Engeland loopt op de
zaak vooruit...
Beer en wolf bedreigen de bewoners
De kaokerbestrijdiag
De dekken stonden bol. Het schip gezonken
De roman van
een huisknecht
j WIHTEIT:!
Winkelen in Duitschland
Door rampokkers overvallen
482e STAATSLOTERIJ
De „Friesland" door liet ijs gekraakt
Een redacteur van het A.N.P. heeft aan boord van het vracht- en passagiers
schip „Holland", welk schip met de „Friesland" en de „IJssel" Maandag
ochtend vroeg uit Amsterdam was vertrokken om te trachten het ijs op he.
IJsselmeer te breken en Kampen te bereiken, den tocht op het meer meege
maakt.
Na een moeilijk* wandeling van vier uren over het hier en daar kruiende ijs
is de redacteur er gistermiddag in geslaagd Elburg te bereiken en verslag te
doen van den strijd, die de drie schepen gedurende de laatste dagen op het
IJsselmeer tegen het ijs hebben gevoerd.
.OVERWINTERING" OP HET IJSSELMEER
Deze strijd is geëindigd met het vast
raken der schepen, terwijl bovendien
de „Friesland" gezonken Is en de
beide ander schepen ernstig zijn
beschadigd.
HET IJS KOMT OPZETTEN.
Het kruiende ijs, opgezwiept door den
feilen wind uit het Noord-Oosten, welke
Dinsdag over het IJsselmeer blies, aldus
meldt de A.N.P.-redacteur heeft een ein
de gemaakt aan de poging de geregelde ver
binding tusschen Amsterdam en Kampen te
herstellen.
FLANKEN INGEDRUKT.
Toen men Urk naderde, is het ijs losge
raakt en gaan kruien. Met geweldige
kracht kwam een groot ijsvlak aandrijven
en stootte dit tegen de schepen. De drie
vaartuigen raakten in het ijs bekneld,
waarbij de flanken werden ingedrukt. De
„IJssel" en de „Holland" stootten lek. De
sp-nten kraakten op angstige wijze en een
groote hoeveelheid nagels vloog naar alle
„kanten uit de platen. Het was op de sche
pen een angstig oogenblik, doch het bleek
spoedig, dat de schade niet zóór .groot was,
dat direct gevaar voor zinken bestond. Met
de machinepompen konden de vaartuigen
d. 11de blijven. Gelukkig kwam spoedig
hei ijs tot rust.
HET LOT VAN DE „FRIESLAND".
Erger was de „Friesland" er aan
toe Dit vaartuig voer, zooals bekend
ruim vijftig nieter achter de belde
andere schepen. Toen het ijs begon
te kruien, werd de „Friesland" om
hoog getild en volkomen door het lis
ingedrukt. In de machinekamer
sprong een stoomleiding. Het geluk
te den machinist, den heer de
Jong, slechts met moeite op het al
lerlaatste oogenblik nit de machine
kamer te vluchten. De ketel liep
onmiddellijk leeg, zoodat ook het
vuur gedoofd moest worden.
Hoewel men ruime leeftocht had meegeno
men, was de voorraad voedsel aan boord
niet zeer groot. Reeds Dinsdag leefde men
in zekeren zin reeds op rantsoen.
De nacht van Dinsdag op Woensdag werd
in angstige spanning doorgebracht, doch de
wind nam gelukkig af.
Van de vlet van de „IJssel" werd met be
hulp van enkele balken en een gedemonteerd
de koker van het gebroken roer van de
„Holland" een ijsvlet gemaakt. Met deze ijs-
vlet" bereikten vier leden der bemanning,
onder leiding van den kapitein van de
„Friesland", den heer Bolhuis, benevens en
kele genoodigden, w.o. de A.N.P.-redacteur,
na een zware en vermoeienden tocht over het
krakende ijs gistermiddag te half twee El-
burg.
Zij waren vier uur onderweg geweest.
„HULP IJSBEER DANIËL SCHEPEN LEK".
Tijdens den tocht over het ijs bemerkte
het gezelschap, dat verscheidene malen vlieg
tuigen boven de achtergebleven schepen cir
kelden. Met kolen was op het ijs geschreven:
„Hulp Ijsbeer Daniël schepen lek."
