dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Poolsche strijdkrachten te
Narvik geland
Nieuwe orders
Autobus van den
dijk gestort
Haarlemmer van
spionnage verdacht
De sleutel van de
Middellandsche Zee
burgerbevolking
Oorlogsleed in
het
hooge Noorden
Een meerderheid
van slechts
SI stemmen
CHURCHILL AAN
HET WOORD
NOORWEGEN
Waarschuwing aan alle
automobilisten
Zes Britsche treilers
gezonken
Heden reeds meer
treinen
GIBRALTAR
voor de
Bezorgde woorden
van den Paus
te
KONINGSTRAAT 78, DEN HEIDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
DONDERDAG
9 M E I 1940
68e JAARG. No. 8920
moreele nederlaag van cham-
berlain, rake slagen van
lloyd george en duff cooper.
Bescherming tegen
luchtaanvallen
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml] Hollandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Britsche regeering
verloren geacht
De door de Engelsche regeering in
gediende motie tot verdaging dei
vergadering, welke in wezen neer.
kwam op het uitlokken van een mo
tie van verti ouwen in het regee-
ringsbeleid, is door het Lagerhuis
aangenomen met 281 tegen 200 stem
men. De regeer^ing behaalde dus
slechts een meerderheid van 81 stem
men.
Veertig regeerinngsaanhangers stemden
met de oppositie mede. Tot hen behoorden
Duff Cooper, Hore Belisha, Admiraal Keyes,
Amery, King Hall, Lord Wolmer, Kolonel
Macnamara, Harold Nicholson en Lady As-
lor.
De parlementaire correspondent van Reu-
Ier schrijft: de meerderheid der regeering,
81 stemmen, was geringer dan de critici der
regeering hadden verwacht. Zoodra de cijfers
bekend werden gemaakt, weerklonken ver
raste en opgetogen kreten van de oppositie
banken en van eenige banken der regeerings
aanhangers, gepaard gaande met het roepen
.van „aftreden". Eenige minuten lang heersch
te er een intense opwinding en daarop be
gon de oppositie in spreekkoor an het adres
.van de regeering te roepen „weggaan, weg
gaan."
Aangezien de zaken van den dag afgehan
deld waren, stonden de ministers onder lei
ding van Chamberlain op en verlieten lang
zaam het lagerhuis, onder herhaald roepen
der oppositie: „weggaan", terwijl tevens ge
loei weerklonk en van aanhangers der re
geering gejuich daartegenin. Aangezien de
regeering in de meerderheid is gebleven, zij
het ook een grootelijks verminderde meer
derheid, deed zich voor de oppositie niet de
gelegenheid voor om te vragen naar de
voornemens der regeering, zooals dat gebeurt
wanneer de regeering in feite verslagen is.
Het is duidelijk, dat op dit oogenblik de
voornemens van den premier niet bekend
kunnen zijn.
Er kan echter weinig twijfel overblijven,
dat de moreele naderlaag, welke de regee
ring gisteren leed, tot ingrijpende wijzi
gingen zal leiden.
Vrij algemeen wordt verwacht, dat Cham
berlain zal heengaan en men zal trachten
te komen tot een nationale regeering, waar
in ook Labour de verantwoordelijkheid wil
dragen.
Dan zal Chamberlain echter moeten af
treden, daar de arbeidersafgevaadigden
reeds hebben verklaard, dat hun partij
geen verantwoordelijkheid wil dragen on
der leiding van den tegenwoordigen eersten
minister.
Vóór dat deze, het rcgecringsbeleid ver-
oordeelende stemming plaatsvond, had
Churchill in een vrij matte en van weinig
strijdlust getuigende rede, gepoogd het re-
geeringsbeleid te verdedigen.
Te kort vliegtuigen.
