Nogmaals protest tegen
de mobilisatieclubs
Nieuw bankbiljet van
twintig gulden
Fransch slagschip
van stapel geloopen
Wachtgeldregeling in
't particuliere bedrijf?
Suriname heeft een
bevolkingsprobleem
Torpedo gevonden
op Texel
Marktberichten
Eerste Kamer
Tweede Kamer
Treinramp in Finland
„Qaeea Elizabeth" in alle
stilte over den Oceaan
Laatste telexbericht
29 man van de
„Amelia Lauro" gertd
De „Alkmaar" bemanning
weer thuis
Rantsoeoeering in België
niet noodig
Duitsche jeugd
moet „bij" blijven
De heer Van Embden is geen
„bekeerling." Op zuinigheid in
het leger aangedrongen.
Gisteren werd de behandeling van de De-
fensiebegrooting in de Eerste Kamer voort
gezet.
De heer Heldring (lib.) dringt aan op zui
nigheid bij het leger. Men make meer ge
bruik van de commercieele bekwaamheden
van zakenlieden, militairen zijn minder be
kend met koopinansgebruiken.
Algemeen in den lande bestaat de mee
rling dat er aan de luchtbescherming, met
name in de groote steden, veel ontbreekt.
Er hapert ten deze iets bij de taak, die de
fensie hierbij heeft Wanneer zal het 3.7
cm. luchtafweergeschut aan Amsterdam ge
leverd worden? Er is thans ernstige onge
rustheid. Spr. vraagt of het hier nog slechts
een proef geldt.
De heer v. d. Bilt (soc. dem.) bepleit de
belangen der oud-gemobiliseerden van vóór
1909, der oud-marinewerklieden en der mo
bilisatie-slachtoffers van 19141918, waar
aan spr. de positie van de eventueele inva
liden der huidige mobilisatie verbindt
De heer Briët (a.r.) verheugt zich over de
houding der soc. democraten ten aanzien
van de landsverdediging, maar de geschie
denis leert dat mobilisatieclubs in het leger
niet thuis behooren. Een aantal gemobili-
seerden zou komen te staan onder de beve
len eener politieke organisatie. Spr. beroent
zich op uitlatingen dienaangaande van den
heer Troelstra.
De heer Van Vessem (n.s.b.): Dat is ge
schiedenis, daar mag U niet over spreken!
(De Voorz. hamert).
De heer Briët herinnert er verder aan dat
de heer Troelstra ook gewaagde van soc. de
mocratische regimenten. Het zou funest zijn
als een zeker percentage dienstplichtigen
staat onder den invloed van een politieke
partij. Het is te betreuren, dat de soc. dem.
partij dit zelf niet inziet.
Prof. van Embden, de vrijz. dem. woordvoer
der, verdedigde gisteren in de Eerste Kamer
nitvoerig zijn veranderde houding t.a.v.
Defensie.
Het stemmen tegen dit begrootingshoofd-
stuk heeft spr. 't laatst als eenling, volge
houden tot Februari 1939. Maar er zijn an
dere levensbeschouwingen opgekomen, wel
ke niet langs ons heen gaan.
Tegen zoo groote bedreiging van
oude vrijheid en vernietiging van
geestelijke waarden is, aldus spr.,
verdediging geboden. Men mag dit
verschijnsel niet ontwijken, ruimte
laten voor bruut geweld beteekent
oorlog in permanentie. Spr. is geen
bekeerling. Het aanbevelen van col
lectieve verdediging: tegen agressie
heeft steeds op gelijken grondslag
berust.
Er was verleden jaar nog het financiecle
bezwaar, dat spr. toen tegen de begrooting
deed stemmen. Dit is thans anders, in oor
logstijd zal men zelfs geneigd zijn, de fi-
nancieele grens nog verder te verleggen.
De situatie in Europa is nu grondig ver
anderd. In Maart 1939 ging Engeland over
tot een nieuwe politiek, toen het aan .drie
landen bijstand toezegde. Dit heeft geleid
tot onze zelfstandigheidspolitiek. Dezelfde
overwegingen gelden voor België.
Spr. moet dus den vroeger beganen weg
verlaten.
Te weinig warmbloedpaarden.
Spr. hoopt dat de regeering het
vormen van zulke clubs voor alle po
litieke partijen zal verbieden.
De veranderde houding van den
heer van Embden.
De heer van Embden (v.d.) bespreekt de
lijdensgeschiedenis der oud-gepensionneer-
den en sluit zich aan bij de hoofdlijnen van
het betoog van den heer v. d. Bilt.