Hiermede was bedoeld te zeggen, dat ge
tracht moest worden de ijsbrekers „ijsbeer"
en „Daniël Goedkoop" uit Amsterdam naar
het convooi te zenden. De schepen lagen toen
ongeveer 15 k.m. ten Noorden van Elburg en
12 k.m. ten Zuidwesten van Kampen.
Gistermiddag om twee uur kon men van
uit Urk den eersten ijsbreker waarnemen.
De A.N.P.-redacteur vertelde tenslotte, dat
het IJsselmeer bedekt was met een ijslaag
van 35 tot 40 c.m. dikte.
IJSVLET VAN URK SNELT TE HULP.
Uit Urk vernemen wij, dat de luchtwachter
aldaar vuurseinen van de in nood verkee-
rende schepen ontvangen had en deze met
een fakkel beantwoordde. De luchtwachter
besloot den burgemeester van Urk, den heer
G. Keijzer te waarschuwen. Deze heeft toen
de ijsvlet van de vereeniging „Hulp en
Steun", welke naar Kampen onderweg was
om levensmiddelen te halen, doen waarschu
wen. Een fietser volgde de ijsvlet en bracht
't verzoek van den burgemeester, zich naar
de schepen te begeéen, over. De ijsvlet keer-
de onmiddellijk terug en arriveerde om
streeks kwart voor twaalf bij de ingevroren
gevaarten.
In totaal hebben 36 personen op het IJssel
meer „overwinterd".
De Duitsche pers over de Ameri-
kaansohe veiligheidszone.
De „Deutsche Diplomatisch-Politische Kos-
respondenz" houdt zich bezig met de'i
Britschen eisch, dat aan Duitsche oorlogs
schepen en hulpvaartuigen in de Ameri-
kaansche veiligheidszone het verblijf wordt
verboden, doch dat de Duitsche koopvaar
dijschepen onder Amerikaansche controle
worden opgelegd. Deze eisch zoo schrijft
de Korrespondenz, loopt op den wensch
vooruit, deze zóne onder verantwoording
der neutrale Amerikaansche staten vrij te
houden van Duitsche schepen, terwijl aan
de Britsche oorlogs- en koopvaardijvloot
volledige vrijheid van beweging zou moeten
worden voorbehouden. Deze eisch veronder
stelt een toegeven van de Amerikaansche
staten in dezen Engelschen oorlog. Deze
Engelsche eisch, welke een discriminatie
inhoudt, welke niet met neutraliteit te ver
eenzelvigen is, wordt daarmede gegrond,
dat het optreden der Engelsche oorlogssche
pen geen strafmaatregelen kan rechtvaardi
gen.
De Engelsche regeering is er ech
ter in dezen oorlog in verscheidene
gevallen niet voor terugschrokken
Duitsche schepen binnen de Ame
rikaansche driemijlszöne te beschie
ten. Bovendien kent men den druk
van Engeland op de regeering van
Uruguay in de gevallen van de
„Graf Spee" en de „Tacoma".
De Engelsche nota, aldus de Korrespon
denz, is oi te beschouwen als een aanflui
ting van de geheele Amerikaansche staten-
wereld, of zij is een uitvloeisel van die aan
matiging, waarmede Groot-BrittannlS denkt
wettigen handel tegen het volkenrecht in
te mogen verbieden.
Uit den inhoud van de nota blijkt duide
lijk, dat Engeland thans de gelegenheid
ziet, zich een heerschappij ter zee tot in
de Amerikaansche wateren, ja tot in de
Amerikaansche havens, te verschaffen. Te
vens blijkt hieruit het streven onrust te
wekken, en de verhouding tusschen Duitsch
land en alle Amerikaansche staten, welke
op oude vriendschap berust, te verstoren.
Karelië hel „Land zonder Grenzen"
Het schip maakte op vele plaatsen water
en het was niet mogelijk de lekken te stop
pen. De schade is zeer groot De dekken
stonden, doordat het schip aan beide kan
ten geheel was ingedrukt, bol, en de brug
was gebroken.
Later is het schip gezonken.
De bemanning van het schip begaf zich,
nadat zij haar bagage, voorzoover deze bo
vendeks was, van boord had gehaald, over
het ijs naar de „IJssel" en de „Holland",
an boord van welke schepen zij voorloo-
pig werd opgenomen.
