dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier „Simon Bolivar" mijn geloopen Praag in staat van beleg Nog meer schepen in de Noordzee vergaan Italië niet achter onze onschendbaarheid op een Nog 135 opvarenden vermist Schippersgezin van 5 personen omgekomen Op een Duitsche of Engelsche mijn? EERBERICHT Nog honderd vijf en dertig passagiers en leden der beman ning van de Nederlandsche passagiersboot „Simon Bolivar", van de K.N.S.M., die Zaterdagmorgen op de uitvaart nabij Engeiands Oostkust op een mijn is geloopen, zijn vermist. Tot nog toe zijn tweehonderd vijf en zestig geredden in En geland aan land gebracht. Storm over Antwerpen Dit nummer bevat 8 pagina's Het standrecht afgekondigd HE LDERSCHE COURANT KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER Tnnv^v, Li;hR' TELEFOON 50 (2 LIJNEN) MAANDAG 20 NOVEMBER 1939 67e JAARG. No. 8778 Op de lijst der geredden vinden wij o.a. genoemd de heer De Haan uit Den Helder en de heer en mevrouw K. de Jong uit Alk maar. Naar wij vernemen, bevonden zich aan boord van de „Simon Bolivar" een en zeven tig employé's en h in gezinsleden van de Ba- taafsche Petroleummaatschappij. Voor zoover in den loop van gisteren bekend is geworden, zijn daarvan meer dan veertig personen ge red. Tot de geredden zouden o.a. behooren de eerste officier, de hoofdmachinist, de twee de stuurman en de tweede pursu. De ge zagvoerder is omgekomen. GETORPEDEERD? Uit Londen wordt vernomen, dat onder de opvarenden vele zijn die meenen dat het schip niet op een mijn is geloopen, maar is getorpe deerd. Officieren hebben echter aan den Nederlandschen gezant ver klaard, dat het schip aan stuur- en bakboordzijde werd getroffen, het geen weer de veronderstelling doet opkomen, dat de schade door mij nen is veroorzaakt. Men gelooft dat het mijnenveld in den loop van den nacht was gelegd. Een prachtig schip. De „Simon Bolivar" is gezonken zonder dat iets van de lading geborgen kon worden. Het schip, dat 8000 ton meet, is in 1927 te Rotterdam voor rekening van de K.N.S.M. gebouwd. Aan boord bevond zich o.a. de kunstcollec tie van den vroegeren Duitschen metaalfa brikant Goeritz, wiens groote verzameling kustvoorwerpen en kunstnijverheidsproduc- ten uit de Wiener Werkstaetten voor zijn vertrek naar Chili gedurende veertien dagen in het begin van deze maand geëxposeerd was in het stedelijk museum te Amsterdam. De ,,Simon Bolivar" is te Rotterdam bij de Rotterdamsche Droogdok Mij. gebouwd en maakte op Zaterdag 5 Maart 1927 zijn offi- cieelen proeftocht. Het schip was bestemd voor het vervoer van passagiers en lading van Amsterdam naar West-Indië en terug. De afmetingen waren als volgt: lengte tus- schen de loodlijnen 410 voet, breedte buiten kant spanten 58 voet 10 duim en holte tot het D-dek 39 voet 6 duim. Het had een wa terverplaatsing van 13.900 tons en een draag vermogen van 8250 tons. De voortstuwingswerktuigen bestonden uit een stoommachine van 5000 I. P. K. Behalve het zeer ruime laadvermogen was het schip Ingericht voor het vervoer van 152 le, 54 2e en 32 3e klas passagiers. He totaal aantal der opvarenden, inclusief de bemanning, be droeg zoodoende in gewone omstandigheden 375 personen. De inrichting van het schip was zeer mo dern. Een goed en nog lang niet verouderd passagiersschip van de Nederlandsche koop vaardijvloot is te loor gegaan; n schip, dat tien jaar lang de vaderlandsche driekleur met eere over den Atlantischen Oceaan heeft gedragen. Tragische momenten. Hartroerende tafereelen hebben zich afge speeld op de kade van Harwich, waar de Britsche ambulance-auto's wachtten. Onder de gewonden was een kindje van elf maan den, dat schreiend om zijn moeder riep. Maar moeder was