Spr. geeft voorts een motiveering van de
verandering zijner houding in defensie-aan
gelegenheden.
Immigratie van Javanen nood
zakelijk geacht.
De Tweede Kamer heeft gisteren de Suri-
naarrasche begrooting voor 1940 zonder hoof
delijke stemming aangenomen. Nog voer
den verschillende sprekers het woord.
In zijn antwoord verklaarde de minister
van Koloniën, de heer Weiter, o.m. dat het
grootste vraagstuk van Suriname het be
volkingsprobleem is; een geleidelijke ont
wikkeling van dat gewest achtte hij slechts
te verkrijgen door immigratie van Javanen.
Voorts ontkende de minister, dat die im
migratie moet leiden tot ver-Indisching van
Suriname.
De minister bestreed de opvatting, dat
een afzonderlijke huwelijkswetgeving voor
de Javanen en Britsch-Indiërs inbreuk zou
maken op artikel 116 van de staatsregeling.
Over kolonisatie van blanken was de mi
nister niet optimistisch gestemd.
NaamL vennootschappen.
De Kamer behandelde vervolgens het
wetsontwerp bijzondere voorzieningen met
betrekking tot de in gebiedsdeelen van het
Koninkrijk der Nederlanden gevestigde
naamlooze vennootschappen en andere
rechtspersonen, alsmede met betrekking
tot zeeschepen, die gerechtigd zijn tot het
voeren van de Nederlandsche vlag. pit
ontwerp beoogt den besturen van naamloo
ze vennootschappen en andere rechtsperso
nen mogelijk te maken hun zetel te ver
plaatsen van het eene gebiedsdeel van het
rijk naar het andere met het oog op de
huidige buitengewone omstandigheden.
De heeren Terpstra (a.r.), Slotemaker de
Bruine (c.h.) de Marchant et 'd-Ansem-
bourg (n.s.b.). Donker (s.d.) en van Maars-
seveer (r.k.) voerden hierover het woord.
De minister van Justitie, de heer'Gerbran-
dv zette in zijn antwoord uiteen, dat het
karakter van noodregeling voldoende uit
het ontwerp blijkt, vooral na de daarin na
overleg met de commissie van rapporteurs
aangebrachte wijzigingen.
De amendementen van de commissie van
Twintig dooden, waaronder zes
tien geëvacueerde kinderen.
Gisteren is een op weg naar Zwe
den zijnde sneltrein ingereden op
een trein, welke op weg naar Tornio
(Finland) was.
Hierbij zijn twintig passagiers ge
dood, wo. 16 geëvacueerde kinderen
van nog geen 12 jaar oud.
Het ongeluk geschiedde terwijl het pik
donker was en een verblindende sneeuw
storm woedde in het station I.ittela, nabij
Tampere. De sneeuwstormen waren oorzaak,
dat de machinist niet zag, dat het signaal
op onveilig stond.
De heer Maarsingh (n.s.b.) betoogt dat er
in ons land niet voldoende warmbloedpaar
den worden gefokt. Bij de vordering waren
er 2/3 koudblocdpaarden en kruisingen, 1/3
warmbloeds. Het leger heeft in de eerste
plaats deze laatste noodig. Er wordt te wei
nig steun verleend aan de warmbloedfokke
rij; er moeten ahdere maatregelen genomen
in het belang der remonteering, een bedrag
van f 40.000 is zeer onvoldoende. Ten on
rechte is de koudbloedfokkerij bevoorrecht.
Het woord was nu aan den minister, doch
alvorens hem dit te verleenen, verdaagt de
voorzitter te 12.45 uur de vergadering tot he
den één uur.
rapporteurs werden vervolgens of wel aan
genomen of door den minister overgenomen
Onder deze amendementen was er een,
dat het ontwerp een geldigheidsduur geeft
tot 1 Januari 1944 om het karakter van
een tijdelijke regeling duidelijker te doen
uitkomen.
Zonder hoofdelijke stemming werd het
ontwerp, aldus geamendeerd, aangenomen.
Vandaag zet de kamer de behandeling
van de agenda voort.
Stimulans van het Amsterdam-
sche Gemeentebestuur.
Reeds sinds lang bestaat de mogelijkheid,
dat aan werkgevers, die tijdelijk voor hun
personeel geen voldoende werkgelegenheid
hebben, in de kosten van een wachtgeldre
geling, welke zij voor dat personeel in het
leven mochten willen roepen, van overheids
wege een geldelijke bijdrage wordt verstrekt,
in den regel bedragende 50 procent van de
uitgekeerde wachtgelden.
