Slagkruiserplan
bij den Volksraad ingediend
Kosten totaal 283.200.000.-
Purol houdt de handen zacht en mooi
De Behanger! Brenger van schoonheid
en kleur! Wat is zijn werk anders
dan de opwekkende ouverture van
een gelukkig, nieuw tijdperk binnen
vroolijk-behangen wanden? U weet nog
niet half wat de behanger voor U kan
doen! Wonderen van gezelligheid! In
een paar uur tijds! Voor luttel gelds!
Vraag hem de R D series 47, 48, 49
of 50 met de geheel nieuwe kleuren-
vondsten „Horizonnade", „Symphonie",
„Sahara", „Zonidylle" en „Zeekristal".
Ook de goedkoopste R D behangsels
zijn in „fixa-color" druk uitgevoerd.
Voor 40 millioen gulden
nieuwe werken bij
Soerabaja
Minister van Koloniën
licht slagkruiser plan
toe
Bijzonderheden uit memorie
van toelichting
Speeltuin „Tuindorp"
exposeert
Burgerlijke Stand van Den Helder
LET OP DIT MERK
,Ja! Maar met RenD behang"
denkt de Behanger.
BEHANGSELPAPIERFABRIEK VAN RATH DOODEHEEFVER LEVERING VIA UW BEHANGER.
TOONZALEN IN 19 STEDEN DES LANDS.
Toonkamers te Alkmaar, Koningsweg 16.
ook tijdens de schoonmaak. Tube 45 ct., doos 60-30 ct. bij Apoth. en Drogisten.
Batavia, SI Maart.
Bjj den Volksraad is thans ingediend het
ontwerp tot versterking van de maritieme
verdediging van Nederlandseh-Indië (het
z.g. Slagkruiserplan).
l)e datum van de extra zitting van den
Volksraad is reeds bepaald; zjj is vast
gesteld op 9 April.
Het plan omvat, behalve den aanbouw
van drie slagkruisers ter grootte van plus
minus 27.000 tons, de aanschaffing van een
tankboot en twaalf motorbooten-onderzee
boot jagers, elk van ongeveer 100 tons met
een snelheid van 84 knoopen, de Inrichting
van twee aan te bouwen schepen der gou
vernementsmarine tot münenlegger, de
aanschaffing van twaalf groote zee-ver
kenners (vliegbooten), den bouw van een
droogdok van 40.000 tons, de kosten van
aanmaak van mijnen, dieptebommen, en
de kosten voor de verdediging van
Soerabaja.
Het totaal-bedrag dat hiermede is ge
moeid bedraagt 288.200.000 (waarvan
213.000.000 alleen voor den bouw van de
slagkruisers).
Tan aanzien van de slagkruisers wordt ge
rekend op een werkeltfken bouwtijd van vier
jaar (tot het begin van de proeftochten). De
duur van de proeftochten is gesteld op twee
maanden, terwijl de tijd voor aftimmering is
geraamd op vijf maanden.
De schepen zullen met een onderling tijds
verschil van vijf maanden gereedkomen.
De eerste slagkruiser zal op 1 Mei 1944
gereed zijn voor het maken van proeftoch
ten; de Indienststelling daarvan is bepaald
op 1 December 1944.
Een der onderzeebootjagers zal zoo spoedig
mogelijk worden gebouwd, teneinde deze in
Nederlandseh-Indië te beproeven, alvorens tot
den bouw van de volgende over te gaan.
Voor de noodzakelijke werken aan de
vlootbasis Soerabaja wordt een bedrag
van 25.000.000 uitgetrokken en ten be
hoeve van verdedigingswerken een bedrag
van 15.000.00.
De memorie van toelichting wijst er op, dat,
in verband met de veranderingen welke in de
laatste jaren zijn geschied in de algemeene
politieke situatie, zoowel die in Oost-Azië als
ln Europa, de regeering tot de overtuiging is
gekomen, dat het noodzakelijk is de maritieme
verdediging van Nederlandsch-Indië op een
belangrijk hooger peil te brengen. Het doel
daarbij moet zijn de beschikking te verkrijgen
over een zeemacht, welke de neutraliteit van
Nederland ook in dit deel van de wereld kan
doen eerbiedigen en om zoo noodig met klem
Nederlands rechten in het Verre Oosten te
kunnen handhaven.
