Belgische regeering blijft extremisme weren Duitsche eiland Sylt Helden der journalistiek Opkomst van de electrische auto Censor in Singapore heeit goeden naam Melkwol krijgt kans door dreigend wolgebrek Minister van Irak neergeschoten Aandrang op vaste tarieven bij de N*S* Zaansche winkeldieveggen pntving vlaamsch nationalistisch blad geld uit duitschland? com promitteerende documenten ge vonden. Rumoerige Senaatszitting SENATOR BORAH ERNSTIG ZIEK Grieksch stoomschip op mijn geloopen Een interpellatie betrekking hebbende op reorganisatie van de Belgische regeering, die slechts 4 Vlaamsche ministers omvat op de 14 zetels, leidde gisteren tot een tumult in den Belgischen Senaat. De minister van landsverdediging, gene raal Benis had uiteengezet wat de regee ring heeft gedaan om voldoening te schen den aan de Vlamingen, Honderden Vlaam sche reserve-officieren werden sinds de mo bilisatie benoemd ten einde in het gebrek aan V laamsche officieren te voorzien. Voorts zeide hij, dat de Vlamingen zelf schuld heb ben aan het gemis aan Vlaamsche officie ren, daar de Vlaamsche intellectueelen zich afkeeren van den militairen staat. De minister werd herhaaldelijk geïnter rumpeerd door den Vlaamsch Nationalisti- echen senator Mr. Leuridan, met het gevolg, dat deze tot tweemaal toe tot de orde moest worden geroepen. Het tumult was zoo groot dat de president de vergadering tijdelijk jnoest schorsen. Nadat de Vlaamsch Nationlisten beloofd hadden den minister niet meer te zullen onderbreken werd de zitting heropend. Senator Borginon laakte het verbod van Uitgifte van het Vlaamsch Nationalistische blad „Volk en Staat." De minister van binnenlandsche zaken, Van der Porten, verklaarde dat de verboden legen de weekbladen eveneens zouden wor den uitgevaardigd tegen welke publicatie pok, die de soldaten zou kunnen demorali seren en de eenheid van het Belgische le ger zou kunnen verbreken. Grammens in actie. De bekende Vlaamsch-nationalist Gram mens hield vol dat er een zwarte lijst be staat v. Vlaamsch-nationalisten die in 'ge val van een oorlog, onmiddellijk gearres teerd moeten worden. Naar in Kamerkrin gen verluidde, zijn er bij de huiszoeking bij „Volk en Staat" dat, volgens „Het Laatste Nieuws" slechts een oplaag van 9000exemplaren had zeer comprcmiteeren- de documenten in beslag genomen, zoodat deze zaak nog wel eens grootere afmetingen gou kunnen aannemen. De „Gazet van Antwerpen" herinnert er San, dat er reeds enkele maanden voor den oorlog een huiszoeking bij „Volk en Staat" werd gedaan en dat toen ook compromittee- rende documenten zouden gevonden zijn. waaruit zou zijn gebleken, at het blad be langrijke bedragen uit Essen zou hebben ont Vangen. De minister van Justitie, Janson, ver klaarde, dat de Belgische autoriteiten nog nestudeeren. wat zij kunnen doen om het Verzenden van in België bedrukte brochu res naar Frankrijk tegen te gaan. Inmid dels acht hij de Fransche autoriteiten mans genoeg om dien invoer onmogelijk te ma ken. Na hervatting der zitting verklaarde ge- peraal Denis, dat alle Belgen, Walen zoo wel als Vlamingen, vastbesloten zijn hun plicht te doen, begrijpend, dat hun eenige devies thans is: salus patriae suprema lex (het heil des vaderlands is de hoogste wet) Optreden der communisten ge brandmerkt. In de kamer, bij de behandeling van de begrooting van justitie heeft minister Jan- Son het optreden der communisten ge brandmerkt, zeggende: op het huidige oogenblik zijn verscheidene honderdduizen- ïn 7ifTJ1 *emob'H»wrd aan onze gren- svninnth- n °/ltberinf?en en wij hebben veSn V°°r Stel,i*- kunnen dh?e nn» u worden begaan. Op het hui- wann i. verblt«ert gi' die mannen. z in v i/'1 bew?ert- dat zij het slachtoffer !n v' weet niet welk