In de laatste jaren werd te Amsterdam
slechts nu en dan door enkele ondernemin
gen van deze mogelijkheid gebruik-gemaakt.
Door de plotseling sterk verminderde werk
gelegenheid in het havenbedrijf tengevolge
van de in September j.1. ingetreden oorlogs
omstandigheden, is een aantal ondernemin
gen in dat bedrijf er thans toe overgegaan
voor haar personeel een wachtgeldregeling
in te voeren.
Het komt B. en W. van Amsterdam
echter voor, dat het instituut der
wachtgeldregelingen zooveel goede
eigenschappen bezit, dat het ver
dient op veel ruimer schaal dan tot
dusverre het geval was, te worden
toegepast
Zij achten het waarschijnlijk, dat slechts
door onbekendheid met die goede eigen
schappen vele werkgevers, wier onderne
mingen zich daartoe goed zouden leenen,
tot heden niet tot invoering van een wacht
geldregeling zijn overgegaan.
Daarom hebben zij aan een groot aantal
werkgevers een circulaire doen toekomen,
waarin zij de aandacht op deze regeling
vestigen. Hieraan is het volgende ontleend:
In den regel draagt de werkgever 50 pro
cent van het wachtgeld, doch in bepaalde
gevallen, waarin de ondernemer op deze
wijze relatief te zwaar zou worden belast,
kan een voordeeliger regeling worden ge
troffen.
In het algemeen is als voorwaarde gesteld,
dat in de onderneming ten minste 25 be
dienden en of arbeiders \yerkzaam zijn en
dat de wachtgeldregeling zooveel mogelijk
moet worden samengesteld in overleg met
hetzij een commissie door de bij de regeling
betrokken arbeiders gekozen, hetzij met de
besturen der'vakvereenigingen, die met dep
werkgever of met de vereeniging, waarbij
de werkgever-is aangesloten, een collectieve
arbeidsovereenkomst hebben gesloten.
Van de voorwaarde betreffende het mini
mum getal van 25 personen, voor wie een
wachtgeldregeling geldt, kan worden afge
weken, indien een vereeniging van werk
gevers haar bemiddeling verleent en de
richtige naleving der wachtgeldregeling ga
randeert
Na een reis van 5 dagen en 9
uur veilig te New York aange
komen.
Naar thans bekend wordt, heeft
's werelds grootste passagiersschip,
de 85.000 ton groote Queen Elizabeth
van de Cunard-White Star Line, op
20 Februari de werf aan de Clyde,
waar het voltooid werd, verlaten,
om door sleepbooten de Clyde alge-
sleept te worden. In groote tegenstel
ling met de enorme menigte, die in
dertijd getuige was van het vertrek
van het zusterschip, Queen Mary,
waren thans nog geen honderd men-
schen aanwezig.
Diezelfde Queen Elizabeth is gis
teravond de haven van New York
binnengeloopenl
Zooals bekend, is de „Queen Elizabeth"
het snelste schip ter wereld. Haar machines
ontwikkelen 200.000 p.k. Men is vier jaar
bezig geweest met den bouw en het schip
is voorzien van de modernste machinerieën.
Het is 1032 voet lang., 14 voet langer dan de
„Queen Mary". Er is accomodatie voor 2400
passagiers, 300 meer dan aan boord van de
„Queen Mary".
Vertrek in alle stilte.
De „Queen Elizabeth" is, naar Reuter
meldt, geheel grijs geschilderd. Toen het
schip van de werf van John Brown was ver
trokken en de Clyde afvoer naar Greenock
waren slechts enkele honderden menschcn
getuige van haar eersten tocht. Als men dit
vergelijkt bij de enorme menigte van hon
derdduizenden menschen, die vier jaar ge
leden getuige waren van het vertrek van
het zusterschip „Queen Mary", kan men in
derdaad spreken van een vertrek in alle
stilte.
Met eenige moeite, doch zonder ongeluk
ken werd de „Queen Elizabeth" de bochten
in de Clyde doorgesleept. Te Greenock bleef
het schip liggen tot 3 Maart. Op dezen dag
jl. Zondag glipte het grootste schip ter we
reld vrijwel onopgemerkt het zeegat uit en
zette het koers naar Amerika.
De „Queen Elizabeth" heeft de
werf verlaten twee maanden vóór
den dag, die daartoe vier jaar gele
den werd bepaald. Ondanks den oor
log is het schip nauwkeurig volgens
het programma afgebouwd.
Men oordeelde het nuttig, het schip spoe
dig te doen vertrekken, aangezien de Clyde
en de daar gelegen werven een belangrijk
doel voor de Duitsche vliegtuigen vormen.
