PLANTENSAP?
Wij lazen voor U
Hoe snel stroomt
"Zenuwpij"
Gestoorde hoogmis
in de St* Pieter
Kindje lag met bevroren
voetjes io bed
Voetbalwedstrijd is een
openbare vermakelijkheid
De officieren loopen nog los
Bij een aardappel van 200 gram een
halve meter per uur
Maastricht noodlijdend
482e STAATSLOTERIJ
WATERTRANSPORT IN TROPISCHE
SLINGERPLANTEN GESCHIEDT MET
50—150 METER PER UUR.
De bekende botanicus prof. dr.
Bruno Huber van de boschbouw-
hoogeschool te Tharandt, heeft voor
de Utrechtsche studenten en biolo
gen gesproken over de sapbewegin-
gen in planten.
De JjQom haalt zijn voedsel uit twee rij
ken; uit den grond met zijn wortels,
n.1. in water opgeloste zouten, die naar bo
ven moeten worden vervoerd, terwijl hij uit
de lucht koolzuur haalt en dat in het licht
met het uit den grond gehaalde water ver
bindt tot koolhydraten. De opstijgende sap
stroom heeft zijn tegenhanger in een neer
dalenden stroom van oplossingen die in
het blad zijn bereid en naar den wortel
worden gevoerd en naar al die plaatsen,
waar groei plaats vindt. Deze stroom wedt
ook wel assimilatie-stroom genoemd.
V/ATERTRANSPORT IN DE
HOUTVATEN.
In 1924 was men nog van meening, dat
de sapstroom niet physisch zou zijn te be
naderen. Dit was voor spr. de aansporing,
om het tóch te probeeren. Hij gaf een
overzicht van den bouw van het hout en
in het bijzonder van de watervaten en hun
eigenaardigheden bij do verschillende
boomsoorten, en herinnerde aan de proef
van Malpighi, die na een ringvormige in
snijding gemaakt te hebben in den bast,
zag, dat de top van den boom niet verwelk
te, wat tot de conclusie leidde, dat het wa
tertransport in de houtvaten plaats
vindt. Deze houtvaten zijn dóórloopende
buizen, dit in tegenstelling met wat men
elders in de plant vindt. Alleen bij pijn-
boomen loopen de buizen niet door.
DE SNELHEID VAN DEN
WATERSTROOM.
Men heeft getracht de snelheid van
den waterstroom te bepalen door
kleurstoffen aan het water toe te
voegen. Een fraaiere methode ech
ter is het meten van den stroom
met behulp van een thermosele-
ment, waarvan de uiteinden op be
paalde afstanden in den stroom,
worden gestoken. De kromme lijn,
die ontstaat, als men een beperkt
gedeelte van den stam verwarmt,
geeft uitsluitsel omtrent den stroom
en zijn snelheid en omvangrijkheid.
Men kon uit dezen proef opmaken, dat
bij een denneboom de watergeleiding naar
boven gemakkelijker wordt, al vloeit het
water daar langzamer; het zal de bladeren
dan toch kunnen bereiken. De hoofdstam
heeft evenwel de voorkeur tegenover de zij
takken.
Eén gram blad transpireert ïn den
middag zijn eigen gewicht per uur.
Uit de thermo-elementmetingen
blijkt, dat lianen (slingerplanten in
tropische wouden) een sapstroom
bezitten, die een transport van 501
150 meter per uur mogelijk ma
ken; bij kruiden kan deze stroom
per uur 50 meter doorloopen, bij
naaldboomen bedraagt de snelheid
niet meer dan 0.50 tot 2 meter per
uur.
De berk maakt een uitzondering op het
gewone type; daar gaat de stroom in de
takken sneller dan in den stam.
HOE WORDT HET TRANSPORT
VERKLAARD?
Men kan ook den worteldruk meten
en komt dan tot het resultaat, dat
deze een osmotische druk van 10
tot 30 atmosferen kan bedragen en
dat men aan deze krachten genoeg
heeft, om het transport te verkla
ren. Ook de zuigkracht van het
blad is aanmerkelijk en er bestaat
een dusdanige samenhang in de
vaten, dat het gevaar van breken
van de waterzuil niet behoeft te
worden gevreesd.