De eenige mogelijkheid om een belangrijk
hooger peil van maritieme macht te bereiken,
ligt in een belangrijke verhooging van de
artilleristische kracht van onze zeegaande
vloot.
Wil daarvan een sterke preventie uitgaan,
dan moet zij de beschikking heDben over
schepen, die de kracht van een zware artillerie
paren aan bescherming door voldoende pant
sering en groote snelheid.
De overwegingen van dezen aard schonken
de Regeering de overtuiging, dat alleen de
aanbouw van kapitale schepen voor de Neder-
landsche marine kan geven wat een verster
king kan worden genoemd, onze weermacht
op een belangrijk hooger peil brengt.
De schepen krijgen een artillerie bewapening
van negen kanons van 28 cm, een gordel
pantser van 225 mm, drie pantserdekken van
tezamen 130 mm, terwijl de maximumsnelheid
33 mijl zal zijn.
De jaarlij ksche exploitatie-uitgaven voor
het geheele vlootplan (dus inclusief het
overige materieel en de vlootbasis) bedragen
16.500.000.
De uitgaven voor aanbouw zullen geheel
worden gebracht ten laste van de rijksbegroo-
ting, die voor uitbreiding en verbetering en
verdediging van de vlootbasis te Soerabaja
zullen, voorzoover deze in Nederlandsch-Indië
moeten worden gedaan, op den buitengewonen
dienst van de Indische begrooting worden aan
gevraagd en als kapitaals-verstrekking ten
laste van de begrooting van defensie aan dit
gebiedsdeel worden gerestitueerd.
Voor het dienstjaar 1940 wordt in verband
met het geheele vlootplan 43.100.000 aan
gevraagd, zijnde 38.100.000 voor aanbouw,
enz. en f 5.000.000 voor kapitaalsverstrekking
aan Nederlandsch-Indië ten behoeve van de
uitbreiding en verbetering en verdediging van
de vlootbasis Soerabaja.
De minister van Koloniën heeft aan de
Tweede Kamer doen toekomen een afschrift
met Memories ter Toelichting van het wets
ontwerp tot verhooging van de defensie-
begrooting voor 1940, waarbij gelden worden
aangevraagd voor de aangekondigde vloot-
uitbreiding, zoodat dit ontwerp bij den Volks
raad is ingediend.
Aan de memorie van toelichting wordt het
volgende ontleend:
De zeegaande vloot, dat deel der staats-
marine. dat bestemd is voor operaties in open
zee, zal in Indië, ook na de voltooiing van de
in uitvoering zijnde bouwplannen, nog altijd
staan op het peil, dat in 1930 werd aangege
ven als het sterkste, dat noodzakelijk was om
in de toen bestaande internatioiaal-politieke
omstandigheden de doeleinden te kunnen
dienen, die in de defensiegrondslagen voor
Nederlandsch-Indië van 1927 waren vastge
steld. Bij de veronderstelling, dat het systeem
der collectieve veiligheid en de beginselen
van den Volkenbond een zekere mate van po
litieke veiligheid waarborgden en dat de min-
litaire machtsmiddelen slechts een supple-
mentairen term behoefden te vormen bij de
veiligstelling van de normale vreedzame ont
wikkeling van ons overzeesch gebied in Oost-
Azië.
Deze gedachtengang, die uitgangspunt was
bij het vaststellen van de sterkte onzer mari
tieme machtsmiddelen in de periode 1927
1930, kan in de tegenwoordige omstandig
heden daarvoor niet worden gehandhaafd.
De Regeering heeft zich bij haar beslis
sing gerealiseerd, dat geen enkele uitbrei
ding, die in verband met de financieele con
sequenties uitvoerbaar is. ons een beheerscht
maritieme machtspositie in en bij den In-
dischen archipel zou kunnen verschaffen, zoo
danig, dat van onaantastbaarheid van dit
gebied zou kunnen worden gesproken.
