Dader gevonden
DUITSCHE EXPORT
bemoeilijkt
1
boven ons grondgebied
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De aanslag ie München
Verdachte, de
Door maatregelen
van Engeland
Neutralen in de
knel
Brand in pothuisje
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
22 NOVEMBER 1939
67e JAARG. No. 8780
36 jarige George Eiser
legt bekentenis af
weken lang had hij gewerkt
aan het plaatsen van de
helsche machine in een der
pilaren van den buerger
braeukeller.
rlmmler, de leider der gestapo
doet mededeeling van bijzon
derheden omtrent de arres
tatie.
Bijzonderheden
over het onderzoek
Het mysterieuze
incident te Venlo
Tegenmaatregelen van
Duitschland verwacht
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT S E IN Ti
Onbegrijpelijk
antwoord
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
WOENSDAG
Het mysterie omtrent den aanslag
op het leven van Hitier in den Bür-
gerbrSukeller te München, gepleegd
in den avond van den 8sten Novem
ber, zou zijn opgehelderd.
De vermoedelijken dader, die nog
dienzelfden nacht werd gearresteerd
heeft een bekentenis afgelegd.
Volgens deze bekentenis, is het plan
tot den aanslag reeds opgevat in den
zomer van 1938. De ten uitvoerleg
ging van het plan begon echter eerst
in Augustus 1939.
Als geldgever heeft de dader ge
noemd de Engelsche Intelligence Ser
vice, aldus ^het bericht uit Berlijn,
als organisator heeft hij echter Otto
Strasser aangegeven, de eertijds zeer
bekende uitgewezen leider van het
z.g. Zwarte Front.
Himmler, de rijksleider der S.S. en chef
der Duitsche politiemacht, maakt het vol,
gende bekend:
Onder de nog in dienzelfden nacht gear
resteerden bevond zich een man, die trachtte
langs illegalen weg naar Zwitserland te
vluchten. Het was de 36-jarige Georg Eiser,
laatstelijk wonende te München. De inmid
dels bereikte resultaten van de speciale com
missie, die door de veiligheidspolitie naar
München was gezonden, verschaften talrijke
aanwijzingen betreffende voorbereiding en
ten uitvoerlegging van de daad. Als dader
scheen iemand in aanmerking te komen,
van wien reeds' op 12 November een nauw
keurig signalement gepubliceerd kon wor
den. Nieuwe ontdekkingen versterkten de
verdenking, dat Georg Eiser ten minste in
eenig verband met den aanslag moest staan.
Onder den last van het bewijsmateriaal, dat
de speciale commissie op de plaats van de
misdaad en in de intusschen bekend gewor
den schuilplaatsen van Eiser verzameld had,
alsmede na verscheidene confrontaties, legde
Eiser, die eerst hardnekkig ontkende, op 14
November een volledige bekentenis af.
Op een wijze, die in de geschiedenis der
criminologie eenig is, had hij in een arbeid,
die wekenlang duurde, in een der pilaren
van den Buergerbraeukeller een tijdbom
aangebracht, waarvan het uurwerk op zes
dagen of 144 uur was gesteld. Het ontwerpen
van de misdaad gaat terug tot Sept. resp.
October 1938. In Aug. 1939 werd de ruimte
voor de helsche machine gereed gemaakt.
De lading bracht Eiser op den zevenden dag
voor de bijeenkomst in den Buergerbraeu
keller aan. Zes dagen tevoren beproefde hij
voor het eerst, de op tijd gestelde bom in
de aangebrachte holte te plaatsen, dit mis
lukte. Ook de vijfde nacht voor den aanslag
was hem ongunstig gezind. In den daarop
volgenden nacht echter kreeg Eiser gelegen
heid zijn helsche machine te plaatsen.
Hij vertrok daarna onmiddellijk, om zich
«ver Stuttgart naar Zwitserland te begeven,
waar zijn opdrachtgevers reeds op hem
wachtten. Om zekere redenen keerde hij in
den middag van den zevenden nog eens
naar Muenchen terug. Hij slaagde er in in
den nacht van 7 op 8 Nov. opnieuw in den
Buergerbraeukeller binnen te dringen om
zich nogmaals van het tikken van het uur
werk te overtuigen. De misdadiger had niet
verzuimd, er voor te zorgen, dat het geluid
van het uurwerk gedempt werd. Hij her-
haal.de zijn controle eenige malen in dien
zelfden nacht. Des morgens ontbeet hij in
een koffiehuis te Muenchen, om vervolgens
per spoor over Ulm naar de grens te reizen.