Hij zeide o.m.f In dezen oorlog wordt
ons vaak gevraagd, waarom wij het initia
tief niet nemen. De reden voor dit ernstige
nadeel, dat wij het initiatief niet hebben,
kan niet spoedig worden weggenomen. Dit
ligt in ons gebreke blijven in de laatste vijf
jaren om pariteit in de lucht met Duitsch-
land te handhaven of te herkrijgen. Dat is
een oude geschiedenis en dat is een lange
geschiedenis. In de laatste twee jaar kwa
men de oppositiepartijen over de brug en
gaven groote, waardevolle hulp. Maar het
feit blijft dat wij in gebreke.bleven om
pariteit in de lucht tot stand te brengen,
welke vitaal' geacht werd voor ónze veilig
heid. Onze numerieke achterstand in de
lucht, ondanks onze superioriteit, zoowel
wat manschappen als materiaal betreft,
heeft ons veroordeeld en zal ons eenigen
tijd lang veroordeplen dm. tot heel wat
moeilijkheden en leed en gevaar te geraken,
dat wij krachtig moeten dragen tot gunsti
ger omstandigheden bereikt kunnen wor
den, zooals dit zeker zal geschieden.
Engeland kan het Skagerak niet
beheerschen.
Alexander heeft gevraagd.-waarom vvii de
vijandelijke verbindingen in het Skagerak
Piet hebebn aangetast, omdat ylootoyer-
wicht het uitvoerbaar behoorde te maken
voor ons, om het Skagerak te beheerschen
met onze oppervlakteschepen en aldus de
verbindingen met Oslo van het eerste oogen
blik af voortdurend af te snijden.
De ontzaggelijke vijandelijke sterk
te in de lucht echter, die gericht kan
worden op onze patrouilleerende
'strijdkrachten, heeft deze methode
veel te kostbaar gemaakt.
Belangrijke strijdkrachten zouden hebben
moeten worden gebruikt om een gestadige
patrouille aan de oppervlakte te handhaven
en de verliezen, die uit de lucht aan die pa
trouilles zouden worden toegebracht zouden
ongetwijfeld zeer spoedig een vlootramp
vormen. Wij ondernamen daarom een duik
bootblokkade als de eenige tot onze beschik
king staande methode en daarmede volgde
ik de opinie der vlootautoriteiten. Er is een
groot verschil tusschen verantwoordelijk zijn
voor een bevel, dat verscheidene waarde
volle schepen verloren kan doen gaan, en
het uitspreken van een meening, zonder een
dergelijke verantwoordelijkheid.
Churchill schetst dan de moeilijkheden bij
de expeditie bij Drontheim ondervonden en
onthult, dat de marine bereid was om ook de
haven van Drontheim binnen te varen. De
aanvankelijke successen te land gaven de
militaire adviseurs echter aanleiding aan te
raden, dit gevaarlijke en kostbare avontuur
na te laten, daar men een verovering vanaf
de landzijde zeer goed mogelijk achtte.
Spoedig, aldus Churchill. veranderde ech
ter de toestand, daar de vijand veel sneller
dan wij. troepen kon aanvoeren, ondanks de
groote verliezen, welke onze duikbooten zijn
transporten in het Kattegat en Skagerak toe
brachten.
De vraag doet zich voor of, wanneer
wij ons gehouden hadden aan een directen
vlootaanval, de gebeurtenissen een beter
resultaat zouden hebben gehad. Ik heb al
tijd geloofd, dat de vloot troepen in de fjord
van Drontheim kon brengen en ze aan land
zetten, om den strijd met den vijand aan te
binden. Ik zou zeer gaarne alle mogelijke
verantwoordelijkheid hebben genomen voor
de poging, mits deze gesteund was door de
meening der deskundigen. Maar zelfs wan
neer wij meenen, dat deze opvatting juist
is en dat wij tegen 25 April meester had
den kunnen zijn van Drontheim of de puin
hopen daarvan, zouden wij dan een vol
doende leger ten Zuiden van Drontheim
hebben kunnen brengen om den aanvaller
terug te slaan? Ik geloof niet, dat het mo
gelijk zou zijn geweest den ontzaglijken
druk te weerstaan van een aanval der
Duitschers uit hun schitterende posities.
