IMAH
Wat bereikt werd
Millioenen op het Heldersche
Postkantoor
Abonneert U op dit blad
MacUnLeuutf
De VVV als manusje van alles
Ernstige
waarschuwing
Veelbewogen dagen voor ons PTT-personeel
Dinsdag 4 Juni 1940
Tweede Blad
Riihet komend jubileum van „Helder's Belang".
r i
Frissche Morgen-nieuws
Burgerlijke Stand van Den Helder
Van een paniek als in '14
is geen sprake geweest
„Dorcas"
Herdenkingssamenkomst
Geref. Kerk
Consternatie in den
Ouden Helder
Bom op weiland gevonden
Vreemdelingenverkeerzou er nog
Vel iemand zijn, die aan de waarde daar
van, aan het groote economische belang,
twijfelt
Men kan deze vraag in ontkennende
wijze beantwoorden. Zoowel de hotel
eigenaar aan de Scheveningsche boule
vard als de kleine pensionhouder, ergens
op de Drentsche hei, weten beiden, dat
een groot deel van hun bestaan direct af
hankelijk is van het werk der V.V.V.'s in
Nederland. Want zij zijn het, die in or
ganisatorisch verband, den weg banen
voor den reizenden Nederlander: De
Noorderling brengen zij naar het Zuiden,
en den Zuiderling naar het Noorden. Zij
zorgen er voor, dat zooveel mogelijk Ne
derlanders er van doordrongen zijn, dat
niet alleen de Eiffeltoren en het Zwarte
Woud, interessant zijn. Dat men waarlijk
niet alleen naar Venetië of Noorwegen
behoeft te gaan om wijdsche schoonheid
te genieten.
Zij leeren den Nederlander waar het
goed en mooi is in eigen land en zij wil
len daarbij den reizenden mensch tevens
een goeden gids zijn o p dien weg.
Zoo gezien kan men zeggen, dat de Ne-
derlandsche V.V.V.'s belangrijk werk
hebben verricht bij de „ontdekking" van
Nederland.
„De drie geboden".
In een oude kroniek vinden wij de „drie ge
boden" van de V.V.V. „Helders Belang", zoo
als die in de eerste jaren van haar bestaan
opgesteld werden en die ook nu nog princi
pieel nog van krafcht kunnen geacht worden.
Zij luiden:
a. wegruiming van al datgene wat de plaats
onzer inwoning ontsiert;
b. stichting van het een en ander, dat tot
nut en verfraaiing kan dienen;
C. onze gemeente voor vreemdelingen meer
aantrekkelijk te maken.
Het was vooral het laatste, dat een klem
mende behoefte bleek in die dagen. Niet
alleen dat Den Helder een slechte reputatie
genoot, daarnaast hadden menigvuldige ge
meentebesturen het blijkbaar van hoegenaamd
geen belang geacht, dat hun stad, ook qua
uiterlijk, een eenigszins innemend aanzien
had.
En dat was iets, waartegen „Helders Be
lang" ten strijde toog. Het was geen gemak
kelijke strijd, maar men slaagde erin ten
slotte die belangstelling voor het werk der
V.V.V. te kweeken, welke vruchtbaren arbeid
mogelijk maakte.
De oogen waren opengegaan voor een ste
delijke organisatie, die ook in' de jaren, die
daarna kwamen nog menigmaal van zich zou
doen hooren.
Het eerste congres.
Enkele maanden geleden werd in de Hel-
dersche Courant het bericht gelanceerd, dat
het groote landelijke congres van V.V.V.'s in
Nederland in Den Helder zou worden gehou
den. Het was aan het enthousiasme en door
zettingsvermogen van den secretaris van
„Helders Belang", den heer H. C. M. Nypels,
te danken, dat men na ampele bespreking op
de jaarvergadering in Leeuwarden dit besluit
nam.
Niet velen zal het echter bekend zijn, dat
hien ook een goede 30 jaar geleden reeds dit
congres binnen de muren van Den Helder ge
houden heeft. En het was een congres, dat als
volkomen geslaagd te beschouwen is. Zij het
®ipt uit finantieel oogpunt, aangezien er een
niet gering deficit was toen het congres tot
het verleden behoorde en de bestuursleden uit
eigen zak aanvankelijk de schade vergoeden
mochten
Verscheidene voorzitters hebben „Hel
ders Belang" in de thans bijna voorbije 50
jaren geleid: nadat de bekende tandarts
Feenders als praeses gedurende geruimen
tijd was opgetreden, volgde de heer S.
