if
Grondwater onder Vlieringen
meer dan 60.000 jaar oud
Prov. Noordholland
in hooger beroep
r~
Belgisch vrachtschip
op mijn geloopeo
44 graden
onder nul
«Wij moeten Hore Belisha
terag hebben"
Mobilisatieslachtoffers
van den wereldoorlog
maar ik moet Uw
schip torpedeeren"
Ruim honderd man vermist
Kruistocht in de
Caraïbische zee
Voor het Algemeen
Steuncomité 1939
Bloembollen verduisterd
JET SPIJT MIJ,
ALDUS DE DUTTSCHE DUIKBOOT
COMMANDANT TOT DEN GEZAG-
VOERDER VAN DE „ARENDS-
KERK".
LADING ALS CONTRABANDE BE
SCHOUWD, WEGENS HAAR BE
STEMMING VOOR ZUID-AFRIKA.
De bemanning van de getorpedeerde
„Arendskerk" is in goeden welstand
te Lissabon aangekomen. In een in
terview met Reuter heeft de gezag
voerder de heer C. J. H. Wijker, ge
zegd:
Wij bevonden ons op weg naar Kaap
stad en Durban met een lading stuk
goederen. Wij waren om 1 uur 's mid
dags Heisant gepasseerd, toen wij ver
voor ons iets aan den gezichtseinder
zagen, dat naar onze meening een
mijnenveger was. Plotseling daalde
een kogelregen in de buurt van ons
schip neer. Toen wij dichterbij kwa
men, zagen wij een duikboot, die
voortdurend dichterbij kwam, bleef
vuren en mij bevel gaf te stoppen.
Hoewel mijn schip volkomen stil kwam
♦e liggen, bleef de duikboot vuren. Gehoor
gevende aan het hevel der Duitschers heb
ik mijn eersten officier met de scheepspa
pieren naar de duikboot gezonden.
HET ONDERZOEK DER SCHEEPS-
PAPIEREN.
Na de papieren te hebben onderzocht,
zeide de commandant van de onder
zeeboot dat het hem speet, doch dat
hij het schip tot zinken moest bren
gen, daar de lading uit contrabande
bestond, omdat zij bestemd was voor
Zuid-Afrika, beschouwde hij de la
ding als contrabande, niet wegens
haar aard.
Mijn schip, aldus de heer Wijker, vervoer
de slechts stukgoederen en daar was geen
contrabande bij.
De eerste officier was zeer onder den in
druk van de vriendelijkheid van den Duit-
schen commandant, die zeide, dat het hem
zeer speet zoo'n goed schip tot zinken te
moeten brengen, docfi dat hij zijn plicht
moest doen.
Ik moet hier aan toevoegen, dat mijn
schip pas een jaar oud was en beschouwd
werd als een der beste vrachtschepen ter
wereld.
De duikboot zelf sleepte de boot terug en
gaf de bemanning een half uur haar te ver
laten. Dat hebben wij in drie booten ge
daan.
Toen wij ver genoeg waren, zagen
wij dat het geheele dek, de mast en
de lading van ons schip werden op
geblazen.
Het schip brak in stukken uiteen
en zonk. Wij zagen duidelijk de
uitwerking der ontploffing.
TWEE UUR RONDGEZWALKT.
Wij zijn twe uur in de reddingsbooten
geweest en werden toen opgepikt door het
ltaliaansche stoomschip Fedora. De Ita-
liaansche bemanning was buitengewoon
aardig voor ons.
Gisterochtend passeerde de Poeloe Bras
f\-an de Stoomvaartmaatschappij Neder
land) en daar dit schip op weg was naar
Lisabon en het ltaliaansche schip niet, gin
gen wij over.
Wij waren met ons zestigen, met twee
passagiers, den heer en mevrouw Brouwer.
Allemaal waren ze zeer cordaat. Ik moet
zeggen, dat mevrouw Brouwer wonderlijk
kalm en beheerscht is geweest. Wij hebben
al wat wij aan boord hadden verloren en
hadden slechts onze kleeren, daar ons
slechts een half uur was gelaten om in vei
ligheid te komen vóór de ontploffing ge
schiedde.
INTERVIEW MET DEN
EERSTEN OFFICIER.
De eerste officier van de Arendskerk, de
heer Oosterhuis, die zich aan boord van de
duikboot heeft begeven, zeide, dat de Duit-
sche commandant zeer vriendelijk was ge
weest, doch niet kon worden overtuigd het
schip door te laten gaan. Ook wilde hij er
niet van hooren, dat de lading van alge-
meenen aard was en geen contrabande, noch
wilde hij er over praten dat het een neu
traal schip betrof.
