EUMATIEK
BUISMAN
Nakaarten
Wat kan ons land doen om
den vrede te bevorderen?
yiadimmw-i
Van oude en nieuwe economie
naar geestelijke en moreele herbewapening
O* en O*
voor de burgers
J. VAN DE WITTE,
moeheid en slapte,
zenuwachtigheid en
overspanning:
Vrijdag 15 Maart 1940
Tweede Blad
Een verlies dat omgezet
wordt in winst 7
Pas op voor
Prof» Gonggrijp
over Rusland
Baldadige jongen
J» Brands overleden
EFN VERLOVINGSRING KLAAR
verdubbelt Uw energie
Temperatuur en Barometerstand
Gisterenmiddag zou de burgemeester van
Rotterdam, mr. P. J. Oud, voor de Ned. Maat
schappij voor Nijverheid en Handel, dept. Den
Helder en omstreken, een lezing houd'ên over
het onderwerp: „Oude en nieuwe economie".
In het gezellige paviljoen van het Zeebad
Huisduinen, waar niets meer wijst op de mijn-
aanvallen van eenige maanden geleden, was
een koffiemaaltijd aangericht, waar leden en
genoodigden aanzaten.
Ofn kwart over twaalf ontving de voorzitter
van het Departement, burgemeester Ritmees
ter, uit Leiden een telefoontje van burgemees
ter Oud, dat de trein zooveel vertraging had,
dat het niet mogelijk was Den Helder op tijd
te bereiken. De lezing hoopte de heer Oud nu
over eenige weken te houden.
Wat nu? Alle dingen waren gereed en was
de beste oplossing aan den maaltijd te gaan en
burgemeester Ritmeester verklaarde zich be
reid, op aandrang van eenige gasten, eenige
stellingen naar voren te brengen, waarover hij
gelegenheid tot debat zou geven. Dit voorstel
werd met instemming ontvangen, en het moet
ons van het hart, dat burgemeester Ritmeester
de vergadering zoo heeft weten te leiden, dat
uit het verlies, dat geboekt werd door het
niet komen van Mr. Oud, winst geboren werd
door een versteviging van -den onderlingen
de waardeering van elkanders overtuiging en
band, door het uitwisselen van gedachten, door
door het peil, waarop deze heele vergadering
stond. Het werd een samenkomst, die kwam te
staan in het besef, dat we als Nederlanders,
niettegenstaande verschil in politieke en gods
dienstige overtuiging, één behooren te zijn, een
vergadering, waarin gewezen werd op de
groote beteekenis van de geestelijke en moreele
herbewapening en waarin men heeft getracht
aan te toonen, dat de basis, waarop onze hui
dige maatschappij rust, fout is.
Burgemeester Ritmeester:
Burgemeester Ritmeester, die voor de moei
lijke taak werd gesteld, zonder eenige voorbe
reiding, een inleiding te houden, sprak voor
de vuist weg, drie kwartier over de groote
politiek en de taak, die wij als klein land heb
ben om den vrede te dienen.
Spr. begon met eenige aanhalingen uit het
boek van Rauschnig: „De nihilistische revo
lutie", waarin deze schrijver teekent, hoe de
jeugd van Duitschland onverschillig staat
tegenover Hitier, zich afwendt van het Na
tionaal socialisme en zich keert tot het bolsje
wisme, zoodat de schrijver in de toekomst ziet
een aansluiting van Duitschland aan de Sowjet
republiek en dit zal z.i. beteekenen de heele
ondergang van Europa.
Voor mij, aldus burgemeester Ritmeester, is
het ook de groote vraag, wie in Duitschland
zal winnen. Of men zich op den duur naar
Rusland zal keeren of dat men zal terug-
keeren tot een normaal regime
Hitier in zijn streven naar uitbreiding van
de levensruimte voor Duitschland en om van
het rijk een grootmacht te maken is niet in
staat in dit groote rijk de voeding te brengen
noodzakelijk voor de onderdanen. Er zijn reeds
Nederlanders, die er over denken om gebied
van Ned.-Indië aah Duitschland af te staan.
