PAX?
Bemoedigend optimisme bij het
gemeentebestuur
Chamberlain's
bitter lot
RamlMaftLeAMi
Onze gemeente
staat er zoo slecht nog niet voor
enhet college durft nog wel wat
Jk d.ToJbcrv,
dJuLdUJ* ToJhxsn
Koop eerst een andere tandpasta
Donderdag 9 Mei 1940
Tweede Blad
Succesvollen avond voor B. enW.
w-i|
<yH (X^toa^tTaic^rv
Jkij c(Aj(z^^Td(!coirv.
Nog eens:
Westerman Zoon
BEKENDMAKING
voor scheepvaart
en visscherij
Buitenlanders zien hoe Nederland
ter zee waakt
De zaak Maas voor den
centralen raad van beroep
Burgerlijke Stand van Den Helder
Het is mogelijk, dat bejaarde stadgenooten,
bij het lezen van ons raadsverslag van de
raadsvergadering van Dinsdag, hun grijze
hoofd bezorgd hebben geschud en tegen
elkaar gezegd: „Hoe durven ze". Drie plan
nen in een vergadering van vier uur onder
den hamer door, die aan de gemeenschap
(niet aan de gemeente) een bedrag van bijna
een millioen gulden kunnen kosten. En dat in
een tyd waarin de gemiddelde burger zijn
voorpui niet durft te laten schilderen, waar
op hij besluit nog maar een jaar het oude
kleed in de kamer te houden en de gordijnen
nog maar te laten hangen, want je kan nooit
weten
Het optimisme van het College is bemoedi-
idigend enbeschamend. Bemoedigend voor
iederen stadgenoot, die zijn hoop op de toe
komst nog niet verloren heeft en die gelooft,
dat er na dezen tijd weer een betere tijd zal
komen en dat ons land toch ook best buiten
de wereldchaos kan blijven. Beschamend is dit
optimisme voor alle stadgenooten, die het
hoofd in den schoot hebben gelegd, die den
Middenstand geen droge boterham meer gun
nen en die met hun geldbuidel in hun zak
loopen, alsof die hen in tijd van nood de
redding brengen kan.
Zoo is de raadsvergadering van Dins
dagavond een les geworden voor alle
stadgenooten, een les in gezond opti
misme. Mogen velen haar aanvaard heb
ben. „Het ziet er zoo slecht nog niet uit
voor onze gemeente," zoo betoogde bur
gemeester Ritmeester bij de verdediging
van het plan tot de stichting van het
nieuwe lyceum-bouw, dat toch maar even
een bedrag van meer dan vijfhonderd
duizend gulden zal kosten. „Als het moet
kunnen we het uit de reserve betalen,"
zoo zei hij. Het was dus niet te verwon
deren, dat de raad niet veel tegen dit
plan kon inbrengen en dat het er met
vlag en wimpel doorging, behoudens dan
een woord van protest van den heer
Schoeffelenberger, die meende een goed
kooperen weg te weten, doch die dezen
weg niet voldoende duidelijk aan het Col
lege en den raad kon aanwijzen, zoodat
men er niet op inging.
In ruim een uur was de heele bijlage van
het lyceum in kannen en kruiken. Dat be-
teekent dus, dat Den Helder binnen af zien-
baren tijd een onderwijs-inrichting rijk zal
zijn, die niet alleen naar den buitenkant een
sieraad voor onze stad zal beteekenen, maar
waar de Heldersche jeugd een opleiding zal
genieten, die hen klaar maakt voor alle ter
reinen van het leven. Niet alleen klassiek zal
men hier geschoold kunnen worden, maar ook
een leerprogram aansluitend op het practische
leven zal men er vinden. Men kan zoowel in
wiskundige richting H.B.S. b als in de rich
ting van talen, gymnasium b. of in die van
het handelsleven, H.B.S. a. gaan en wil men
alleen een meer degelijke en uitgebreidere
kennis dan de lagere schoolkennis opdoen,
dan staat daarvoor het gymnasium a open.
