dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
verbrijzelt kolenwagen
f Hoofdconducteur van goederentrein gedood
Joegoslavische torpedojager
gezonken
ine-i
het laatste woord"
Koning Carol
Brittannies garantie
voor België
Sovjet- commando
speelt hoog spel!
onder Duitsche druk
Minister weerlegt
verwijten
Door mitrailleur-
schoten getroffen
KONINGSTRAAT 78, DEN'HELDER, TELEFOON 30 fj LIJNEN)
DONDERDAG
25 JANUARI 1940
68e JAARG. No. 8832
Talrijke slachtoffers
Meer Roemeensche olie naar
het Duitsche rijk
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT»
Afdoende verweer
tegen Russische tanks
HELDERSCHE COURANT
Uitgave de* Ultg.-MJJ. HoUandi NoorderkwarQer N.V. te Den Helder
LOCOMOTIEF
BIJ WEERT DOOR ONVEILIG SIGNAAL
GEREDEN?
De personentrein, welke om 18.05 uit
Maastricht naar Den Haag vertrekt
en te 19.25 uur in Weert moet aan
komen, is gisteren vijfhonderd meter
voor dit stafion achterop een goede
rentrein gereden. De hoofdconduc
teur van den goederentrein is bij de
botsing doodelijk gewond, terwijl een
der conducteurs een hoofdwonde op
liep en een aantal reizigers van den
personentrein lichte kwetsuren be
kwamen. Naar het schijnt is de hot
sing een gevolg van het feit, dat van
den goederentrein, die eveneens op
weg was naar Weert, de laatste wa
gens losschoten en terugrolden, waar
bij tot overmaat van ramp de be
stuurder van den personentrein door
onveilig signaal zou zijn gereden. De
materieele schade is zeer groot.
Een hevige slag.
Het mistte In dezen hoek van Limburg
èterk, toen omstreeks half acht nabij het sta
tion Weert een hevigen slag, gevolgd door
een dof gedreun, dat seconden lang aan
hield, werd gehoord. Men snelde naar de
spoorbaan, bij het viaduct over den weg naar
Maesdijk, vanwaar het geluid kwam en vond
drie kolenwagens schots en scheef over het
dubbele spoor liggen.
Het bleek, dat van een kolentrein bestaande
uit veertig kolenwagens, de laatste wagens
waren losgeschoten en waren teruggerold in
de richting Roermond, waarheen de spoor
baan omlaag loopt. Op hetzelfde oogenblik
naderde de personentrein nr. 80 uit
Maastricht. De machinist van dezen trein
iag opeens eenige wagens, uit den mist op
doemen. Hij remde krachtig, maar een onge
luk was niet meer te voorkomen. Met een
geweldigen slag botste de locomotief op het
rollende stel, waarvan de achterste wagen
volkomen verbrijzeld werd. Andere wagons
schoten uit de rails en sloegen om, tengevol
ge waarvan het dubbele spoor werd versperd.
Hoofdgeleider overleden.
Do hoofdgeleider van den kolentrein, de
heer J. Ots uit Heerlen, die op zijn plaats
in den laatsten wagen, den bagagewagen
was gezeten, liep hoogst ernstige verwon
dingen aan het hoofd op en werd nadat een
pastoor uit Weert hem geestelijken bijstand
had verleend, naar het Sint Jansgasthuis
te Weert overgebracht, waar hij kort na aan
komst is overleden. Aanvankelijk vond men
slechts de uniformjas van den man, doch la
ter ontdekte men het slachtoffer onder de
resten van het versplinterde rijtuig.
Met de hooiden tegen elkaar.
In den personentrein waren vele
passagiers door den schok van de
botsing met de hoofden tegen elkaar
geslagen, doch niemand van hen liep
verwondingen op. Wel had een der
conducteurs een wond aan het hoofd
opgeloopen, welke bij onderzoek in
het Sint Jansgasthuis niet van ern-
stigen aard bleek.
t Was met onze voorraadvor-
mint] wel in orde!
In de zoo juist verschenen memorie van
antwoord op het voorloopig verslag der
Eerste Kamer nopens het buitengewoon
crediet voor de voedselvoorziening, zegt de
minister van Economische Zaken, dat hij
het in genen deele eens kan zijn met die
leden, welke als hun meening te kennen
hebben gegeven, dat de regeering met de
voorraadvorming te juister tijd in gebreke
zou zijn gebleven. Zooals de regeering reeds
meermalen te kennen heeft gegeven, is er
°P dit terrein veel verricht, zoodat ons land
m een het algemeen zeker niet ongunstige
voorraadpositie verkeerde bij het uitbre
ken van den oorlog. Deze positie is sinds
dien nog belangrijk gunstiger geworden, ter
WÜ1 het streven van den minister er voort
durend op gericht blijft, haar zooveel moge
lijk te versterken.
