Krieg ist Krieg
bijna 50 jaar getrouwd
Mr. P. J. Oud
iPJtadinmiuxi
„Oome Piet" Sinjewel
naar Den Helder
VUaaA yaan tue fieeit
Woensdag 6 Maart 1940
Tweede Blad
Wat hij vertelt uit de dagen
van den ouden torpedodienst
Gezond naar lichaam en
naar geest
Voor het
Finsche Roode Kruis
De grootte van onze
slagkruisers
Burgerlijke Stand van Den Helder
Maart
Serenade van
Helders Fanfarecorps
Inschrijving Handelsregister
Gem. verpleeghuis Kerkgracht
Temperatuur en Barometerstand
HET GOUDEN PAAR.
Iedere oud-marinegast kent hem, en
een niet gering deel der jongere ma
rine-generatie heeft over hem hooren
gewagen: over dien bef aamden „Oome
Piet", den thans hoog-bejaarden heer
P. Sinjewel, dien men als een wande
lend stuk oude marine-historie kan be
schouwen. Een levend stuk traditie, een
boordevol geladen vat van pittige zee-
mans- en marine-humor. Het is deze
„Oom Piet", over wien wij reeds eerder
in de Heldersche Courant schreven (zjj
het onder anderen naam), die thans
gaat jubileeren. De bruidsdagen zyn de
vorige week ingegaan, en op Woensdag
13 Maart a.s. zal het echtpaar den dag
herdenken, dat het voor 50 jaar
het groote besluit nam, samen door het
leven te gaan. En omdat iedereen in
Den Helder en Indië zooveel van het
echtpaar Sinjewel-Braaf gehoord heeft,
zijn wij dezer dagen het huisje aan de
Westgracht binnengestapt, de foto
graaf en de verslaggever, teneinde in
woord en beeld onze lezers iets te ver
tellen van dat merkwaardige leven van
den heer Pieter Sinjewel, allias: „Oome
Piet".
Eerst moet de foto gemaakt worden: Oonie
Piet plant zich in den crapeaud, alsof hij nooit
iets anders gedaan heeft dan poseeren. Moer
der Sinjewel vindt het gewichtiger en ziet
met zichtbare spanning toe, wat er gaat ge
beuren. Hetgeen haar wederhelft doet uitroe
pen: „mensch, je kijkt net of de 1ste officier
aan boogd komt, trek niet zoo'n excercitie-
gezichtf" En tot den fotofeporter: „Zeg va
der, hoe lang blijft dat drie komma zeven
mitreljeurtje nou nog op me gericht, vergeet
niet dat je een oud mensch voor hebt
Maar de fotograaf komt er, en als de witte
seringen en paarse tulpen, die in lentelijke
overdaad het knusse voorkamertje sieren,
weer op hun plaats gezet zijn, vertelt Oome
Piet een paar bijzonderheden uit zijn aan
ondervinding en belevenis zoo rijke leven.
De aanvang.
Vertel ze maar, dat ik in Nieuwediep ben
geboren, aldus de aanstaande jubilaris, op 29
October anno 1866, om 3 minuten over 3 uur
in den nacht, bij vliegend stormweer. Dat
feest vond plaats in de Artilleriestraat, die
ze nu verdoopt hebbel), in het huis op den
hoek van de Vlootstraat. Daar was het, dat
ik m'n jeugd doorbracht. Of ik een brave
jongen geweest ben is me niet bekend.
M'n vader was timmerman bij de koop
vaardij. Toen ik 7 jaar was, viel hij dood en
dat beteekende dat het geen vetpot bij ons
thuis was. Toen ik dan ook 11 jaar was, zei
m'n moeder tegen me: „Piet, je bent nu 11
en volleerd. Je komt van school en zie maar
wat te verdienen. En zoo gebeurde het, dat
ik de school van meester van Berk in de
Schoolstraat vaarwel zei en m'n eerste baan
tje kreeg. U begrijpt wel, dat ze me niet
direct vice-admiraal maakten. Van het een
werd ik het ander: als polderjongen werkte
ik aan de forten Dirksz Admiraal, Erf phns,
Kijkduin en zelfs aan De Harssens. Ik werd
geep-, schol- en haringvisscher, turf- en
steenkolenlosser, enzoovoorts enzoovoorts.