Men vindt hier dus inderdaad: de ideale
schoolopleiding. Daarbij komt, dat de sfeer op
het gemeentelijk lyceum prettig, de verstand
houding tusschen leeraren en leerlingen goed
is. l. man van onverdacht getuigenis als
Dr. Feenst'ra Kuiper stak daarover de lof
trompet af.
Er zit één schaduwkant aan de oprichting
Van deze school. Het zal een concurreerende
inrichting worden voor de R.H.B.S. B. en W.
hebben dat niet gewild. Men heeft getracht
den Minister van onderwijs ervan te overtui
gen, dat het belang van het onderwijs en van
de gemeente-financiën meebrachten, de ééne
schoolopleiding. Men heeft verzocht de
R.H.B.S. op te heffen en de leeraren over
te doen aan het gemeentelijk lyceum. Voor
de laatsten zou dit een financieel voordeel De-
teekend hebben, omdat zij meer lesuren zou
den krijgen dan op de R.H.B.S. De minister
heeft nauwelijks kennis genomen van de ar
gumenten van het college en heeft kort en
bondig het voorstel afgewezen en de rijks
school gehandhaafd. Dat was teleurstellend
voor het College van B. en W., omdat men
daardoor in de onaangename positie kwam
straks een soort concurrentie te moeten voe
ren met de school aan den Kanaalweg, maar
ook omdat men door dit ministerieele besluit
zich een belangrijk financieel voordeel zag
ontgaan, dat men door de samenvoeging zou
hebben verkregen. Teleurstellend zal het ook
voor de leeraren van de R.H.B.S. zijn, omdat
zij, dat staat bijna onomstootelijk vast. hun
school zullen zien verloopen. De nieuwe
school biedt zooveel meer mogelijkheden en
zal zooveel geriefelijker zijn.
Tenslotte heeft de R.H.B.S. met haar eer
vollen staat van dienst een beter lot ver
diend. Mogelijk zal Minister Van Bolkenstein
hog op zijn besluit terugkomen, als hij, bin
nen eenigen tijd, den weg naar den afgrond in
Den Helder ziet. Maar dan zijn de leeraren
de dupe. omdat het emplooi aan de gemeente
lijke school dan waarschijnlijk niet meer be
staat.
De bouw van het nieuwe lyceum brengt
verschillende belangrijke veranderingen in de
huisvesting van onderwijsinrichtingen. Daar
is allereerst de Zeevaartschool, die zal ver
huizen van het Ankerpark naar de Hoofd
gracht. Dat is te betreuren, omdat dit fraaie
en voor zijn doel uitstekend gelegen gebouw
dan eon andere bestemming zal krijgen en
het College het plan heeft, het aan het rijk
te verkoopen. Wat zal men er voor geven?
De meeste raadsleden waren in de veronder
stelling, dat de 150.000 gulden, die het Col
lege er voor gedacht had, wel aan den hoo-
gen kant zouden zijn. Maar afgezien van deze
financieele strop (het gebouw heeft 170.000
gulden gekost)', vond men het jammer, dat de
school een andere bestemming zou krijgen.
Het College zag echter geen andere oplos
sing, omdat het bouwen van een internaat,
dat dringend noodig is, op het oogenblik een
bedrag van bijna drie ton zou kosten
$83.000en een verbouwing van de school
aan de Hoofdgracht tot de combinatie Zee
vaartschool met internaat, slechts 50.000.
Het financieel voordeel moet dus voor het
practisch bezwaar wijken. De raad voelde dit
en legde er zich bij neer.
Vervolgens zal de ulo-school een andere
huisvesting krijgen en zal het Centraal Zeven
de leerjaar een beter onderdak ontvangen.
Al deze besluiten zullen het onderwas
ten goede komen en men mag daarom
met den burgemeester zeggen, dat dit
„vredeswerk van den raad" van groote
beteekenis is voor de gemeente Den
Helder. Laat ons dan ook den wensch
er aan toevoegen, dat het „rustig" uitge
voerd zal kunnen worden, tot meerderen
bloei van onze gemeente.
Van de levenden naar de dooden is slechts
een stap. De raad zat Dinsdagavond binnen
een half uur van een discussie over de toe
komst van de jeugd in een bespreking .over
de uitbreiding van onze begraafplaats. Ook
hier gold het, mede in financieel opzicht, een
belangrijk object. Een bedrag van 173.000
gulden zal verwerkt worden aan de uitbrei
dingsplannen voor de begraafplaats.