Jaring, in zijn tijd een der meest voor
aanstaande ingezetenen van Den Helder;
daarna was het de heer W. Biersteker,
ft
die de leiding overnam, en die op zijn
beurt weer opgevolgd werd dooor den
heer Kamman. Daarna was, slechts kort,
de heer Klerk voorzitter, terwijl het thans
Mr. Arn. Veldman is, die als voorzitter
der V.V.V. optreedt.
Aan het werk.
Er stond, bij manier van spreken, een
halve eeuw geleden geen boom en geen
bank in heel Den Helder en dat was iets,
wat die oude V.V.V.-veteranen jaar-in,
jaar-uit een doorn in het oog was. Maar
nauwelijks was „Helders Belang" gecon
stitueerd, of daar kwamen boomen en
daar kwamen banken. Ondanks de be
ruchte „Kringenwet", die verbood dat in
Den Helder, als zijnde militaire stelling,
dergelijke „overbodigheden" uitgevoerd
werden
Men deed meer: behalve de verscheidene
uiterlijke verfraaiingen in de stad zocht en
kreeg men contact met de directie der Ne-
derlandsche Spoorwegen. Den Helder was
sedert jaar en dag vrijwel geïsoleerd voor wat
het spoorwegverkeer betreft. Er liepen en
kele trein per dag, maar die waren er dan
ook naar......
Men kreeg gedaan, dat dit isolement opge
heven werd, en dat onze stad als gelijkge
rechtigde werd aangeschreven bij de andere
grootere steden des lands.
En er kwamen banken... en er kwamen
boomen. De eerste plantsoenen werden aan
gelegd, kortom .er ontstond een ander Den
Helder.
Men achte dit werk in die dagen vooral niet
te licht. Men realiseere zich eens, dat er toen
nog geen sprake was van een Economische
Commissie, van een Maatschappij voor Nij
verheid en Handel, van een plaatselijke Mid-
denstandsvereeniging. Men had uitsluitend en
alleen de V.V.V. „Helders Belang" en al het
werk, dat thans door de vier vereenigingen te
zamen (gespecialiseerd dus) wordt uitgV
voerd, berustte toen bij de V.V.V.-bestuurde-
ren. Dat daarbij gemeentelijke subsidie iets
was waar niet eens aan gedacht werd, be
hoeft eigenlijk geen betoog
In federatief verband.
Het is circa 30 jaar geleden, dat de meeste
V.V.V.'s er toe overgingen zich federatief aan
te sluiten bij één groot V.V.V.-lichaam. Dat
was een zeer belangrijke stap in de goede
richting; men besefte dat het feitelijk niet
mogelijk was het gestelde doel inzake vreem
delingenverkeer door iedere plaats apart te
laten voeren. Er moest een centraal lichaam
komen, dat centraal kon optreden en leiding
geven. Dat adviseerend en organiseerend kon
werken.
Ook „Helder's Belang" trad toe tot dit
lichaam, en het heeft dit besluit nimmer be
hoeven te betreuren. Integendeel!
Tentoonstellingen.
En „Helder's Belang" werkte
Men vraagt voorbeelden? Hier zijn er en
kele. Daar was, in 1925, de „Tentoonstelling
Stad Den Helder", die op zeer bijzondere
wijze slaagde en welke expositie nu nog bij
het meerendeel der Nieuwediepers in de her
innering gebleven is. Vele duizenden personen
van buiten kwamen in die week naar de
Atjeh-loods op de Buitenhaven. En daar was,
toen de electriciteit haar intrede deed in
Den Helder, op het Westplein de „Electrici-
teits-tentoonstelling", en daarna kwam de
Boltha. Ook de Boltha werd, na ontstaan te
zijn dank zij een initiatief van de Maatschap
pij voor Nijverheid en Handel, een groot suc
ces en zal zeker, als er beter tijden zijn aan
gebroken, nog wel eens een herhaling beleven.
De V.V.V. deed meer: zij organiseerde
de bekende 3-daagsche feesten, zij orga
niseerde kinderfestifiteiten en volksfees
ten. Men deed alles om belangstelling
van buiten te trekken en om Den Helder
een middelpunt te doen zijn van het
Noordelijk deel der provincie.