Naar de marine.
Maar ik had al gauw in de peiling, dat dit
biet de manier was om rijk te worden. Daar
toe leek me de marine meer geschikt. En dus
ging ik een verbintenis aan, werd in opleiding
genomen met m'n 18e jaar. en aangesteld bij
den torpedodienst. En daar ben ik bij geble
ven tot m'n 46ste jaar. Als torpedist 2e klas
begon ik. en als onderofficier verliet ik de
marine. Het is m'n gelukkigste tijd geweest.
Want wat ze ook van de oude marine mogen
zeggen, het neemt allemaal niet weg, dat je
er, als je je best deed en fatsoenlijk bleef,
tets bereiken kon. Natuurlijk, er waren din
gen, die niet door den beugel konden, maar
maak me nou niet wijs, dat het tegenwoordig
allemaal lieve jongens zijn, en brave supe
rieuren.
En dan passeeren er diverse avonturen de
revue. Een brok marine-historie krijgt kleur
en leven.
Naar Indië.
Met z'n 42ste jaar ging Oome Piet naar
Jan Oost. Met z'n 46ste keerde hij terug.
Indië vond hij mooi, maar het klimaat zinde
hem niet bijster. Als Nieuwedieper, aldus de
jubilaris, kun je het niet optornen tegen die
112 graden hitte. Ik heb br al die jaren eigen
lijk met pijn in m'n kop geloopen. Ik ben er
nog eens mee naar Dirk van de Eyck, den
ziekenvader, geloopen. en die zei: „ik zal die
bol van jou eens onderzoeken en m'n diag
nose vast stellen."
Ik zei: „Dirk, maak nou geen lol, want de
zaak is veel te ernstig."
De ziekenvader ging op onderzoek in m'n
body uit en kwam tot de conclusie, dat ik
voor 3 maanden maar eens m'n pijp op non-
actief moest zetten. Ik hield me eraan en
zette het ding buiten boord. Dat hielp en ik
heb nooit weer van m'n hoofd een schoor
steen gemaakt. Trouwens, de eerste druppel
drank moet ook hog over m'n lippen komen.
Ik ben een doorgefourneerd geheelonthouder.
Het resultaat ziet U voor je: ik draag m'n
73 jaren met eere, ben zoo gezond als een
visch, mankeer nooit iets en voel me of ik
nog een heel leven voor me heb.
De schaduwz\jde.
Wat was de voornaamste schaduwzijde van
die oude marine, Oome Piet?
Het antwoord wordt even snel als gedeci
deerd gegeven: „de tractementen en de pen
sioenen." Iedere marine-vrouw moest heele
dagen uit wasschen en werken gaan om er
twee of drie kwartjes bij te verdienen. Dat
moest, want van het inkomen van haar man
kon ze er niet komen. Vooral als er grut
kwam, liep de zaak scheef. Man, man, wat
moest je je in kronkels kronkelen om niet
failliet verklaard te worden. Ja, ja, menig
maal stond het water aan de lippen en...
En die pensioenen... die zijn nóg slecht. Al
18 jaar zijn we bezig daar eenige verbetering
in te brengen, maar die ministers lijken wel
met den dag doover te worden. Er wordt ze
ker gedacht: laat dat ouwe zoodje, dat nog
in leven is, maar in d'rlui vet gaarsmoren.
Het is het eenige punt waarmede Oome
Piet het in zijn leven niet eens is. Moeder
Sinjewel hoort en ziet het hoofdschuddend
aan, en denkt er het hare van.
Het spannendste moment.