verdronken... Het bleek al gauw dat reddingspogingen zeer moeilijk zouden zijn. Het schip was na melijk direct na do ontploffing omgeheld en zonk in zeer korten tijd. Vele menschen liepen naar buiten uit hun hutten en verdwenen met het snel zinkende schip in den maalstroom. Bovendien was de zee zeer ruw. Een hofmeester van de Simon Bolivar had een onderhoud met den verslaggever van het Hsb. Onmiddellijk na de ontploffing, vertel de de man werdenal onze reddingbooten ge streken. Zij werden volgepropt met alle pas sagiers, die er maar in plaats konden ne men. „Sommige menschen waren nauweiijRs aangekleed; anderen waren in pyama. t rou wen droegen babies in de armeru „Op het oogenblik, dat de sloepen zee zouden kiezen, hoorden wij een nieuwe ex plosie. Wij kregen den indruk, dat een twee de mijn ons getroffen had. Anderen sprongen met de weinige kleeren aan, zooals zij uit hun hut ten kwamen, in het water en pro beerden naar de kust te zwemmen, maar er was een geweldige golf slag en het was onmogelijk de kust te bereiken. Een groot aantal dei- passagiers, waaronder een aantal vrouwen, die eveneens van boord waren gesprongen, om zwemmende te trachten de kust te bereiken, en bovendien ecnige leden van de be manning, vonden slechts eenige oogenblikken, nadat de ramp was geschied, den dood in de golven. Een dame vertelde nog: „Ik was in de rookkamer, toen een ge weldig gekraak aan alle kanten losbrak. Et was een geweldige paniek aan boord en niemand wist precies wat te doen. Een klein meisje, dat toevallig in de buurt van haar vader was, klom angstig op haar vaders arm en schreeuwde: „Vlug, vader, wees er vlug bij, wees voorzichtig, een onderzeeër!" Het gebeurde nog een raadsel. Dat het ongeluk onder Harwich is ge beurd, is niet zoo vreemd als het lijkt. De gebruikelijke route van IJmuiden naar het Engelseh Kanaal is n.1. niet bevaarbaar. Alle scheepvaart, zoowel van het Noorden als van het Zuiden wordt voor het meerendeel tusschen de Engelsche kust en de Goodwin Sands doorgeleid. Van de gevaarlijke gebieden worden kaartjes verstrekt aan zeevarendon. Ook de kapitein van de „Simon Bolivar" heeft na tuurlijk nauwkeurig geweten welke gebie den hij heeft moeten vermijden. Dat hij dit inderdaad heeft gedaan, blijkt uit het feit, dat hij dichtbij Harwich is gepasseerd. Hoe en waar het ongeluk is gebeurd, is dan ook voorloopig niet duidelijk. BRITSCH, ZWEEDSCH EN ITALIAANSCH SCHIP OP MIJNEN GELOOPEN EN GEZONKEN. In de afgeloopen dagen zijn, behalve de „Simon Bolivar", nog enkele an dere schepen, naar den bodem der zeeën verdwenen Zoo is in den nacht van Zaterdag een Letsch vrachtschip, dat ter reede van Zeebrugge voor an ker lag, in aanraking gekomen met een mijn en binnen eenige minuten gezonken. Tengevolge van de ontploffing werd een matroos gedood. De zestien an dere leden van de bemanning werden gered. Een officieel Britsch communiqué maakt voorts bekend, dat nog drie schepen gezonken zijn na op Duit- sche mijnen te zijn geloopen. Het zijn de Borjesson, een 1586 ton Zweedsch schip, de Blackhill, een 2492 ton me tend Britsch schip en de Grazia, een 5857 ton metend Italiaansch schip. Zij zijn gezonken eveneens buiten de Engelsche oostkust, naar Engelsche berichten melden, op Duitsche mij nen geloopen. Van de 13 overlevenden van de Borjesson, die gisteravond in een haven aan de oost kust aan land gebracht werden, waren er 8 gewond. Men gelooft, dat van dit schip 6 personen omgekomen zijn. Van de bemanning der Blackhill zijn gis teren 2*2 leden op de Engelsche kust aan land gebracht. Bij de ramp van de Grazia zijn vijf dooden te betreuren. Madrid en Rome ondersteun den slechts het aanbod van goede diensten. In ons