DE GEZAGVOERDER PER
TREIN TERUG.
De bemanning van de Arendskerk zal met
het eerste Nederlandsche schip, dat naar het
vaderland vertrekt, de reis maken.
De heer Wijker zal waarschijnlijk met den
trein via Spanje en Frankrijk reizen. De
Nederlandsche legatie te Lissabon heeft
zich in verbinding gesteld met de Poeloe
Bras.
HET ELECTRICITEITS PROCES.
Uit de motiveering van het von
nis: „Monopoliepositie van het
P.E.N. kan nooit ln de bedoe
ling der regeering liggen".
Zooals wij reeds berichtten, heeft de recht
bank te Haarlem Dinsdag in het geschil
van de gemeente Alkmaar contra de pro
vincie Noord-Holland inzake de electrici-
teitslevering door het Prov. Elec. Bedrijf aan
Alkmaar, de provincie in het ongelijk ge
steld en haar verplicht de gemeente Alk
maar stroom te leveren.
De rechtbank is hierbij, aldus het Hsb.,
door de volgende overwegingen geleid.
De exceptie van onbevoegdheid van de
rechtbank, door gedaagde opgeworpen en ge
adstrueerd met het betoog, dat de rechter
dan alleen bevoegd is kennis te nemen van
rechtsvorderingen, gericht tegen overheids
organen, gegrond op artikel 1401 B.W., wan
neer de vordering strekt tot betaling van
schadevergoeding, dient te worden verwor
pen, op grond van art. 160 van de grondwet,
welke alle beslissigcn in twistgedingen om
trent burgerlijke rechten in handen van
den rechter legt.
De rechtbank overwoog, dat eischeres de
gestelde en ten processe vaststaande weige
ring van gedaagde om haar electrischen
stroom te blijven leveren, onrechtmatig acht
op grond van het bepaalde in artikel 4 van
gedaagde's concessie, welk artikel o.m. in
houdt, dat gedaagde verplicht is eiken gega
digde het verkrijgen van electrischen
stroom te waarborgen en dat gedaagde Ijaar
verplichting erkent ten opzichte va levering
voor eigen gebruik, doch niet voor een dstri-
butiebedrijf. Voorts dat gedaagde onder het
woord gegadigde alleen wenscht te verstaan
gegadigde voor eigen gebruik, terwijl eische-
resse dit woord een algemeene beteekenis
wil zien toegekend, zoodat er ook onder
vallen gegadigden, die willen distribueeren
aan derden.
Indien de door eischeres voorgesta
ne interpretatie de juiste blijkt te
zijn, zou gedaagde onrechtmatig han
delen in den zin van art. 140 B.W.
door electrischen stroom te weige
ren, waar toch art. 4 van de concessie
kennelijk de brdoeling heeft aan het
daarin bedoelde complex van gega
digden het verkrijgen van electri
schen stroom te verzekeren.
Wanneer de concessie als een privaatrech
telijke overeenkomst moet worden be
schouwd en gedaagde bij haar electriciteits-
voorziening als een privaat persoon aan 't
verkeer zou deelnemen (daar toch het op
wekken en het leveren van elec. stroom van
nature geen overheidszorg is) zou zij mits
dien bij haar electriciteitsvoorziening de
zorgvuldigheid hebben in acht dienen te ne
men welke een ieder in het maatschappelijk
verkeer betaamt jegens een ander persoon of
goed.
Het is stellig een handeling, wel
ke tegen de zorgvuldigheid indruischt
indien gedaagde door contractbreuk
jegens den staat schade zou berok
kenen aan de bij de concessie be
doelde gegadigden.
De rechtbank overwoog voorts, dat
het woord gegadigde naar zijn taal
kundige beteekenis zoowel omvat
hen die electriciteit wenschen voor
eigen gebruik als voor distributie
De positie der gemeente.
Uit het rapport van de staatscommissie in
gesteld bij K.B. van 14 Juli 1911 no. 60 om
de regeering van advies te dienen betreffen
de een economische electriciteitsvoorziening
blijkt dat zij op het standpunt stond, dat de
plaats, welke de gemeente in de electrici
teitsvoorziening had in te nemen, voor zoo
ver zij niet zelf een electrische centrale ex
ploiteerde, deze was, dat zij den electrischen
stroom van de gewestelijke bedrijven had te
koopen en aan de verbruikers te distribu
eeren.