VYat het spannendste oogenblik van m'n
leven is geweest......? Nou, dat was in het
Bokkegat bij Hellevoet. We hielden schijn-
oefeningen. Ik zat op de ouwe Etna en we
werden aangevallen door de Nobo (als wij
zeggen, dat we de Nobo niet gekend hebben,
merkt Oome Piet sarcastisch op: „dat we
toen nog aan de boom hingenOm 10
uur in den morgen was dat. Ik stond achter
het roer en zag het gebeuren. Ik zei tegen
m'n commandant: „commandant we gaan er
aan, daar helpt geen lieve moederen aan, en
nóg had ik deze wijze woorden niet gespro
ken, of het was al gebeurd ook. Met 16-mijls-
vaart ramde de Nobo de Etna en toen het
weer 7 minuten later was, lag onze goeie,
ouwe Etna op den bodem van het Bokkegat
in 16 meter diep water. Dirkszwager van
Maassluis heeft 'm gelicht en verdiende er
7000 pop aan.
Voor mij was er nog een beroerde geschie
denis aan verbonden. Ik was alles kwijt. Niets
hadden we kunnen redden. Toen ik echter
reclameerde werd dat zoo kwalijk genomen,
dat ik gedeporteerd werd naar Hellevoetsluis.
Dat gold in die dagen als het Nederlandsche
duivelseiland. En... ik ging er heen. Vier jaar
dwangarbeid bij de Hellepoters. Maar als ik
U nu vertel, dat het 4 schitterende jaren zijn
geweest. Fijn gediend en beste menschen ont
moet. M'n kinderen kregen prima onderwijs
bij meester Moerman aan de Vlotbrug, en
daar ben ik Job nog altijd dankbaar voor.
Jaren vliegen voorbjjwe hooren, dat
Oome Piet in zijn geheele marine-carrière
nog nooit of te nimmer één man op parade
gebracht heeft. Hij achtte dit in strijd met de
rechten van den mensch en zijn overtuiging.
Zijn principe was altijd: men moet de men
schen verbeteren door je zelf, door je optre
den en persoonlijkheid. Maar niet met uit
veteren, straffen en in de boeien klinken.
Maaraldus Oome Piet, denk nou maar
heusch niet, dat ze de kachel met me konden
aanmaken, wis en waarachtig niet, kijk maar
naar m'n hoofd.
Vier en een halve maand hebben ze hem
nog provoost gemaakt en daarna wilden ze
hem niet meer laten gaan. Zelf had Oome
Piet echter dik z'n bekomst van het leven
op het tusschendek en was weer blij, dat hij
zich weer aan z'n geliefde torpedo-werkzaam
heden kon geven.
Over de marine anno '40.
Wat denkt U van de moderne marine,
Oome Piet?
Groote rimpels golven op het voorhoofd,
als evenzoovele bewogen baren van de zee,
heen en weer.
De ouwe geest is weg, zegt Sinjewel dan.
En die komt nooit terug. Die is gelijk weg
gegaan met de ouwe zeilers. Toen de boel ge
mechaniseerd werd, was het pleit beslecht.
Geen een van de oude garde zou het er meer
op kunnen wennen. Alles veel te model. Sa-
lueeren, salueeren en nog eens salueeren.
Nee, dat was bij ons anders. Als U me niet
gelooft, vraagt het dan maar na aan Stuart
en ouwe Piet Esser, je weet wel, die twee
pikbroeken, die samen 140 jaar zijn en die de
adelborsten het knoopen leeren. Nou zie je
er iedere week 10 voor den Krijgsraad, en dat
was vroeger ook anders. Ze deden het wel
harder, en menig superieuren-hand zat nogal
eens aan den lossen kant. Maar ze maakten
er toch maar bruikbare kerels van. En die
vrouwen van tegenwoordig, met d'r lui rooie
lippies... da's heelemaal grijs! Daar moest
je vroeger om komen!ze hadde ze zoo
het bassin in gejaagd om d'r eigen af te
spoelen.
Oom Piet zit na te piekeren: is het kenne
lijk niet eens met de veranderingen in de
wereld. Totdat hg ons schuin aanziet en
zegt: Maar stel het nou alsjeblieft in de krant
niet voor of ik zoo'n halve bolsjewiek ben,
een anarchist, want dan spreken we mekaar
nader. Ik ben overtuigd vaderlander en mijn
devies was altijd: Leve Oranje en Leve de
Koningin. En dat meen ik! Maar met dat
pensioen is het wat anders
Nog plannen Oome Piet?