NU VAN BOVEN NAAR BENEDEN
Vervolgens behandelde spr., aldus het
Hsb., den stroom van de voedende bestand-
deelen uit de bladeren naar beneden. De
opgeloste suikers worden via de sclrors
naar beneden getransporteerd.
Het transport gaat door de zeefvaten. De
laag zeefvaten is véél dunner dan de hout
vaten en na een jaar te zijn gebruikt
schrompelen zij ineen en worden zij ver
vangen door nieuwe.
Spr. berekent, dat voor een aardap
pel van twee honderd gram een
sapstroom van 50 cm. per uur noo-
dig is gedurende de geheele vegeta
tieperiode.
BLADLUIZEN HELPEN DEN
GELEERDE.
Dat het werkelijk de zééfvaten zijn, die
dit bewerkstelligen, wordt ook bewezen
door de proeven die bladluizen en mineor-
motten bij de planten doen, om suiker
machtig te worden. Wordt een zeefvat
aangestoken, dan stuwt n.1. het vocht naar
buiten, in andere gevallen gaat de stroom
gewoon verder.
De wijze waarop het transport van den
voedselstroom van boven naar beneden
plaats heeft, is echter nog met een geheim
zinnig waas omhuld.
Rijksbijdrage ad f 23SJ93 geraamd
De speciale economische moeilijkheden
van de voor een groot deel uit arbeiders
bestaande bevolking van Maastricht en de
bijzondere ongunstige resultaten van de
financieele verhouding tusschen rijk en ge
meente hel?bcn sterken weerslag gevonden
op de gemeentebegrooting 1940 van die ge
meente, welke thans door B. en W. den
Baad is aangeboden. Reeds sedert 1937
moest een beroep worden gedaan op een
bijzondere uitkeering uit het werkeloosheids-
subsidiefonds. Dit jaar zal men ook gedwon
gen zijn een uitkeering te vragen ais rijks
bijdrage ingevolge de wet van 22 December
1933 tot steun aan noodlijdende gemeenten.
Maastricht wordt hiermede dus noodlij
dend. Uitgetrokken werd als noodige rijks
bijdrage een bedrag van 238.495 gulden.
Een boom is een wonder.
Vallende stukken pleisterwerk
brengen veel consternatie te
weeg.
NOODWEER IN DEN BOSCH.
In Den Bosch heeft de Noordwester storm
groote schade aangericht. Tal van sclioor-
steenen moesten het ontgelden. Van ver
schillende winkels werden de spiegelruiten
verbrijzeld. Dakgooten en pannen kwamen
in massa omlaag. In twee kerken deden
zich instortingen voor.
Zoo stortte tijdens de hoogmis in
de kerk van St. Pieter een zwaar
stuk pleisterwerk van het plafond
omlaag en sloeg met een "harden
klap in de linkerbeuk tegen den
grond. Begrijpelijkerwijs verwekte
dit onverwacht gebeuren groote con
sternatie. Het pleisterwerk kwam
gelukkig terecht op een plaats,
waar zich niemand bevond, zoodat
persoonlijke ongelukken niet voor
kwamen.
In de St. Leonarduskerk deed zich merk
waardigerwijze een ZQ.lfde ongeval voor.
Ook daar kwam tijdens den hoogmis een
gedeelte van het gewelf naar beneden en
viel met groot geraas op eenige banken in
het middenschip. Doch ook hier werd nie
mand getroffen. Deze kerk heeft het ook
in ander opzicht zwaar te verduren gehad.
Een vijfhonderdtal leien werd van het dak
gerukt en overal heen geslingerd. Ook de
haan van den toren werd omlaag gesmakt.
OOK IN DE PROVINCIE
VEEL SCHADE.
De storm, die over een groot deel van
Brabant heeft gewoed, heeft ook in het
dorp Haarsteeg verwoestingen aangericht.
Van talrijke huizen werden de pannen af
gerukt, vele vruchtboomcn werden ontwor
teld.