Spr. vraagt zich echter af of wij dan niet de
gelegenheid voor vele anderen openen om een
deel van onze koloniën te eischen en daardoor
ons land te verkleinen. Wij mogen niet ver-
V
fie j.S van
Maart en zijn buien zijn de grootste vijanden
van lijders aan Rheumatische pijnen. Kou
en vocht, afgewisseld door een verleidelijke
dag van zoel, zacht weer, spelen U parten
en ge krijgt, met het voorjaar voor de deur,
de ellende van ondragelijke pijnen, lijden en
ongemak, als het ware thuisgebracht. Laat
dat ditmaal hnders zijn: neem Kruschen Salts.
Dat spoort Uw ingewanden aan tot krach
tiger werking, die noodig is om weer zuiver
bloed in de aderen te krijgen. De winter
maanden, waarin ge minder lichaamsbewe
ging neemt, maken ook die organen traag en
zoodoende Uw lichaam bevattelijk voor de
verschijnselen van Rheumatiek, die in onzui
ver bloed hun oorzaak vinden.
De Heer T. R. schrijft: .Ongeveer 25 jaar
geleden kreeg ik een lichte aanval van rheu
matische pijnen in mijn arm en schouder...
En dat werd erger en erger... ik kon geen
stoel meer verzetten... totdat ik nu onge
veer een jaar geleden een flesch Kruschen
Salts kocht. Toen ze leeg was, mocht ik
mij verheugen in een lichte verbetering!...
en ik ging er mee door... de pijn is verdwe
nen en ik heb er nooit last meer van...'*
Dit is een van de vele gevallen, die U zeker
iets zeggen. Neem toch ook Kruschen Salts
doe óók een bloedzuiverende kuur! Ge zult
weer opleven en U een ander mensch voelen
weer tot alles in staat. Kruschen Salts
is verkrijgb. bij apoth. en drog. a 0.40, 0.75
en 1.60 (extra groot pak). Fabr.: E. Grif-
fiths Hughes Ltd., Manchester (Engeland).
Opgericht 1756. tAdv.)
geten, dat ons land zich niet uitstrekt tot de
grenzen van ons Nederlandsche rijk, maar dat
daar ook Oost- en West-Indië toe behooren.
Dat ons land een 80 millioen onderdanen heeft.
In onze overzeesche gebiedsdeelen bevinden
zich en blijft plaats voor alle nationaliteiten.
Het is echter tevens onze taak, door een goed
bestuür de eenheid en saamhoorigheid daar-
tusschen meer en meer te bevorderen.
Wat moeten wij doen?
Spr. komt nu tot de vraag: Wat moeten wij
doen om den vrede te bevorderen Wij moeten
niet alleen praten, maar ook, zoo mogelijk,
een daad stellen. Wanneer de vrede voor lan
gen tijd daarmede verzekerd zou zijn, zouden
we eventueel niet moeten aarzelen niet ge-
exploiteerde gebieden van ons koloniale rijk
af te staan. In dit verband dacht spr. aan
Nieuw Guinea. We moeten voorts met kracht
de nihilistische gedachté onderdrukken en met
groote gestrengheid' optreden tegen landver
raders. In dit opzicht zou het uiterst ge-
wenscht zijn in ons land zoo spoedig mogelijk
de strafwetgeving te herzien.
We moeten diep doordrongen zijn van de
noodzakelijkheid van het samengaan van alle
goed willenden om den oorlog te beëindigen,
ons daarvan ook bewust zijnde, dat een oorlog
van 3 M jaar of langer, ook in zijn gevolgen
ook op ons land minstens een eeuw zal druk
ken en tal van sociale maatregelen zal ver
nietigen en het onderwijs doen inkrimpen.
Spr. schetst welke voordeelen wjj in
Nederland bezitten en om die te hand
haven zullen we alles in moeten zetten,
in t(jd van nood zelfs ons leven moeten
offeren. Eén groote zaak hebben wjj Ne
derlanders allen gemeen, de liefde tot ons
land en volk.
Burgemeester Mijnlief in de
oppositie.
De burgemeester van Anna Paulowna, Mr.