imperialisme. Dat ™n,wlJ noo»t toestaan. Wij zullen er zorg wa, j6"'- het moreel van het leger beschermd wordt! Bij val in zijn woning hersen bloeding opgeloopen. De bekende Amerikaansche sena tor Borah, gewezen voorzitter van de senaatscommissie van buiten- landsche zaken heeft tengevolge van een val in zijn woning een hersenbloeding opgeloopen. Zijn toestand is kritiek. Groote activiteit in de lucht. Uit Toenden in Denemarken wordt gemeld, dat om zes uur gisterochtend een hevig vu ren der luchtdoelartillerie van het zuidelijk deel van Sylt het Duitsche eiland, dat tot luchtvaartbasis is ingericht werd ge hoord, dat een half uur heeft geduurd. Tien groote Duitsche vliegtuigen zijn om zes uur opgestegen van het vliegveld van List, op het noordelijk deel van het eiland gelegen. Zij vlogen rechtstreeks naar het zuiden. Even later stegen vijf Messerschmidts van Sleeswijk op. Deze toestellen begaven zich in westelijke richting. Korten tijd later werd een hevig geschut vuur gehoord, dat waarschijnlijk afkomstig was van oorlogschepen. Twee uur later passeerden vijf vliegtuigen, die uit het noord westen kwamen, boven List. Onmiddellijk hierna werden vijf ontploffingen gehoord. Men gelooft, dat deze ontploffingen zich hebben voorgedaan in de op Sylt gelegen steden Rantum en Kei- tun. Den gcheelen tijd was er een he vig vuur van luchtdoelgeschut. Er komen nog steeds berichten bin nen over groote activiteit in de lucht boven Sylt. SENATOR BORAH. Gisteravond was Borah volkomen buiten bewustzijn. De patiënt had hooge koorts. De hem behandelende geneesheer heeft gezegd, dat binnen 24 uur de crisis kon worden verwacht President Roosevelt heeft zich telefonisch in verbinding gesteld met het huis van den senator van Idaho om uiting te geven aan zijn medeleven. In Engeland rijden er al 5000. Sedert het uitbreken van den oorlog is er groote belangsteling geschonken aan de ontwikkeling van den electrischen auto. hetgeen min of meer een gevolg is van de moeilijkheden ondervonden bij de distrbu- tie van benzine. De eerste electrische auto had aanvankelijk een maximum snelheid van 60 Eng mijl per uur aldus een Ti- mes-bericht in de N. R. C. en er deden zich moeilijkheden voor ten aanzien van het laden der batterij. Deze moeilijkheden zijn thans voor een groot gedeelte onder vangen. Op het oogenblik reeds zijn 5000 electrische auto's in Engeland op den weg en aangezien de bedrijfskosten buitenge woon laag zijn. wordt de vraag van de zijde der groote winkelbedrijven, coöpera ties, enz. steeds grooter. De gemeente Bir- mingham- alleen heeft er al tweehonderd in bedrijf. In normale gevallen is de vertra ging der post niet meer dan twaalf uur. Correspondentie in -50 talen. Ongeveer 25.000 brieven, kaarten en pakjes passeeren dagelijks het kan toor van den censor te Singapore. Uit alle deelen van de wereld wordt de ze hoeveelheid post door vliegtuigen of schepen aangebracht. In normale gevallen bedraagt de vertraging ech ter toch niet meer dan twaalf uur, naar het N. v. d. D. v. N.-I. aan de Straits Times ontleent. Deze prestatie van den censor is des te opmerkelijker, daar de post ongeveer in vijftig talen gesteld is, zoodat het een van de grootste moeilijkheden is om direct te zien in welke taal de brieven zijn geschre ven, welke dagelijks in duizenden gesloten enveloppen arriveeren. De post van Nederlandsch-Indië naar het Westen ondervindt meestal een vertraging van drie dagen, want de mail wordt uit het vliegtuig gehaald en gecensureerd voordat het volgende vliegtuig vertrekt. De tegenwoordige organisatie van de cen suur te Singapore is veel grooter dan in den vorigen oorlog. Er zijn twee hoofdafdee- lingen, te weten een Europeesche en een Oostersche, die weer