MOSKOU stelt eischen
Geeft den ouden Schoolstrijd op!
Oudeschild
Incident aan de
Russisch-Finsche grens
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Finland moet zijn
troepen 25 K*M*
van de grens
terugtrekken
Visschersboot op
strekdam geworpen
De vermiste
„Sliedrechfc" sloepen
Duifschland zal dc
wereld reorganiseeren
27 NOVEMBER 1939
67e JAARG. No. 8784
Zware storm aan de
Belgische kust
De in den grond
gedrongen cockpit
Nog geen spoor van het
vermiste meisje
Goudvondsten in Japan en Rusland
Minister Bolkestein adviseert
„Openbaar onderwijs is
Christelijk-humanistisch
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Mijnengevaar op
Texelsche kust
opnieuw opgeschrikt
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg.-Ml|. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
maandag
Volgens een officieel Russisch com-
miniqué werd gistermiddag om
15.45 uur plotseling door de Finnen
artillerievuur geopend tegen de Sov
jettroepen, die gestationneerd waren
op 'n kilometer ten noordwesten van
Mainil. In het geheel werden zeven
granaten door de Finnen afgevuurd.
Drie manschappen van het roode le
ger en een jonge bevelvoerder werden
gedood, en zeven manschappen van
het roode leger, een jonge bevelvoer
der en een jonge luitenant werden
gewond.
Naar aanleiding van dit gebeuren heeft
Molotof den Finschen gezant in Moskou een
nota overhandigd, waarin de Finsche regee
ring gesommeerd wordt onmiddellijk haar
troepen 25 kilometer van de grens terug te
trekken. Deze eisch heeft betrekking op de
troepen gelegerd op de Karelische landengte.
In zijn uitzending in de Engelsche taal
heeft de zender van Moskou den tekst mede
gedeeld van de nota, die door Molotof aan
den Finschen gezant werd overhandigd. Na
te hebben herinnerd aan het incident, ver
klaart dit document in hoofdzaak, dat de
Sovjetregeering niet het voornemen heeft te
veel belang te hechten aan dit incident, dat
verwekt is door een commandant, die zijn be
velen slecht uitgelegd heeft. Om een herha
ling te voorkomen, wordt echter onmiddellijk
terugtrekking der Finsche troepen op de Ka
relische landengte over een diepte van 20 tot
25 K.M. geëischt.
Kolonel Tichomirof, chef van het eerste de
partement van het hoofdkwartier van het
district Leningrad, heeft opdracht gekregen
de aangelegenheid ter plaatse te onderzoe
ken. De uitdaging aldus Tass, heeft ontzag
lijke verontwaardiging gewekt onder de Rus
sische troepen in het gebied van den Fin
schen artillerie-aanval.
De Finnen weten van niets.
De Finsche militaire autoriteiten hebben
gisterenavond verklaard, dat zij geen kennis
dragen van het gemelde incident aan de
Sovjet Russische- grens.
De Finsche overheid heeft na een onder
zoek van het door Sowjet Rusland gemelde
voorval vastgesteld dat van Finschen kant
geen schot gelost is aan de grens.
Het communiqué verklaart verder, dat
„daarentegen van Sowjet Russische zijde
aan gene zijde der Finsche grens naar het
schijnt schietoefeningen zijn gehouden met
mortieren."
Tenslotte deelt het communiqué me
de, dat de Finsche gezant een nota
gezonden heeft, waarin wordt voor-
Sesteld de Finsche troepen 25 km.
achter de grens terug te trekken,
ten einde een onderzoek van de ge
beurtenissen te vergemakkelijken.
Anti-Finsche campagne in Rus-
land.
De anti-Finsche campagne in Rusland
wordt ondertusschen door Moskou met
kracht voortgezet. Zoo bevat de „Pravda"
artikel over de betrekkingen tusschen
de Sovjet Unie en Finland, getiteld: „Een
hansworst als minister-president", dat als
Upisch voorbeeld kan dienen. Het Russi
sche blad behandelt de jongste rede van mi-
inster-president Kajander die wordt beschul
digd geen moed te hebben voor het Finsche
Parlement te verschijnen, doch wel op 23
ALS ER ZUURSTOF NOODIG IS...