De geuite meening dat het verstrekken
t'an eenige nadere toelichting op deze cre-
dietaanvrage alleszins verantwoord zou
zijn, kan de minister tot zijn leedwezen niet
deelen. Hij blijft van meening, dat het
strijdig met het landsbelang zou zijn om
Uitvoeriger toelichting omtrent de beste
ding van dit buitengewoon crediet te ver
strekken. Het eenige dat hij kan mededee-
len is, dat het grootste deel. der reeds ge
dane uitgaven betrekking had op den aan-
tan Voedingsmiddelen;
Een geneesheer uit Weert, die onmiddel
lijk was ontboden, verleende den slachtof
fers de eerste hulp.
Soldaten assisteeren.
Tengevolge van het ongeluk zijn de trein
verbindingen van Weert met Maastricht en
Duitschland verbroken. Het verkeer met
Midden- en Zuid-Limbrug wordt via Hel
mond onderhouden.
Soldaten uit den omtrek hebben onmiddel
lijk een aanvang met het opruimingswerk
gemaakt, teneinde de stagnatie van zoo kort
mogelijken duur te doen zijn: Het laat zich
evenwel aanzien, dat er geruknen tijd mee
gemoeid zal zijn, voordat het verkeer op dit
baanvak zal zijn hersteld.
Door onveilig signaal?
De mogelijkheid is niet uitgesloten,
dat de machinist van den personen
trein door een onveilig signaal zou
zijn gereden. Doordat de zware mist
het zicht tot twee meter beperkte,
zou hij dit niet hebben gezien.
Men heeft nog niet kunnen vaststellen of
de zes laatste wagens van den kolentrein
vóór of tengevolge van de botsing zijn losge
raakt.
In den loop van den avond zijn eenige
spoorwegautoriteiten van Utrecht naar
Weert gegaan om een onderzoek in te stel
len naar de oorzaak van de botsing.
Met de materieelploeg, die het opruimings
werk ter hand neemt, is de groote kraan
wagen van de Nederlandsche Spoorwegen
uit Nijmegen naar de plek van het ongeval
vertrokken.
De boot met 130 man op rif ge-
loopen.
De Joegoslavische torpedojager
Loebliana is gistermiddag, na op
een zich onder water bevindende
rif te zijn gestooten, in de Adriati-
sche zeehaven Sibenik gezonken.
Er zouden talrijke slachtoffers te
betreuren zijn.
De ramp geschiedde toen het schip met
twee andere torpedojagers, de Belgrado en
de Zagreb, manoeuvreerde om de haven bin
nen te komen. De autoriteiten hebben ter
stond een onderzoek in gesteld en de haven
door de politie laten afzetten.
Nader vernemen we nog, dat de storm,
die gisteren aan de Joegoslavische Adriati-
sche zeekust woedde, sterke stroomingen
aan den haveningang tengevolge had en
het manoeuvreeren zeer bemoeilijkte. De
Loebliana slaagde erin, de haven binnen
te komen, doch door den stroom werd de
oorlogsbodem op een rif gedreven.
Terstond stroomde het water de machine
kamer binnen het schip zonk vrijwel onmid
dellij k.
Toen de ramp zich afspeelde had de
Loebliana 130 man aan boord. De
torpedojagers Belgrado en Zagreb
snelden direct te hulp, doch toen
zij ter plaatse waren, was de
Loebliana reeds onder water ver
dwenen. Daardoor heeft men ook
het aantal slachtoffers nog niet
kunnen vaststellen.
De Loebliana was in Joegoslavië gebouwd
en in 1938 te Split te water gelaten. Het
was één der vier torpedojagers der Joego
slavische Marine.
Kapitein Achlin, de commandant van de
Loebliana, die gered kon worden, is in ver
band met het onderzoek in verzekerde be
waring gesteld.
DOODELIJK ONGELUK
TE KATWIJK AAN ZEE.
Door het breken van een cordonbeugel van
een lichte mitrailleur heeft te Katwijk aan
Zee een droevig ongeluk plaats gehad. De
lichte mitrailleur viel op den schouder van
den helper J. van Duyvenbode. Deze werd
door eenige schoten doodelijk getroffen. De
overledene was 23 jaar oud en woonde te
Katwült san Zeet
ONZE VLOOTVERSTERKING.