Op den Keiweg waaide, tengevolge van
een hevigen windstoot, de geheele achter
gevel van het huis van den heer J. van O.,
in. Toevalligerwijs was er in dit deel van
het huis niemand aanwezig, zoodat er
geen ongelukken voorkwamen.
In St, Michielsgestel waaide een twintig
meter lange tuinmuur over de geheele
lengte om.
De buitenpolder achter Waalwijk en Be
sooien staat thans blank. Een en ander
brengt voor de landbouwers veel last mede.
Moeder liet het in de kou on-
0 verzorgd achter.
HOOGERE STRAF GEVORDERD.
De wijze, waarop de 22-jarige N. van
der B., uit Krimpen aan de Lek, thans wo
nende te Rotterdam, ,haar nog geen twee
jarig dochtertje verwaasloosd had, deed
een vermoeden rijzen, dat zij zich van het
kind wilde ontdoen, zoo zeide de advocaat-
generaal bij het Haagschc gerechtshof, voor
welk college de jonge moeder gisteren te
recht moest staan, wegens het hulpeloos
achterlaten van haar kindje.
In de periode van strenge vorst
van het vorig jaar December had
zij het kindje op een onverwarmdèn
zolder in een bedje laten liggen met
als dekking slechts een oud deken
tje en eenige vuile kleeren. Zij zelf
was het huis uitgegaan en had de
kleine, die nog niet zindelijk was,
achttien uur alleen gelaten. De poli
tie was later gekomen en had het
kindje meegenomen naar het zie
kenhuis te Rotterdam, waar hleek,
dat haar beide voetjes bevroren wa
ren. Ze waren blauw en gezwollen
en de teentjes waren al b'ijna
zwart.
De ouders zijn thans uit de ouderlijke
macht ontzet. Te arm om het kindje te
verzorgen, zoo bleek uit het verhoor ter
terechtzitting, waren zij allerminst, want
de man hield er o.a, een motorfiets op na.
De rechtbank te Rotterdam heeft dë vrouw
een gevangenisstraf van zes maanden,
waarvan vier voorwaardelijk opgelegd,
en spierpijn kunnen tot een
kwelling worden. Neem in
zoo'n geval een "AKKERTJE"
en de pijn valt van U af I
'fljKKEfffléS
doch de advocaat-generaal vond deze straf
voor dit geval te laag, Hij vorderde ver
hooging tot een gevangenisstraf van negen
maanden, waarvan vijf maanden voorwaar
delijk.
De moeder handelde in wan-
hoopsstemming.
De verdediger deelde een en ander over
de omstandigheden mee, waaronder de
moeder er toe gekomen is, haar kind te
verwaarloozen. Het huwelijk was ongeluk
kig. De man ging dikwijls uit en verkwist
te veel geld. Op Oudejaarsavond, toen zij
het kind alleen liet, was haar man wegge
gaan en zij wilde hem achterna. Zij was
in een wanhoopsstemming, waarin gij niet
meer goed wist, wat ze deed. Bovendien is
het een vrouw, wie eik moeder-instinct
vreemd is. Dat is erg, maar daar kan zij
niets aan doen. De man en de vrouw zijn
nu weer bij elkaar, zij zijn uit de ouder
lijke macht ontzet, waardoor herhaling van
dit. geval wel niet gauw zal voorkomen.
In verhand daarmede drong pleiter op
een geheele voorwaardelijke straf aan.
Uitspraak 4 November.
Voor spelen op Zondag is de
toestemminq van het gemeente
bestuur noodig.
Het bestuur van de voetbalvereeni-
ging „Zwaagwesteinde" heeft des
tijds voor den kantonrechter te
Leeuwarden terecht gestaan wegens
overtreding van de Zondagswet, om
dat het op Zondag 13 Februari jl.,
des middags te half twee zonder
toestemming van burgemeester en
wethouders tegen betaling publiek
heeft toegelaten bij een voetbalwed
strijd.
