Geallieerden erkennen
Eenige ontspanning
te Rome
Massale trek naai de bollenvelden
Was dit opruiing tot
dienstweigering?
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
tegenslag in Noorwegen
Greep op
Drontheim
losgelaten
Zware Britsche
luchtaanvallen
Noren heroveren
Rorös
VERKLARING VAN CHAMBERLAIN
In jaren niet zoo
druk geweest
Vlootbouw
Amerika en Japan
KONINGSTRAAT 78, DEN "HELDER. TILEFOON 50 (i LIJNEN)
V R IJ D A G
3 MEI 1940
68e JAARG. No. 8915
Slagschepen en kruisers
naar de Middellandsche
Zee overgebracht
Engeland treft verdere
voorzorgsmaatregelen
President Roosevelt
ernstig bezorgd
Koning Haakon
cn zijn regeering
naar Zweden gevlucht
Dc BETUWE
IN BLOEI
Wat Mussert zetde
heldersche courant
Uitgave der Ultg.Mfl. Holland» Noorderkwartier N.V._te Den Heldor
Het Britsche Lagerhuis !s gister
middag in rustige stemming bijeen
gekomen om naar een verklaring
van Chamberlain te luisteren over
den oorlogstoestand. Toen de ver
gadering begon, was de belangstel
ling slechts matig, doch vele leden
kwamen binnen tijdens het vragen
uur. In de diplomatiebanken zaten
de ambassadeurs van België, Argen
tinië. Brazilië. Egypte en China en
de gezanten van Noorwegen, Roe
menië, Letland, Joegoslavië, Finland,
Bulgarij en Nederland.
Chamberlain, die op 15.47 uur het woord
nam, verzocht de leden van het huis nog
©enig geduld te willen oefenen, daar 't nog
niet mogelijk was een volledige verklaring
af te leggen. Ik hoop, dat Churchill en ik in
staat zullen zijn in 't begin van de volgen
de week heel wat meer te kunnen zeggen,
dan thans.
Ongeveer een maand geleden, zoo vervolg
de de premier, werd besloten, dat eenige
klein eenheden gereed gehouden zouden wor
den, om de westelijke havens van Noorwe
gen op korten termijn te bezetten, in geval
van een daad van agressie door Duitschland
tegen zuidelijk Noorwegen. Elke actie van
ons moest volgen op een voorafgaande
schending van Noorsche neutraliteit door
Duitschland. Men heeft gevraagd hoe het
kwam, dat Duitschland in staat was ons
Voor te zijn. Dat kwam door het lang van
tevoren beraamde en nauwkeurig uitgewerk-
te verraad tegen een niets vermoedend en
bijna ontwapend volk.
Sinds vele maanden wisten wij, dat de
Duitschers troepen en voorraden in de Oost
zeehavens concentreerden. Het was duide
lijk, dat eenige aanvalsdaad overwogen
.werd. Deze strijdkrachten waren evenzeer
beschikbaar voor een aanval op Finland,
Zweden, Noorwegen, Nederland als tegen
Engeland, en men kon onmogelijk vooruit
Zeggen, waar de slag zou vallen.
De campagne in Noorwegen begon op 7
April, toen wij bericht kregen, dat een groo
te Duitsche vlootmacht zich naar en langs
de westkust van Noorwegen bewoog. Dien
avond voer de groote slagvloot en het twee
de kruiser-eskader uit Scape en Rosyth, in
de hoop den vijand te ontmoetena Op 8 April
,voer ook het eerste kruiser-eskader uit om
aan de operaties deel te nemen. Op 9 April
.vielen de Duitsche troepen Denemarken bin
nen en geholpen door lang te voren beraamd
binnenlandsch verraad brachten de marine
strijdkrachten troepen aan land te Oslo, Sta
vanger, Bergen en Drontheim. Chamberlain
herinnert dan aan de vernietiging van een
gedeelte der Duitsche vloot en zeide dat de
herovering van Drontheim het snelst het
doel der geallieerden zou hebben gediend.
Ondanks het gevaarlijke karakter van deze
operatie werd besloten een poging te wagen.
Te Namsos, in het noorden van Drontheim
landden marinetroepen op 14 April, gevolgd
door Britsche troepen op 16 en 18 April.