In den nacht van 8 op 9 Nov. trachtte hij in
de nabijheid van Constanz over de Zwitser-
sche grens te komen. Het algemeene alarm,
dat intusschen gemaakt was, verijdelde de
ze poging echter en leidde tot de arrestatie
van Eiser.
BERLIJN. In verband met de opheldering
van den aanslag in Muenchen verneemt de
Deutscher Dienst nog de volgende bijzon
derheden:
Onmiddellijk na den aanslag op den avond
van 8 Nov. kwamen op bevel van den rijks
leider der SS alle deelen der Duitsche po
litie in hoogsten alarmtoestand in actie. Er
begon reeds in het uur van den misdaad
van buiten naar binnen als het ware een
Himmler, de chef van de
Duitsche politie.
omsingeling van den dader. Alle grensover
gangen werden gesloten, open grenssecto-
ren bijzonder scherp bewaakt. In uiterst
korten tijd waren daarmede dus de deuren,
die den toegang naar het buitenland konden
geven, hermetisch gesloten.
Tegelijkertijd begaf zich een speciale
commissie der crimineele politie naar
München waar eveneens onmiddellijk na
het vervoer van de dooden en gewonden de
plaats van het misdrijf volledig werd afge
zet.
Het puin wordt onderzocht.
Er begon toen hier nog in de nachtelijke
uren van Dinsdag op Woensdag een bijzon
der moeilijk werk. Alle puin werd zorg
vuldig gezift en systematisch doorzocht en
geordend. Na methodisch zoeken geduren
de dagen en nachten, en met de meest
nauwkeurige drukberekening, waarbij aan
dacht geschonken werd aan den aard der
ontploffing, kwam de politie in het bezit
van enkele, deels onbelangrijk schijnende
splinters, schroefjes en deelen van een
veer, die de voorwaarde vormde voor de
eerste reconstructie van het objectieve fei
tenmateriaal. Er kon thans een eerste dui
delijk beeld verkregen worden omtrent het
uurwerk, dat de ontploffing tot stand
bracht, van den aard en ongeveer van den
omvang vaar het springstofmateriaal, even
als van de vermoedelijke plaats waar de
helsche machine wras aangebracht en de
eigenlijke constructie van den bom. Gevon
den deelen van een speciaal uurwerk
maakten het mogelijk belangrijke conclu
sies te trekken ten opzichte van de firma's
die het vervaardigd hadden en gaven
daarmede zeer bijzonder waardevolle vin
gerwijzingen voor de opsporing van den
dader.
De kring om Elser gesloten.
Op dezen grondslag bouwde de commis
sie der veiligheidspolitie, bestaande uit
ambtenaren van de geheime staatspolitie,
haar verdere werkzaamheden op en nu
konden de duizenden mededeelingen uit
het geheele Duitsche volk nagegaan wor
den. De omsingeling van den misdadiger
werd steeds nauwer. Toen de kring van
verdenkingen om Eiser gesloten was. toen
alle persoonlijke contacten zijn levensweg,
zijn milieux tot op de seconde nauwkeurig
vastgesteld konden worden, kon weer in
nieuwe herhaalde verhooren en confronta
ties de overtuiging verkregen worden, dat
men de werkelijke dader in handen had.
Onder den druk van het bewijsmateriaal
en de intusschen op de plaatsen waar de
dader een toevlucht gezocht had vastge
stelde bijzonderheden kon de bekentenis van
den misdadiger nog slechts een bevestiging
geven van het resultaat van het onderzoek.
Hoe nauwkeurig en svstematisc.h Eiser
gewerkt heeft blijkt uit de volgende bijzon
derheid die in den loop van het verhoor aan
het licht is gekomen. Na zijn eigenlijke be
kentenis zou Eiser ter opheldering van eeni
ge kwesties naar den Buergerbraeukeller
in München gebracht worden. Eiser ver
klaarde, dat dit overbodig was, en vervaar
digde ten bewijze daarvan in het locaal
waar hij verhoord werd uit de vrije hand
en uit het hoofd een tot in de kleinste bij
zonderheden nauwkeurige schets van de
nlaats waar de daad gepleegd is, en die het
geheel technisch gecompliceerde moord
plan nauwkeurig en waarheidsgetrouw in
hield.