Het bewijzen van de laatste eer aan onze
afgestorvenen moet hier wel op een zeer
sobere wijze geschieden. De begraafplaats is
kil en grauw en dat het ook anders kan be
wijst het plekje links bij den ingang, dat ge
tuigt van een vriendelijke rust tusschen de
groene sparren en heesters. In dien geest wil
men ook de nieuwe uitbreiding aanleggen,
terwijl de inrit verbreed zal worden en er een
behoorlijk parkeerterrein zal komen. Maar
van wijdere strekking is het plan om een
aula te bouwen, zoodat de toespraken niet
meer gehouden behoeven te worden op de
open begraafplaats, doch in dit gebouw, ter
wijl gewijde muziek de laatste gang van den
overledene zal begeleiden.
De plannen tot, uitbreiding van de alge-
meene begraafplaats zyn niet nieuw. In 1936
verstrekte de raad reeds een crediet van
119.500 voor dit doel, maar tot nog toe
kwam er van die uitbreiding niets terecht.
Een en ander stuitte af op Defensie-bezwaren
en op aankoop van grond. Nu kon men ten
Westen van de begraafplaats een geschikt
terrein van 21.000 M2 koopen en daartoe is
nu Dinsdagavond besloten. Men drukte er wel
zijn teleurstelling over uit, dat het terrein
aan den Oostkant, dus naar den kant van de
stad, niet gekocht was, omdat men door uit
breiding naar beide kanten een veel betere
oplossing zou hebben gekregen. De grond
prijzen waren echter een belemmering voor
het College. Die aankoop naar de Oostzijde
had meteen het voordeel opgeleverd, dat de
mestvaalt van Zaal, aan het einde van de
Kerkhoflaan, opgeruimd zou zijn. Verschillen
de leden spraken hun ernstige afkeuring uit
over den toestand op het terrein van Zaal en
wethouder v. d. Vaart zegde toe, daaraan
zoo mogelijk, spoedig een einde te maken.
Het plan van het College om de op
zichterswoning op de begraafplaats af te
breken en een nieuwe woning met aula
te bouwen, kon maar matig waardeering
genieten. Men vond dit op zijn zachtst uit
gedrukt roekeloos, omdat het gebouw nog
in soliden staat was. Enkele leden wilden
daarom de aula aan deze opzichterswoning
bouwen, maar dat stuitte op bezwaren
bij het College in verband met de ge
maakte plannen. Bouw van aula en op
zichterswoning zullen echter afhankelijk
gesteld worden van de omstandigheid of
de directie van den rijksdienst voor de
werkverruiming daarvoor al of niet gel
den beschikbaar zal stellen.
Met de uitvoering van het geheele plan zal
nog wel eenigen tijd heengaan. Het blijkt
trouwens, dat er voorloopig nog geen gebrek
aan grafruimte is. zoodat men ook het nieuwe
gedeelte rustig tot ontwikkeling kan laten
komen.
De bezwaren, die geuit werden over het
feit, dat de nieuwe begraafplaats te dicht bij
de waterleiding zou komen, werden ont
zenuwd.
Na afhandeling van eenige onbelangrijke
punten, landde men toen aan bij het
derde groote punt van deze agenda: het cre
diet van ruim 200.000 gulden aan de Woning
stichting alhier. De aanvankelijke critiek van
de heeren Terra en Schoeffelenberger op het
feit, dat den heer Geervliet den bouw van
deze huizen zou worden opgedragen, verstom
de spoedig, toen de heer v. d. Vaart in zijn
nadere verklaring nog eens even naar voren
bracht, dat alle i&staaUis, voiitsgeaoadliêid,
WF*THt*.f>ROO£
volkshuisvesting en gemeente-deskundigen het
er over eens waren, dat deze bouw billijk en
goed was.