Er is geen twijfel aan, dat de Duitsche
basis in Oslo en de verbindingen naar het
Noorden onvergelijkelijk beter waben dan
alles, wat wij hadden kunnen krijgen in
Drontheim en de hulplandingsplaateen in
die streek
Er waren reeds meer dan 120.000 man
Duitsche troepen, aldus vervolgde Churchill,
die in Zuid- en Midden-Noorwegen opereer
den. Ofschoon wij voortdurend versterkin
gen hadden kunnen zenden, kan ik niet ge-
looven, dat er ook maar de geringste kans
op een uiteindelijk succes bestond in een
strijd tusschen een leger met basis te Dront
heim en liet Duitsche leger, dat zijn basis
te Oslo heeft.
Geen slagschepen verloren.
Ik kan in het geheel niet terugkomen
van mijn veel gecritiseerde verklaring, dat
de Duitsche inval in Noorwegen een belang
rijke politieke en strategische vergissing
was. De Duitschers beweren, dat zij elf slag
schepen tot zinken gebracht of beschadigd
hebben. In werkelijkheid zijn er twee licht
beschadigd en geen enkel slagschip is voor
een dag uit den dienst geweest.
Indien Zweden Noorwegen te hulp
was gekomen en zijn luchtbases ter
beschikking van de Britsche lucht
macht gesteld had, zou wellicht een
anderen toestand ontstaan zijn. Het
optreden van Zweden is beperkt ge
bleven, evenals dat van vele andere
volken, tot een critiseeren der Brit
sche regeering.
Ten aanzien var Narvik zal ik geen in
lichtingen verstrekken. De voorwaarden
zijn daar echter veel meer gelijk, evenals
de mogelijkheid van het zenden van ver
sterkingen.
Op een vraag van Alexander antwoordde
Churchill, dat de geallieerden te Narvik over
een vliegveld beschikken. De Duitschefs heb
ben, aldus vervolgde hij, beweerd 28 kruisers
tot zinken gebracht of beschadigd te hebben.
In werkelijkheid hebben een kruiser en een
luchtafweerschip schade opgeloopen.
Nimmer in zulk een groot gevaar
Churchill besloot met de woorden: „Geen
enkel oogenblik in den wereldoorlog zijn wij
in grooter gevaar geweest dan thans en in
dring er ten sterkste bij het huis op aan, de
ze dingen niet overhaast te behandelen, doch
op ernstige wijze, op het juiste oogenblik en
in overeenstemming met de waardigheid van
het parlement".
Noren blijven zich hardnekkig
verweren.
Volgens U. P. is een Poolsche expeditie
macht te Narvik geland. Dit klopt met de
berichten van Havas. dat een gereogani-
seerd leger aan de zijde der geallieerden
gaat strijden.
De Noren blijven zich hardnekkig weren
en he Noorsche opperbevel meldt:
„Vliegtuigen, artillerie en infanterie heb
ben gisteravond met onze troepen samenge
werkt en den vijand uit de bergen bij Lei-
gastind en uit het Gresdal verjaagd".
In een door het opperbevel gepubliceerde
verklaring, waarin een overzicht wordt ge
geven van de jongste gebeurtenissen in
Noorwegen wordt gezegd:
„Wij zullen niet toegeven. De strijd zal
doorgaan. De geheele wereld zal weten dat
Noorwegen niet zal sterven, doch zijn pogin
gen zal versterken tot behoud van zijn onaf
hankelijkheid. Het recht is aan onze zijde".
In het woeste Gaudal, tusschen Roeros en
Stoeren, houden Noorsche afdeelingen, die
op 300 man geschat worden, nog steeds
stand. Indien zij geen gebrek aan munitie
en levensmiddelen krijgen, zouden zij ge
durende een aanzienlijken tijd in dit moei
lijke gebied tegenstand kunnen bieden. Men
zegt, dat zij den Duitschers reeds zware ver
liezen hebben toegebracht. In het district
Roeros is, naar men gelooft, nog steeds een
aantal vrijwilligers onder de wapenen. Duit
sche patrouilles bestrijden hen.
Mijnen in de Narvikfjord?
Volgens in Stockholm ontvangen berich
ten hebben de Duitschers mijnen gelegd in
de fjord van Narvik. Men geloft, dat de mij
nen gelegd zijn door vliegtuigen.
Van den commandant der vesting
Holland.
De commandant van de vesting Holland
waarschuwt de autobestuurders om op de
autosnelwegen de grootste voorzichtigheid te
betrachten, zulks in verband met op die we
gen genomen militaire maatregelen.