Eenige dagen later landden er Fransche
Alpenjagers, Een deel van deze macht
snel op naar de buurt van Steinkjer om de
Noren te helpen, die de plaats in htm bezit
hadden. Ten zuiden v. Drontheim landden
toarientroepen te Andalsnes op 17 April.
De geallieerde troepen kwamen in die ge-
hieden echter voor ernstige moeilijkheden te
staan, waarvan de voornaamste wel deze
Jas dat de beschikbare vliegvelden reeds in
handen van den vijand waren In die omstan
digheden bleek het eenige dagen geleden,
dat het wegens de Duitsche overheersctiing
de lucht, onmogelijk zou zijn artillene
tanks aan land te brengen, om onze troepen
staat te stellen den vijandelijken op-
ttarsch uit het zuiden te weerstaan, Steeds
*as het den Duitschers mogelijk versterkin
gen naar Noorwegen te zenden en in
sneller tempo dan voor ons mogelijk -was.
De vorige week besloten wil be
denkbeeld te laten varen Drontheim
van uit het zuiden in te nemen,
zoodat wil onze troepen nK dit oe-
bied terugtrokken en naar elders
overbrachten. Wij hebben thans al
onze troepen uit Andalsnes terug-
Betrokken zonder een man te verlie
zen.
De verliezen van de Britsche ^oia6
Noorsche expeditie bedragen vier torpedoja
drie duikbooten, een sloep en J.
iers gezonken. Vijf andere ooriogsschepen
ijn beschadigd door aanvallen uit
voorraadschip is bovendien d
?0rPedo van een duikboot tot zinken ge
bracht. Daarentegen is de schade
Duitsche vloot zoo hevig en zooveel grooter
geweest, dat de balans van de vlootsterkte
volkomen gewijzigd is en het mogelijk ge
worden is, de vloot der geallieerden op be
langrijke wijze nieuwe bestemmingen te ge
ven.
In dit verband wil ik vermelden, dat
het mogelijk geacht Is tot een nor
maler verdeeling van schepen over
te gaan in de Middellandsche Zee,
welke eenigen tijd onder Invloed
heeft gestaan van onze behoeften in
de Noordzee. Reeds bevinden zich
een Britsch en Fransch slagschip
met kruisers en marinevaartuigen
In het oostelijke bekken van de Mid
dellandsche Zee, op weg naar
Alexandrië.
Onze vijand houdt de centrale posities be
zet, aldus de Premier. Zij hebben altijd ge
weldige strijdkrachten voor den aanval ge
reed. Met bliksemsnelheid kan een aanval
losbreken op een van de vele terreinen. Zij
zijn gereed en zouden er niet voor terug
schrikken om Nederland of België, of beide
landen, aan te vallen, of wellicht richten
zij zich tegen hun onschuldige buren in
Zuidoost-Europa. Het zou dwaas zijn om
onze krachten zoodanig vast te leggen, dat
onze vrijheid van handelen in een vitaal
geval van nood, dat elk oogenblik kan aan
breken, zou verzwakt worden. Wij zullen
voortgaan met eiken kans te grijpen om den
vijand in Noorwegen schade te berokkenen,
maar wij mogen niet de strategie op langen
termijn vergeten, welke den oorlog zal win
nen.
Zijn betoog eindigend, zeide Chamberlain:
Er zijn bepaalde krijgsverrichtingen aan den
gang en wij moeten niets doen, dat het le
ven van hen die daaraan deelnemen, in ge
vaar zou brengen. Daarom verzoek ik het
Huis af te staan van commentaren en debat
ten tot de volgende week, waarbij ik ver
wacht, dat die speclèJè moeilijkheid zich
niet zal voordoen.
SUCCESSEN DER ENGELSCHEN
WORDEN DOOR BERLIJN TEGEN
GESPROKEN.
De Britsche luchtmacht is volgens de be
richten uit Londen boven Noorwegen zeer
actief geweest en heeft door het bombare
deeren van verschillende vliegvelden suc
cessen behaald.
Stavanger werd Woensdag overdag twee
maal gebombardeerd en dit vliegveld alsook
de vliegvelden van Aalborg en Fornebu
werd eveneens in de avonduren gebombar
deerd.
In den loop van den nacht verkenningen
boven het zuidelijk deel van de Noordzee.
Een der Britsche vliegtuigen heeft bij het
eiland Norderney een vijandelijk water-
vlietuig ontmoet en het in zee geschoten.