verdeeld zijn in een groot aantal onderafdeelingen, welke elk een eigen taal te behandelen hebben. Zestig per sonen zijn dagelijks in deze verschillende af- deelingen werkzaam. Het kan vaak eenigen tijd duren, voordat men precies weet, bij welke afdeeling een brief ondergebracht moet worden. Op dit gebied heeft Singapore echter een goede reputa tie, want de censors in sommige an dere streken zenden brieven, welke in een onbekende taal gesteld zijn, daarheen om ze te laten onderzoeken. De regeering moet echter helpen. De stagnatie in den aanvoer van schapenwol waardoor reeds meer dan één land getroffen wordt heeft een grootere belangstelling veroorzaakt voor het vervangings middel melkwol. Of de kunstwol onder de huidige omstan digheden eenzelfde groote toekomst tege moet zal gaan als de kunstzijde 25 jaar ge leden door den wereldoorlog, valt moeilijk te voorspellen. Melkwol is immers niet, zoo als de kunstzijde, een zelfstandig product. Intusschen is de vervaardiging, ondanks de veranderde omstandigheden, nog niet op groote schaal ter hand genomen. Hiervoor moet eerst nog het terrein geëffend worden waarmede men reeds bezig is zoodat het wel vaststaat, dat het dien kant uit gaat, aldus ir. T. S. G. J. M. van Schaik, hoofdingenieur bij de A.K.U. in een onder houd, dat de Tel. dezer dagen met hem had. Er is al overtuigend gebleken, zei- de hij, dat er gebrek is of komt aan wol, zelfs in Engeland. In het bij zonder wat de grovere soorten be treft,, omdat het leger beslag gelegd heeft op de voorraden, voor de ver vaardiging van uniformen. De melkwol. De toenemende belangstelling der fabri kanten van wollen stoffen voor melkwol is, nu er naar hulpmiddelen moet worden omgezien, zeer begrijpelijk, evenals de wen- schelijkheid om de vervaardiging van dit product in het groot ter hand te gaan ne men. alvorens de voorraad natuurwol geheel uitgeput is. Productie in het groot kan echter niet in een handomdraai aanvangen. Er werd reeds veel werk verricht, doch dit betrof nog slechts de voorbereiding, terwijl de regee ring haar onderzoek op dit punt nog niet ge sloten heeft. Prijs nog te hoog. „De situatie", zoo ging ir. Van Schaik vort, „is op het oogenblik eigenlijk zoo, dat men de noodzaak nog niet direct voelt en vele andere factoren evenzeer remmend wer ken. Zoo is tot nu toe de prijs van melkwol nog te hoog geweest om een belangrijk ver schil met natuurwol op te leveren. In som mige kringen heerscht voorts nog een ze kere terughoudendheid, omdat bij de fabri cage uiterste voorzichtigheid voor de kleur- bewerking geboden is. Met deze geringe kans op voldoenden af zet kan men dus moeilijk een particulier initiatief verwachten, zonder hulp van de regeering. Door de omstandigheden, waaronder wij nu leven, is de melkwol, zoo niet wat den prijs, dan toch wat hoeda nigheid betreft, het aangewezen ver vangingsmiddel geworden. Wij verwachten daarom, vervolgde de heer Van Schaik, dat de regeering vooruitziend zal zijn en, indien de voorraden krapper worden, een menggebod zal uitvaardigen, zoodat de productie van melkwol mogelijk en rendabel wordt. Wij zien daar zeer ze ker een toekomst in. De moeilijkheid is slechts, over het doode punt heen te komen. Soldatenjassen met 30 pet. melk wol. Sinds 1937 is in de proeffabriek van de A.K.U. in bescheiden hoeveelheden en voor beperkten kring melkwol vervaardigd. De resultaten zijn meer dan bevredigend. De proefnemingen, waarom het ten slotte te doen was, zijn zoo geslaagd, dat nu zelfs het leger hiermede experimenteert. Er zijn soldatenoverjassen gemaakt van een stof, die uit een mengsel van natuurwol en 30 melkwol bestaat en deze stof schijnt zeer goed te voldoen. Melkwol heeft een toekomst nü kan er de grondslag