Geen vordering van luchtbe
schermingsmateriaal door mili
taire instanties.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft aan de burgemeesters een circulaire
kezonden, waarin hij o.m. het volgende me
dedeelt:
Wanneer behoefte aan zuurstof-apparaten
feserve-cvlinders met zuurstof, brancards,
®hz„ ten behoeve van militairen van de
landmacht om een of andere reden zou
h'hstaan, terwijl aanvulling uit eigen orga
nisatie onmogelijk is, zal vanzelfsprekend
beroep worden gedaan op de hulpvaar
digheid van burgerdiensten, welke daar wel
Dver beschikken.
.Van vorderingen zal echter naar de mee-
ïiing van den minister van Defensie nim-
hier sprake behoeven te zijn, echter wel van
medewerking van de zijde der luchtbescher
mingsdiensten, waarop naar de minister
Vertrouwt, dan ook stellig gerekend zal mo
gen worden.
November een rede te hebben gehouden,
waarin hij buitengewone gaven als clown
ten beste gaf om de Finsche bourgeoisie af
leiding te bezorgen. „Hij maakte salto's,
stond op zijn hoofd en liep op zijn handen
en zeide alles ondersteboven en achterste
voren". aldus het blad.
De Finsche minister-president begön, al
dus het blad, met hulde te brengen aan de
politiek van de Tsaren Alexander I en II
jegens Finland, terwijl, zoo gaat de Pravda
verder, iedereen weet, dat de Tsaren steeds
het Finsche volk hebben onderdrukt, het
geen werd goedgekeurd doorde reac
tionaire Finsche Bourgeoisie. Het blad her
innert er verder aan, dat Lenin en Stalin
tezamen met de Finnen voor de vrijheid
hebben gevochten. Van de Sovjet-regeering
heeft Finland zijn vrijheid gekregen.
Het blad verwijt Kajander krokodillen
tranen te schreien over de Oostzeestaten, die
van Vrije Staten thans min of meer afhan
kelijk zouden zijn geworden van de Sovjet
Unie en te hebben verklaard, dat de minis
ters van deze landen te kortzichtig zijn ge
weest.
De Pravda schrijft, dat Kajander, uit de
school van de vooruitziende Beek en Mos-
cickie, meer vooruitziend is, doch dat hij
spoedig zal zien, dat niet de Finsche regee
ring, doch de regeeringen van Estland, Let
land en Lithauen het meest vooruitziend
zijn geweest.
Jongeman meldt zich met een
nat pak bij de politie.
Zaterdagavond laat is op den Nieuwen
Waterweg te Maassluis de achttienjarige
F. van H. uit Schiedam met zijn bootje op
een strekdam geworpen en ternauwernood
aan den verdrinkingsdood ontsnapt. De
boot werd vernield De jongen wist zwemmen
de ter hoogte van den vuilverbrandingsoven
van Massluis den oever te bereiken. Hij
begaf zich in den nacht naar het politiebu
reau te Maassluis, waar hij onder de dekens
gestopt werd. Zijn ouders werden van het
gebeurde in kennis gesteld en kwamen den
jongen Zondagochtend afhalen. V. H. was
Zaterdagmiddag van Schiedam vertrokken
om op den Waterweg te gaan visschen. In
den avond werd hij door den storm over
vallen.
VRACHTSCHIP VERONGELUKT.
Aan de geheele Belgische kust heeft
gisteren een zware storm gewoed,
waarin het Belgische vrachtschip
Quenast is ten onder gegaan. Het
vaartuig, dat 560 ton mat, zonk op 4
mijl van de Noordhinder. Vijf van
de zeven opvarenden zijn door een
treiler gered.
Stoffelijk overschot van den pi
loot Clinge Doorenbos geborgen.