Huisduinen werd evenmin vergeten. Daar
lag een aardig dorp, waarin de V.V.V.
reeds geruimen tijd mogelijkheden gezien
had. Hierover echter in een volgend
artikel.
Aan hen die „geprikt" zijn
en dit niet de tweede en
derde maal willen doen.
In een onderhoud, dat wij gisteren
met den directeur van den Gemeente
lijken Geneeskundigen en Gezondheids-
dient, dokter Rienks, hadden, verzocht
deze ons er met nadruk bij de Helder-
sche bevolking de aandacht op te wil
len vestigen, dat het ten zeerste te ont
raden is zich aan de tweede en derde
enting tegen typhus te onttrekken.
Het is nX gisteren gebleken, dat en
kele personen, die zich na de eerste
„prik" eenigszins ongesteld voelden,
besloten hadden niet meer tot de twee
volgende „prikken" over te gaan.
Het is ten zeerste te ontraden dit te
doen en speciaal geldt dit voor hen,
die zich ongesteld gevoeld hebben. Die
genen toch, aldus zeide ons dokter
Rienks, blijken gereageerd te hebben op
het serum en zijn dus gevoelig. Juist
ZIJ dienen zich dus NIET te onttrek
ken aan de enting.
Wij meenen er goed aan te doen deze
waarschuwing hier neer te schrijven,
vertrouwende dat de 17200 „geprikten"
van de vorige week hun gezond verstand
zullen laten spreken en zich door een
ietwat stijven arm of een gevoel van
lichte „grieperigheid" niet zullen laten
weerhouden zich voor een dreigend ge
vaar te behoeden.
Gisterenmorgen hadden zich reeds
745 gegadigden aangemeld, waarvan
650 „geprikten" van de vorige week en
95 nieuwelingen.
In de Zondag gehouden vergadering van
de Sportclub Frissche Morgen deed de Voor
zitter, de heer H. de Graaf, mededeeling van
de moeilijkheden, die door de tijdsomstandig
heden zich voor de Sportclub voordeden.
In de Zwemkroniek van 30 Mei schrijft de
Polo-Commissie van den K.N.Z.B., dat er moei
lijkheden zijn ontstaan in de organisatie der
zomercompetitie door de beperkte vervoerge-
legenheid. Hierdoor is het niet mogelijk een
aantal vereenigingen in te deelen, onder
andere de Frissche Morgen.
Men zal begrijpen, dat deze mededeeling In
de Heldersche zwemwereld met teleurstelling
is ontvangen. Een ieder begrijpt, dat het thans
onmogelijk is om des avonds even een reisje
naar de Zaanstreek te maken, om daar een
match te spelen.
Teneinde nu deze moeilijkheden te
ondervangen zal het bestuur aan de be
treffende Bondsinstanties en de betrok
ken vereenigingen voorstellen de wed
strijden zooveel mogelijk op Zondagen te
laten spelen, waardoor ook de Helder
sche club in de competitie zal kunnen uit
komen.
Het bestuur hoopt dat dit voorstel goed
gunstig zal worden ontvangen en dat het
vorige jaren zoo talrijke publiek ook in de
komende zomermaanden van de mooie sport
zal kunnen genieten.
van 3 Juni 1940.
ONDERTROUWD: W. de Vries en T.
Bruné.
BEVALLEN: A. H. Kiljan—Spoel, d.; J.
M. GerardsKohl, z.; J. HendriksEngel, z.
OVERLEDEN: C. Krijnen, (m.), 83 jaar;
wed. P. Bakker, geb. P. Strijder, 72 jaar; A.
C. van Rooij, (m.), 29 jaar; J. Oost—Post,
74 jaar.
In de historische dagen, die Den Hel
der van den lOden tot den 15en Mei heeft
meegemaakt, was het enkele malen op
vallend hoezeer het postkantoor in het
middelpunt der belangstelling stond. Nu
eens was dit in verband met de uitbeta
lingen van pensioenen of girobiljetten, dan
weer was het voor het gebruik maken van
de mogelijkheid welke geschapen was
voor het telefoneeren of versturen van
post, kortom, zoo óóit, dan bleek in die
vqf onheilsdagen welke plaats het Post
kantoor in de gemeenschap inneemt. Ook
zelfs als het een oud kantoor is...
100 plichtsbetrachting.