Het baatte den heer Schoeffelenberger niet,
of hij schermde met een bezuiniging van
25.000 gulden, door het aan een soliden aan
nemer te geven, die den bouw voor dat be
drag billijker wilde uitvoeren. De voordeelige
aannemer bleef achter de coulissen, ook toen
de raadsvoorzitter den heer S. verzocht hem
voor het voetlicht te brengen.
Volkshuisvesting zal 52 woningen krijgen,
die modern en ruim en goedkoop zullen zijn.
Een huurprijs van 5 gulden en 5.20 kan in
onzen tijd als zeer billijk voor een modern
en royaal huis beschouwd worden.
Na een korte rondvraag werd de vergade
ring om kwart voor twaalf door den voor
zitter gesloten. Een vergadering van beteeke
nis! Het was jammer, dat wethouder v. Loo
deze belangrijke zitting nog niet mee kon
maken. Hij is herstellend, maar nog niet zoo
ver, dat hij de vergadering bij kon wonen.
Gisteravond vond voor de abonné's
van de Heldersche Courant de reprise
plaats van het tooneelspel „Westerman
Zoon, hetwelk den avond daarvoor zulk
een eclatant succes verworven had voor
het TAVENU-publiek.
De belangstelling had grooter mogen
zijn, speciaal waar het thans een stuk
betrof, waarvan men iets kon medenemen,
dat belangrijk meer te bieden had dan
het gemiddelde blijspel ooit kan bieden.
Hier toch beleefde men een opvoering
van een stuk werkelijk leven, dat velen
iets te zeggen kan hebben.
Evenwel, gezien de bijzondere tijdsomstan
digheden, benevens het feit dat men rekening
moet houden met het reeds vrij ver gevorderde
seizoen, mag men er zich niet al te zeer over
verwonderen, dat zaal en balcon niet tot de
laatste plaats bezet waren. Een verheugende
omstandigheid daarbij is het echter, dat het
wèl aanwezige auditorium enkele uren ge
noten heeft van een goed stuk tooneel, dat
op bijzonder verdienstelijke wijze voor het
voetlicht gebracht werd.
W(j zullen ons uiteraard onthouden
van een beschouwing, doch zouden een
uitzondering willen maken voor mej.
Mieke B(jl, die wederom haar publiek tot
ontroering wist te brengen met haar
gave vertolking van de moeder-figuur.
Wederom bleek dat men deze formidabele
creatie op de juiste wyze wist te waar-
deeren en toonde men begrip voor de
wyze waarop deze talent voile dilettante
zich van haar uiterst zware taak kweet.
De dankbaarheid ging eveneens uit naar
de andere hoofdrolvertolkers, in casu
mevr. SchellingerPasman en den heer
Schokker. Het applaus was een welge
meende en harteiyke hulde voor dit
serieus tooneeispelen, terw-yi de aange
boden bloemen ongetwijfeld een hulde
waren die allen uit het hart gegrepen
was.
Mogen wij tenslotte nog memoreeren de
door de Casino-directie ter beschikking ge
stelde serie gramofoonplaten. welke een pas
sende entr'acte muziek boden en het kap-
werk van den heer M. M. Wolzak, dat, zooals
men dat trouwens van dezen gerenommeer-
den specialist op dit gebied gewend is, op
bijzonder correcte wijze verzorgd wordt.
Dankbaar ging men aan het einde huis
waarts. Ditmaal niet na een avond van
vreugde over een blijspel, doch met het be
sef dat men een ernstig stuk tooneel aan
schouwd had, waaruit velen iets konden lee-
ren. En hiermede werd dan TAVENU's speel
seizoen 1939-1940 definitief besloten.
Het voor de Scheepvaart en Visscherij
verboden watergebied van de Stelling van
Den Helder wordt uitgebreid met het
territoriaal zeegebied grenzende aan en
tot 3 zeemyien uit de kusten van Texel
en Vlieland.
De buitenzijde van dit verboden terri
toriaal zeegebied wordt aangeduid door
4 rood-wit-blauw geschilderde tonnen met
topteeken.
Dit gebied is gevaarlek voor de
Scheepvaart.
Willemsoord, 8 Mei 1940.
De Schout-by-Nacht.
Commandant der Stelling van Den
Helder:
H. JOLLES.
Een tocht met de „Sumatra".