De wind wakkerde nog meer aan e'n liep,
ruimende, om van het noorden naar het
oosten. Het ijs kruide echter niet meer, en
hoewel de positie van de „Holland" en de
„IJssel" moeilijk was, bestond er geen di
rect levensgevaar voor de opvarenden, ter
wijl de schepen wel drijvende zullen blij
ven.
NIET TE VEEL VOEDSEL
Dinsdagavond hoorden de mannen uit de
radioberichten, dat zij door Parmentier, die
des middags over het IJsselmeer was ge
vlogen, waren opgemerkt
Hoop, dat de gevreesde ziekte op
den duur voor een belangrijk
deel voorkomen kan worden,
In tegenwoordigheid van autoriteiten en
genoodigden is gistermiddag in hét Antoni
van Leeuwenhoekhuis aan de Sarphati-
straat te Amsterdam het vijfentwintigjarig
bestaan van de vereeniging „Het Nederland-
sche Kankerinstituut" herdacht.
Tot de feestredenaars behoorde de heer R.
Korteweg, arts. directeur van het Laborato
rium van het Antoni van Leeuwenhoekhuis.
Deze spreker schetste het baanbrekend werk
der kliniek.
Slechts betrekkelijk weinige vormen van
kanker kunnen aldus spr. op dit oogenblik
reeds als vermijdbaar aangewezen worden.
Thans moet men zich dus in den strijd te
gen den kanker nog hoofdzakelijk beperken
tot een genezen van zooveel mogelijk pa-
tien ten.
In de naaste toekomst belooft het
echter anders te worden. In het Ne-
derlandseh kankerinstituut leeft de
vaste overtuiging, dat het op den
duur mogelijk zal blijven, den kan
ker voor een belangrijk deel te voor
komen.
Het is deze overtuiging, die het richt
snoer was voor onze onderzoekingen in de
laatste jaren.
In verband met de tijdsomstandigheden
werd het vieren van het jubileum tot het
houden van deze bijeenkomst beperkt.
OUDE CULTUREELE WAARDEN EN
HYPERMODERNE INDUSTRIEëN.
Karelië, het Oostelijkste landschap
van Finland en strategisch het
het meest belangwekkende grensge
bied met Sovjet-Rusland, is van
oudsher het slagveld van Noord-
Oost-Europa geweest. Hier is het
immers, dat twee werelden, het Oos
ten en het Westen, samenkomen en
botsen. Niet voor niets vindt men
in het wapen van Karelië twee ar
men, die gereed om toe te slaan, te
gen elkander zijn opgeheven; links
omklemt de gepantserde vuist van
het Westen een recht slagzwaard,
rechts dreigt de kromme sabel van
het Oosten.
Tusschen het Ladogameer en de Finsche
Golf vernauwt het vasteland zich tot on
geveer zestig kilometer, de zoogenaamde Ka
relische landengte waarover reeds eeuwen
geleden vreemde volkeren uit het Oosten
zich een weg trachtten te banen naar de
West-Europeesche gebieden. Dertig kilome
ter van deze plaats ligt de oude Russische
stad Leningrad, wier inwonertal dat van
heel Finland overtreft.
EEN TAAI BOERENGESLACHT.
Afgezien van haar geweldige stiategi-
Op dit kaartje ziet men duidelijk de Kare-
lische landengte met de hoofdstad Viborg,
tusschen het Ladogameer en de Finsche Golf.
sche beteekenis, heeft de Karelische land
engte voor Finland nog een andere en ze
ker niet minder groote beteekenis. De bodem
is zeer vruchtbaar en hoewel de cultivee
ring eerst twintig jaar geleden ter hand
werd genomen de Finsche boerenbevol
king, die dit gebied bewoont, heeft het tot
een van de bloeiendste landschappen van
Finland weten te maken. Ondanks alle te
leurstellingen, welke men aanvankelijk be
leefde, hield het taaie Finsche boerenge
slacht niet op de uitgestrekte bosschen te
ontginnen en den bodem tot vruchtbare ak
kers om te werken.