Bij deze operaties werden geen Engel
sche verliezen geleden.
In de Duitsche berichten wordt met ont
kend, dat zware aanvallen hebben plaats
gevonden, maar omtrent de resultaten
spreken zij de Engelsche communiqué's
lijnrecht tegen. Melden de Engelschen dat
bij Stavanger elf groote Duitsche bommen
werpers zijn vernietigd, de Duitschers be
weren dat elf Engelsche machines naar be
neden zijn gehaald. In een. te Stockholm
ontvangen mededeeling wordt gezegd, dat
het vliegveld Hartvick door de Engelschen
is vernield.
De atmosfeer te Rome was gisteren wat
minder gespannen dan Woensdag. In Itali-
aansche politieke kringen schreef men die
spanning geheel toe aan het Britsche besluit
tot verlegging van de scheepvaartroute. De
bezoeken van den Amerikaanschen ambassa
deur aan Mussolini en Ciano worden be
schouwd als een uitvloeisel van Roosevelts
ernstige bezorgdheid over een mogelijke wen
ding der gebeurtenissen in Italië.
Na een gesprek, dat Sumner Welles had
met den Italiaanschen ambassadeur te
Washington en na bestudeering van 't rap
port van den Amerikaanschen ambassadeur
te Rome over zijn gesprek met Mussolini liet
men op het Amerikaansche departement van
buitenlandsche zaken doorschemeren, dat de
regeering van meening is, dat Italië niet
op het punt staat aan den oorlog deel te ne
men. Sumner Welles weigerde dirccten com
mentaar op de houding van Italië jegens de
oorlogvoerenden te leveren, doch hij deelde
den journalisten mede, dat het departement
niet denkt over een aanmaning tot vertrek
aan de Amerikanen in Italië.D it wordt be
schouwd als een indirecte bevestiging van
de herichten uit Rome, volgens welke Mus
solini den Amerikaanschen ambassadeur
heeft medegedeeld, dat Italië op het oogen
blik geen deelneming aan den oorlog over
weegt.
Voorzorgsmaatregelen.
Intusischen gaat Engeland voort om de
noodige voorzorgsmaatregelen te nomen.
Zooals Chamberlain reeds aankondigde,
zijn sterke vlooteenheden van de Noorsche
wateren overgebracht naar Egypte. Daaren
boven hebben ook de vliegtuigen van de
Imperial Airways order ontvangen om
's nachts niet langer over te blijven op het
meer van Bracciano, op 65 K.M. van Rome,
doch zich daar slechts kort op te houden,
om te tanken en des nachts te Athene of
wel te Marseille te blijven.
Defensieve maatregelen in Egypte.
De Egyptische regeering deelt mede, dat
zuiver verdedigende voorzorgsmaatregelen
zijn getroffen, door een verscherpt toezicht
op het havenverkeer van Alexandrië en
Port Said.
Het heeft, naar Reuter verneemt, te Ca-
iro groot voldoening gewekt, dat een geal
lieerde vloot naar Alexandrië op weg is.
Een duidelijke wenk.
Men beschouwt te Londen de getroffen
maatregelen als een duidelijke wenk aan
Italië, dat de jongste toon van zijn
pers en zijn politieke sprekers niet in over
eenstemming is met den geest van het
Engelsch-Italiaansche gentlemanagreement.
Ook ontveinst men zich niet, dat het op-
zweepen der hartstochten door de fascisti
sche machthebbers slechts een onderdeel
kan uitmaken van de door de dictatoren
zoo graag toegepaste aenuwoorlog. De
partners van de as RomeBerlijn zouden
hebben willen bereiken, dat de geallieer
den artillerieschepen uit de Noorsche wate
ren terugtrokken om Drontheim veilig te
stellen.
Als dat de bedoeling Is geweest, is Mus
solini daarin, dat erkent men te Londen,
goed geslaagd. Een dergelijke tactiek heeft
in dit stadium van den oorlog echter ook
zijn gevaren voor Italië, meent men in di
plomatieke kringen in de Engelsche hoofd
stad te moeten opmerken. De geallieerden
zullend at spelletje van kat en muis niet
tot in het eneindige kunnen laten voortdu
ren.
Gisteravond zijn t€ Stockholm uit
Noorwegen berichten van sensatio-
neelen aard binnengekomen. Vol
gens onbevestigde geruchten zouden
de Noorsche regeering-Ngaardsvold
en Koning Haakon naar Zweden
gevlucht zijn.