nummer van Zaterdag jl. maakten wij reeds melding van geruchten luidende, dat Italië en Spanje tezamen aan Berlijn hadden te kennen gegeven, dat zij een aan tasten van ons grondgebied en dat van Bel gië ten zeerste zouden betreuren. Inmiddels zijn uit Belgische bron berich ten binnen gekomen, die deze stap zouden bevestigen. Een vertrouwelijke uitlating van Minister Spaak in de Kamercommissie voor buitenlandsche zaken, schijnt door een in discretie van een der leden, ter kennis van Havas te zijn gekomen, en daar gezagheb bende Spaansche kringen desgevraagd de Noordwester raast over Nederland Verschillende schepen gezonken of lekgeslagen. GROOTE STAGNATIE IN HET TREINVERKEER. De storm, die gisteren over ons land raas de, heeft helaas ernstige ongelukken veroor zaakt. Onder Wemeldinge in Zeeland is het Belgische rijnschip Philligone, met een la ding -betonijzer op weg naar Andel gezonken De vijf opvarenden, schipper de Roeck, zijn vrouw, twee kinderen en een knecht zijn verdronken. De kapitein van de sleepboot Silani, welke boot reddingspogingen ondernam, is gewond geraakt. Op den Rijn nabij Lobith is een schipper door een losgeslagen luik getroffen en gedood. Nabij Vlissingen is een 177 tons motorschip omhoog gevaren en lekgeslagen. De bemanning kon het schip verlaten. Het bergingsvaartuig „Bruinvisch" is uit Hansweert naar Vlissingen vertrokken ten einde het schip te lichten en daarna te trachten het vlot te sleepen. Op de Schelde zijn twee visschersbooteri op drift geraakt. Tragisch ongeval op de Maas. Gistermorgen is op de rivier de Maas een tragisch ongeluk gebeurd. Dc rijnaak Schreckhorn, van een Zwitschersche maat schappij, die op weg was van Born (L.) naar Duitschland met een lading eierkolen aan boord, is plotseling omgeslagen, doordal de deklast van het sleepschip aan het ver schuiven geraakte. De twee personen, die zich aan boord bevonden, de 38-jarige schip per II. van Look uit Antwerpen en zijn knecht II. de Gelder uit Lekkerkerke, spron gen van boord. De schipper was echter de zwemkunst niet meester en verdween in de diepte. De knecht wist zich te redden met behulp van een boei en is door omwonen- den opgenomen. VISSCHERSSCHUIT IN NOOD OP HET IJSSELMEER. Bij de Mirdumerhoek is gisteroch tend tegen negen uur de visschers- schuit Lemmer 102 met aan boord de schipper H. Visser en diens broer door storm overvallen. De zeilen werden stukgeslagen, en de schuit kwam hulpeloos rond te drij ven. De opvarenden heschen de nood vlag, doch deze werd eerst om streeks half twaalf aan land opge- merkt. Direct voer de reddingboot Hilda van de Noord- Zuid-Holland- sche redding maatschappij (schipper J. Kolk) uit. Men slaagde erin een verbinding tot stand te brengen met het in nood verkeerende schip, en tegen 2 uur keerde het transport te Lemmer terug. Stagnatie in het treinverkeer. De zw-are Noordwesterstorm heeft ook be langrijke vertraging gebracht in den trei nenloop Eerst geraakte een voedingsdraad van de elctrische bovenleiding in de buurt van Delft onklaar, zoodat de treinen tusschen Dordrecht en Amsterdam met groote vertra ging de hoofdstad bereikten. Toen dit euvel was hersteld, deed zich eenzelfde storing voor in Amsterdam. Het gevolg was, dat het verkeer tusschen Amsterdam en Haar lem in beide richtingen stil lag. Reizigers uit de richting Den Haag moesten op het station in Haarlem overstappen in Diesel rijtuigen. Deze treinstellen werden ook in Amsterdam ingelegd en onderhielden den mededeeling noch bevestigden, noch ont kenden, meende men. dat de geruchten niet van eiken grond ontbloot waren. Uit Rome kwam echter heden nacht de positieve mededeeling, dat Italië niet aan de Duitsche regee ring heeft