Nee, iemand op mijn leeftijd maakt geen
plannen meer. M'n moeder zei altijd: „in
Nieuwediep ben ik geboren en op Huisduinen
wil ik begraven worden-" Nu, ik houd het bij
die woorden van m'n moeder, en als ik nu
maar rustig hier in m'n huisje kan blijven
wonen ben ik tevreden.
Aldus Sinjewel»-
Woensdag, 13 Maart is het zijn groote dag.
Een gouden huwelijksfeest, 50 jaar geza
menlijk door het leven gegaan, deze beide
fiksche menschen, die men feitelijk niet goed
„oude menschen" kan noemen, zoo gezond en
flink zitten ze daar voor ons.
Het kan niet anders, of dien 13den Maart
zal er menig oud marine-hart aan Oome Piet
en zijn betere helft denken, en zich in her
innering roepen dien glorieuzen ouden tijd,
toen de torpedodienst in opkomst was en
Oome Piet tot zijn beste dienaren behoorde.
3e verantwoording van de afd.
Den Helder van „Volkenbond en
Vrede".
Nagekomen giften voor de actie van de
Finsch-Nederlandsche Vereeniging tot steun
van het Finsche Roode Kruis:
Jongelieden-Vereen. „Sursum Corda" 5.
M. K. 0.50.
Namens het Bestuur:
H. A. Enklaar, voorz.-penningm.
A. A. de Hoogh, secr.
M. A. Kolster.
Hoewel de technische plannen voor de slag
kruisers, welke de Regeering voornemens is
te bouwen, zoodra de Volksvertegenwoordi
ging hiervoor toestemming geeft, nog niet
vast staan, is er toch reeds een voorloopig
ontwerp gemaakt. Naar wij vernemen zou de
waterverplaatsing pl.m. 27.000 ton bedragen
en de bewapening bestaan uit 9 kanons van
28 cm mitsgaders een groot aantal kanons
van kleiner kaliber. Teneinde een snelheid
van pl.m. 33 zeemijl per uur te kunnen halen
moet de lengte van deze slagkruisers zeer
aanzienlijk zijn, n.1. pl.m. 240 m, zoodat zij
dus 15 m langer worden dan de Duitsche
slagkruisers „Gneisenau' 'en „Scharnhorst",
welke 26.000 ton groot zijn en een bewape
ning hebben van 9 kanons van 28 cm. Ter
vergelijking met enkele buitenlandsche slag
kruisers en slagschepen en Nederlandsche
kruisers geven wij de grootte van het Brit-
sche slagschip „Nelson" (34.000 ton, 9 kanons
van 40.6 cm, vaart'23.'5, lengte 216 m), den
Franschen slagkruiser „Dunkerque" (26.500
ton, 8 kanons van 33 cm, lengte 214), den in
aanbouw zijnden Nederlandschen kruiser van
8350 ton (10 kanons van 15 cm, lengte 186
m) en H. Ms. „Java" (6700 ton, 10 kanons
van 15 cm, lengte 155 m).
van 5 Maart 1940.
BEVALLEN. G. Vossenberg-Bandt, d.; M.
IzakssonKuut, d.
Voorjaarswind, die zonder schromen
alle nevels openscheurt,
Zoodat weer het licht van boven
onze lage landen kleurt,
Waai de wijde waters over,
blaas de wereld vol gerucht...
Niemand is er in ons Holland
voor zoo'n lente-lied beducht.
Voorjaarswind, die speelsch en driftig
in de naakte takken grijpt,
Waar het zomerblad. gevouwen,
nog in schut van knoppen rijpt,
Waai de bronzen bosschen over,
blaas de boomen vol gerucht...
Niemand is er in ons Holland
voor zoo'n lente-lied beducht.