Artikel 4 der Zondagswet luidt namelijk
als volgt: „Dat geene openbare vermake
lijkheden. zooals schouwburgen, publieke
danspartijen, concerten en harddraverijen op
de Zondag en algemeene feestdagen zullen
gedoogd worden, zullende het aan de plaat
selijke' besturen worden vrijgelaten hierom
trent eene uitzondering toe te staan, mits
niet dan na het volkomen eindigen van alle
godsdienstoefeningen.
De kantonrechter heeft de bestuursleden
ont^dagen van alle rechtsvervolging.
De Hooqe Raad heeft in zijn he
den gewezen arrest evenwel anders
over deze kwestie geoordeeld en be
slist. dat een voetbalwedstrijd, ©en
openbare vermakelijkheid is in den
zin der Zondagswet, op grond van
welke beslissing het vonnis van
den kantonrechter werd vernietigd
terwijl de bestuursleden wegens 't
houden van een openbare vermake
lijkheid op Zondag werden veroor»
deeld ieder tot een geldboete van
vijftig cents.
De Hoogo Raad heeft in zijn arrest over
wogen, dat niet blijkt, dat de wetgever aan
het begrip „vermakelijkheid" een beteekenis
heeft toegekend, afwijkende van die in het
gewone spraakgebruik, nl. die van „een ge
noegen, een onderhoudende ontspanning".
Verder werd overwogen, dat in het von
nis van den kantonrechter aan den wed
strijd dat karakter wordt ontzegd, omdat het
publiek den wedstrijd bezocht om met be
langstelling de sportieve prestaties der spe
lers te volgen, terwijl bij dezen de bedoeling
voorzat elkanders krachten te meten. In dit
verband overwoog de Hooge Raad verder,
dat, ook al ware een dergelijke wedstrijd
niet te beschouwen als een vermakelijkheid
voor de spelers gelijk dit ook veelal niet
voor de orkestleden en voor de acteurs bij
een tooneelvoorstelling het geval zal zijn
het publiek toch ongetwijfeld in het bijwo
nen van 'n dergelijken wedstrijd genoegen
(Niet officieel)
lste klasse, 1ste lijst
Trekking van Maandag 20 November I930
Hooge Prijzen
20.000.— 11067
1.500.— 1087 3125
1.000— 15184
400.— 3961
200.— 6770 6931 12100 19395
100.— 2256 3980 4461 5871 6444 10777 1,^
12960
Prijzen van 20.
1027 1030 1046 1083 1099 1118 1155
1167 1186 1187 1188 1245 1246 1259 1
1345 1359 1371 1415 1419 1436 1446 ui!
1505 1547 1559 1581 1615 1626 165a ïaV
1676 1677 1708 1709 1710 1788 1790
1875 1897 1909 1946 1976 1980 19Q5
2054 2074 2088 2142 2147 2167 2272 990»
2307 2332 2337 2351 2380 2396 2489 tZn
2523 2542 2556 2559 2577 2590 2609 2R11
2615 2627 2630 2643 2667 2677 2678 2R»a
2685 2760 2812 2822 2829 2849 2872 2R77
289 1 2933 2988 3002 302 1 3127 3140 3ir»
3211 3244 3341 3433 3435 3504 3557
3580 3607 3616 3680 3682 3696 3728 377s
3783 3838 3854 3859 3871 3896 3929 39!!
3979 4026 4033 4057 4060 4064 4088 41 w
4133 4182 4190 4210 4212 4289 4302 43T0
4392 4403 4410 4472 4482 4567 4569 457?