De bergingspogingen van het Woensdag
middag te Hiiligersberg verongelukte mili
taire vliegtuig hebben Zaterdagmiddag tot
resultaat gehad, dat men op een diepte van
bijna vijf meter is doorgedrongen tot de
cockpit van het toestel. Toen men eenmaal
zoover was heeft men de klei, die zich over
al had doorgedrongen, voorzichtig met een
brandspuit weggespoten. Daarna is de cock
pit doorgezaagd om gemakkelijker bij het
stoffelijk overschot van den bestuurder (de
zoon van Clinge Doorenbos) te kunnen ko
men. Nadat dit onder toezicht van militaire
artsen was geborgen, is het per auto naar
Den Flaag vervoerd.
VLIEGTUIGEN ZOEKEN. TOE
STAND GEREDDEN VERBETERD.
De reederij van Ommeren van het m.s.
„Sliedercht", dat zooals men weet. door een
Duitschen onderzeeër in den grond werd ge
boord, ontving uit Londen bericht, dat vol
gens telefonische mededeeling van den eer
sten stuurman in den gezondheidstoestand
van matroos Storm eenige verbetering is
ingetreden, hoewel deze nog ernstig is. De
overige in het hospitaal verpleegde schepe
lingen gaan goed vooruit.
Dr. Ebes van de „Simon Bolivar" heeft
zich welwillend ter beschikking gesteld en
is naar Oban vertrokken om de schepelin
gen te bezoeken Het door de reederij ge
huurde vliegtuig zet de onderzoekingen
naar de vermiste sloepen voort.
Nadere berichten moeten nog worden af
gewacht.
Getuigenverklaringen van geen
waarde.
Tot nog toe is nog geen enkel spoor ge
vonden van het te Amsterdam vermiste 18-
jarige meisje Johanna Elisabeth de Nigte-
re. Wèl kwamen reeds vele inlichtingen
bij de politie binnen, doch zij bleken geen
van alle van waarde voor de opsporing.
Zooals men weet, hebben de ouders van
het meisje op het terugvinden van hun
dochter, indien zij nog in leven is, een be
looning van duizend gulden gesteld.
Het aan het front doof de Duitsche troe
pen geredigeerde orgaan: „Wacht im ^Ves
ten" schrijft:
„De wereld zal door Duitschland gereor
ganiseerd'worden".
„Het bureau van dit blad, dat onder lei
ding staat van een kolonel, is voorzien van
talrijke installaties. Per telex ontvangt het
de telegrammen van het Duitsche Nieuws
bureau. terwijl sommige uitzendingen van
de Duitsche radio op wasrollen worden op
gevangen, waarna zij uitgeschreven en ge
drukt worden.
HET NEERLATEN VAN MIJNEN PER
VALSCHERM EEN SPROOKJE.
De Berlijnsche correspondent van
„Berlinske-Tidende" verneemt, dat
in Berlijnsche kringen de berichten
als zouden de Duitschers mijnen in
zee neerlaten aan een valscherm be
schouwd worden als een sprookje.
Deze kringen verklaren dat de mij
nen in de monding van de Theems
gelegd zijn door duikbooten. Hoe
wel het technisch mogelijk is mijnen
te leggen per valscherm, is het niet
mogelijk hen te verankeren op de
.juiste diepte, zoodat zij doeltrefend
werken.
De directeur-generaal van het industrie
bureau van Formosa (Japan) heeft aan zijn
regeering gemeld dat in den bovenloop van 'n
rivier in Oost-Formosa goud is gevonden. De
waarde van de ontdekte goudader wordt ge
schat op een milliard yen.
Ook uit Rusland worden goudvondsten ge
meld: in de omgeving van Tsjita zijn drie
nieuwe goudvelden ontdekt, tenyijl in het
industriegebied aan de Lena êen stuk goud-
houdende rivier is ontdekt.
GEEN SCHOOLDAG ZONDER
LICHAMELIJKE OEFENING.
In de Zondagochtend voortgeizette
vergadering van den Vrijzinnig
Democratischen Bond heeft Z. Exc.
de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, de heer G.
Bolikestein, een rede gehouden over
„Onderwijsvernieuwing".
In den roep om onderwijsvernieuwing zag
spr. een beweging van wijde strekking.
Daarom herinnerde hij aan een der beste
mannen uit het verleden van den Vrijz.