Mijnlief, heeft een ander begrip van levens
ruimte voor ons land. Die levensruimte strekt
zich niet alleen uit tot ons land en onze be
zittingen, maar tot de geheele wereld, behalve
de autarkisch geregeerde landen. De oorzaak
van den oorlog ziet spr. niet in den drang naar
gebiedsuitbreiding, maar in de economische
behoefte van een volk, in dit geval Duitsch
land, dat in die behoeften niet kan voorzien
en daarom andere terreinen noodig had. Het
was en is een noodzaak voor het huidige
regime. Spr. schetst den gang van zaken na
den oorlog en de groote lasten, die op het
Duitsche volk werden gelegd. Lasten, die men
niet meer dragen kon, terwijl het onmogelijk
gemaakt werd om Duitschland te helpen. Spr.
bepleit herstel van den vrijhandel.
Burgemeester Breebaart voor
practische politiek.
De burgemeester van Zijpe, mr. Breebaart,
bestrijdt het standpunt van burgemeester
Ritmeester om grond af te staan op moreele
overwegingen. Wij zouden daarmee de bevol
king pfijs geven aan een regime, dat we zelf
niet wenschen. We zijn verplicht ons grond
gebied te verdedigen, maar indien we uitein
delijk voor de keus gesteld werden, evenals
de Finnen, om ons te onderwerpen of alles te
verliezen, meent spr. het voorbeeld' van Fin
land te moeten volgen. Dat hebben we ook in
de 16e eeuw gedaan onder de Spaansche over-
heersching.
Erkennen van Hoogere Macht.
De heer Borgeld, voorzitter van „De Hanze",
meent, dat de vorge sprekers de oplossing te
ve«d gezocht hebben langs materialistischen
weg. En daarmee komen we fataal uit.
De mensch moet eerst terugkeeren to
het geloof in een Hoogere Macht. Toen
Frankrijk zich losmaakte van den gods
dienst, ging het geheele leven met spron
gen achteruit, in Duitschland zien we het
zelfde. De oplossing van alle vraagstuk
ken ziet spr. in de erkenning en het ge
loof in Hoogere Macht.
De grondoorzaak van alle ver
keerdheid.
De heer A. Spruit zegt, dat alle verkeerd
heid, waaruit de oorlog is voortgekomen, de
geesteshouding van den mensch is, die geen
rekening houdt met God. Waar dat volstrekt
hechte levensfundament ontbreekt, openbaren
zich alle mogelijke excessen. Het is een sta
tistisch bewezen feit, dat waar de Godsdienst
afneemt, de criminaliteit toeneemt. Dat moet
ons toch wel iets te zeggen hebben. Aan de
hand van den Bijbel belicht spr. in groote
trekken de gebeurtenissen van dezen tijd en
van de toekomst.
Geen materialistische oplossing.
Mr. J. Mulder, wethouder van sociale zaken,
schaart zich aan den kant van den burgemees
ter, als hij betoogt, dat de strafmaat voor
spionnage te laag is. Een vrede, door afstand
van grondgebied, noemt spr. een utopie. Die
oplossing is te materialistisch. De groote fout
ziet spr., evenals de twee vorige sprekers, in
de wereldbeschouwing van den mensch, die
gebaseerd is op den mensch zelf. Men moet
komen tot de erkenning der eeuwige waar
heden, dan zijn we er. De grondoorzaak van de
ellende zit niet in economische principes, maar
in den zondigen mensch.
We zijn in de lijdensweken, zegt spr.
Dat geeft vastheid en steun. Wie den
Bijbel als richtnoer van zijn leven neemt,
heeft een vasten norm en komt het verst.
De ;us van Mevrouw van der Mac/en
Werd niet bruin als ze kalfs-
vleesch moest braden.
Toen zei een vriendin:
„Doe wat Buisman d'r in,
Dan zal niemand je jus meer
versmaden."
fteceptenboekje wordt op aanvraag gratis
gezonden door de fabriek te Zwartsluis.
Spr. herinnert aan het woord van Hare
Majesteit de Koningin over de geestelijke en
moreele herbewapening.
Ook de heer H. Spruit legt er nog eens den
nadruk op, dat we de oplossing van de pro
blemen niet moeten zoeken in materialisti
schen zin, maar dat het van meer beteekenis
is voor onszelf en voor onze naasten of we
den vrede hgbb'en in ons hart.
Den heer M. Grunwald heeft pech (het niet
komen van burgemeester Oud) zelden zooveel
genoegen gedaan als dezen middag. Spr. wijst
op de onderlinge versterking van den band,
door deze gedachtenuitwisseling, die op zoo
hoog peil stond.
De heer L. F. van Loo.