voor gelegd worden. Dat mag niet te lang duren, want het kost eenigen tijd. Het wachten, zoo besloot de heer Van Schaik, is slechts op het duwtje van de re geering, want zonder dat zal het initiatief te riskant blijven. Natuurlijk worden verschillende pogingen gedaan om den censor te misleiden. Natuur kunde moet men soms te hulp roepen om deze pogingen te bestrijden, in het bijzonder bij het gebruik van onleesharen inkt. Meer gebruikelijke methoden zijn cijfer- of letter- codes, terwijl men ook gebruik maakt van een soort brailleschrift. Een veel toegepaste manier is het verbergen van berichten of boodschappen onder postzegels of de gegom de randen van enveloppen. Zelfs in de knoo- pen van de touwtjes, waarmede pakjes dicht gebonden zijn, kan men wel eens een gehei me boodschap vinden. De censor heeft op zijn beurt talrijke nieuwe origincele methoden ontdekt, doch daarvoor wenscht men zich uiteraard niet uit te laten. Dader gearresteerd. De minister van financien van Irak. Roestam Haidar, is gisteren op zijn bureau neergeschoten door een oud-inspecteur van politie, die uit 's lands dienst wegens wan gedrag was ontslagen en een onderhoud met den minister had verzocht. De minister werd in allerijl naar een zie kenhuis vervoerd. Hij is door drie revolver- koge's getroffen. Zijn toestand is ernstig. De dader van den aanslag, die uit wraak gehandeld heeft, is direct gearresteerd. DAGBLADSCHRIJVERS AAN HET OORLOGSFRONT. DE STRIJD OM EEN „PRIMEUR". Vooral in oorlogstijd grijpt men gretig naar het dagblad, om de laat ste berichten „van het front" te le zen. Vaak zijn deze berichten af komstig van de legerinstanties der oorlogvoerende landen, doch meest al is het 't werk van den oorlogs correspondent, die zich met inzet van de veiligheid voor zijn eigen leven, temidden van het strijdge woel waagt, om het meest natuur getrouwe ooggetuigenverslag te kunnen geven van hetgeen zich aan het front afspeelt. De journalistiek moge misschien niet dat sprookjesachtige vak voor en kele uitverkorenen der aarde zijn als velen zich dat voorstellen, haar be oefenaars zien zich nochtans regel matig voor problemen gesteld voor de oplossing waarvan vele kwaliteiten, als: vindingrijkheid, scherpzinnig heid, doorzicht, herinneringsvermo gen, enz., strikt noodzakelijk zijn. De journalistiek hult meer in haar man tel dan het noteeren van een nieuwtje om dat vervolgens aan de redactie van de krant door de geven; zij vraagt niet zelden moed en energie, paraatheid om snel te handelen en voor alles schranderheid. En tal van journa listen hebben heel wat gevaarlijke klippen moeten omzeilen alvorens zij het eenvoudi ge berichtje kunnen „doorgeven". Tot nut van 't algemeen. Bovendien brengen goede journalisten niet zelden verbeteringen in maatschappe lijke wantoestanden teweeg door hun repor tage. Veel heeft de vermaarde Fransche jour nalist Albert Londres op dit gebied bereikt. Zijn bekendste reportages waren wel die van het Duivelseiland. Met felle bewoordingen beschreef hij het lijden der gedeporteerden Zijn artikelen baarden veel opzien en droe gen er veel toe bij, dat de Fransche regee ring zich wederom ging bezig houden mei het deportatie-probleem. Londres heeft niet mogen meemaken, dat de beruchte Fransche strafkolonie in Guyana in 1937 werd afge schaft, want hij vond den dood op de luxu euse stoomboot „Georges Philippar", toen dit schip op 17 Mei 1932 door een hevige brand werd vernietigd. „Heet-gloeiende" nieuwtjes. Het werk van den journalist brengt dage lijks nieuwen strijd met zich mee. Strijd om op de vlugste wijze en liefst voordat een collega daarin geslaagd is, de nieuwste détails te verzamelen van de gebeurtenissen waarop de aandacht van het krantenlezend