Het is de rechtbank moeilijk denk
baar, dat de regeering, het vaste
land van Noord-Holland voor een
overgroot deel overlatende aan de
electriciteitsvoorzieninq door een
feitelijk monopolistische particuliere
maatschappij (de Kennemer Elec-
triciteits-mij., welke in 1918 door het
P.E.N. is overgenomen) en daar
naast de distributie aan de ver
bruikers in handen willende stellen
van de gemeente, in haar concessie
een regeling zou hebben willen
opnemen, welke het K.E.M. uitslui
tend verplichtte aan verbruikers te
leveren.
De rechtbank overwoog te slotte, dat uit
niets blijkt, dat deze opvattingen en omstan
digheden zich gewijzigd hadden toen de
concessie van de K.E.M. door de provincie
werd overgenomen, dat de directie van het
P.E.N., in 1919 het blijkbaar tot haar ei
genlijke taak rekende electriciteit en gros
te distribueeren aan de gemeenten, en aan
deze den verkoop en detail over te laten,
blijkens een door eischeresse overgelegden
brief van het P.E.N. aan de gemeente Lim
men, en dat ook uit later aangebrachte
wijzigingen in de concessie niet op te
maken valt, dat gegadigde in den door ge
daagde gewilden zin moet worden geïnter
preteerd. Zoodat de in art. 4 tweede lid
bedoelde stroomlevering, waartoe art.
eerste lid verplichte, mede omvat de leve
ring aan distributiebedrijven.
De afzonderlijke argumenten, welke ge
daagde voor haar interpretatie aanvoerde,
heeft de rechtbank verworpen.
Het blad verneemt nog. dat het Provinci
aal Bestuur naar aanleiding van deze be
slissing in hooger beroep wenscht te gaan
Kouderecord te Moskou.
Sedert 100 jaar is te Moskou de
temperatuur niet zoo laag ge
weest als de laatste dagen. De
temperatuur is tot 44 graden on
der nul gedaald, hetgeen voor Eu-
ropeesch Rusland een zeldzaam
kouderecord beteekent.
De abnormale koude heeft het
stadsbestuur van Moskou voor een
moeilijke taak geplaatst. Bijzonde
re maatregelen zijn noodig voor
de levensmiddelenvoorziening.
DE VERLOREN BRITSCHE
DUIKBOOTEN.
De Britsche admiraliteit publiceert
thans de lijsten van de vermiste op
varenden van de verloren gegane
duikbooten „Seahorse", „Undine"
en „Starfish". Hierop komen 14 of
ficieren en 94 minderen voor.
DE „EXETER" ALS FORT?
De New York Times publiceert een be
richt uit Buenos Aires, volgens hetwelk de
Britsche kruiser „Exeter" te Port Stanley,
op de Falklands-eilanden, op het strand is
gezet. De veronderstelling wordt geopperd,
dat het oorlogsschip gebezigd zal worden
als een fort om de eilanden te beschermen
tegen een mogelijken Duitschen aanval van
de zee uit,
In gezaghebbende kringen te Londen
wordt echter vernomen, dat de „Exeter"
nergens op het strand is gezet.
De „Exeter" is, zoo men weet, een der
drie Britsche kruisers, die met de „Graf
Spee" voor de kust van Montevideo slaags
raakten.
Vier leden van de bemanning
vermist.
Vier leden der bemanning van het vracht
schip Josephine Charlotte, dat aan de zuid
oostkust van "Engeland op een mijn is ge-
loopen en gezonken, worden vermist. In
Officieele Belgische kringen te Londen
werd gisteravond verklaard, dat er weinig
twijfel bestaat of deze vier personen zijn
om het leven gekomen.
Een der functionnarisscn der Belgische
legatie heeft gezegd, dat de overige leden
der bemanning, ongeveer veertig personen
gisterochtend in Engeland zijn aan wal ge
bracht en dat hij vernomen had dat eenige
daarvan waren gewond.
Vijf schepelingen zijn in een ziekenhuis
opgenomen. Hun toestand is niet ernstig.
De „Friesland", die bij den tocht op het
IJselmeer verloren ging, temidden der
kruiende ijsmassa's.
rendheid. daarom moet het betreurd wor
den dat ons Hore Belisha is ontnomen.
Want. wij hebben Chamberlain, wij hebben
Churchill. maar helaas, wij hadden Hore
Belisha! Hore Belisha, die voor deze oorlog
begon, het leger van 1918 had veranderd
in het leger van 1939. een leger, zóó geor
ganiseerd en uitgerust, dat het een dag
na het uitbreken van den oorlog naar
Frankrijk kon oversteken, een leger, waar
voor een wèloverdacht plan van overtocht
van honderdduizend man bestond, heeft het
veld moeten ruimen
Men kan geen pannekoek bakken zonder
eieren te breken en men kan niet steeds
oude tradities laten bestaan, als men een
modern leger gaat vormen.