medegedeeld, belang te hebben bij een eerbiediging van de territoriale onschendbaarheid van Nederland en België. Hoewel geen positieve bevestiging is te verkrijgen, mag worden aangenomen dat zoowel Rome als Madrid afzonderlijkmaar in gemeen overleg, iiet aanbod van goede dien sten door de Nederlandsche en Belgische monarchen, zoowel te Berlijn als te Parijs en Londen hebben gesteund. Hierdoor zijn waarschijnlijk de geruch ten over een veel verder gaande stap in omloop gekomen. DE RAMP VAN DE „SIMON BOLIVAR". WEDERZIJDSCHE BESCHUL. DIGINGEN. Natuurlijk vormt de vraag welke der oor logvoerende partijen de mijn heeft gelegd, die de Simon Bolivar deed vergaan, het voornaamste onderwerp van commentaar in de Duitsche en Engelsche bladen. Ofschoon het bijna onmogelijk is positief te verzekeren of de mijn Duitsch dan wel Britsch was, zijn de wederzijdsche beschul digingen niet van de lucht. Zoo schrijven „Der Montag" en „Der Montagspost" in vette koppen „Nederlandsche passagiersschip loopt op Britsche mijn". Zaterdagavond had ech ter in een comuniqué, dat in de Duitsche pers „als ongemeen scherp" wordt gekwa lificeerd. de Britsche admiraliteit reeds ver klaard. dat de „Simon Bolivar" zonder twij fel op een Duitsche mijn was geloopen. Reuter voegt hieraan toe, dat er geen Britsche mijnen in de buurt waren en dat overeenkomstig het internationale recht alle Britsche mijnen zóó gemaakt zijn, dat zij onschadelijk worden, wanneer zij van haar ligplaatsen losslaan. Er werd nog aan toe gevoegd dat dit niet van alle Duitsche mij nen waar is. De Duitsche duikbooten", al dus het Britsche nieuwsagentschap, „maken er een gewoonte van, mijnenvelden te leg gen in de vaarwateren, welke door de koop vaardijschepen gebruikt worden aan de Westelijke zijde van de I^Ioordzee'. Als bewijs voor het onwettig leggen van mijnen door Duitschland in deze vaarwateren wordt het feit genoemd, dat aan de Britsche Oostkust vele Duitsche mijnen zijn aangespoeld. Gezaghebbende Duitsche kringen betitelen deze bewering als „een echte propaganda- leugen". De Duitsche admiraliteit heeft een onderzoek ingesteld, waarbij kon worden vastgesteld, dat de „Simon Bolivar" gezon ken is op een punt, waar geen Duitsche mijnenvelden bestaan. Voorts wordt volgens United Press verklaard, dat Duitsche ma rine-experts dc drijfrichting hebben kunnen vaststellen van mijnen die uit de mijnenvel den losslaan. Daardoor kon opnieuw bewe zen worden, dat het onmogelijk is, dat een Duitsche mijn afgedreven is naar de plaats waar de „Simon Bolivar" gezonken is. Het woelige Scheldewater brengt veel ongerief. In Antwerpen heeft het zwaar gestormd. De Schelde was bijzonder woelig en de vrees bestond, 'dat het water de kaden zou overstroomen. Ook in de verschillende ha vens was de toestand bijzonder hachelijk. Schepen, graanelevators, pontons en drij vende kranen braken van de kabels los en sloegen op drift. Zij zijn later alle weer vast gelegd. Twee sleepbooten zijn gezonken. In de stad zelf heeft de storm belangrijke schade aangericht. dienst. Tot Haarlem liepen de gewone elee trische treinen. De krachtige pogingen van het spoorwegpersoneel om den dienst nor maal te laten functionneeren, konden toch niet verhinderen, dat vele treinen met bijna een uur vertraging in de hoofdstad aan kwamen. Schepen op drift in de Amster- damsche haven. In de Amsterdamsche haven zijn eenige groote schepen door knappen der trossen op drift geraakt. Het havenpersoneel wist in. bijna alle ge vallen erger te voorkomen. Echter is een kleine olieboot de „Gulf 22", die aan wal lag voor de Gulfolie-opslagplaats aan den Zeeburgerdijk, met kracht óp den Zuidelij ken wal geduwd, die beschoeid is met een