Het was de politie in den loop van de op
sporing een raadsel gebleven waarom de
dader met het oog op den langen looptijd
van het uurwerk in zijn helsche machine
onderweg naar het buitenland nog eens te
rugkeerde. De dader heeft dit punt opge
helderd.
De eerste openbare bekendmaking van
het afzeggen van de plechtigheid in de
Buegerbraukeller en de latere verandering
van den termijn voor de redevoering van
Hitier op den avond van 8 November had
hem ertoe gebracht zich nogmaals naar de
plaats van den misdaad te begeven. De ge
lukkige omstandigheid, zoo besluit de Deut
scher dienst, die den Führer en daarmede
ons allen behoed heeft voor een ontzetten-
den rampspoed werd den misdadiger nood
lottig. Hij kon gegrepen worden voor hij
zich in het buitenland aan een arrestatie
kon onttrekken. Wij allen moeten deze om
standigheid dubbel dankbaar zijn want de
arrestatie van dezen man heeft in al zijn
consequenties een beteekenis welker strek
king in het geheel niet te schatten is.
Verklaring van
Duitschlani
Leiders van den Britschen In
telligence Service door de hen
bewakende Duitsche organen
overweldigd en aan de staatspo
litie overgeleverd.
Officieel wordt door D.N.B. bekend ge
maakt:
De in Den Haag aanwezige centrale van
de Britsche Intelligence Service voor West-
Europa heeft sinds geruimen tijd getracht in
Duitschland complotten te doen smeden en
aanslagen te organiseeren, resp. contact tot
stand te brengen met door hem vermoede
revolutionnaire organisaties. Op grond van
een even misdadige als onnoozele inlichting
door Duitsche emigranten leefde men bij de
Britsche regeering en de onder haar staan
de Intelligence Service in de meening, dat
zich in den Duitschen staat, in de partij en
bij de weermacht een oppositie bevond, die
het doel had in het Rijk een revolutie te
doen ontstaan. Onder deze omstandigheden
werden ambtenaren van den veiligheids
dienst der S.S. er mede belast contact te
zoeken met deze Britsche terreur- en revo
lutiecentrale in Den Haag. In de meening
werkelijk te onderhandelen met revolution
naire Duitsche officieren onthulden de ver
tegenwoordigers van de Britsche Intelligence
Service den Duitschen ambtenaren hun
voornemens en plannen, ja, om een duur
zaam contact met deze vermeende Duitsche
officieren te kunnen onderhouden leverden
zij hun bovendien een bepaald draadloos
zend- en ontvangtoestel, waarmede de Duit
sche geheime staatspolitie tot op den dag
van vandaag het contact met de Britsche
regeering in stand heeft gehouden.
Op 9 November nu trachtten de leiders
van dezen Britschen Intelligence Service
voor Europa, de heeren Best en kapt. Ste
vens, de Nederlandsche grens bil Venlo
naar Duitschland te overschrijden. Zij wer
den daarbij door de hen bewakende Duit
sche organen overweldigd en als gevange
nen der staatspolitie afgeleverd.
De met elkander in strijd zijnde mededee
lingen betreffende hun gevangenneming, of
deze nog op Nederlandsch gebied, dan wel
op Duitsch gebied geschied is. worden op
het oogenblik onderzocht.
In het Lagerhuis heeft Chamberlain
aangekondigd, dat de Britsche regee
ring repressailles zal nemen in ver
band met de uitbreiding der naar
hij zeide Duitsche mijnenvelden.
Uitvoer van goederen van Duit
schen oorsprong zal onderworpen
worden aan inbeslagneming op zee.