Dem. Bond. dr. D. Bos, Een der richtlijnen
die hem bij zijn onderwijspolitiek leidde,
was, dat onderwijsverbetering in de eerste
plaats noodig had, dat Nederland van den
politieken schoolstrijd verlost werd, van
den onzaligen strijd tusschen het openbaar
en het bijzonder onderwijs. Nog steeds is
die volledige pacificatie, in feite niet ver
kregen. Dat belemmert ook nu een bewe
ging, die zich als onderwijs vernieuwing
aandient, en het ook wil en kan zijn. Deze
heeft den steun van het geheele onderwijs
noodig; niet van een deel daarvan, nocli
van een gescheiden streven.
Noodig is daarvoor, dat men het
openbaar onderwijs niet langer ziet
als een „overkoepeling" van de ver
schillende richtingen, maar als een
eigen richting naast de protes-
tantscb-christelijke en de roomsch-
katholieke, met wie een leven als
gelijkgerechtigden en gelijkbegun-
stigden noodig en mogelijk is. Die
eigen richting der openbare school
zie ik, aldus spr., als een christe-
lijkrhumanistische; dat zij „over-
heidsschool" is, is daarbij iets se
condairs.
Ik acht het plicht bij te dragen tot de pa
cificatie, zoo ging spr. voort, om meer dan
één reden. Uit erkenning van het recht der
confessioneele school, uit erkenning van de
waarde, die een gedifferentieerd schoolwe
zen heeft in den strijd tegen totalitaire
machten maar ook om een krachtigen steun
in het gemeenschappelijke te vinden bij het
streven naar onderwijsvernieuwing, d.i. on
derwijsverbetering, waarop bet inzicht van
heden ons wijst. Deze drang kan. alleen
maar steun vinden in een gemeenschappe
lijk streven, maar 'daartoe is het opgeven
van een ouden- en beslechten strijd noodza
kelijk. Echter bestaat hij nog té veel.
Wat is onderwijsvernieuwing?
Onder onderwijsvernieuwing verstaat spr.
niet anders dan een practische onderwijsher
vorming, begrepen als een langzaam voort
gaand proces, waarbij echter nu en dan een
forsche stoot noodig is, een hervorming,
waarbij ook nieuwe elementen worden inge
bracht, die het inzicht van heden ons aan
wijst.
Bij deze hervorming moet de eisch worden
gesteld van een zoo ver, als mogelijk is,
gaande individualisatie.
Wie dit inziet, betreurt het diep,
dat de grenzen van dit mogelijke al
lereerst bepaald moeten worden
door financieele overwegingen. Spr.
doelde hier op de te groote klassen.
Uitvoerig stond spr. bij den eisch van een
persoonlijke behandeling van den leerling
stil, waarbij hij opmerkte, dat het onder
wijs nog te veel door een zelfstandig ge
groeide en gevormde methodiek en didac
tiek bepaald werd.
Jongens- en meisjesonderwijs
Minister Bolkestein betoogde voorts, dat
het vraagstuk, in hoeverre het jongenson-
derwijs van het meisjesonderwijs, moet ver
schillen, opnieuw aandacht verdient. Voor
vele meisjes achtte spr. afzonderlijke middel
bare meisjesscholen beter.
Heilige huisjes!
Men moet aan de practische school van
het leven ook wat overlaten! zoo zeide spr
verder. Leerstofbeperking op de lagere
school is noodig, opdat de belangrijkste yak-
MINISTER BOLKESTEIN.
ken beter geleerd kunnen worden. Op de
middelbare scholen is leerstofbeperking al-
een te bereiken èn door het verkleinen van
het aantal vakken èn door inkrimping van
de leerstof van iéder vak. Wie zich daartoe
opmaakt, raakt aan menig heilig huisje!
Minder losse feitenkennis en méér zich be
palen tot de hoofdzaken en grondslagen!
De vernieuwing van het onderwijs dient
niet slechts op het verstandelijke te zijn
gericht, maar ook op het lichamelijke, den
schoonheidszin en het moreel-godsdienstige.
Lichamelijke opvoeding een taak
van de school.