Het deed den heer Van Loo genoegen ken
nis te hebben gemaakt met de Maatschappij
v. Nijverheid en Handel. Moge er dan niet
over oude en nieuwe economie gesproken
zijn, in alle gemoedelijkheid heeft men zich
uitgelaten over oude en nieuwe denkbeelden.
Evenwel, de verschillende sprekers zijn te
weinig op de rede van den burgemeester in
gegaan. Nieuwe stellingen werden naar
voren gebracht, die evenwel ook weer aan
vechtbaar zijn. Zij zeggen: de terugkeer der
menschheid tot het religieuse kan alleen een
bétere wereld brengen, maar ook Hitier zegt
dit, en dankt de Voorzienigheid, die met hem
is. In ieder geval is men het er gezamenlijk
over eens, dat er iets gebeuren moet om de
radelooze menschheid in betere banen te
leiden. Spr. hoopt, dat de woorden, hier ge
sproken. ook naar buiten zullen worden uit
gedragen. Zoo ooit, dan is nu de eenheid van
het Nederlandsche volk meer dan geboden.
Na een korte repliek van burgemeester Rit
meester wordt deze zeer geanimeerde verga
dering om ongeveer half vijf gesloten.
Het ligt in de bedoeling van de Ned.
Maatschappij voor Nijverheid en Handel,
Dept. Den Helder en Omstreken, om den
bekenden kenner van Russische toestan
den, prof. Gonggrijp, uit te noodigen een
lezing te houden voor het Departement,
over Rusland.
Tegen het gooien van sneeuwballen bestaat
niet het minste bezwaar. Integendeel, het is de
meest natuurlijke zaak van de wereld, dat
iedere Hollandsche jongen dit doet. Minder
natuurlijk is het dat, als dit spel overgaat in
vandalisme, zooals gistermiddag op den Paral
lelweg het geval was. Aldaar toch bewerkte
een jongen moedwillig de glas-in-lood ramen
van een bewoner. Met als gevolg dat drie rui
ten braken. De bewoonster wist den baldadi-
gen knaap te grijpen en toonde hem zijn
„werk". En gaf hem de boodschap dat zijn
moeder de schade kon betalen.
Veel gedaan voor het Heldersche
muziekleven.
Op 56-jarigen leeftijd is, na een langdurige
ongesteldheid, te Alkmaar overleden, de heer
J. Brands, bekend musicus en componist, die
ook gedurende vele jaren in Den Helder van
zich heeft doen spreken.
Wijlen de heer Brands was de eerste direc
teur en mede-oprichter van „Kunst aan het
Volk" en eerste directeur van het dubbel
mannen-kwartet „Inter Nos", met welke ver-
eeniging hij op concoursen tal van prijzen
wist te behalen.
Later werd de heer Brands directeur van
verschillende korpsen in Haarlem, Wormer-
veer, Krommenie. Hij was in zijn tijd op alle
concoursen een even gezien als gevreesd
mededinger.
De crematie van het stoffelijk overschot is
bepaald op Maandag 18 Maart a.s. te Wes-
terveld, na aankomst van trein 15.14 aldaar.
Genoeglijke ontspanningsavond.
Gisteren heeft in het Casino de O. en O.-
avond voor de burgerij plaats gevonden. Ge
zien het feit, dat het weer op z'n minst ge
zegd, ongunstig was te noemen en dat het
voorts geen bijster geëigende feestavond is,
zoo'n Donderdag, mocht de opkomst verheu
gend geacht worden. De zaal was flink bezet,
zij het dat het groen der landmacht-uniformen
domineerde.
De ouverture der uitvoering was niet wat
men noemt punctueel militair. Integendeel,
daar ontbrak zoo nogal het een en ander aan.
Het gaat tenslotte niet aan, dat men den
aanvang van een feestavond op 8 uur vast
stelt en deze eerst te kwart voor 9 begint.
Gelukkig dat een militaire band zorgde voor
uitstekende entr'act muziek, zoodat voor het
auditorium den tijd omvloog.
Het was de Kantonnements-commandant,
majoor A. J. van der Blom, die een kort wel
komstwoord uitsprak, alvorens de artisten
voor het voetlicht verschenen. De majoor (die
met een ovatie werd begroet) heette allen,
zoowel burgers als militairen, welkom, in het
bijzonder den commissaris van politie. Hij
wees er voorts op, dat de noodige clementie
voor de uitvoering van het programma wel
gewenscht was. Er waren enkele beroeps-
artisten, doch het meerendeel behoorde tot de
garde der amateurs.