4581 4597 4599 4603 4647 4665 4674 469S
4719 4721 4741 4748 4771 4778 4878 4947
4954 5013 5074 5081 5087 5099 5197 5,5»
5262 5316 5320 5378 5394 5414 5417 5420
5470 5472 5512 5513 5564 5628 5690 5704
5721 5724 5795 5826 5854 5855 5867 6889
5925 5927 6113 6117 6161 6164 6301 6332
6360 6393 6396 6405 6431 6447 6516 6543
6554 6562 6593 6610 6615 6626 6639 6683
6778 6779 6886 6923 6936 6973 6988 7011
7023 7057 7104 7115 7145 7157 7159 7179
7214 7236 7252 7255 7307 7344 7386 7432
7442 7504 7556 7648 7667 7672 7722 7764
7797 7815 7830 7853 7858 7889 7903 7912
7930 7947 7962 7978 7989 8000 8029 8055
8094 8104 8141 8185 8249 8258 8286 8332
8348 8352 8413 8477 8509 8540 8553 8564
8569 8577 8600 8613 8643 869 5 8709 8728
8732 8783 8789 8816 8836 8890 8906 8907
8956 8962 8980 8989 8995 8999 9001 9069
9075 9084 9192 9213 9248 9308 9338 9397
9432 9464 9466 9515 9538 9541 9545 9638
9661 9678 9686 9693 9793 9794 9843 9847
9849 9858 9883 9928 9936 10083 10110 10138
10194 10263 10307 10325 10353 10361 10366 10482
10496 10575 10588 10631 10657 10720 10739 10841
10842 10859 10868 10876 10916 10956 10981 10936
11005 11021 11109 11122 11131 11140 11192 11206
11314 11342 11350 11372 11381 11391 11406 11447
11463 11472 11483 11561 11642 11701 11762 11780
11787 11842 11882 11948 11952 11956 11979 12011
12040 12142 12197 12234 12347 12363 12373 12421
12441 12453 12488 12597 12617 12633 12715 12728
12736 12741 12764 12779 12832 12892 12936 12985
13012 13013 13025 13028 13065 13069 13070 13081
13089 13125 13189 13298 13302 13313 13341 13346
13398 13421 13426 13444 13449 13461 13479 13485
13519 13533 13591 13594 13686 13702 13773 13834
13851 13853 13865 13874 13899 13929 13938 13957
13967 13997 14020 14025 14131 14149 14237 14244
14279 14311 14372 14417 14469 14500 14519 14571
14581 14585 14587 14625 14645 14657 14661 14685
14750 14786 14790 14811 14815 14818 14884 14898
14933 14943 15064 15106 15157 15220 15434 15435
15488 15537 15556 15559 15621 15652 15722 15746
15749
15772 15787 15798 15840 15844 15851 15856 15359
15877 15893 15926 15927 15938 15970 15982 18W7
16104 16106 16121 16126 16132 16199,06205 16211
16218 16267 16287 16300 16307 16316 16358 16390
16392 16411 16425 16457 16468 16533 16585 16657
16668 16682 16691 16707 16719 16744 16776 16910
16937 16970 17001 17011 17030 17031 17046 17092
17123 17150 17224 17236 17250 17292 17308 17321
17341 17415 17418 17423 17425 '.7459 17515 17516
17589 17591 17600 17690 17723 17781 17783 17809
17821 17830 17882 17920 17955 17984 18002 18043
18044 18060 18082 18083 18172 18212 18340 18376
18382 18483 18535 18582 18622 18649 18659 18787
18801 18822 18883 18898 18900 18907 18967 18979
19018 19053 19062 19106 19147 19174 19221 19225
19233 19255 19259 19265 19305 19327 19331 19334
19343 19353 19409 19491 19518 19526 19556 19560
19579 19608 19621 19624 19629 19652 19658 19671
19686 19756 19791 19848 19888 19935 19995 20017
20028 20029 20034 20039 20122 20138 20161 20167
20186 20230 20235 20317 20318 20325 20388 20412
20457 20468 20486 20497 20506 20528 20537 20565
20571 20594 20624 20646 20658 20670 20741 20771
20779 20792 20841 20856 20859 20879 20930 20966
21022 21057 21142 21157 21186 21208 21217 21231
21242 21313 21318 21390 21396 21414 21431 21500
21549 21558 21595 21603 21617 21632 21653 21663
21666 21686 21692 21761 21762 21765 21787 21793
21853 21948 21962 21971
schept en dit als een onderhoudende ont-
spanning beschouwt.
.Op deze overwegingen is naar het oor»
doel van den Hoogen Raad bedoelde voet»
balwedstrijd te beschouwen als een verma
kelijkheid in den zin der Zondagswet en
wel als een openbare vermakelijkheid, nu het
publiek daarbij tegen betaling werd toege
laten.