TWEEMAAL OVER DEN KOP GE
SLAGEN EN BENEDEN AAN DEN
DIJK BLIJVEN LIGGEN. DRIE
GEWONDEN.
Op den weg van Dinteloord naar Stam
persgat is gistermiddag omstreeks vijf uur
een autobus van den heer van Hees uit
Nispen, door een defect aan de stuurinrich
ting van den dijk gestort. De autobus, waar
in 26 arbeiders van de werkverschaffing te
Dintelsas waren gezeten, die op weg naar
hun woning te Nispen waren, sloeg twee
maal over den kop en bleef beneden aan
den dijk liggen.
Slechts drie inzittenden bleken verwon
dingen te hebben opgeloopen. Bij twee be
trof het snijwonden, de derde evenwel kreeg
ernstige verwondingen aan den schouder.
Per auto moest hij naar zijn woning wor
den vervoerd. De autobus was dermate ge
havend, dat een tweede bus moest worden
gerequireerd om de overige axbeiders naar
huis te brengen.
OFFICIEEL BERICHT VAN MINIS
TERIE VAN MARINE.
Het Ministerie van Marine deelt mede:
„De admiraliteit betreurt te moeten be
richten, dat de volgende marinetreilers
verloren zijn gegaan gedurende de opera-
tis voor de Noorsche kust bij het ontrui
men van het gebied Drontheim.
Majesteit treiler Warwick-shire en treiler
Cape Chelyuskin werden beschadigd door
aanvallen uit de lucht en zijn gezonken.
Z.M. treilers Jardine, Saint Goran, Gaul
en Aston Villa werden door aanvallen uit
de lucht zoo zwaar beschadigd, dat het niet
wenschelijk scheen te pogen hiermede de
Noordzee over te steken; zij werden derhal
ve door de eigen bemanning tot zinken ge
bracht
De hierbij geleden verliezen aan manschap
pen zijn gering, de nagelaten betrekkingen
hebben bericht ontvangen."
Electrische treinen loopen weer
normaaL
Naar wij vernemen zal met ingang van
heden, op de geëlectrificeerde baanvakken
van de Nederlandsche spoorwegen de nor
male dienstregeling met de electrische trei
nen volgens de dienstregeling van 15 Oc-
tober 1939 worden hersteld.
Met ingang van morgen zal op de niet-
geëlectrificeerde lijnen uitbreiding aan den
treinenloop worden gegeven. Deze zal dan
evenwel nog niet normaal zijn.
Wederom is de Rijksrecherche een ern
stige spionnagezaak op het spoor gekomen
als gevolg waarvan dezer dagen te Haar
lem gearresteerd is de heer F., een beken-,
de figuur in de bank- en handelswereld.
Vermoedelijk heeft de man zich schuldig
gemaakt aan economische spionnage ten
gunste van een buitenlandsche mogend
heid.
Het is volgs de Tel., niet onwaarschijnlijk,
dat F. bij zijn werkzaamheden geholpen
is door anderen, die voor hem economische
gegevens verzamelden. Het onderzoek wordt
door de Rijksrecherche nog voortgezet.
In verband met deze zaak is ook te Am
sterdam een onderzoek ingesteld.
ITALIë TRACHT AAN TE TOO
NEN. DAT EEN BLOKKADE
VAN GIBRALTAR IN HET GE
HEEL NIET EEN WERKELIJ
KE ECONOMISCHE BELEGE
RING VAN ITALIë ZOU BE-
TEEKENEN.
In een artikel, getiteld „Gibraltar"
betoogt Gayda in de Giornale d'Ita-
lia. dat Parijs en Londen zich aan
een nieuwe fatale illusie overgeven,
wanneer zij Italië dreigen econo
misch te isolceren en onmachtig te
maken enkel en alleen door het af
sluiten van de Straat van Gibraltar
Eerst moet worden vastgesteld, al
dus Gayda. dat er geen blokkade
mogelijk is tegen een groot, krach
tig bewapend land, dat vastbesloten
is te strijden, zonder dat de landen
die de blokkade toepassen zich stor
ten in een hachelijke onderneming.,
zooals de gebeurtenissen in Noorwe
gen aantoonen Verder moet erop
worden gewezen dat een blokkade
van Gibraltar in het geheel niet een
werkelijke economische belegering
van Italië zou beteekenen. In 1939
kwamen in ltaliaansche havens uit
landen voorbij Gibraltar aan
12.300.000 ton goederen. Dit is een
imposant getal, maar het grootste
deel van die -goederen bestond uit
steenkool en cokes (60 percent), mi
nerale oliën en paraffine (20 procent).