De aanleiding van dezen avond, aldus
majoor van der Blom, was gelegen in het feit,
dat de O. en O.-kas haar bodem liet zien.
Men achtte het een goede oplossing derhalve
den burgers eens te toonen, waartoe een
O. en O.-ensemble in staat is. In dit verband
sprak spr. zijn dank uit aan den Stelling
commandant, die zijn toestemming voor de
uitvoering heeft gegeven. De hoop uitspre
kend, dat allen een genoeglijken avond mogen
hebben, besluit de majoor zijn inleidend
speechje.
En dan is de beurt aan de artisten. De
eersten waarmede men kennis maakt, zijn
„The Swinging Soldiers", die een muzikale
show opvoeren, die, het dient gezegd, klinkt
als een klok. Wat deze heeren po de bas, piano,
drum en het accordeon presteerden, was prima
in orde, zoodat de ovaties niet van de lucht
waren. Bravo, Swinging Soldiers.
Een tooneelstukje, een één-acter, volgde.
Getiteld „De rijke dorpsbarbier". Hierin tra
den een 5-tal soldaten op. Het stuk was wel
iswaar niet zoo bijster origineel, maar men
werkte op de lachspieren van deze aanwezi
gen en dat lukte wonderwel. Zoodra bij het
zakken van het doek een hartelijk applausje
opklonk.
Daarna waren het 2 vleugel-virtuozen, die
de aandacht kwamen vragen, luisterende
naar den naam „Two nightbatchers". Ook dit
duo gaf „waar voor zijn geld", en de dank
van het auditorium was daaraan evenredig.
Voor de pauze kwamen tenslotte nog een
origineele sketch, en een tweede optreden van
„Tde Swinging Soldiers".
In de pauze werden de bonnen voor de ver
loting verhandeld. Er waren niet minder dan
75 prijzen, zoodat de interesse voor deze ver
loting groot was. Een woord van dank werd
nog door den conferencier De Lat, gesproken
aan het adres van de gulle middenstanders en
anderen, die deze collectie prijzen beschikbaar
stelden.
Na de pauze was daar de „illusionnist" Tsi-
Pinang, die, zeer Chineesch doend, de won
derlijkste goocheltoeren bedreef en velen
daarmede tot verbazing bracht. Nog eens
kwamen „Two Nightbatchers" op de beide
vleugels hun kunnen demonstreeren, er was
een goedgeslaagd snelteeken-act en geëindigd
werd met „The Swinging soldiers".
Daarna ving het bal aan, dat zeer geani
meerd bleek vanwege de velen die bleven, en
waarbij de Luwa-band wederom van zich
deed spreken.
Een aardige avond, die ongetwijfeld de
aanwezigen enkele prettige uren bezorgd
heeft en aan zijn doel beantwoordde. Zij het,
dat er méér burgers hadden moeten zijn!
VOOR IEDER PAAR
Ll&T B ij ONS
Keizerstraat 103
Telefoon 575
Uit hcc politic-rapport
WEER EEN LANTAARN GESNEUVELD.
Op den hoek KoekoekstraatOoievaar
straat heeft gisteren een lantaarn weer strijd
geleverd met een auto.
De lantaarn verloor het smadelijk!
VOOR HONDJES EEN TEHUIS
GEVONDEN.
De honden, die op het Hoofdbureau onder
dak hadden gevonden, zijn door dierenvrien
den van een definitief tehuis voorzien.
FIETSER GEVALLEN.
Voor het Raadhuis viel gisteren een fiet
ser, zoodanig, dat hij enkele oogenblikken be
wusteloos was. Ter observatie werd hij op
advies van dr. de Vries, per politie-auto naar
het Hospitaal vervoerd. De man klaagde over
pijn in de borst en het hoofd.
I turcp»
hom
f SS? '«SSSSSF ïss ss?
NOURY
f, 1.50 PER FLACON - DUBBELE FLACON F. 2.25
Barometerstand Den Helder: 754.9
Maximum temperatuur lucht: 1.7
Laagste temperatuur: 7.7
Wind: richting: Z.W.; kracht: 4
Licht op: 6 uur 34 min.