PRO EN CONTRA SLAGKRUISERS.
Pleidooi voor krachtige vloot-
basis.
Met betrekking tot onze Zeemacht lezen
wij in het zoo juist verschenen voorloopig
verslag der Eerste Kamer over de Defen-
siebegrooting voor 1940:
Verscheidene leden verklaarden, zeer
misnoegd te zijn over het feit, dat nog
steeds geen beslissing is genomen omtrent
de versterking van de Zeemacht. Ook de
beide vorige kabinetten hebben, dus be
toogden zij, de noodzakelijkheid van zoo
danige versterking erkend. Nochtans is we
der een jaar verioopen, waarin niets an
ders is geschied dan het plegen van over
leg.
Er dient spoedig gehandeld te worden.
Het geldt immers in casu de levensbelan
gen van ons volk. Derhalve behoort ook in
dezen een snelle beslissing in de eene
dan wel in de andere richting te worden
genomen.
Daarbij moeten, volgens de hier
aan het woord zijnde leden, de
marine-deskundigen, vermits het
hier een militair-technisch vraag
stuk betreft, het laatste woord heb
ben en zal de regeering zich hier
bij hebben neer te leggen.
Wacht, zoo werd voorts betoogd, de re-
geering op de ervaringen, welke in dezen
oorlog staan te worden opgedaan, dan komt
zij te laat, al worde toegegeven, dat men
uit recente lessen wel eenig profijt kan
trekken.
Bijtijds gereed!
De leden, die zich uitspraken voor slag
kruisers, vooral ten behoeve van de ver
dediging van Nederlamdsch-Indië, achtten'
hun standpunt voldoende bekend en dron
gen met klem op het nemen van een be
slissing ter zake aan. Naar hun gevoelen
moeten wij gereed zijn, alvorens in het Ver
re Oosten een conflict uitbreekt; Voorts wa
ren zij van oordeel, da'? hoe verder de ver
sterking onzer maritieme defensie is gevor
derd bij het sluiten van den vrede, des te
krachtiger wij alsdan zullen staan.
Indien, zoo zeiden eenige leden, het al
juist is, dat onder het meerendeel der des
kundigen eensgezindheid bestaat omtrent
den aanbouw van een aantal slagkruisers,
zoo deelen daarnevens alle deskundigen de
meening, dat de aanschaffing van zwaar
materieel ten gebruike bij de verdediging
van NederlandschIndië volstrekt gepaard
moet gaan met de inrichting van een
krachtige basis, waarin de vloot vei
lig is en vrij om in en uit te loopen. De hier
aan het woord zijnde leden nu spraken de
verwachting uit, dat het eventueele wetsont
werp daaromtrent volledige klaarheid zou
brengen.
Sommige leden bleven den aanbouw
van slagschepen, van voldoende snel
heid, pantsering en artilleristisch
vermogen, bepleiten. Alleen zulke
schepen achtten zij in staat om de
grootste eenheden van andere vloten
te bestrijden. Schepen, welke die drie
kenmerken niet bezitten, oordeelden
zij onvoldoende.
„Onoverkomelijke bezwaren".
Weer andere leden wenschten te wijzen
op een drietal, huns inziens onoverkomelijke
bezwaren tegen den aanbouw van slagkrui
sers, te weten:
1. Dat deze eerst na vier of vijf jaren
zullen zijn voltooid, terwij! niet valt te voor
zien, hoe alsdan de politieke en militaire
omstandigheden in de wereld zullen zijn.
2. Dat de aanbouw van zoodanige sche
pen, te zamen met de onvermijdelijke com-
pletaire uitgaven, als de aanschaffing van
nieuw klein materieel, uitbreiding van ha
veninrichtingen e.d., naar veler opvatting
verre de financieele krachten van Nederland
en Nederlandsch-Indië te boven gaan.
3. Dat men in zulke schepen het risico
der actie te zeer concentreert
Ongeveer 75 pet. der Roemeensche olie
productie is in handen van buitenlandsche
maatschappijen, waaronder tal van Engel-
sche en Fransche. Ook onze Koninklijke
heeft groote belangen in het land van Ko
ning Carol.
Tot dusverre hebben de BritschFransche
maatschappij uit te respecteeren patriotische
overwegingen, halsstarrig geweigerd olie
aan Duitschland te leveren.
Hierdoor kwam Roemenië in een scheeve
positie tegenover Berlijn.
