceel Gerard Doustraat
82, te Amsterdam waarin gevestigd is een
rijwielzaak met reparatie-inrichting van den
heer Nico Burgers.
De eigenaar stond in de werkplaats
die gelegen is in een houten uit
bouw achter het huis te soldeeren,
toen de vergasser, welke hij daar
bij gebruikte, plotseling uit elkaar
sprong. De brandende benzine vloog
in het rond, doch de man zelf zag
kans uit een deur, die van de
werkplaats naar den tuin leidt,
snel naar buiten te komen. De
vlammen sloegen op dat moment al
uit het houten bouwseltje en klom
men langs de houten waranda s
van het drie étages hooge huis naar
boven.
Alarm!
Burgers snelde- naar boven om zijn ge
zin, dat op de eerste étage woont, te
waarschuwen en stelde tevens de buren
van de derde étage op de hoogte, omdat de
vlammen snel langs het houtwérk omhoog
kwamen. De tweede étage was onbewoond.
Toen de brandweerwagen ter plaatse kwam,
liet de brandmeester, die het commando
had, onmiddellijk het alarm „middelbrand
geven, want het zijn in de Gerard Doustr.
oude huizen, die in dit meest ouderwetsche
gedeelte van „De Pijp" dich op elkaar ge
bouwd zijn en reeds sloegen de vonken bo
ven het dak uit, zoodat hel vuurschijnsel
ook van de straatzijde af zichtbaar was.
In een kwartier den brand
meester.
Van verschillende kanten kwam dan ook
versterking aanrukken en met vijf stralen
ging men de vlammen te lijf.
Het was wederom een staaltje van de ef
ficiency en doortastendheid, waarmede de
Amste'rdamsche brandweer werkt, dat in
deze moeilijke omgeving het nog geen kwar
tier duurde of men was den zoo gevaarlijk
schijnenden brand reeds meester. De vlam
men waren niet veel verder gekomen dan
het houtwerk van de waranda's aan de
achterzijde.
Het uitgebouwde werkplaatsje en de daar
aan gelegen achterkamer waren geheel uit
gebrand. De heer Burgers is slechts laag te
gen brand verzekerd.
Pleidooi voor uitbreiding der be
palingen van het Wetboek van
Strafrecht.
Verscheidene Tweede Kamerleden wijzen
in een nota over de Justitiebegrooting op de
noodzakelijkheid, dat de regeering met
kracht blijft optreden ter bescherming van
de publieke eerbaarheid. Zij meenen dat ver
dere uitbreiding van de bepalingen van het
Wetboek van Strafrecht ernstige overweging
verdient.
Van verschillende zijden wordt er de aan
dacht op gevestigd, dat in eerste instantie
tegenstrijdige vonnissen zijn gewezen inzake
overtreding van z.g. tippelverbod der ge
meente 's-Gravenhage. Bij een dezer vonnis
sen werd dit verbod n.l. onverbindend ver
klaard. Voor het geval de Hooge Raad, die
binnenkort in cassatie over deze kwestie zal
moeten oordeelen, tot dezelfde conclusie
mocht komen, zouden sommige leden den
minister willen verzoeken reeds thans te wil
len overwegen, of het geen aanbeveling ver
dient een artikel ter bestrijding van de
prostitutie in het Wetboek van Strafrecht
op te nemen.
Vertrek ran Aaakonut t,
Tc roereis) lMedan M N°V' 14 N0v.
Wielewaal i xapelS 14 Nov. (viex. 14 Nnv
(heenreis) I >uv.
De minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat uit nader aan te wijzen distri
butiebonnen vier soorten „rantsoenboekjes"
zullen worden samengesteld, welke genum
merd zijn I, II, III, IV.
Aan personeel van de Koninklijke Land
en Zeemacht waaraan verlof van vier tot
zestig dagen is verleend, zal. tegen inleve
ring van de „verlof-distributiekaarten" door
een distributiedienst worden verstrekt:
Rantsoenboekjes I, bij verlof van 4 t.m. 7
dagen.
Rantsoenboekjes II, bij verlof van 8 t.m. 14
dagen.
Rantsoenboekjes III. bij verlof van 15 t.m.
21 dagen.
Rantsoenboekjes IV bij verlof van 22 t.m.
30 dagen
Rantsoenboekjes IV en I bij verlof van 31
t.m. 37 dagen.
Rantsoenboekjes IV en II bij verlof van 38
t.m. 44 dagen.
Rantsoenboekjes IV en III bij verlof van
45 t.m. 51 dagen.
Twee rantsoenboekjes IV bij verlof van 52
t.m. 59 dagen.
Aan personeel van de Koninklijke Land
en Zeemacht, waaraan verlof van zestig
of meer dagen is verleend zal tegen inleve
ring van de verlof-distributiekaart de rijks
distributiekaart en zoo mogelijk de distri
butiestamkaart worden uitgereikt door den
distributiedienst van de gemeente, welke
laatstgenoemde kaarten heeft verstrekt.
Maar wat te vroeg...
Gistermiddag omstreeks een uur heeft een
uitslaande brand gewoed aan de Emmakade
te Leeuwarden, waarin gevestigd is de brand
stoffenhandel der firma H. J. Peletier.