publiek gevestigd is. Het is de strijd om de primeurs", de „heet-gloeiende" nieuwtjes waarvoor althans voor den waren ïourna list geen moeite te groot, geen offer te zwaar is. v Zoo deze dagelijksche jacht naar het nieu we voor den journalist in vredestijd al een <*ezonde sensatie beteekent, anders is dat met het werk van den oorlogscorrespondent, die vaak met levensgevaar „primeurs ge waar tracht te worden. De gevaren, die deze „oorlogs-verslaggeving" omringen zijn legio; bekende en minder bekende reporters vielen reeds als slachtoffer van hun beroep aan de fronten van Spanje en het Verre Oosten, gelijk misschien ook reeds het geval is of zal zijn aan het Finsch—Russische en het Fransch—Duitsche front Het einde van een krantenman. Pembroke Stephens, de befaamde oorlogs correspondent van de Londensche „Teie- graph" werd door granaatsplinters gedood, toen hij vanaf een watertoren in Sjanghai het verloop van den strijd volgde, en enkele Japansche vliegtuigen de stad bombardeer den. Tijdens den Spaanschen burgeroorlog verloren drie bekende journalisten het leven bij den strijd om de stad Teruel. Een corres pondent van het Zwitsersche dagblad, de „Neue Zürcher Zeitung" bracht over dezen strijd het volgende verslag uit: Hoe het gebeurde. „Wij bevonden ons een aantal kilome ters achter het front en boven onze hoofden huilden de granaten der beide partijen. Ove rigens heersclite er 'n betrekkelijke rust in het plaatsje Caudette of Caude, of hoe het anders nog heeten mag, want op iedere land kaart wordt het anders genoemd. Wij be vonden ons in een auto en gebruikten haastig iets van het in papiertjes gewikkelde voed sel, terwijl ver voor ons de wagen reed, die dien dag zoo noodlottig zou worden getrof fen. Het vroor 12 graden en niemand dacht er aan de wagens te verlaten, toen juist op het oogenblik dat een officier mij kwam vragen of ik een glas wijn lustte hij hield een groote kruik onder zijn arm een he vig lawaai ons oor trof; het geluid van een ontploffing verscheurde de lucht. En kele oogenblikken zagen we niets, toen hooi den wij het geschreeuw van verschillende menschen en uit enkele huizen kwamen rookwolken De wagen vóór ons, die misschien op een afstand van een meter of 80 vooruitreed, slingerde even, er kwam rook uit het dak en onmiddellijk begrepen wij dat de auto getroffen was. „In het harnas" gestorven. „Met verschillende menschen renden wij naar voren en juist op 't oogenblik, dat een tweede granaat ontplofte, zag ik den Ameri- kaanschen correspondent Philby met een groote hoofdwonde aan den kant van den weg zitten. Er heerschte een onbeschrijflijke paniekstemming, doordat er tal van ontplof fingen op elkander volgden en ik telde al vijf Spaansche soldaten, die gedood of ge wond waren. Het dak van de vrijwel nieuwe wagen was lieelemaai verbogen en officieren van den persdienst liepen als waanzinnig heen en weer en trachtten te helpen wat zij konden. De een na den ander werd uit den wagen getrokken en toen een onzer een foto wilde maken, sloeg een an der hem' het toestel uit de handen. Onze vriend Johnson was de eerste, die wij zagen en deze verslaggever van de „New York „Weekly" moet op slag dood zijn geweest. Toen werd de 27-jarige Sheepbanks naar buiten gesleept en daarna Ed- ward Neil van de „Associated Press"; zij stierven, nadat men hen naar Sa- ragossa had gebracht, kort na el kander. Een van hen dicteerde drie uur voor zijn dood nog een telegram naar zijn krant Toon de kisten over de Fransche grens wer den gebracht, waren er tal van vertegen woordigers van het Britsche en Amerikaan sche gezantschap aanwezig, alsmede een groote schare journalisten, die hun collega's een laatsten groet brachten Niet slechts de