De aankomst te New York.
Gesleept door tien sleepbooten is de Queen
Elizabeth zonder moeilijkheden aan de ka
de gemeerd. De voorzitter van den New-
Yorkschen gemeenteraad begaf zich als ver
tegenwoordiger van burgemeester Laguar-
dia aan boord om den gezagvoerder, Townley
te begroeten.
Tegenover de pers verklaarde kapi
tein Townley, dat de Queen Eliza
beth naar New York was gekomen op
verzoek van de verzekeringsmaat
schappijen, om in veiligheid te zijn.
Het schip heeft den overtocht vol
bracht met een gemiddelde snelheid
van 24.7 knoopen. Het heeft een ge
heime route, zigzag varende, ge
volgd. De in totaal afgelegde afstand
was 3127 mijl. De bemanning bestond
uit 378 koppen, met inbegrip van de
technici. De reis duurde 5 dagen en
9 uur.
De Queen Elizabeth was beschermd tegen
magnetische mijnen door het systeem Gauss,
o.m. bestaande uit electrische kabels langs
de zijden van het schip.
De Queen Elizabeth heeft geen duikboo-
ten of oorlogsschepen ontmoet. Reuter meldt
nog, dat het schip den eersten dag na het
vertrok geëscorteerd was.
De drijvende bokken zijn er na hard wer
ken in geslaagd Donderdag de gezonken on
derzeeër „O 11" boven water te brengen en
naar het achtergedeelte der haven van den
Helder te sleepen.
Nader vernemen wij, dat 29 opva
renden van het gebombardeerde Ita-
liaansche schip de „Amelia Lauro"
(zie elders in dit blad) gered zijn.
Een Engelsche reddingboot nam de
mannen aan boord; er bevonden zich
drie gewonden onder.
Met beeltenis van wijlen H. M.
de Koningin-Moeder.
De Nederlandsche Bank zal een nieuw mo
del bankbiljet van f20.in omloop brengen.
Op de voorzijde, onder den tekst, wordt het
linker benedengedeelte ingenomen door een
afbeelding van een eskader zeventiende-
eeuwsche Hollandsche orlogsschepen en op
de rechterhelft van het biljet staat een
in gravure uitgevoerd portret van wijlen
M. M. de Koningin-Moeder. Beide voorstel
lingen zijn in paarsche kleur uitgevoerd.
Op de achterzijde zijn in bronsgroene kleur
gravures afgedrukt van twee Amsterdam-
sche stadsgezichten, de St. Nicolaaskerk en
de Geldersche kade met Schreierstoren, op
deze zijde zijn ook de namen van den ont
werper, C. A. Lion Cachet en van de druk
kers, Joh. Enschedé en Zonen aangebracht.
De biljetten zijn gedrukt op papier van
ongeveer 155 x 82 en gedateerd van 20 Juli
1939 af.
De Stuyvesant bracht ze te
IJmuiden.
Gisteravond is het s.s. „Stuyvesant" van
de K.N.S.M. in Nederland teruggekeerd. Te
kwart over zeven kwam het schip te IJ
muiden aan.
Zooals bekend, had de „Stuyvesant" de lc
den van de bemanning van het s.s. „Alk
maar" van dezelfde maatschappij, dat op 18
Februari nabij de Kaap Verdische eilan
den is gestrand en geheel verloren ging,
aan boord.
De bemaniling, die na de stranding een
nabijgelegen rots wist te bereiken, werd
opgepikt door het s.s. „Farmsum" van de
stoomvaart maatschappij „Oostzee" van
welk schip zij een dag later werd overgezet
op de „Stuyvesant".
Van de veertig leden der „Alkmaar"-be-
manning gingen er 38 in IJmuiden van
boord. Ten einde zich per spoor naar hun
respectievelijke woonplaatsen te begeven.
Twee opvarenden bleven aan boord van de
„Stuyvesant" om de verdere reis naar Am
sterdam mede 'te maken.
Wèl moeten de Belgen leeren
van één stuiver er vier te ma
ken.
In antwoord op een interpellatie heeft de
Belgische minister van Landbouw verklaard,
dat geen enkele rantsoeneering overwogen
wordt daar de voorraden overvloedig zijn en
de veestapel enorm is.
De distributiekaarten zijn uitgereikt om
een atmosfeer te scheppen van zuinigheid
en vrijwillige beperkingen. Wij komen niets
tekort, doch moeten leeren van één stuiver
er vier te maken.