In lichamelijke opvoeding, door li
chaamsoefeningen verkregen, schiet
de school nog zeer te kort. Hierin
naar verbetering te streven, is een
eerste plicht. Door de historische ont
wikkeling van onderwijs en maat
schappij kan er van de lichaams
oefening alleen maar iets voor allen
terecht komen door haar verbinding
met de school.
De lichaamsoefening, voor zoover zij den
gezonden mensch wil dienen, is immers juist
grondslag van alle ander onderwijs Geen
schooldag mag zonder een flinken tijd aan
dit deel der opvoeding worden gegeven
Afzonderlijk wijs ik nog aldus de minister
VJ>
Verwachting: Stormachtige tot
krachtige, later waarschijn
lijk verder afnemende Wes
telijke wind, zwaar bewolkt
imet opklaringen, enkele
regen- of hagelbuien, kou
der dan gisteren.
Mijnontploffing vernielt de dijk
gedeeltelijk.
KERKGANGERS TERNAUWER
NOOD AAN DEN DOOD ONT-
SNAPT.
Opnieuw is Oudeschild, de haven
van Texel, waarvan verleden week
de bewoners plotseling werden ge
wekt voor mijnengevaar, opgeschrikt
door een mijnontploffing, welke gis
termorgen om zeven uur plaats vond
Een groot gat is in den dijk gesla
gen en de ontplolfing was zoo hevig,
dat te Oudeschild de ruiten, spron
gen. Het gat in den dijk is zeventig
vierkante meter groot, en anderhal
ve meter diep.
Stukken beton van duizenden kilo's wer
den weggeslingerd en het rijswerk werd ver
over het land geworpen.
Zoodra mogelijk zijn militairen en burgers
begonnen om den dijk te herstellen.
De dijkwacht zag het gevaar aan
komen.
De dijkwacht, die in den vliegenden storm
op post stond, zag plotseling een mijn, die
met groote snelheid kwam aandrijven. De
onthutste man deed het eenige wat hij in de
gegeven omstandigheden kon doen: hij zette
het op een loopen en wist te ontkomen
Ternauwernood had hij zich in veiligheid
gesteld, toen een vuurzuil de lucht in schoot
en een zware ontploffing volgde.
Als door een wonder ontkomen.
Kerkgangers, die met paard en wagen
de plaats des onheils passeerden 'zijn als
door een wonder aan den dood ontsnapt.
Zij waren nog geen honderdvijftigmeter
verder, toen de mijn explodeerde. Dat de
mensohen hevig geschrokken waren, laat
zich denken.
Dijk in Den Helder afgezet.
Door den hevigen storm achtte men gis
teren in den Helder het mijnengevaar zoo
groot, dat tot afsluiting van den zeedijk werd
besloten. Het verkeer werd tijdelijk stopge-
UITSTAPJE VAN NOORDHOLLANDSCHE
BUPRGEMEESTERS.
De Vereeniging van burgemeesters en
secretarissen in de provneie Noordholland
welke zich doorvde bijzondere tijdsomstan-
eden gedwongen zag haar gebruikelijke
zomerveigadering uit te stellen, heeft Za-
maakt eXCUrsie naar de hoofdstad ge-
op het belang hiervan voor de vrouwelijke
jeugd van eiken leeftijd. Er zijn hier noe
groote lacunes. Wie deze lichamelijke opvoe^
schouwing Mlden* laav!- ik hier buiten ho-
schouwing. Maar ook hier dreigen dc finan-
De godsdienst.
Wat het godsdienstige element in het on
derwijs. betreft, merkte Zijne Excellentie on
meer de° waarde d8choolrv?d hcd^ steeds
ueer ae waarde der religie en de dmmn
n6 duesnonkTraaIvin het menschelijk K
wijs erkent. beteekenis voor het onder-
naar*™™®1" achter nog een onzeker zoeken
"aaT .vormgeving van deze gedachte Men
ln leder Koval voortgaan met een sterk
de JrfriaH' 0p kerkKen°otschappcn en
HatTH«S,0t!e bet.°°£de minister Bolkestein
niet meer Jrijheid kriS vooi-Tr^sti^Mtfa
«ver onderKfeBmisuwilg