Immers het is te begrijpen, dat Duitsch
land er in de gegeven omstandigheden op
staat minstens eenzelfde kwantum olie van
Roemenië te ontvangen als vóór den oorlog.
Met de verhouding van de Roemeensche re
geering tot de machtige oliemaatschappijen
heeft men te dien aanzien in Berlijn niets te
maken.
Vrij zeker mag worden aangeno
men, dat men van Duitsche zijde ko
ning Carol te verstaan heeft gegeven,
dat hij er voor had te zorgen, dat de
rebelleerende oliemaatschappijen
hun on-Roemeensche, dus niet-neu-
trale houding staakten.
Voor deze, in wezen gerechtvaardigde
eisch, welke daarenboven neerkomt
op het naleven der afgesloten han
delsverdragen, kon Boekarest op den
duur niet doof blijven en koning Ca
rol heeft dan ook thans decreten af
gekondigd, welke er op neer komen
dat het gezag van den Staat het
eigendomsrecht van de oliemaat
schappijen op hun eigen olie over
koepelt en dat tenslotte de Roemeen
sche regeering kon beslissen, waar
heen de petroleum zal worden uit
gevoerd.
Deze houding vloeit logisch voort uit de
moeilijke neutrale positie van Roemenië en
wij, die in een andere storfhhoek van ons
zieke Europa zitten, kunnen deze houding
begrijpen en waardeeren.
Anders is het natuurlijk met de geallieer
den, die vreezen, dat de gewijzigde houding
van Roemenië er tenslotte toe zal leiden,
dat Duitschland met het grootste deel der
Roemeensche olieopbrengst zal gaan strij
ken.
Mag men de loopende geruchten gelooven,
dan zou Londen reeds in Boekarest hebben
Verwachting: Des ochtends
strenge tot matige vorst,
in den middag lichte vorst
tot om het vriespunt, neve
lig tot half bewolkt of be
trokken, waarschijnlijk
droog weer, zwakke tot ma
tige meest Zuidelijke wind.
doen weten, dat het tegenover een pro-Duit-
sche houding in de oliekwestie, repressailles
zou stellen, o.a, de opschorting der leverin
gen van oorlogsmateriaal.
Wij gelooven niet, dat het zulk een vaart
zal loopen. Roemenië, dat in hoofdzaak pro
geallieerd is, zal zeker slechts noodgedwon
gen zijn verplichtingen jegens Duitschland
nakomen en hoe men tenslotte ook in Roe
menië moge denken, voor alles is men er
Roemeen en als zoodanig zal ook de regee-
ring zeker den weg trachten te vinden om
een strikte, rechtvaardige neutraliteit in acht
le nemen, waarbij van bevoorrechting van
Duitschland wel geen sprake zal zijn.
„BRUSSEL ZAL ZELF WEL
OM HULP VRAGEN".
In het Engelsche Lagerhuis heeft Hen-
derson JJtewart den premier gevraagd, of de
verklaring van generaal Gort, volgens wel
ke de FranschBritsche garanties bliksem
snel in werking zouden treden, bij een
aanval op België, de weloverwogen opvat
ting der regeering weergeeft. Chamberlain
antwoordde, dat de regeering haar volle
aandacht wijdt aan de vraag, door welke
middelen Engeland zijn garantietoezeggin
gen van welken aard ook, zal nakomen. De
premier herinnerde aan het verdrag van
Locarno van 1925, bevestigd in 1936, aan
de BritschFransche verklaring, die daar
op volgde en aan die te Brussel op 27 Aug.
1939 tegenover den Koning der Belgen af
gelegd.
Stewart stelde daarop de vraag: „Wat is
het criterium voor een aanval?"
Zou het een bedreiging met aanval in
houden en wie zou daarover beslissen?"
Hierop antwoordde Chamberlain: „De
regeering moet zich het recht voorbehou
den daarover te beslissen."
België beslist!
In Belgische kringen te Londen wordt er
op gewezen, dat de voornaamste factor, die
de garantie van kracht zou doen worden,
moet zijn een door België zelf te doen ver
zoek, de bepalingen der garantie van
kracht te doen worden.
OFFENSIEF BIJ LADOGAMEER
STELT HET VOOR HAAST ON
OVERKOMELIJKE MOELIJKHE-
DEN.