Wat echter wel kan worden bereikt is een
uitbreiding van zoodanigen aard en omvang,
dat een schender van onze souvereine rech
ten wordt gedwongen tot de grootst moge
lijke krachtsinspanning bij maritieme opera
ties in of bij onzen Archipel.
Door specialiseering van den opbouw
onzer marine in een bepaald wapen, is
zulks naar de vaste overtuiging der Re
geering nooit te bereiken. Noch het on
derzeebootwapen, noch het luchtwapen en
evenmin de in dit verband wel eens ge
noemde motortorpedoboot zijn in staat
een tegenstander tot den inzet zijner
zwaarste machtsmiddelen, te weten z\jn
slagschepen, te dwingen.
De eenige mogelijkheid om een belangrijk
hooger peil van maritieme kracht, dus ook
van preventieve werking, te bereiken, ligt in
de belangrijke verhooging der artilleristische
kracht van onze zeegaande vloot.
Wil Nederland de krachtsinspanning, die
een tegenstander bij maritieme operaties te
gen Nederlandsch-Indië zou moeten ont
plooien, werkelijk zoo groot maken, dat van
een sterke preventie tegen het ten uitvoer
leggen van een dergelijk voornemen gespro
ken kan worden dan zal de Nederlandsche
zeegaande vloot moeten kunnen beschikken
over schepen, die de kracht van zware artil
lerie paren aan de bescherming door vol
doende pantsering en aan groote snelheid.
Heeft Nederland zulke schepen, dan kan met
zekerheid worden gezegd, dat gen veelvoud
van de aanwezige Nederlandsche kapitale
schepen blijvend noodig zou zijn om in en bij
den Archipel de vele zeewegen in zoodanige
mate te beheerschen, dat het gebruik daar
van door een tegenstander met althans rede
lijke veiligheid gewaarborgd is.
Echter, het zenden van een belangrijk aan
tal kapitale, een deel dus van haar slagvloot,
naar den Nederlandsch-Indischen archipel,
zal, voor welke zeemogendheid ook, beteeke-
nen, dat zij elders haar positie in aanzien
lijke mate verzwakt, hetgeen haar kan nopen
om van een maritieme onderneming als hier
bedoeld af te zien.
Bovendien komen in een archipel als de
onze, de gelegenheidswapens als onderzeeboot,
mijn en vliegtuig in een veel betere positie
als er kostbare, zware schepen moeten ver
schijnen, dan wanneer een tegenstander het
met licht materieel af kan.
Overwegingen van dezen aard hebben der
regeering de overtuiging geschonken, dat al
leen de aanbouw van kapitale schepen voor
de Nederlandsche marine kan geven, wat in
den aanvang genoemd werd, een versterking,
die onze weermacht op een belangrijk hooger
peil brengt.
Welk type schepen?
De vraag, die eenmaal dit vastgesteld
zijnde viel te beantwoorden, was, welke
kapitale schepen dan moeten worden ge
bouwd.
Ten aanzien van het kaliber van het te
voeren geschut is de minister van Defensie
van oordeel, dat het doorboringsvermogen,
ook op groote gevechtsafstanden, zoodanig
moet zijn, dat met enkele treffers een zware
kruiser van het gangbare type (10.000 ton
waterverplaatsing), buiten gevecht wordt ge
steld.
Als eisch voor de artillerie werd vastge
steld: een batterij van 9 kanonnen van 28 cm.
Wat het pantser betreft, gelden de volgen
de overwegingen, die zich aansluiten bij het
geen bij de bepaling der artilleriebewape
ning ter sprake kwam. De bescherming met
pantser der Nederlandsche kapitale schepen
zal zoodanig moeten zijn, dat ook op de
kleinere gevechtsafstanden (een geval, dat
zich uitsluitend bij slecht zicht zal kunnen
voordoen) ons pantser niet doorboord wordt
door de z.g. pantserringgranaten van 20.3 cm,
het kaliber van 20.3 cm is toch dat van de
artillerie van den zwaarsten kruiser (10.000
ton) en de Nederlandsche eskadercomman
dant moet menschelijkerwijze gesproken, de
zekerheid hebben, dat de jacht op alle vaar
tuigen van den vijand, vanaf den zwaarsten
kruiser van 10.000 ton tot de lichte eenheden
toe, d.w.z. op alle vaartuigen van den vijand,
die zwakker zijn dan slagschepen, voor hem
niet zoodanige schade kan medebrengen, dat
hij het gevechtsterrein moet verlaten.