DE STRIJD TEGEN DE NATUUR
Het grootste deel van Karelië
ligt om de Noordelijke oevers van
het geweldige Ladogameer. Ten
Noorden daarvan strekt zich een
landschap uit, dat in woestheid en
schoonheid door geen enkel ander
plekje van Europa wordt overtrof
fen. Eindelooze, donkere dennebos-
schen, groote moerassen, heuvels
rotsen maken deel uit van dit
prachtige „land zonder grenzen".
De reiziger, die zich alleen in deze mach
tige wouden gewaagd heeft, zal het gevoel
krijgen alsof hij naar het einde van de
wereld loopt. Dagen kan hij reizen alvo
rens hij een kleine nederzetting van men-
Bezweken voor zeshonderd gul
den.
Negen maanden gevangenisstraf
gerequireerd.
De roman van een huisknecht, een roman
van kortstandige rijkdom, eindigde gister in
de hoofdstedelijke rechtszaal. De bejaarde
man in het verdachtenbankje had jaren
lang zijn plichten als huisknecht bij voor
aanstaande Amsterdamsche families trouw
vervulde. Het laatste diende hij bij een echt
paar dat een inrichting voor psychische
therapie exploiteerde. Behalve huisknecht
was hij in vele zaken de raadgever van zijn
werkgeefster. Deze laatste kreeg op ze
keren dag aan 'n kapitaaltje v. f 1000 en op
Pierres advies verstopte zij het geld resp. in
een boek, onder het karpet en tenslotte ge
deeltelijk in het bureau. De verleiding werd
den ouden man op een dag te machtig en
hij ging er, met f 600.van door. Pierre
zwierf van stad tot stad, stak zich in
nieuwe kleeren en nam het er goed van.
In Rotterdam brak de man den enkel en
kwam in een ziekenhuis terecht. Op de ge
wetensvraag van een verpleegster: „Waar
zijn Uw suikerbons?" moest de patiënt zijn
adres opgeven.
Spoedig volgde de arrestatie. Er was nog
ruim f 100.van de buit over.
De officier van Justitie eischte een ge
vangenisstraf van negen maanden. De ver
dediger bepleitte clementie.
De rechtbank zal 31 Januari vonnis wij
zen.
Eerst het oude inleveren anders
géén nieuws! Oud-maak-nieuw
zeer in trek.
Duitsche huisvrouwen, aldus zegt de Dai-
len Express moeten in de winkels evenveel
brengen als ze halen, met andere woorden,
er worden geen nieuwe goederen verstrekt
vóór de winkelier de versleten oude, of de
doos waarin het oude heeft gezeten toen
het nog nieuw was, heeft terugontvangen.
Geruimen tijd was deze wijze van koopen
reeds gebruikelijk voor gramofoonplaten,
thans vallen bijvoorbeeld ook schrijfmachi
nelinten onder de bepaling: „nieuw voor
oud". Wijnen en likeuren zouden niet mo-
schen op zijn pad tegenkomt en dan moet
hij nog dankbaar zij als deze niet verlaten
is. Wegen, spoorwegverkeer, electrisch
licht, telefoon- of telegraafverbindingen
kent dit land niet, hetgeen de verdediging
ervan thans buitengewoon ten goede komt.
HET LAND VAN BEER EN WOLF.
In de meer bewoonde gebieden vindt men
de groote, statige boerderijen met hun ka
rakteristieken bouwstijl. Woonhuis, stallen
en schuren zijn onder een dak samenge
bracht: het geheel is opgetrokken van bal
ken. Onder de zilvergrijs geworden daken
komt zoowel welstand als armoede voor.
Een ding hebben de bewoners echter allen
gemeen. Dat is hun onbuigzame wil om de
onherbergzaamheid van hun land te vernie
tigen en meer en meer bouwland aan
bosch en moeras te ontrukken. Iedere bewo
ner van dit grensgebied is een dappere on
bekende soldaat in den harden, meedoogen-
loozen strijd tegen de natuur.
Hij heeft niet alleen te zorgen voor zijn
dagelijksch brood, maar ook voor de veilig
heid van zijn leven en van dat van zijn
huisgenooten. Karelië is nog steeds het
land van beer en wolf. Vooral als het win
ter is en de wolven in groote groepen hui
lend rondtrekken op zoek naar een prooi
moet de Karelische boer op zijn hoede zijn.
GROOTE CULTUREELE WAARDEN.