Terwijl de lelie strijd voortduurt
ten Noorden van het Ladogameer,
waar de Russen pogingen in het
werk stellen om den Finschen flank
heen te trekken, wordt het steeds
duidelijker, dat het Sowjet Russi-
opperbevel veel op het spel zet bij
dit offensief. De strijd wordt gecon
centreerd langs den eenigen spoor
weg in het district, waarvan een
deel in Finsche handen en een deel
in Russisch bezit iS. Het terrein,
waarover de Russen trachten op te
rukken, is verschrikkelijk moeilijk,
het bestaat grootendeels uit wouden
en moerassen. Er is slechts één
hoofdweg in het geheele district.
Wanneer de Russen dien in hun be
zit hadden, zouden zij kunnen op
rukken naar het hart van Finland.
Tot dusverre echter hebben de Fin
nen hun stellingen weten te handha
ven*
HET RUSSISCHE LEGERBERICHT
maakt van dit alles geen melding. Het com
muniqué van het hoofdkwartier van het mi
litaire district Leningrad luidt: Op 24 Jan.
in alle richtingen bedrijvigheid van verken
kers en schermutselingen van kleine infan-
terie-eenheden. De Sovjet Luchtmacht ver
richtte verkenningsvluchten.
HET FINSCHE LEGERBERICHT
vestigde speciaal de aandacht op bombarde
menten der Russen op verschillende plaat
sen, waar ziekenhuizen bestookt zouden zijn.
Te Nurmis is een vliegtuigbom van 100
kg. terecht gekomen in den schuilkelder van
het garnizoenshospitaal Negentien personen
werden gedood, o.m. een dirigeerend arts en
verscheidene zieken Ta! van zieken werden
zeer ernstig gewond. Er zijn in het geheel
wel 400 bommen boven tien plaatsen uitge
gooid. Een tiental gebouwen werd verwoest.
Negen Russische vliegtuigen zijn neerge
haald.
30 Britsche vliegtuigen aange
komen?
Het bericht van de aankomst van dertig
Britsche vliegtuigen in Finland, waarover
in de buitenlandsche pers melding is ge
maakt, worden door het Britsche ministerie
van luchtvaart noch bevestigd noch ont-
k»nd.
RUSSISCHE TANKVERLIEZEN
VERRAST ZELFS DE FINNEN!
De correspondent van Havas meldt:
De verliezen die door de Sovjet-Russische
tanks geleden zijn, hebben iedereen verrast
en in de eerste plaats de Finnen zelf. De
Bolsjewiki hadden verwacht, dat zij de Fin
sche hoofdstad in enkele dagen tijds zouden
bereiken. Een van hun redenen voor dit ver
trouwen was, dat zij erop rekenden, dat hun
tanks de grens zouden overschrijden en groo-
telijks zouden bijdragen tot vergemakkelij
king van de overwinning. Nu zijn er van de
duizend tanks, die de Sovjets in het veld
brachten bij den aanvang der campagne in
Finland niet veel meer dan vijfhonderd
over.
In den aanvang zijn veel tanks op land
mijnen geloopen, later vernielden de Finnen
een groot aantal door hun anti-tankkanon
nen: Het kaliber der kanonnen is ongeveer
anderhalve duim. Zij vuren een projectiel af,
dat zelfs de pantsering der machtigste tanks
doorboort. Daardoor springt terstond de
tankbemanning door de scherven die van de
tankbemannig door de scherven die van de
pantsering afvliegen, gedood.
Het derde middel tot verdediging tegen de
vijandelijke tanks werd gevormd door de ver
sperringen die in den loop van den vorigen
zomer zijn opgeworpen en waaraan door alle
lagen der Finsche bevolking is medegewerkt.
Deze versperringen van allerlei aard waren
doeltreffend. Alleen de zwaarste Russische
tanks kwamen er over heen. maar de kleine
en middelgroote tanks konden er niets tegen
uitrichten. Vaak waren de versperringen ge
maakt van blokken graniet, die diep in den
grond vastgezet werden. Met duizenden en
duizenden bommen en granaten trachtten
de Russen dit versterkingssysteem aan te
tasten, doch zonder succes.
Of., doodgevroren!
Het is nog interessant te weten, dat de
bemanning van een tank verschrikkelijk te
te lijden heeft van de koude. De motoren
bevriezen snel en vaak moeten de Russen
ze voortdurend op gang houden met het ge
volg, dat tien of twintig maal meer brand
stof verbruikt wordt dan verwacht werd.
Niet zelden komt 't voor, dat tanks die lan
gen tijd gefunctionneerd hebben, op een ge
geven oogenblik werkelijk in actie moeten
komen en dat dan door gebrek aan brand
stof de motor afslaat. Zoodra de motor niet
meer werkt, zit de bemanning letterlijk op
gesloten in een ijskast en komen de inzitten
den om in de kou.