Wet weer inschepen der Britsche en Fran
2Se Toepen welke ten Zuiden van Dront
feto stonden, heeft de Duitschers bhjkbaar
in staat gestelde verdere voordeelen te be
halen. Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelde gisteravond mede. dat de
Duitsche troepen Andalsnes, de haven waar
de Engelschen hun troepen ten Ruiden tam
DroXim aan land brachten, hebben be-
rei5t bericht klopt dus met de mededee-
Ïina- van Chamberlain.
D.N.B, doen over deie operaties nog me
de, dat de Britten overhaast en in ver
warring het gebied bij Andalsnes ontruim
den. Onoverzienbare Engelsche voorraden
zijn bij Dom haas in handen der Duitsche
troepen gevallen.
Onder den indruk van deze gebeurtenis
sen, aldus D.N.B.. heeft de Noorsche bevel
hebber van het gebied Moeren, en Romsdal
Generaal Haug, de capitulatie aangeboden
en zijn troepen bevel gegeven den tegen
stand te staken.
Roerös heroverd.
De Duitsche troepen hebben zich, naar het
Noorsche telegraafagentschap meldt, Dins
dagavond, toen de Noorsche troepen weder
naar de stad terugkeerden, uit Roerös te
ruggetrokken.
Gevangen genomen Duitschers zouden ver
klaard hebben, dat deze terugtocht een ge
volg is van het uitblijven van aanvoeren, aan
gezien de Duitsche troepen te Roerös volko
men van de overige Duitsche strij'dmacht
waren afgesneden.
De Noorsche troepen, die Roerös weer be
zet hebben, zijn van het Oosten de stad in-
gemarcheerd. Onder deze troepen bevond
zich een aantal vrijwilligers,
Het is de strijdmacht, waarvan de Duitsche
omroep eerdbr gemeld had, dat zij zich terug
trok in de richting van de Zweedsche grens.
De Noren waren 's nachts het stadje bin
nengeslopen en verrasten de Duitschers vol
komen.
Het schijnt, dat de Noren Roerös nog
steeds bezet houden... Gezien de strategische
ontwikkeling van den strijd heeft deze moe
dig doorgezette aanval echter weinig waarde.
mm
EEN SCHITTERENDE VOORJAARSZON
DEED DE KLEURIGE VELDEN OP
HUN VOORDEELIGST UITKOMEN.
De bollenstreek kan tevreden zijn:
de hoop dat deze Hemelvaartsdag
een ouderwetsche bollendag zou wor
den, is volkomen in vervulling ge
gaan en het bezoek heeft de ver-
wachtingen verre overtroffen. In de
eerste plaats is dat wel te danken
aan het prachtige voorjaarsweer. Den
geheelen dag straalde de zon aan
een wolkeloozen hemel en deed de
kleurige velden op hun voordeeligst
uitkomen.
De drukte begon reeds vroeg in den mor
gen, toen de wegen in en om Haarlem over
bevolkt waren met automobilisten, wielrij
ders en wandelaars, die allen slechts één
doel hadden: te genieten van de jaarlijk-
sche symphonie van kleur en geur in bol
lenland
De Haarlemsche politie" had uitgebreide
maatregelen genomen, om den onafgebroken
stroom bollenkijkers vlot en veilig door de
stad te laten trekken, maar de drukte was
zóó groot, dat op enkele punten extra ver
keersagenten geplaatst moesten worden. Op
het houtplein werden de voetgangers op de
trottoirs in een file opgesteld en telkens in
groepjes over den rijweg geloodst, nadat het
verkeer een oogenblik was stopgezet. Zonder
dezen maatregel zou het voor de wandelaars
onmogelijk zijn geweest, den overkant van
het plein en -de tramhalten te bereiken,
want de rij auto's motorfietsen en wielrijders
vertoonde vele uren lang geen enkele hiaat
Ook in Bennebroek, Hillegom, Lisse en
Sassenheim hadden politieagenten en rijks
veldwachters de handen vol om den verkeers
stroom door de smalle hoofdstraten te leiden.
Ook op de buitenwegen was het zeer vol,
want daar viel nog het meest van de kleu
rige bloemenmozaiken te bewonderen. Maar
de hoofdwegen tusschen Haarlem en Leiden
kregen toch de grootste drukte te verwerken.