Een aantal buitenlandsche persvertegen
woordigers uit niet-belligerente staten is de
zer dagenaan boord van Hr. Ms. kruiser
„Sumatra" gast geweest van "de Koninklijke
Marine. Tot het gezelschap behoorden Ameri
kanen, Italianen, een Belg, een Hongaar en
andere vertegenwoordigers van buitenlandsche
persbureaux en bladen, die den wensch te
kennen hadden gegeven aan boord van een
Nederlandsch patrouillevaartuig van nabij te
aahschouwen op welke wij onze weermacht
en in het bijzonder de Koninklijke Marine aan
onze Noordzeekust waakt tegen eventueele
schendingen der neutraliteit.
De marine-autoriteiten hadden geen be
zwaar, dat aan dezen wensch werd voldaan.
De journalisten gingen dus aan boord van
Hr. Ms. kruisers „Sumatra", welke oorlogs
bodem met Hr. Ms. „Van Galen" en Hr. Ms.
kanonneerbooten behoort tot de zg. kern
schepen, waaraan de patrouillediensten van de
marine, waarvoor de lichte vaartuigen als
bijv. torpedobooten, onderzeeërs en ook vlieg
tuigen worden gebruikt, hun kracht ontlee-
nen. Deze kernschepen verrichten geen pa
trouillediensten, maar worden gereed gehou
den om in te grijpen op die plaatsen, waar
patrouillevaartuigen, vliegtuigen, of kust
wacht constateeren, dat de neutraliteit van
ons land te water dreigt geschonden te wor
den.
De buitenlandsche gasten ondervonden aan
boord van commandant en officieren een bij
zondere gastvrijheid. Gedurende de ochtend
uren werd de oorlogsbodem bezichtigd. Later
werd de uit Nederlandsch-Indië terugkeeren-
de torpedobootjager „Van Galen" en een aan
tal patrouilleerende torpedobooten, mijnenve
gers, vliegtuigen enz. ontmoet. Na de lunch
verzamelde het gezelschap zich op de brug,
om getuige te zijn van schietoefeningen, zoo
als deze op regelmatige tijden worden gehou
den. Zij gaven een goed beeld van de paraat
heid aan boord van onze oorlogsschepen, een
paraatheid, die even vastberaden en een
drachtig is als by de landmacht.
Vandaag wordt voor den Centralen Raad
van beroep te Utrecht het beroep van B. en W.
behandeld tegen de beslissing van het scheids
gerecht voor ambtenaren, waarbij de besluiten
van B. en W. van 8 en 15 Dec. 1939 tot
schorsing van den héér Maas als directeur
van de Gem. Reiniging en Plantsoenen, resp.
met en zonder behoud van salaris, nietig zijn
verklaard.
Van deze zitting hopen wij morgen uit
voerig verslag te kunnen geven.
en liefst de duurste die er is en probeer daarna Ivorol Dan neemt U waar hoe Ivorol in
reinigend-, witmakend- en schuimend vermogen alle andere verre overtreft. Tube 60,40 en 25ct.
De reeds verscheidene dagen dreigen
de storm boven de hoofden der leden van
de Britsche regeering, is losgebarsten en
het is een orkaan geworden.
Een orkaan, die Westminster op haar
grondvesten heeft doen schudden, die me
nig „heilig huisje" weggeblazen heeft en
die weer eens op tragische wijze heeft
aangetoond, hoe spoedig het politieke ho
sanna kan overgaan tot het „kruist hem".
Als wg dit schrijven is Neville Cham-
berlan nog steeds de leider der Britsche
regeering, doch allerwegen hoort men de
waarschgnlijkheid uitspreken, dat zijn
dagen geteld zijn en dat de, gisteren als
een gebroken man het regeeringsgebouw
verlatende Chamberlain, binnen zeer kor
ten tgd zijn plaats zal dienen af te staan
aan een krachtiger bewindsman.
Het moge waar zijn wat zich gisteren
in het oude Westminster heeft afgespeeld,
er moge noodzaak schuilen in deze uiterst
harde maatregelen en het moge dan al
gewenscht zijn, dat van Britsche zijde een
geheel gewijzigde oorlogspolitiek gevoerd
moet worden, het is evenmin te ontken
nen dat men hier een politiek drama
heeft aanschouwd, dat klaarblgkelijk met
den val van Chamberlain zal eindigen.