Gisteren hebben wij ons voor een onderhoud
gewend tot den directeur van P.T.T. ter
plaatse, den heer M. N. D. Augustijn, en hem
gevraagd naar de ervaringen van hem en zijn
personeel in die dagen.
Het deed sympathiek aan, dat de heer
Augustijn aanving met het brengen van een
eere-saluut aan zijn geheele personeel, van
hoog tot laag en van jong tot oud. Ik heb op
mijn menschen vertrouwd, aldus de eerste
P.T.T.-man in Den Helder, en zij hebben mij
niet in den steek gelaten. Alles en iedereen
bleef op zijn efi haar post, en ik heb van de
eerste tot de laatste minuut op honderd procent
plichtsbetrachting mogen rekenen.
Zonder geld.
Wat de gevolgen der gebeurtenissen
op ons kantoor waren? Zoodra de gebeurte
nissen hun loop namen, werd ftet kan
toor gesloten, terwijl het publiek op een nette
manier op straat gezet werd. In den nacht
van den llden op den 12den Mei achtten de
militaire autoriteiten hier ter plaatse het
noodzakelijk de gelden in beslag te nemen.
Men zat toen bij ons, aldus de heer Augustijn,
letterlijk zonder geld.
2 Millioen in kas.
Lang heeft die toestand gelukkig niet
geduurd. In den nacht van den 14den op
den 15den kregen wij het geld weer terug
en nog iets extra's bovendien. De uit Gro
ningen en Friesland terugtrekkende troe
pen militairen hadden namelijk de kassen
van de kantoren aldaar medegenomen,
zoodat ik op een gegeven oogenblik be
schikte over niet minder dan33 post-
kantoorkassen. In totaal vertegenwoor
digden die kassen een geldswaardigen in
houd van ruim 2.000.000 gulden.
U zult nog wel weten, dat wij op een der
dagen geen uitbetalingen hebben kunnen doen.
Enkele oude menschen die hun pensioen niet
uitbetaald kregen, hebben zich waarschijnlijk
zorgen gemaakt, maar er was volstrekt niets
aan de hand. Ik had alleen gebrek aan de
noodige contanten. De Nederlandsche Bank
in Amsterdam sprong echter bij en stuurde
ruim een millioen gulden. En dat was meer dan
voldoende om de Heldersche ingezetenen te
nelpen.
Alles uitbetaald.
Toen het geld er was, kregen we het wel
even warm aan de loketten. 6 Loketten werden
voor uitbetalingen geopend en door de politie
werden bij ieder loket steeds 5 personen tege
lijk toegelaten. Maar al moest men wel eens
wat lang wachten, er ging er niet één zonder
geld naar huis. Er werd uitbetaald tot de
allerlaatste cent.
Van een paniek geen sprake.
Of er op abnormale en verontrustende wijze
gelden opgevraagd zijn dien lOden Mei? Vol
strekt niet, en van een paniek is nog minder
sprake.
Iedereen die een spaarbankboekje bezat
wilde, en dat is ook te begrijpen, wat geld
in huis hebben en kwam dat opvragen.
Maximaal werd bij ons 50 gulden uitbe
taald, en eenmaal moest dat zelfs vermin
derd worden tot 25 gulden, toen we krap
kwamen te zitten. De cijfers illustreeren
overigens het beste het rustige van de
uitbetalingen.
In de maand Mei werd voor rond
36.000 gulden ingelegd en voor rond
114.000 gulden uitbetaald. Normaal be
draagt de uitbetaling een ton, zoodat de
Mei-uitbetalingen slechts circa 25 procent
hooger waren dan de normale.
In de kluis.
Tijdens het bombardement hebben we
natuurlijk ook angstige momenten mee
gemaakt. Een deel van ons heeft, zoo
goed en zoo kwaad als dat ging, gescholen
in... de kluis. Ook tijdens dit bombarde
ment heeft men echter zijn zenuwen bij
ons beheerscht.
Speciaal vermeld mogen worden tijdens
de duur van den oorlog de telefoniste's.
Zij toch moesten steeds op hun post blij
ven zitten. Een woord van waardeering
komt hun daarvoor mijns inziens wel toe.
De postverzending,
Hoe ging het eigenlijk met de verzending
van de post?