ALWEER EEN SPROOKJE
KAPOT.
„De Avondpost" spot:
„Er is geen officier, van
welken rang ook, onder ver
denking van spionnage of
soortgelijk misdrijf in arrest
gesteld."
Zoo heeft minister Dijxhoorn
nu officieel medegedeeld.
Maar dat was heelernaal
niet aardig van hem, 0111 te
fungeeren als de olifant met
zijn snuit, die het aardige
verhaaltje uitblies.
Wij voor ons hadden, in tal
van mededeelingen ons van
vele zijden gedaan, het aan
tal gearresteerde officieren
hooren varieeren van 60 tot
700. En dit was nog niet
eens het ergste. Eergisteren
vertelde ons een medicus,
dat een patiënt, die hij toen
juist had behandeld, hem als
vast en zeker had verklaard:
vandaag worden er 160 offi
cieren gefusilleerd. Om te be
ginnen nog maar.
En nu komt minister Dijx
hoorn en verzekert ijskoud
aan de tweede Kamer: geen
enkel officier gearresteerd.
Gisteravond voegde de opper
bevelhebber in een radio-me-
dedeeling daar nog aan toe:
ook geen onderofficier.
De teleurstelling werd gis
teren echter nog grooter. Tot
onze onuitsprekelijke verba
zing kwamen wij op straat
onzen Hoofdcommissaris te
gen. Wij keken hem schuw
aan, alsof hij een spookver
schijning was. Was de heer
Van der Mey dan niet gear
resteerd? Wij hadden toch
van alle kanten gehoord, dat
hij achter de tralies zat? En
nu liep hij daar. Was hij 't
heusch? Of misschien: een
dubbelganger? Hij was het
heusch, heusch. Alweer een
sprookje kapot gemaakt. In
welk een prozaïschcn tijd le
ven we toch. Alles valt óns
uit de hand.
We beginnen nu (eerlijk
gezegd) ook te vermoeden,
dat zelfs de Burgemeester on
zer stad zich nog op vrije
voeten bevindt. Hoewel ook
hij, naar ons is verteld, de
zer dagen... enfin, wij hopen
hem dezer dagen met zijn
snellen stap wel eens tegen
te komen."
„VRIJHEID."
Onder bovenstaand opschrift
lezen wij in het Nationale
Dagblad (N.S.B.):
Het sociaal-democratisch
Tweede Kamerlid Jan ter
Laan, een van de oude S.D.
A.P. garde, heeft zijn bezwa
ren aan den minister van
Binnenlandsche Zaken ken
baar gemaakt tegen den bur
gemeester van Capelle (Z).
Deze burgemeester heeft
n.1. de vervelende gewoonte
om bij aanstelling van crisis-
personeel drie vragen te stel
len:
Zijt ge nationaal-socia?
list?
Zijt ge communist?
Zijt ge sociaal-demo
craat?
Dat komt niet te pas, vindt
meneer Ter Laan. D.w.z.: de
twee eerste vragen zijn goed,
maar de laatste deugt met.
Die vormt een aantasting
der „vrijheid".
Wij danken den heer lel
Laan voor de les, die hij ons
gegeven heeft over de betee
kenis der marxistische vrij
heid. De leugenachtigheid der
sociaal-democratische leuzen,
kon niet beter worden gede
monstreerd, aldus besluit de
Mussert-krant.
KENMERKENDE KLACHT
Het „Nationale Dagblad
van Donderdag klaagt:
„Herhadlde malen gebeurx
het dat straatcolporteurs
met Vo-Va door voorbijgaan
de militaire troepen, on de
leiding van officieren of on
derofficieren, uitgescholde
worden. Uitroepen als: »HU,
ne moordenaars", „Sla doo
die vent," „Verz.-p ze maai
enz. enz. zijn schering en.1
slag. Begeleidende superie
ren lachen hartelijk mee 1
plaats van stilte te comma
deeren."
't Zal wel een beetje over
dreven zijn, maar voor
de
geest in het leger in
geval kenmerkend, zegt n
communistische Volksdag
blad.