Het kleine Finland is gevallen. Er is vrede
geteekend, maar het is een vrede, waarboven
de ijzeren vuist van de Sow^el.-heerschers zijn
schaduw werpt. Een vrede, die de Finnen
moesten aanvaarden, wilden zij althans niet
da kans loopen hun geheele zelfstandigheid
kwijt te raken en hun land geannexeerd te
zien, zooals daarvoor reeds met Polen en
Tschechoslowakije het geval geweest was.
Thans is de tijd daar, om met het na
kaarten te beginnen. De kranten werpen hun
lezers artikelen voor, waarin men kan lezen
op welke wijze dit alles voorkomen had kun
nen worden en op welke wijze de geallieer
den eigenlijk hadden kunnen optreden. Het
heeft in het Lagerhuis diengaande al gespan
nen.
Maar dat is alles triosterd na den maaltijd
en doet niets af van de vernedering, die het
dappere Finland is aangedaan. Een vernede
ring, die alleen wordt goedgemaakt door het
fabelachtig heldendom dezer kleine natie, die
een wel bij uitstek grootsch beeld heeft ge
geven, waartoe een territoir klein land in
staat is, als het volk een eenheid vormt en
alle twisten en partij-verschillen vergeten
worden, indien het land in gevaar verkeert.
D a t is de winst van den Finschen oorlog.
Er gaan nu geruchten, dat het zou spannen
in Finland. Dat er een aantal vooraanstaande
militairen zouden zijn, die een poging zouden
ondernemen dezen opgedrongen vrede te ver
ijdelen en door te vechten.
Wij nemen aan, dat er aantal van zulke per
sonen is, doch meenen dat zij een te kleine
minderheid vormen, om inderdaad de kans op
„revolutie" mogelijk te doen zijn. Overigens is
het zeer dubieus, of dit verstandig van de
Finnen zou zijn. Wij betwijfelen zulks ernstig.
Hoe zijn de vooruitzichten voor Fin
land? Militair wordt het land lamgesla
gen door de Russische maatregelen. Het
zal zijn leger kunnen behouden en een
deel van zijn vloot, doch de ruggegraat
zal er aan ontbreken. Men zal steeds de
dreiging van het Russische pistool op de
borst blijven voelen.
Daarnaast zal men een verhoogde
economische en politieke druk zoowel van
Berlijn als Moskou gaan zien. Men kan er
staat op maken, dat er ten deze reeds
lang geleden afspraken zijn gemaakt en
dat beide landen van den nieuw gescha
pen toestand zullen profiteeren. Wat de
posities van Zweden en Noorwegen zul
len worden, dit laat zich op dit oogenblik
nog niet aanzien. In ieder geval zullen zij
er eerder slechter dan beter op worden.
Vandaar ook, het groote pessimisme,
dat zoowel in Noorwegen als Zweden
heerscht. Een pessimisme, dat begrijpelijk
is, aangezien dit alles voor de Scandina
vische volken als een bom bij helderen
hemel ingeslagen is. Veel had men ver
wacht, doch dézen afloop van zaken
allerminst.
By een nabeschouwing van dezen Fin
schen oorlog dringt zich onwillekeurig de
vraag naar voren, waarom Finland niet,
reeds eenigen tijd geleden, openlijk de
militaire bijstand van de geallieerden in
geroepen heeft. Was daar een speciale
reden voor? Men zou, gezien de ontwik
keling, geneigd zijn dit bevestigend te be
antwoorden.
Was Helsinki soms op de hoogte van de
plannen van Berlijn of Moskou, dat in dit
geval ook den oorlog aan de beide andere
Scandinavische landen verklaard zou wor
den Wilde Helsinki soms voorkomen, dat
Finland het slagveld van Europa zou
worden. Of waren er nog andere, thans
geheime, redenen?
Wy weten het niet. Kunnen slechts gis
sen en afwachten, wat de boeken der his
torie hierover laten zuilen onthullen.
Doch hoe dan ook: Finland had, en
hierop wezen wy reeds eerder, een beter
lot verdiend. Wederom een kleine natie
vertrapt. En nu een, die zich zoo voor
beeldig teweerstelde. Een zwarte week
voor de kleine Europeesche landen.