Het vuur is door onbekende oorzaak ont
staan. Op het oogenblik dat dé brand uit
brak, was niemand in de loodsen aanwezig.
De brandweer van Leeuwarden, die door
voorbijgangers werd gealarmeerd, was spoe
dig ter plaatse. Inmiddels sloegen de vlam
men fel naar buiten. De brandweer bestreed
het vuur krachtig, doch doordat er in de
Op den tweeden en laatsten dag werd uit,
sluitend het normaal examen afgenomen
Er werden 31 candidaten geëxamineerd
waarvan er 23 slaagden, nl. de heeren r'
Drijver en P. Eijcken te Hoorn; Jan Gort!
zak te Julianadorp; C. V. Groot te Andijk
Josephus E. C. Kemma te Den Helder; j
Korenaar te Wijdenes; Leendert C. Kraan
te Den Helder: Arie Mantje en Johannes
Post te Den Burg (Texel); Marius J. peu
vers te Cockdorp (Texel); K. Middelbeek te
Benningbroek; Albert Molenaar te Scha.
gen; Albert A. van Meer te Den Helder;
Meurs te Opperdoes; M. Reek te Heiloo; Ja.
cob Rentenaar te Veenhuizen; Arie C. Slik.
ker, Cornelis W. Slikker en Willem Slikker
te Den Helder; Albert Smit te Lutjewinkel'
Simon Timmer te Oosterend (Texel); p
Volger ne C. Wormsbecher te Hoorn.
De examen-commissie bestond uit de hee.
ren W. D. Niestadt, Schagen, voorzitter; B
W. Lasschuit, Haarlem, vice-voorzitter; mr,
D. H. Buiskool, Hoorn, secretaris; rijksge-
committeerden waren de heeren mr. L. G,
van Dam te Haarlem en mr. L. F. Rome-
lingh te Bloemendaal.
Vermelden we nog, dat op den eersten
examendag de hoofdambtenaar van het De-
partement van Economische Zaken, de heer
De Vos en dt secretaris van het Burean
der examens, de heer Eggink, door hun aan
wezigheid van hun belangstelling blijk ga.
ven, terwijl gisteren de voorzitter van de
afdeeling Kleinbedrijf, der Kamer van Koop.
handel, de heer Ch. H. Th. Schmalz te
Schagen, de examens met een bezoek ver
eerde.
opslagplaatsen ook hoeveelheden lange turf
waren geborgen, duurde het eenige uren,
voordat het vuur geheel gedoofd was.
Eerst om vijf uur rukte de brandweer in.
Slechts de muren van het perceel stonden
nog overeind.
Antwoord op het manifest van de
Komintern?
Hoewel de bladen er geen enkel be
richt over bevatten en ook de Itali-
aansche radio niet heeft gewaar
schuwd, blijkt men te verwachten,
dat heden in den laten namiddag
Mussolini de bevolking van Rome zal
toespreken van het historische bal-
con van het Palazzo Venezia.
Het lijkt aannemelijk, schrijft de Italiaan-
sche correspondent van het Hsbl. dat Mus
solini een antwoord zal geven op het mani
fest van de Komintern, dat te Rome een
zeer slechten indruk heeft gemaakt.
Zooveel is zeker, dat indien Mussolini wer
kelijk spreken zal, zijn rede belangrijk zal
zijn. Men herinnert zich de woorden, welke
hij onlangs uitte tegen de leiders van het
fascisme van Bologna: Wanneer ik op het
balcon van het Palazzo Venezia zal verschij
nen om de bevolking toe te spreken, dan
zal dat zijn, om belangrijke beslissingen me
de te deelen.
Olielaag op het meer van Maracaibo
vat vlam.
EENIGE HONDERDEN DOODEN.
Tengevolge van een brand op de pe-
troleumvelden t>e Lagunilla aan het
Maracaibo-meer in Venezuela, zijn
volgens U. P. eenige honderden perso
nen gedood en worden zeer velen
vermist. Reeds staat van 300 k 500
personen vast, dat zij zijn omgeko
men. Twee duizend huizen werden
door het vuur vernield.
Tweehonderd personen verloren het leven,
doordat een lichter op het meer omsloeg-
Ooggetuigen vertelden hoe vele slachtoffers,
die opgesloten zaten in houten huizen, di
gedeeltelijk over het water waren gebouw
genoodzaakt waren in het meer, dat Sew'°^.,
lijk met een dikke laag petroleum is bedeK
te springen. Deze petroleum had eveneen
vlam gevat.
Aangenomen wordt, dat onder de s'ac .[L
fers geen buitenlanders zijn, omdat Lagunt
hoofdzakelijk werd bewoond door eenv0,U:n
ge arbeiders, die zich hadden gevestig1d
loodsen, waarvoor zij noch huur, noch bel
ting behoefden te betalen. s
Door het verbranden van een brug
het niet mogelijk, het dorp op de gen
wijze te verlaten, zoodat 2000 personen
dn vlammen waren overgeleverd.
liet Koninklijke Petroleurn/Shell-concei
o.a. te Maracaibo werkzaam. Uit het te'®j
gram blijkt echter niet, aldus het HdlHa.,^
_Mhet Hdbld., Q/t
de brand in een van de bedrijven van
concern heeft gewoed.