Maarkunnen wij, kan het Britsche
Imperium een oorlogskabinet laten voort
bestaan zonder de diensten van een man,
die alleen zulke verbazingwekkende resul
taten wist te bereiken? Wij kunnen Hore
Belisha niet missen! Ons oorlogskabinet
heeft noodig energie, jeugd en motorische
krachtHore Belisha bezit dit alles. Hij
moet tcrugkeeren in het oorlogskabinet.
Schrijf of telegrafeer aan ons comité van
actie. Doe het nu!
Groot» propagandacampagne
voor zijn terugkeer in de En-
gelsche kranten.
Hoezeer verschillende groepen in Enge
land verlangen naar den terugkeer van den
afgetreden minister 'van oorlog. Hore Be
lisha, bewijzen de zeer groote advertenties
in de voornaamste nieuwsbladen. Wij le
zen in de Daily Express onder het veelzeg
gende hoofd: „Wij m o e te n Hore Belisha
terug hebben, onder anuere:
Het openbare leven heeft noodig mannen
met energie, initiatief en jeugdige voortva-
Twee en twintig Amerikaansche
oorlogsbodems zullen uitvaren.
De Amerikaansche minister van marine,
Edison, heeft medegedeeld, dat binnenkort
22 Amerikaansche oorlogsbodems uit de
basis Guantanamo zullen vertrekken voor
een kruistocht in de Caraibische zee. In
vlootkringen veronderstelt men, dat deze
kruistocht deel uitmaakt van de manoeu
vres, welke tot onderwerp hebben het be
schermen van de Caraiben en het Panama
kanaal. waaraan tevens wordt deelgeno
men door mariniers, een deel van het le
ger en talrijke vliegtuigen. Deze manoeu
vres vallen samen met de manoeuvres van
leger en marine aan de kust van den
Stillen Oceaan.
Ernstige grieven.
In een adres aan de leden van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal wijst het be
stuur van den Bond van Mobilisatie-invali
den en van hunne nabestaanden op den
noodtoestand, waarin de mobilisatie-slacht
offers zijn komen te verkeeren, als gevolg
van de aanzienlijke stijging van den levens
standaard sinds 1933, in welk jaar de uit-
keeringen verlaagd werden in verband met
de toen dalende kosten van levensonder
houd.
Het bestuur verzoekt de Kamer dringend
te bevorderen, dat onverwijld maatregelen
worden getroffen, opdat een ernstige mis
stand, als hier bestaat, uit den weg zal
worden geruimd.
Schenkina van de directie der.
Staatsmijnen.
Het dagelijksch bestuur van het Alge
meen Steuncomité 1939 deelt mede. dat de
directie der Staatsmijnen in Limburg te
Heerlen, een bedrag van duizend gulden
ter beschikking van den burgemeester van
Brunssum heeft gesteld als bijdrage ten
behoeve van het Algemeen Steuncomité 1939
Twee kweekers veroordeeld.
Het Amsterdamsche gerechtshof heeft gis
teren arrest gewezen in de zaak van de bol-
lentelers, vader en zoon, die door de recht
bank tot acht en zes maanden gevangenis
straf waren veroordeeld, wegens diefstal en
verduistering van bloembollen. Vooreerst
zouden bollen zijn ontvreemd van een con
current, die bij het opkomen de door hem
in exclusiviteit geteelde bollen, had herkend.
En tevens zou men van bollen, die ter be
schikking waren gesteld om uit te planten,
drie-en-zestig bedden hebben verduisterd.
De vader werd veroordeeld tot acht maan
den, met aftrok van zeven maanden pre?
ventief; de zoon kreeg zes maanden.
DAT IN WESTFRIESLAND DA-
TEERT VAN 8000 JAAR HER.
In het Geologisch Instituut van Amsterdam
hield voor de Geologische Vereeniging Ir. W,
F. J. M. Krul, directeur van het Rijksbureau
voor Drinkwatervoorziening, een voordracht
ove het onderwerp: „De invloed van marine
transgressies op de samenstelling van het
grondwater in Nederland".
Spr. gaf eerst een uiteenzetting van de
wijze, waarop het grondwater in ons land
wordt gevormd en gevoed. Op grond van vele
gegevens, in de laatste jaren verkregen zoo
wel op geologisch als op hydrologisch ge
bied, kan worden vastgesteld, dat van „mach
tige grondwaterstroomen" van Duitsche her
komst, die zich in westelijke richting naar de
Noordzee zouden bewegen, geen sprake is,
zoodat ook in dit opzicht Nederland een zelf
standig gebied vormt.