Voor dit desideratum, dat den minister van
in het oog springend belang voorkomt, is
noodig den Nederlandschen schepen een
gordelpantser te geven van 225 mm. Het is
noodig drie pantserdekken van tezamen 130
mm op de Nederlandsche schepen aan te
brengen, opdat de op grooten afstand steil
invallende zware projectielen geen ernstige
schade zullen kunnen aanrichten.
Door deze eischen op het gebied van be
scherming, zal met inachtneming van de
reeds genoemde artilleristische eischen en
den nog te noemen snelheidseisch een ge
wicht van pl.m. 12.000 ton, alleen voor pant
ser, in het project moeten worden uitgetrok
ken.
Ten slotte de snelheid. Overwegende, dat
het elke groote zeemogendheid mogelijk zal
zijn. zij het waarschijnlijk gedurende een be
perkten tijd, zware schepen in den Archipel te
doen verschijnen en dat dus de snelheid van
onze. nieuw te bouwen zware schepen, die
van het slagschip, te boven zal moeten gaan,
dient de in de tropen vol te houden maximum
vaart van onze schepen op 35 mijl per uur te
worden gesteld, zijnde belangrijk hooger dan
die van de slagschepen, ook van de aller
grootste soort.
De regeering meent, dat, waar alle mo
derne inzichten omtrent de bescherming te
gen geschutvuur en onderwater-explosies hier
kunnen worden toegepast, de schepen deug
delijke waarborgen bieden tegen belangrijke
averij door treffers, dat het bezwaar van te
veel op één kaart te willen zetten, ondervan
gen is en dat dus met het kleinste aantal,
dat uit krijgskundige en gevechtstactische
overwegingen noodig is, kan worden vol
staan.
Ander materiaal.
Hierna had de Regeering zich te beraden
over de consequenties ten aanzien van den
aanbouw van lichter materieel, waarvan in
het stuk aan den Volksraad melding is ge
maakt, evenals van de havenverbetering te
Soerabaja.
Uiteraard is bij het overwegen van de mo
gelijkheid van uitvoering van de voorge
stelde bouwplannen nauwkeurig nagegaan of
de personeelsvoorziening gewaarborgd is.
Ongetwijfeld zegt de nota, is een uitgave
van ruim 280 millioen voor deze groote en
belangrijke versterking van de Defensie van
Oost-Indië een zeer aanzienlijk bedrag. Dit
door het Nederlandsche volk te brengen
offer zal evenwel ongetwijfeld in het buiten
land den indruk vestigen, dat het Nederland
ernst is met het streven om zgn plaats in de
wereld te behouden.
Niet vergeten dient te worden, dat de jaar-
lqksche exploitatiekosten van een kruiser-
vloot, welke als een andere mogelijkheid is
geopperd, aanmerkelijk hooger zouden zijn
dan het bedrag van 13.6 millioen voor de
drie slagkruisers.
Ingevolge de regelen, welke worden toege
past ten aanzien van de verdeeling der vloot-
kosten tusschen Nederland en Nederlandsch-
Indië, zou van het totaal der geraamde kos
ten een bedrag van 236.2 millioen ten laste
van het moederland moeten komen en de rust
namelijk de kosten voor verbetering en
uitbreiding der vlootbasis, voor de verdedi
gingswerken aldaar, voor een drijvend dok en
voor de mijnen en dieptebommen ten laste
van Nederlandsch-Indië.
Deze kostenverdeeling komt der Regeering
voor het huidige plan minder wenschelrjk
voor, omdat dit plan als een eenheid moet
worden beschouwd. Mede met het oog op de
toeneming van explotitiekosten, welke aan
de uitvoering van het onderhavige plan in de
toekomst zullen zijn verbonden, wordt gesteld
de uitgaven voor den aanbouw geheel ten
laste van de rijksbegrooting te brengen.