Welnu, steenkool en cokes bereiken
Italië tegenwoordig .via land uit
Duitschland.
Grootere bevoegdheid aan da
burgemeesters.
IEDER BURGER TOT OPGEDRA
GEN DIENSTEN VERPLICHT.
De opperbevelhebber van land- en zee*
macht heeft eenige wijzigingen vastgestelcï
van de wet bescherming tegen luchtaanval
len. Hierdoor wordt aan de burgemeesters
of degenen die in een plaats door het mili
taire gezag daarvoor zijn aangewezen groo
tere bevoegdheid verleend. Van een ieder
kunnen thans persoonlijke diensten of goe
deren worden gevorderd en ook kunnen alge
meen gedragsregels worden voorgeschreven
Ook loodsdiensten. schippersdiensten en or
donnansdiensten kunnen worden opgedra
gen.
Artikel 12 van de wet betreffende bescher
ming tegen luchtaanvallen wordt dus als
volgt gewijzigd:
1. De burgemeesters, alsmede het militair
gezag, zijn bevoegd om in het belang van de
bescherming van de bevolking tegen lucht
aanvallen schriftelijk te vorderen:
a. het verrichten van nader te omschrij
ven werkzaamheden en dienst vanaf een in
de vordering aan te geven tijdstip af tot aan
een in de vordering, dan wel aan te geven
tijdstip.
b. De ter beschikkingstelling zoo noodig
op een in de vordering nader aan te wij
zen plaats voor bepaalden of onbepaalden
tijd van bij verordering of algemeene be
kendmaking daartoe aangewezen goederen,
met dien verstande, dat deze vordering
slechts kan worden gericht tot de eigenaars
of houders van die goederen.
c. Het treffen binnen den daartoe bij de
vordering genoemden tijd van nader om
schreven voorzieningen.
d. Alle overige medewerking.
3. Een ieder, tot wien een vordering, als
jn dit artikel bedoeld, wordt gericht, is ver
plicht daaraan gevolg te geven, met dien
verstande, dat de personen, van wie het ver
richten van werkzaamheden of diensten is
gevorderd, verplicht zijn zich voor deze
werkzaamheden of diensten in persoon aan
te melden ter plaatse, als in de vordering
aangegeven, alsmede om de aanwijzingen
op te volgen, van degenen, die met de lei
ding over of het toezicht op die werkzaamhe
den zijn belast, mede voor wat betreft hun
verblijfplaats gedurende de tijden, dat de
hun opgedragen werkzaamheden zijn onder
broken en het na zoodanige tijden wederom
opnemen van deze werkzaamheden.
TOESPRAAK TOT EENIGE DUI
ZENDEN PAS GEHUWDE ECHT
PAREN.
De Paus heeft gisteren eenige duizenden
pas gehuwde echtparen, meerendeels Italia
nen, ontvangen. In zijn toespraak zeide hij
o.a.: De wereld, verdwaasd door leugen en
trouweloosheid, de wereld, gewond door ge
weld en buitensporigheid, heeft door liet
verlies van den vrede ook de moreele wij
ding en vreugde verloren. Ons hart is be
wogen vooral voor u en voor zoovele an
dere jonggehuwden in alle landen, die in
dit tragische voorjaar hun bestaan veree-
nigd hebben. Doch indien menschelijke po
gingen falen om den vrede terug te bren
gen, is het den menschen nog altijd moge
lijk den goddelijken hulp af te smeeken, op
dat Hij zijn zwaar beproefde kinderen weer
moge bijeenbrengen in vrede.
Oud en jong,
«vachten op het
station van de
Moorsche hoofd
stad, Oslo, om de
stad te ontvluch
ten.