Voorjaarswind, die langs de wegen
't jonge gras te beven zet.
En 't fluweel der wilgenkatjes
aan de hoogste twijgen plet,
Waai de wond're wereld open,
blaas de harten vol gerucht...
Niemand is er in ons Holland
voor zoo'n lente-lied beducht.
Fr. M.—K.
Lezing over „Oude en Nieuwe
Economie" voor de Nederl. Maat
schappij voor Njjverh. en Handel.
Naar wjj vernemen zal voor het depar
tement Den Helder en Omstreken van de
Nederlandsche Maatschappij voor Nijver
heid en Handel op Donderdag, 14 Maart
a.s., des middags, in het Badpaviljoen
van Zeebad Huisduinen een causerie wor
den gehouden door dei) burgemeester van
Rotterdam en oud-minister van Financiën,
Mr. P. J. Oud, over het onderwerp „Oude
en Nieuwe Economie".
Deze causerie wordt gehouden na een
koffiemaaltijd, welke te 12.15 uur in ge
noemd Paviljoen plaatsvindt. Er zal ge
legenheid bestaan tot gedachten wisseling.
Het is wel niet anders mogelijk of voor
deze bespreking van een zoo bij uitstek
deskundige op economisch terrein als
Mr. oud is, zal groote belangstelling
bestaan.
Bij de familie Hollenberg.
Gisterenavond wandelde er een muziek
corps door de stad. Dat was om 8 uur en
menigeen dacht, dat er taptoe gehouden werd
door de Stafmuziek.
Niets was echter minder waar. Het was
het Helders Fanfarekorps, dat een serenade
ging brengen aan een gouden bruidspaar en
wel aan de familie Hollenberg in de Kuiper
straat.
Deze serenade trok veel belangstelling.
van 27 Februari tot 5 Maart 1940.
Bestuurswijzigingen:
Texel: N.V. Texels Eigen Stoomboot On
derneming, Schildereinde 40.
Andere wijzigingen:
Den Helder: H. de Haan, Alkmaar, St.
Annastraat 9, grossierderij in galanteriën:
fil. gevestigd te Den Helder, Californie-
straat 3.
De bewoners van het huis hadden gisteren
een gezelligen avond. Hun werden eenige too-
neelstukjes aangeboden door de meisjes van
de Speeltuin-Ver. „Centrum", onder leiding
van den heer Steeman. De stukjes „Prins
Mario" en de „Kostschool" van mej. Prik
kelroos vielen zeer in den smaak der bewo
ners. Eenige leden van het bestuur Maatsch.
Hulpbet. waren aanwezig.
SCHOORSTEENBRANDJES.
Gisterenmorgen werd telefonisch kennis
gegeven aan de politie, dat er een schoor
steenbrandje was ontstaan in een perceel aan
de Hoogendorpstraat.
Het bleek, dat er zich een dikke koek in
die schoorsteen bevond. Door de brandweer
werd deze verwijderd. Nog was men met dat
brandje niet geheel klaar of er kwam alarm
uit de v. d. Duyn van Maasdamstraat. Voor
het zelfde euvel moest men daar aan het
werk,
Deze uitlating van een Duitschen duikboot
commandant, toen hij eenige weken geleden
een Nederlandsch schip met graan, op weg
naar ons land. torpedeerde, schijnt opgeld te
doen. De duikbootcommandant ontzag zich
niet, hoewel de papieren het duidelijk bewijs
leverden, dat het schip van een neutrale ha
ven op weg was naar een neutrale haven,
een vernietigende torpedo in het schip te
jagen, dat daarna met zijn kostbare lading
naar den bodem van de zee verdween.
Krieg ist Krieg. Dat gebruikt men als
een verontschuldiging voor de meest
zinlooze daden, die men ten opzichte van
de neutrale mogendheden bedrjjft. Van
het begin van den oorlog af zijn de neu
tralen in de verdrukking geweest, ten
minste i de kleine neutralen, want
van de grooten houdt men zijn handen
terug en dat teekent tevens de menta
liteit van deze onrecht-bedrijvers.