oorlogscorrespondenten. Aldus het relaas van een journalist-oog getuige, die ons een duidelijk beeld geeft van de verschrikkingen, waaraan de oorlogs correspondent is blootgesteld. En zoo lang er oorlogen zullen woeden, zullen deze men schen hun plicht blijven doen om den nieuwshonger van het lezend publiek der geheele wereld te stillen, ook al vergt dat dikwijls heel zware offersEn de meeste lezers, die onder het nuttigen van hun ontbijt of na het avondeten bij een kopje thee in hun fauteuil zitten en op hun gemak hun lijfblad doorlezen, beseffen het gevaar niet, waaraan de oorlogscorrespon denten zoo vaak blootstaan. En niet alleen de oorlogscorrespondenten zijn helden van hun beroep. De journalisten-bezoeken aan gebieden, die geteisterd worden door over stroomingen of aardbevingen zijn immers ook lang niet van gevaar ontbloot s TWAALF DOODEN. Noorsch schip getorpedeerd. Engelsche en Duitsche schepen op mijnen geloopen. Het Grieksche s.s. „Asteria", groot 3313 ton, is gisteravond op de Noordzee op een mijn geloopen en gezonken. Twaalf opva renden met inbegrip van den loods en den kapitein zijn gedood. Noorsch schip getorpedeerd T De kapitein van het Noorsche s.s. „Enid" (1140 ton) heeft aan zijn reederij te Trond- heim getelegrafeerd, dat zijn schip ter hoog te van de Shetlandseilanden door een torpe do getroffen en gezonken is. De bemanning is gered. Het Duitsche schip „August Thussen" is op een Zweedsche mijn geloopen, toen het schip poogde ten Oosten van den vuurtoren Understen in het Zuiden van de Botnische Golf te passeeren, in plaats van ten Westen. De vuurtorenwachter heeft ge zien, dat de bemanning in de booten is ge gaan en temidden van het ijs in zuidelijke richting vaart. Een Zweedsch oorlogsschip is uitgevaren om de schipbreukelingen aan boord te nemen. Het Duitsche schip heeft verzuimd een mijnenloods aan boord te nemen. In een haven aan de Z.W. kust van En geland is de bemanning aan land gebracht van het te New Castle thuis behoorende Brit sche s.s. „Cairnross" (5494 ton). Het schip is voor de Westkust van Engeland op een mijn geloopen en binnen een uur gezonken. Een der stokers verklaarde, dat enkele se conden na de ontploffing het water 60 cm. diep op de stookplaat stond. Protest van particulier beroeps vervoer. De Kon. Schippersverecniging „Schutte- vaer" zoowel als de Bond van Bedrijfsauto houders in Nederland (de B.B.N.) hebben bij den minister van Waterstaat geprotes teerd tegen onttrekking van 't vervoer door de Ned. Spoorwegen aan scheepvaart en vrachtauto. In een adres wordt den minis ter verzocht de N.S. aan vaste reëele tarie ven te binden, opdat het particuliere be roepsvervoer niet lange benadeeld wordt. Tegen de geraffineerdevrou wen acht maanden geêischt. Voor de Haarlemsche rechtbank hebben gisteren een 61-jarige vrouw en haar 40- jarige dochter, beiden uit Krommenie, te recht gestaan, omdat zij in November j.1. in Zaandam talrijke diefstallen hadden ge pleegd in een warenhuis en op de markt aldaar. Op 23 November zag iemand in het wa renhuis, dat de vrouwen haastig iets weg moffelden in een groote boodschappentasch Hij waarschuwde den chef, die de vrou wen liet volgen. Zij gingen naar de markt en werden daar op heeterdaad betrapt, toen zij iets van een der stalletjes wegnamen. Bij een huiszoeking werden tal van diefstal afkomstige goederen gevonden, zooals klee- dingstukken, levensmiddelen, fleschjes odeur en speelgoed. De moeder verklaarde, in een „onbedacht zaam oogenblik" gehandeld te hebben, doch de officier was van oordeel, dat de vrou wen zeer geraffineerd te werk waren ge gaan. Hij eischte tegen beiden acht maan den gevangenisstraf. - Uitspraak 1 Februari.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 3