Wat de post betreft, daarbij stonden wij
uiteraard voor niet geringe moeilijkheden. Wij
hebben een auto-dienst op Alkmaar georga
niseerd welke dienst 2 maal per dag naar
Alkmaar reed. Alkmaar zorgde op zijn beurt
dat een auto eveneens tweemaal per dag op
Amsterdam kon rijden, zoodat men, al reden
de treinen niet, toch post kreeg.
Aangezien ik begreep dat duizenden men
schen in Den Helder natuurlijk in spanning
op bericht van hun familieleden zaten te
wachten, heb ik toen dien Zondag een extra
bestelling laten verzorgen. En ik geloof wel,
dat het publiek dit op prijs gesteld heeft.
Met de telegrammen was het ook niet een
voudig. Toen het telegrafeeren niet meer
mogelijk was, werd door ons een der jongere
krachten met de motor naar Alkmaar gezon
den, die telkens terugkwam met enkele hon
derden telegrammen, die het Alkmaarsche
kantoor uit Amsterdam had laten halen.
Tegelijkertijd bracht de motorrijder dan de
honderden expressebrieven mee.
Dat alles ging weliswaar niet zoo vlot als
normaal, maar er is gewerkt zoo hard als
men kon en voor het publiek is datgene ge
daan wat er mogelijkerwijze gedaan kon
worden.
Wat tenslotte de regeling van de geld
zaken betreft, in '14 verliepen deze heel
wat ongunstiger dan thans. Toen was er
inderdaad sprake van een „run" op de
spaarbanken, iets waarvan nu geen
sprake geweest is.
Volgens een advertentie in dit nummer is,
door de bijzondere omstandigheden, de ver
loting van de Naai- en Handwerkvereeniging
„Dorcas" tot nadere aankondiging uitgesteld.
De herdenkingssamenkomst in de Geref.
Kerk, Julianapark, aanvankelijk bepaald op
4 Juni, is volgens advertentie in dit nr., tot
nader datum uitgesteld.
DOBBEIMAN N V, NIJMEGEN
i Helders Belanq. Hier ziet men mevrouw en burgemeester.
Een fnlZa in oe eLcZ ranZt toenmalige bestuur der VVVbtf «V» afscheid
Houwing, in gezelschap^ bHrgemeester van Den Helder.
Een vrij ernstig ongeluk heeft gister
morgen plaats gegrepen in den Ouden Helder.
Een los werkman bij de Gemeentereiniging
was op den Koningsweg bezig het paard voor
een der wagens van de reiniging te spannen
toen het dier waarschijnlijk ergens van ge
schrokken is en op hol sloeg. Dit gebeurde
toen de man juist bezig was het dier in te
spannen. Door het op hol slaan verwarde de
man zich in het tuig van het paard, en hier
aan was het toe te schrijven, dat hij meege
sleurd werd.
In volle vaart holde het opgewonden
dier van den Koningsweg via het Dijkje
naar de Smidstraat; over heel dien weg
werd de man meegesleurd over de straat.
Geen wonder dat hij zich ernstig ver
wondde en met kneuzingen, ontvellingen
en andere verwondingen opgenomen werd,
toen men er eindelijk in slaagde het paard
tot staan te brengen. Bij den heer Breg-
man werd het slachtoffer binnengedra
gen. Dokter Rienks verleende de eerste
hulp, waarna de man naar de St. Lidwina
vervoerd werd.
Gisteren werd aan de politie kennis ge
geven, dat zich op het weiland van een
boer aan den Huisduinerweg, een bom
bevond. De politie stelde zich in verbin
ding met de Duitsche militaire overheid,
die maatregelen nam. Het bleek een En-
gelsche lichtbom te zijn, afkomstig uit
een vliegtuig.
Het is goed er nog eens aan te herin-
ren, dat men in zijn eigen belang aange
raden wordt bij het vinden van vreemde
voorwerpen daarvan steeds terstond aan
gifte te doen bij de politie of dichtstbij
zijnde Nederlandsche of Duitsche militaire
post.
SLECHT VERDUISTERD.
De politie constateerde gisteren in een win
kel in de binnenstad, dat bewoners een licht
reclame hadden laten branden. Aangezien er
niemand thuis was, werd de voordeur gefor
ceerd en doofde men het licht.
JanWaar ga je naar toe van avond
Anny: Laat je koud!
Jan: Dan ga ik alleen naar
„DE TOELAST"
Anny: Dan mag je met me mee.