Chamberlain zeide o.a.:
„De Britsche regeering is niet voor
nemens toe te laten, dat deze
methoden van oorlogvoering voort
duren zonder vergeldingsmaatrege
len. (Bijval.) Ik moge het Huis er
aan herinneren, dat gedurende den
vorigen oorlog bij wijze van gerecht
vaardigde represaille voor de duik-
bootaanvallen op koopvaardijsche
pen, exporten van Duitschen oor
sprong of van Duitsche eigenaars, op
zee in beslag zijn genomen. De vele
schendingen van het internationale
recht en de meedoogenlooze ruwheid
der Duitsche methoden hebben ons
ertoe doen besluiten thans een derge-
lijken koers te volgen. (Luide bijval.)
Binnenkort zal een „order in coun-
cil" verschijnen, waarbij aan dit be
sluit uitvoering zal worden gege
ven."
De Ilaagsche Conventie, welke door Duitsch
land is onderteekend Duitschland heeft
nog op 17 September verklaard deze over
eenkomst te willen naleven bepaalt, aldus
Chamberlain, dat bij het gebruik van ver
ankerde mijnen alle mogelijke voorzorgs
maatregelen voor de veiligheid der vreed
zame scheepvaart moeten worden genomen.
Dit is juist het kardinale punt der Conven
tie, daar de mijn geen onderscheid maakt tus
schen oorlogs- en koopvaardijschepen, tus-
schen oorlogvoerenden en neutralen. De Con
ventie eischt in het bijzonder, dat wanneer
de mijnen niet langer onder controle staan
van hen, die ze gelegd hebben, de gevaar
lijke zone wordt bekend gemaakt zoodra de
militaire behoeften dit toelaten. Wanneer
niet verankerde mijnen gebruikt worden,
moeten zij onschadelijk worden gemaakt ten
hoogste een uur nadat degenen, die ze ge
legd hebben, de controle over de mijnen ver
loren hebben.
Bij het leggen van de mijnen welke de
door mij genoemde verliezen veroorzaakt
hebben, heeft de Duitsche regeering geen
dezer bepalingen in acht genomen. Deze
nieuwe gewelddaad is een hoogtepunt in
de reeks verdragsschendingen, waaraan
Duitschland zich heeft schuldig gemaakt.
Ik behoef slechte te herinneren aan het tot
zinken brengen van de „Athenia" waarbij
110 menschenlevens verloren gingen, en de
daarop volgende vernietiging van Britsche,
geallieerde of neutrale schepen door middel
van mijnen, torpedo's of kanonvuur. Deze
aanvallen zijn vaak zonder waarschuwing
ondernomen en in een stijgend aantal ge
vallen met volkomen verontachtzaming van
het door Duitschland geteekende protocol
over den duikbootoorlog en de meest ele
mentaire wetten van menschelijkheid.
Ernstige bezorgdheid In België.
De Britsche maatregelen zullen, volgens
U.P.. ongetwijfeld vérstrekkende consequen
ties voor België hebben. In officieele krin
gen wacht men op alle détails vóórdat men
zijn houding zal bepalen.
In semi-officieele kringen legt
men reeds den nadruk op het feit,
dat de nieuwe Britsche maatregelen
buitengewoon ernstige gevolgen voor
de kleine neutrale landen als Neder
land en België zullen hebben en dat
zij nog meer moeilijkheden zullen
toevoegen, aan die. welke de ha
vens van Antwerpen en Rotterdam
reeds te verduren hebben. Men ver
wacht. dat deze maatregelen een
gunstige uitwerking zullen hebben
op de scheepvaart in Italië en dat
de Italiaansche havens den zeehan
del van de Noordzeehavens aan zich
zullen trekken.
Men wijst er in deze kringen verder op,
dat Rotterdam en Antwerpen reeds groote
verliezen hebben geleden door het opont
houd in Duins en het lossen van een ge
deelte of de geheele lading van hun sche
pen. Het is buiten allen twijfel dat een con
trole op de schepen, die uit Nederland en
België vertrekken, deze verliezen nog aan
zienlijk grooter zal maken.
Men vraagt zich in politieke kringen af
wat Duitschlands houding zal zijn ten op
zichte van de neutrale landen. Chamberlains
verklaring wordt dan ook als buitengewoon
ernstig beschouwd, zoowel in politiek als
economisch opzicht.. Daardoor immers zal
de scheepvaart in de Noordzee zoo goed als
verlamd worden.
Ook Italië ziet gevaar voor de neutralen
uit de verscherpte Britsche houding.