De tram, die met vele extra, diensten reed,
vervoerde eveneens duizenden bollenkijkers
evenals de honderden autobussen, die uit al
le deelen des lands naar de bollensteek wa
ren gekomen.
In den namiddag kreeg men hetzelfde
schouwspel als 's ochtend, maar toen ging de
verkeersstroom in tegengestelde richting en
waren talloozc auto's, motorrijders en fiet
sers getooid met de gebruikelijke tropheeën.
Ongelukken van ernstigen aard hebben
zich nergens voorgedaan. Wel kreeg de Hil-
legomsche politie een ongewoon ongeval te
behandelen, nl. dat van een motorrijder, die
aan het bureau kwam vertellen, dat hij in
de drukte..., zijn vrouw was kwijtgeraakt.
Het Prinselijk paar in Noordwljk,
H.K.H. Prinses Julnana en Z.K.H. Prins
Bernhard hebben op Hemelvaartsdag een
bezoek gebracht aan Noordwijk ter gelegen
heid van het aldaar «reorganiseerde bloemen-
feest. In een auto, bestuurd door den Prins
zijn de prinselijke gasten des ochtends om
streeks elf uur in de badplaats aangekomen.
Zij werden hier begroet door den burge
meester, den heer J. B. V. M. J. van de Mor
tel. Ten stadhuize werden de leden van het
bloemencomité aan het prinselijk paar voor
gesteld. Vervolgens hebben de Prins en de
Prinses met groote belangstelling de mozai-
ken en de met bloemen versierde kwartieren
van de militairen bezichtigd. Zij zijn nadien
met den burgemeester naar het raadhuis te
ruggekeerd en hebben later op den dag de
terugtocht aanvaard.
AMERIKA WIL GAARNE INLICH
TINGEN UITWISSELEN.
Onder staatssecretaris Edison heeft me
degedeeld. dat ,de Amerikaansche vloot
gaarne inlichtingen zou uitwisselen met
Japan over den bouw van oorlogsbodems.
Het is practisch onmogelijk nadere inlich
tingen in te winnen over hetgeen den
Amerikanen ter oore is gekomen nX dat
Japan minstens vier slagschepen bouwt".
1 MEI-VIERING IN BELGIË.
De eerste Mei js te Brussel zonder optochten
en zonder groote politieke betoogingen ge
vierd.
De Man, de voorzitter van de Belgische
werkliedenpartij, zond een boodschap welke
aldus besluit: Er daagt aan den gezichtsein
der nog geen enkel licht, doch er leeft nog
de hoop, dat eens de oorlog overwonnen zal
zijn en dat de menschelijkheid zal zegevie
ren.
KAMERLID RICHT VRAGEN TOT
DEN VOORZITTER VAN DEN
RAAD VAN MINISTERS.
Het lid der tweede kamer, de heer van
de Goes van Naters, heeft aan den voorzit
ter van den raad van ministers de volgen
de vragen gesteld
1. Is het de regeering bekend, dat een
Amerikaansche correspondente via het Co-
lumbia Broadcasting System een vraagge
sprek met ir. A. Musert, verantwoordelijk
ieider van de nationaal socialistische bewe
ging, blijkbaar met diens toestemming,
heeft wereldkundig gemaakt?
2. Is het de regeering bekend, dat in dat
gesprek ir. Mussert op de vraag, of de Ne-
derlandsche nationaal-socialisten ingeval
van een buitenlandschen inval al of niet
voor hun koningin zouden vechten, heeft
doen weten, dat zij in dat geval absoluut
niets zouden doen, alleen de* armen over
de borst kruisen
3. Heeft overweging van een en ander
de regeering to de conclusie geleid, dat door
dit antwoord, waarbij de in militairen
dienst zijnde leden van de nationaal socia
listische beweging niet werden uitgesloten,
en waarvan de geinterviewde wist, dat het
in het buitenland zou worden verspreid, de
neutraliteit van den staat in gevaar wordt
gebracht, en dat voorts gezien het in
deze beweging gehuldigde leidersbeginsel
hierin moet worden gezien een opruiing tot
dienstweigering en desertie
4. Welke maatregelen heeft de regeering
bij geheel of ten deele bevestigende beant
woording van de derde vraag genomen of
beraamd?