De critiek was doodelijk en wat erger was...-
deze critiek kwam zelfs uit den boezem
van Chamberlain's eigen geestverwanten. Zgn
vijanden en vrienden hebben openlijk gezegd
dat hij heen moet gaan, hebben hem verteld,
dat hij niet meer opgewassen is tegen de eischen
van een modern gevoerden oorlog. In koor
eischte men een oorlogskabinet van enkele
mannen, die doortastenden zonder gevoelsargu
menten den strijd kunnen doen voeren.
Chamberlain heeft gepoogd te redden wat er
te redden viel. Als concessie werd medege
deeld dat de bevoegdheden van den populairen
Churchill wederom in belangrijke mate uitge
breid zijn en dat hij thans tot oppersten chef
der Britsche defensie benoemd is.
Churchill sprak ook. En hij was zoo ridder
lijk zich aan de zijde van Neville Chamber
lain te scharen. Hetgeen niet wegnam dat bij
een stemming, welke gisteren gehouden werd
over het al dan niet aannemen van een mo
tie, deze motie aangenomen werd met 281
tegen 200 stemmen. Het bleek dat zelfs Cham
berlain's eigen conservatieven hem niet meer
wilden steunen. 30 van hen schaarden zich
aan den kant der oppositie, terwyi een 100-tal
zich van stemming onthield.
Het was een gebroken man, die de zaal ver
liet na dit volkomen echec. Oud en geslagen
verliet hier een Britsch staatsman zijn plaats,
vanwaar men hem ontelbare malen had
toegejuicht.
Algemeen is men van oordeel, dat met dit
alles het lot van den Premier beslist is en
dat hij dezer dagen zijn ontslag als leider
der Britsche regeering zal aanbieden.
Automatisch dringt zich hierbij de vraag
naar voren: wie volgt?
Dit is met geen enkele zekerheid te zeg
gen, daargelaten of Chamberlain inderdaad
zijn plaats beschikbaar stelt. Namen van
Churchill of Lord Halifax worden genoemd,
maar of zij inderdaad geroepen zullen zijn de
leiding der regeering over te nemen moet be
twijfeld worden.
Doch hoe dan ook, de slag die Chamber
lain's prestige gekregen heeft is vrijwel on
herstelbaar en zou alleen kunnen worden uit-
gewischt door een spoedige eclatante over
winning op den vijand. En dat is iets. waar
het op dit oogenblik nog niet naar uitziet.
Wy willen dit overzicht niet besluiten
zonder gememoreerd te hebben de woor
den van Winston Churchill, waarin hy
openiyk toegaf, dat de Duitsche lucht
macht zoowel numeriek als materieel de
meerdere nog is van de Engelsche. En
dat het van weinig strategisch en tac
tisch inzicht blijk gegeven zou hebben,
hiervan in Noorwegen de geallieerde le
gioenen 't slachtoffer te laten worden.
Een hard woord. En een woord, dat
juist iemand als Churchill, de „fighter"
niet spoedig uit den mond gevallen zou
zyn. Dat hy het desondanks gesproken
heeft, bewyst dat deze oorlog nog by
lange niet door de Britten gewonnen is
en dat er nog heel wat water door het
Engelsche Kanaal zal moeten stroomen,
voor en aleer de krijgskansen zich ten
gunste van het Britsche imperium
keeren.
Hitier en Goering hebben het vele malen
gezegd: deze oorlog zal zware, zeer zware
offers van de volken vragen. Inderdaad, met
den dag gaat men meer beseffen de waarheid
van deze uitspraak.
Wie of wat is
H. Ms. „van Galen" voer eergisteren thuis
Hier het moment, waarop de torpedobootjager de haven binnenkomt
van 8 Mei 1940.
BEVALLEN: A. Oostde Vries 2 d.; T.
Koopman—Klerk z.
ONDERTROUWD: M. Stadig en J. Geer
vliet; P. de Zee en R. Reuvers.