Als men in het hartje van Karelië aan
het sprookjesachtig, schoone Talvomeer
staat, ziet men een monument, dat de
Finnen hebben opgericht ter eere van de
zoogenaamde Runenzangers en -zangeres
sen, de mannen en vrouwen, die eeuwen
geleden de fundamenten legden van de
Finsche volkslitteratuur en van het Finsche
volkslied.
Door alle eeuwen heen is Karelië de ba
kermat van de Finsche kunst geweest en
ook heden ten dage trekt de Finsche dich
ter, schilder of beeldhouwer naar Karelië
om er zijn scheppend werk te verrichten.
MODERNE INDUSTRIEëN.
Naast dit alles heeft ook het Westen
reeds zijn stempel 0p Karelië gedrukt.
Minden in het ongerepte landschap vindt
men hier en daar fabrieken en aan het
uokmeer ligt zelfs reeds een geheel in
dustriecentrum, dat zijn energie put uit
de stroomversnellingen in de rivieren. In
enkele jaren tijd verrezen in dit gebied
cellulose- en papierfabrieken, een koper
en ijzergieterij, een suikerfabriek, een allu-
miniumgieterij en een kunstzijdefabriek.
Zoo ontmoeten oud en nieuw elkaar in
het Karelische landschap. Zeer duidelijk
komt dit tot uiting in de hoofdstad, Vipu-
n (Wiborg), welke reeds in 1293 een be
langrijke vesting van de Zweden was.
Thans is de stad het hoofdkwartier van de
Finsche legerleiding in dit gebied, terwijl
zij als havenplaats groote beteekenis heeft
gekregen.
j Ik ben naar het
circus geweestl
gen worden afgeleverd, als de cliënt niet
de Ieege flesch en de kurk daarvan mee
brengt van eerder geleverde dranken.
Een man kan geen nieuwe overjas koo
pen zonder de oude in te leveren. Is zijn
jas gestolen, dan kan hij geen andere meer
krijgen. Werklieden zouden veel moeilijk
heden ondervinden met het koopen van ge
reedschappen. Een nieuwe vijl wordt slechts
verstrekt, wanneer kan worden aangetoond,
dat de oude minstens drie maal is geslepen.
Speoiale maatregelen zijn getroffen om
vrouwen voldoende stop- en naaimateriaal
te bezorgen om... vaders wollen onderpan
talon te kunnen vermaken in pantalonne
tjes voor de kleine Karls en Wilhelms be
sluit de Daily Express.
ONZE OOST.
Javaansche familie beroofd.
Een welgestelde Javaansche fam. in de desa
S ra jon bij Tepper (Solo) is, naar uit Sok*
wordt gemeld, 's nachts overvallen door em
bende rampokkers. Deze bende wist door
ondergraving het huis binnen te dringen
en hield de familie met vuurwapenen on
der bedwang. Zoo gelukte het de rampok
kers een som gelds en kostbaarheden buit
te maken en uit de voeten te komen.
De politie heeft een individu gearresteerd
doch of deze met de misdaad iets te ma
ken heeft, staat niet vast.
(Niet officieel)
5de klasse, 3de lijst
Trekking van Woensdag 17 anuari 1940
Hooge Prijzen
f 1000.— 5731
f 400.— 2834 4867 11130 12138 18942
f 200.— 1396 4287 12998
f 100.— 3104 3459 5536 6281 7333 8822 8897
13160 20240 20379 20427
Prijzen van f 70.