De ministerraad voor de verdediging heeft
op voorstel van rijksleider Rosenberg beslo
ten. de Duitsche jeugd op school en in be
drijf voortdurend over den strijd van dezen
tijd en de plichten der jeugd voor te lichten
door toespraken van vooraanstaande staats
en partijmannen.
De leiding van dit instituut is aan Rosen
berg opgedragen.
Gisteravond is te de Cocksdorp een
torpedo gevonden van een vlieg
tuig. De steunen van het vliegtuig
zaten er nog aan. Het projectiel
dat 3V2 meter lang is, wordt gede
monteerd.
De Fransclie minister van marine
heeft medegedéeld, dat gisteren het
slagschip „Jean Bart van stapel is
geloopen. pm defensieredenen is dit
strikt geheim gehouden.
iDt schip meet 35.000 ton en is be
wapend met twee vierlingtorens met
geschut van 382 m.M., dat granaten
van 900 kg. meer dan 40 K.M. ver
schiet. De snelheid bedraagt meer
dan 60 K.M. per uur.
Verder heeft minister Campinchi, voor de
pers een uiteenzetting gegeven van de re
sultaten van den oorlog ter zee in de eerste
zes maanden.
Hij verklaarde, dat de geallieerden meer
dan ooit meester zijn op zee behalve in de
Oostzee.
Meer dan 2000 schepen hebben in de Fran-
sche convooien gevaren, waarvan slechts
vier verloren zijn gegaan.
Niettegenstaande mijnen, onderzeeërs en
vliegtuigen, zijn de Fransclie havens en over-
zeesche verbindingen vrij. Geen enkel
Fransch oorlogsschip is tot zinken gebracht-
De totale tonnage van de Fransche koop
vaardijvloot is slechts met 2 procent ver
minderd.
Ook worden de verliezen, welke aan ge
allieerden en neutralen worden toegebracht
niet grooter.
In Februari werd 196.935 ton tot zinken
gebracht en in Januari 1998080 ton.
De Fransche marine hoeft voor
bijna elk koopvaardijschip, dat ver
loren ging, 'n onderzeeër tot zin
ken gebracht. Twaalf vijandelijke
duikbooten zijn vernield.
Men kan den geallieerden niet verwijten,
ook maar een enkel neutraal schip te heb
ben vernield, integendeel, zij aarzelen niet
neutrale schepen, die in nood zijn, te hulp
te komen.
SCHAGER GASFABRIEK AAN ALKMAAR.
De Alkmaarsche raad heeft gisteravond
met algemeene stemmen besloten de gasfa
briek van de gemeente Schagen te koopen
voor het overeengekomen bedrag van
f 70.000.—.
ANNA PAULOWNA
OPBRENGST COLLECTE.
De huis aan huis collecte voor Finland
bracht f 548.62 op, zoodat met de f 67 die de
„Plattelandsvrouwen" voor de Lotta's
bijeenbrachten, totaal f 615,62 afgedragen
kan worden.
BOND V. BOERINNEN E.A. PL.VR.
De derde en laatste cursusavond van
Mw. Van der Heide was gewijd aan 't on
derwerp „De Vrouw in de Maatschappij".
In deze voordracht behandelde spr. de po
sitie der vrouw vóór en na de emancipatie.
Een hartelijk applaus onderstreente de
woorden der voorz., mevr. Keijzer-De Jong,
toen deze mw. Van der Heide dank bracht
voor het gebodene en haar een tot weerziens
toeriep. Na enkele mededeelingen, volgde
sluiting.
HELDERSCHE EIERVEILING, 7 Maart,
Aangevoerd: 24500 kipeieren: 52^54 Kg.
4.404.80, 55—57 Kg. 4.40—5, 58—60 Kg. 4.80
—5.20, 61—63 Kg. 5.10—5.30, 61—67 Kg. 5.30
5.50, 6871 Kg. 5.805.90, 400 eendeieren
4.805 per 100 stuks.
EIERVEILING SCHAGEN. 7 Maart.
Aangevoerd: 47.000 kipeieren 5.10—7.05 pet
100 stuks.
BROEK OP LANGEXDIJK, 8 Maart.
Uien 3304; drielingen 1130; grove 28(
380; gele nep 160; peen 150240; rood'
kool 650690.
NOORDSCHARWOUDE, 8 Maart.
BI. Eigenheimers 3.10, uien 3.80—4.10, drie
lingen 1.40—1.70, grove 3.26—3.70, peen 1.5#
1-90, kroten 1.40—3, roode kool 6.40—7.80
witte kool 3.904.10, D. witte 44.10.