Oorlog is ongerechtigheid en daarom af
schuwelijk. De daden, die Duitschland nu op
nieuw tegen de neutralen bedrijft, zijn even
onbegrijpelijk als onredelijk. Neutrale sche
pen, die uit de lucht gebombardeerd worden,
wier bemanning met mitrailleurs beschoten
wordt. Wat denkt Duitschland daarmee te
bereiken? Toch zeker niet een spoedige on
derwerping van zijn vijand en het kan toch
ook niet de bedoeling van de Duitsche regee
ring zijn, om een neutraal land uit te honge
ren door vernietiging van zijn aanvoer. Als
deze onredelijke aanvallen door blijven gaan,
zal er straks geen zeeman meer gevonden
worden, die den tocht door de oorlogszöne
nog durft te wagen. En dat zou onbereken
bare gevolgen hebben voor ons land, dat ten
slotte van den aanvoer moet leven. Het is wel
niet zoo, dat ons volk aan den hongerdood
zal worden overgeleverd, maar een sterk ver
minderden invoer moet de prijzen doen stij
gen en ten slotte gebrek aan bepaalde arti
kelen brengen, die we van buiten moeten
hebben.
't Is een krankzinnige beweging in de
wereld. De oorlogvoerende mogendheden
ontzien elkaar in zeker opzicht, maar de
neutralen worden het kind van de reke
ning. Welk verschil bljjft er tenslotte in
de maatregelen, die Duitschland tegen
zjjn vijand en tegen de neutralen neemt?
Engelsche schepen worden getorpedeerd,
maar neutrale schepen ondergaan het
zelfde lot. 't Wordt moeilijker voor de
neutralen, vooral nu het voorjaar zijn
intrede heeft gedaan en de acties in de
lucht grooter zullen worden.
Wat kunnen de neutralen tegen deze on
rechtmatige daden doen? Niets dan protes
teeren. Een andere wijze van optreden zou
niet baten, doch den toestand slechts vererge
ren. Wij willen niet anders dan neutraal blij
ven en ons slechts in dit opzicht aan de oor
logvoerenden onderwerpen, dat we ons zullen
onthouden van het vervoeren van contraban
de. Maar dan moet men onze houding eerbie
digen en onze schepen ontzien!
Engeland begaat de onrechtmatige hande
ling van het aanhouden van al onze sche
pen in de Duins, Duitschland maakt het nog
erger en heeft verschillende van onze koop
vaarders vernietigd, zich vaak niet bekomme
rend om de opvarenden.
En dit alles moeten we ons maar laten wel
gevallen. Het is wel erg moeilijk, en wij ho
pen, dat men bij beide partijen meer waar
deering voor onze houding en meer inzicht in
onze positie zal krijgen.
Aquarium Zoöl Station. Vopr het publiek
geopend: dagelijks van 912 en van 13.30
17 u. Zaterdags van 912 uur.
Natuurhistorisch Museum, le Vroontsraat
lederen Woensdag van 35 uur.
lederen Zaterdag van 710 uur.
Bovendien den eersten Zondag van elke
maand van 35 uur en den eersten Woens
dag van 810 uur.
BIOSCOPEN:
Kialto, Spoorstraat, acht uur:
„Es war einde rauschende Ballnacht".
Tivoli-Theater, Spoorstraat, acht uur:
„Cassidy's meesterwerk" en „De passagier
die verdwen".
Witte Bioscoop, Koningstraat, acht uur:
„Het Masker van „De Spin"."
Heden
Casino 8 uur: Jubileumavond Ned. Ver. v.
Huisvrouwen.
Barometerstand Den Helder 764.1
Maximum temp. lucht 1,8
Laagste temperatuur 1,1
Wind richting: N.N.W.; kracht: 4
Licht op 6.18
DRIE MAAL ARBEIDSWET.
Nog steeds blijft men overhoop liggen met
de Arbeidswet. Ten bewijze daarvan gelde,
dat niet minder dan 3 personen daarvoor
gisteren een proces-verbaal opliepen.