De oorlogvoerende landen, die van deze
blokkade te lijden hebben en deze zullen
breken, zouden daardoor gedwongen kun
nen worden om het veld van hun militaire
operaties uit te breiden tegen elk neutraal
land, dat zich vrijwillig of tegen zijn wil
neerlegt en samenwerkt met de blokkade, 't
hoofd buigend voor de gewetenlooze Brit
sche eischen, aldus Italiaansche persstem-
Het Britsche ingrijpen tegen den Duitschen
uitvoer via neutrale havens en in neutrale
schepen zal ongetwijfeld een even krachtig
wederwoord van Duitschland uitlokken.
Hoe dat zal luiden is niet met zekerheid
te voorspellen.
Maar gezien de steeds toenemende
haat en de scherpte der wederzijd-
sche maatregel is t niet ondenk
baar dat de Duitsche regeering zal
Verwachting: Koude ochtend,
nevelig, overwegend droog,
zwakke wind, aanvankelijk
uit uiteenloopende, later
meest uit Zuidelijke rich
tingen.
NEDERLANDSCHE VLIEGTUIGEN
ZOUDEN HERHAALDELIJK BO
VEN DUITSCH TERRITOIR GE
VLOGEN HEBBEN.
Nadat de Nederlandsche zaakgelas
tigde te Berlijn Maandag de Wil-
helmstrasse schriftelijk in kennis
had gesteld van klachten der Ne
derlandsche regeering over het
overvliegen door Duitsche vlieg
tuigen van Nederlandsch grond
gebied, heeft de Duitsche gezant
in Den Haag van zijn kant tegen
over de Nederlandsche regeering
uiteengezet, dat Nederlandsche
vliegtuigen herhaaldelijk over
Duitsch territoir hebben gevolgen.
Beide regeeringen hebben toege
zegd de wederzijdsche klachten te
onderzoeken.
Bij navraag te bevoegder plaatse werd
ons medegedeeld, dat men dit bericht vol
komen onbegrijpelijk vond.
Van andere zijde merkte men op, dat de
Nederlandsche militaire vliegtuigen uit
den aard der zaak nauwlettend het Duit
sche Rijksgebied ontwijken, eerstens omdat
zij bij eenigerlei schending geen enkel be
lang hebben en tweedens omdat zij daar
door onnoodig risico zouden loopen.
Schoenmaker springt de gracht
in.
Gistermiddag is in een pothuis te Am
sterdam op den hoek van de Nieuwe Keizers
gracht en Weesperstraat, een petroleum
lamp, welke de 23-jarige schoenmaker, die
zijn werkplaats in het pothuis heeft inge
richt, wilde ontsteken, in brand geraakt.
Het gevolg was, dat de kleeren van den
man vlam vatten.
Hij verloor evenwel geen moment zijn te
genwoordigheid van geest en snelde naar
den wallekant om vervolgens in het koude
grachtwater te springen. De schoenmaker
kon evenwel niet zwemmen, zoodat al
spoedig voorbijgangers er aan te pas moes
ten komen.
Twee personen begaven zich te water, doch
nadat zij den schoenmaker te pakken had
den gekregen, wisten zij niet aan den wal
te komen. Daarop werd de brandweer gealar
meerd, die na weinige oogenblikken ter
plaatse verscheen en de drie drenkelingen
op het droge bracht. De brandwonden van
den schoenmaker waren evenwel van dien
aard, dat de man in een ziekenhuis moest
worden opgenomen.
In het pothuis had het vuur geen schade
veroorzaakt.
verklaren niet langer de neutrali
teit te kunnen erkennen van elk
land, dat zich buigt voor deze onwet
tige Britsche maatregel.
Jan een dergelijke, vrij zeker te verwach
ten Duitsche verklaring zouden allereerst de
uslolanden, maar vooral Nederland en Bel-
gie de dupe worden.
H?® tenslotte de houding van Rusland en
ttalie zal zijn, valt op dit oogenblik met
geen mogelijkheid te zeggen, maar vast
staat, dat de scheeprampen aan Engelands
uostkust., welke werden ingeleid door de
ondergang van onze mooie „Simon Boli-
var wijd strekkende gevolgen kunnen heb
ben voor het verder verloop van den oorlo"
en speciaal voor de positie van de neutra-