Tot voor kort had men in het algemeen
den.indruk, dat het brakke en zoute water
in den ondergrond van westelijk naar noor
delijk Nederland vooral zijn oorsprong had
in de recente Noordzee, waarbij dan plaat
selijke infiltratie van regenwater, met name
in de duinen en in sommige hooggelegen
polders, voorraden van zoet water had ge
vormd, welke als het ware drijven op het
soortelijk zwaardere zoutewater.
In de laatste jaren zijn echter vele gegevens
beschikbaar gekomen zoowel uit Noordbra
bant als Gelderland en Noord- en Zuid-Hol
land, waaruit blijkt, dat het zoute grondwa
ter vaak van veel hoogeren ouderdom is dan
men vroeger dacht.
Berekeningen van de Zuiderzeewerken, ge
staafd door de uitkomsten van een uitgebreid
grondonderzoek van monsters, ontleend aan
den bodem van het IJsselmeer, en ook ge
staafd door het ontziltingsonderzoek in den
Wieringermeerpolder, hebben nader inzicht
gegeven in de snelheid van verzoutings- en
verziltingsprocessen. Gebleken is, dat de dif
fusie, veroorzaakt door het verschil in zout-
concentratie tusschen brak en zoet water, een
factor van beteekenis kan zijn, doch dat deze
van veel geringeren invloed is dan de be
weging van het grondwater, wanneer althans
eenig verhang aanwezig is, zooals in de dui
nen en in de droogmakerijen, waarin kwel
van beteekenis optreedt.
Daar nu de grondwaterbeweging op ziclï-
zelf uitermate langzaam geschiedt, vereischt
de uitbreiding van zout of zoet water door
diffusie wel zéér lange perioden. Nog veel
onderzoek en berekening zullen noodig zijn
om de hierbij optredende verschijnselen
kwantitatief volodende op te helderen, maar
toch acht spr. de aanwezigheid van „fossiel"
grondwater van zeer hoogen ouderdom op
verschillende punten van ons land wel ze
ker.
Van verschillende plaatsen gaf spr.
daarna bijzonderheden waarbij be
toogd werd, dat het betrekkelijk zoe
te water in den ondergrond van
Westfriesland meer dan 8000 jaar
oud moet zijn. Het zoete water onder
den keileem op het eiland Wieringen
dateert van vóór 60.000 jaar.
Het water met een hoog chloorgehalte In
den ondergrond van Nuland in Noord Bra
bant moet een restant zijn van een marine
transgressie in het jong-tertiair.
Li tegenwoordigheid van Z.K.H. Prins Bernhard, Is gisteren te Scheveningen, de
door de Nederlandsche Schooljeugd geschonken en naar den Prins genoemde
motor-strand reddingboot officieel in gebruik gesteld, waarna de Pri^s Tan
boord van het scheepje een tochtje door de haven oaakte,
SCHAGEN. 18 Jan.
5 Geldekoeien (magere) f 129—170, 8 idem
vette 169—260, 6 kalfkoeien f 200—275, 4
vaarzen 110—140, 58 nuchtere kalveren 8-18.
102 schapen vette 182775 overhouders
1216.50; 4 varkens vette 0.66; 24 biggen
15—18.
AMSTERDAM, 17 Jan.
Veemarkt. 162 vette kalveren! ïe kw,
S6—90 ct„ 2e kw. 74—82 ct„ 3e kw. 64—72
ct. per Kg. levend gewicht; 32 nuchtere
kalveren f 712 per stuk; 50 varkens!
vleeschvarkens wegende van 90—110 Kg. 72
75 ct.. zware varkens 7275 ct., vette var
kens 7275 cL per Kg. slachtgewicht. Aan
gevoerd 3 wagons geslachte runderen uit
Denemarken, Overzicht: Vette kalveren ma
tige aanvoer, handel gedrukt, met lagere
prijzen. Nuchtere kalveren weinig aanvoer,
handel kalm, met onveranderde prijzen.
Varkens onbeteekenende aanvoer, handel
stil. zelfde prijzen.
BROEK OP LAXGENDTJK. 18 Jan.
ooi u'en 390420; drielingen 2 gro
ve 330380; gele nep 4: peen 180—250; 2000
kfr. kroten 310—340 60000 kg. roode kool
«O—5; 40000 kg. gele kool 250—290; 45000
kg d. witte kool 2703 1500 kg. savoye kool
340—390.
NOORDSCHARWOUDE. 18 Jan.
uien 3.90: grove 3.40; roode kool 4.3Ö—
„«1' *ele k001 2.50—2.90; d. witte kodl
2.20—2.29,