1138
1184
1421
1439
1544
1681
1800
1804
1900
2280
2383
2428
2516
2536
2626
2665
3208
3376
3419
3581
3620
3684
3706
3718
3890
3922
4006
4120
4215
4230
4260
4276
4518
4744
4747
4898
4963
5014
5117
5155
5244
5402
5403
5647
6220
6238
6345
6439
6509
6752
6813
6905
6919
6929
7187
7260
7390
7491
7508
7609
7702
8232
8279
8343
8542
8587
8693
8712
8819
9054
9491
9688
9708
9740
9792
9882
10080
10148
10181
10201
10332
10364
10433
10470
10597
10610
10693
10736
10878
11011
11120
11340
11354
11413
11440
11478
11847
11870 1189# 11976 12086
12096
12098
12105
12195
12297
12304
12436
12473
12763
12774
12782
12807
13011
13148
13299
13475
13592
14239
14642
14829
15096
15188
15231
15397
15768
15785
15871
15883
16135
16365
16730
16735
16739
16748
16781
16953
17039
17122
17301
17407
17409
17624
17696
17957
17981
18030
18285
18612
18670
18702
18933
19074
19220
19529
19757
19903
20018
20120
20354
20637
20760
20910
20957
20997
21102
21158
21175
21241
21254
21334
21466
21512
21730
21847
21888
21972
Nieten
1017
1067
1140
1238
1253
1260
1270
1291
1293
1329
1338
1362
1413
1417
1554
1590
1644
1646
1662
1693
1721
1743
1787
1899
1901
1971
1978
1999
2046
2095
2135
2140
2163
2180
2215
2219
2234
2319
2446
2491
2502
2514
2524
2552
2593
2598
2644
2655
2674
2703
.2803
2811
2827
2852
2865
2880
2898
2910
2930
2975
2992
3038
3070
3161
3177
3188
3203
3280
3353
3383
3384
3388
3398
3403
3601
3631
3650
3675
3723
3739
3785
3803
3861
3872
3894
3937
3939
4002
4050
4168
4186
4195
4274
4307
4351
4372
4419
4421
4426
4464
4501
4513
4623
4666
4667
4743
4758
4774
4846
4888
4910
4955
4958
5015
5037
5124
5172
5192
5199
5202
5206
5238
5328
5449
5573
5651
5669
5691
5756
5789
5808
5971
6004
6062
6078
6094
6111
6112
6137
6165
6198
6244
6285
6375
6383
6418
6474
6703
6726
6748
6828
6869
6971
7060
7136
7201
7217
7237
7246
7337
7349
7364
7387
7420
7425
7443
7494
7502
7554
7584
7587
7646
7698
7736
7771
7857
7915
7997
8046
8086
8166
8438
8449
8475
8492
8546
8594
8670
8726
8777
8794
8918
8947
8958
8967
8973
8982
9022
9065
9100
9171
9182
9235
9239
9358
9386
9387
9478
9572
9598
9734
9735
9835
9970
9980
10026
10079
10208
10243
10250
10256
10259
10267
10317
10372
10391
10432
10526
10579
10596
10598
10635
10662
10665
10677
10747
10865
10896
11098
11112
11113
11167
11178
11199
11208
11257
11283
11332
11337
11496
11619
11678
11681
11687
11799
11817
12059
12099
12203
12225
12257
12286
12388
12431
12497
12521
12577
12639
12643
12666
12725
12727
12746
12776
12783
12895
12911
12928
12942
12943
13000
13002
13044
13123
13156
13216
13240
13367
13423
13465
13597
13682
13715
13729
13766
13815
13836
13848
13872
13889
13901
13935
14051
14087
14121
14144
14158
14181
14233
14252
14267
14303
14355
14476
14488
14543
14544
14576
14578
14593
14663
14699
14779
14827
14899
14935
14952
15140
15168
15186
15204
15221
15223
15244
15260
15289
15326
15330
15410
15463
15477
15586
15619
15665
15905
15959
15981
16145
16163
16175
16192
16208
16234
16256
16261
16317
16320
16407
16416
16421
16472
16481
16485
16520
16598
16624
16687
16692
16734
16752
16771
16886
16899
16902
16928
16961
16988
17095
17107
17132
17133
17146
17159
17165
17176
17192
17208
17210
17214
17239
17273
17300
17304
17331
17390
17488
17509
17517
17532
17612
17622
17761
17800
17812
17815
17824
17931
17978
17995
18131
18166
18216
18242
18267
18315
18324
18354
18389
18400
18495
18512
18679
18733
18752
18762
18776
18831
18927
18944
18976
18980
19003
19026
19098
19137
19167
19183
19205
19235
19236
19272
19291
19292
19326
19380
19404
19438
19445
19512
19519
19582
19590
19710
19883
19986
20004
20021
20057
20077
20100
20190
20282
20337
20360
20424
20450
20462
20507
20581
20587
20654
20666
20829
20840
20842
20919
21015
21024
21137
21183
21202
21211
21269
21284
21292
21306
21314
ZIOD4 21524
21535
21574
21583
21590
21643
21660
21652
21732
21823
21893
21905 21955 21993 21997