steenen taluud. Door het herhaalde stooten onder den druk van den storm is het scheepje lek ge- stooten en gezonken. Het ligt nog gedeelte lijk boven water. DE BILT SEINTt Verwachting: Zwaar bewolkt met opklaringen, enkele regenbuien, iets kouder, meest matige Noordelijke tot Westelijke wind. D.N.B. meldt dat de regeering van het protectoraat het standrecht heeft afgekondigd over de districten Groot-Praag, Praag-Land, Kladno, Beraun en Horchowitz. Deze maatregel geldt niet voor Duitsche staatsburgers. Wegens een gewelddadigen over val op een Duitscher werden gis teren drie Tsjechen doodgeschoten, onder wie twee politiebeambten. DUITSCHLAND IJVERT VOOR EEN TSJECHISCHE NAZI-REGEERING. Havas verneemt van de Oostenrijksche grens, dat von Neurath en Frank sinds eenigen tijd besprekingen voeren met ver schillende -fascistische Tsjechische groepen, om te komen tot de vorming van een nieu we regeering in het protectoraat. De Duit sche autoriteiten treden systematisch op te gen de Tsjechische studenten. Zaterdagmor gen heeft de S.S. een inval gedaan in twee colleges en de studenten onder bedreiging met revolvers weggevoerd. Alle gearresteer de studenten zouden worden overgebracht naar het concentratiekamp Buchenwalde bij Weimar. Voorts voeren de Duitschers een zuiveringsactie onder de sokols. Het totale aantal gearresteerden wordt geschat op ongev. 50000 Tot hen zou ook behooren gene raal Nejtek. De Duitschers hebben nieuwe onderdruk kingsmaatregelen aangekondigd, teneinde „elk gevaar van onrust in het protectoraat weg te nemen". Sedert de sluiting der uni versiteit worden de Duitsche regeeringsge- bouwen bewaakt. Gemotoriseerde afdeelin- gen S.S. met gèvechtswagens rijden door de straten van Praag. VERZET IS ZINNELOOS, ZEGT HACHA. President Hacha heeft een radiotoespraak tot het Tsjechische volk gehouden. Hij zei- de, dat zich de laatste dagen gebeurtenis sen hebben voorgedaan, die 'den op 16 Maart door den Führer verleenden status zeer ernstig in gevaar brengen. Het Tsjechische volk, aldus Hacha, dat door een voorbeel dige houding sedert het uitbreken van den oorlog getoond heeft zijn positie te midden van de gebeurtenissen van wereldbeteekenis ten volle te begrijpen, heeft zich helaas door_ kleine groepen van onverantwoordelij ke heden laten verleiden tot daden, die zeer betreurenswaardig zijn. Die verblinde elementen staan onder den invloed van de vijandelijke propaganda en de ophitsing der emigranten, wier inmenging in Tsjechische aangelegenheden principieel moet worden afgewezen. Het Tsjechische volk is opgenomen in de levensruimte van het Duitsche volk en moet begrijpen, wat daaruit voortvloeit Het spreekt vanzelf, dat het Duitsche volk, dat m oorlog is, met alle energie de voorwaar- oen voor zijn overwinning moet scheppen. Het beschikt over de daartoe noodige machtsmiddelen. Het gebied van het Tsje chische volk is voor de verschrikking van een oorlog gespaard gebleven. Uit de ver woestende .gevolgen van zulk een oorlog beeft men na de nederlaag van Polen lee- nng- kunnen trekken. Het Tsjechische volk met, zooals in het oude Oostenrijk ge- vrnJa6' m den Mrijd gevoerd. Het kan zijn vreedzamen arbeid voortzetten -en bevindt zich veeleer in menig opzicht in een betere positie dan neutrale volken. Hacha maande de bevolking aan zich van alle ordeverstoring te onthouden. Ieder ver zet tegen de openbare macht en ieder ver grijp tegen de in het protectoraat bestaan de orde zouden groote nadeelen voor den individu en voor het geheele volk tot ge volg kunnen hebben. Het zou zinneloos zijn nieuwe slachtoffers te maken. De be volking moet zich niet laten misleiden

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1