Door burgemeester Ritmeester ge
opend.
Heden en morgen bent U nog in de gelegen
heid lezer, kennis te nemen van tentoongesteld
Speeltuinwerk van de afdeeling „Tuindorp",
hetwelk geëxposeerd wordt in het clublokaal
op Tuindorp. De uren waarop ge kunt komen
zijn non-stop van 310 uur, de entrée is geheel
gratis, terwijl ge, behalve van een gratis kop
thee, mede kan genieten van diverse attracties
als muziek en andere plezanterieën.
Om half drie was het Zaterdagmiddag, dat
de heer Manshanden de aanwezigen, in het
bijzonder den burgemeester, en de dames en
heeren van het bestuur, dames-comité en de
kern het welkom toeriep en direct daarna het
woord gaf aan burgemeester Ritmeester, ten
einde deze de officieele opening te laten ver
richten.
De burgemeester haalde de woorden van den
heer Manshanden aan, waarin deze gezegd had,
dat nog dit jaar tot vergrooting van het club
lokaal Tuindorp zal worden overgegaan. Dit is
inderdaad noodzakelijk. Er wordt veel gepro
duceerd door de kinderen en de ruimte wordt
te beperkt. Het is spr. een genoegen te kunnen
zien wat men ,ook in het gepasseerde seizoen
gepresteerd heeft. Dat bewijst wat de jeugd,
onder goede leiding, vermag te bereiken. Trou
wens. wat Speeltuinwerk betreft, heeft Den
Helder een vooraanstaande plaats in Neder
land. Waardeering heeft de burgemeester voor
het werk van den heer Slager, die lüj kort er
voor nog in Musis Sacrum bezig heeft gezien.
Het meerendeel der bestuursleden offeren hun
tijd, geduld en liefde voor het kind en dat is
de eenige manier, om iets te kunnen bereiken.
Daarvoor mag men deze organisatie echter
dankbaar zqn.
Door het gemeentebestuur wordt met be
langstelling het werk dezer vereeniging gade
geslagen en het is namens dit college, dat spr.
ook van zijn groote waardeering getuigt. Met
een opwekking aan de ouders een zoo groot
mogelijke belangstelling voor het speeltuin
werk te toonen en de expositie een goed succes
wenschend, besluit de heer Ritmeester zyn
toespraak.
Wat geëxposeerd is.
Wat de tentoonstelling zelf betreft kunnen
wij kort zijn. Wij geven het advies: ga er zelf
vandaag of morgen even heen. Het kost U
niets, maar men zal het natuurlijk op prijs
stellen indien U enkele der voorwerpen koopt.
Veel geld behoeft dat niet te kosten. Voor
enkele dubbeltjes bent U soms al de man (of
vrouwEr is aardig werk van de timmer-
club, (waarbij vermeld moge worden, dat men
door medewerking van de landmacht-autoritei
ten het hout tegen het „zachtst" mogelijke
prijsje kan betrekken), een gevarieerden stand
van de knutselclub, een idem van de handwerk-
club, terwijl ook het werk van de figuurzaag
club er mag zijn. De breiclub heeft zich even
eens duchtig geweerd. Wat de attracties be
treft, men kan er sjoelen, grabbeltonnen, ter
wijl door twee heeren belangloos een pick-up
met platen is afgestaan, ten dienste der
muzikale opvroolijking.
Nogmaals: zegt het voort en gaat het zien.
Het zal U meevallen en U steunt er een prima
doel mee!
30 Maart 1940.
BEVALLEN: G. C. VoermanAmbagts-
heer, z.; B. WoudHeistek, z.; E. P. F. Dun-
kelmanvan Koningsbruggen, d.; A. Grooff-—
Bakker, z.
BAROMERSTAXD VAN DEN HELDER.
Barometerstand Den Helder: 762,2
Maximum temp. lucht: 8,0
Temp. 8 uur: 8,0
Wind: richting: Z. kracht: 6
Licht op: 7.01,
