Brabantschc Brief van 't HOEKJE OUDERS Xoi- nooit! STIL GELUK IN EEN KLEIN HOEKJE Leert uw kind hardop? TUINHOEKJE Geven VOOR DE Amico. Ulvenhout, 20 Juni 1940. Daar wordt, en ik weet niet, \vaarom, dtkkels gezeed en geschreven, dat de Neder landers zoo'n „nuchter Volk" zijn. Ik zeg: ik weet niet waaróm wij ons eigen beroemen op zoo'n bloedelooze eigenschap! Hebt ge wel 'ns 't wereldschokkend gebeu ren bijgewoond, als „Holland" 'nen bal trapte tusschen de doelpalen van de „Rooie Duu- vels" Zou 't er dan bij 'n Spaansch stieren gevecht „Spaanscher" naar toe gegaan zijn... En toch toch waren 't dan „nuch tere Nederlanders", die daar, bjj dat spulleke voetbal, malkaar om den nek pakten en 'nen Indiaanschen krijgsdans begosten uit te voe ren, dien ge in de beenen van deus bleekge- zichten niet gezocht zou hebben! Of ik zooiets mijn Volk „onwéérdig" vind...? Welneë, jong! 'k Ben te goed Brabander om 'n scheut heet bloed niet te kunnen waar- deeren. Maar kom mij n i e vertellen, dat wij 'n Volk van „dooie dienders" zijn, want... want da's maar aanstellerij! Grootbroekerrj van den... verliezer, die bij teugenslag van gloeiend enthousiasme tot -ijskouwe„nuchterheid" vervalt. Ik heb 't al zoo dikkels gezeed: de verschil len onderlings zijn maar uiterlijk bij de men- schen! Lijk de blaaikes aan den boom. Op den keeper zijn ze ongelijk, maar in den nerf kun nen ze nie buiten zon, water en wind. Bij droogte hangt alle loof slap; bij 'n sappig regentje kwikt alle loof op! En of mijn klantjes nou teugeswoordig allemaal 'nen krullenbol hebben, 'n broek dragen in den mergen en „mevrouw" hieten, als ik de ouwe klantenboekskes van m'n vader nakijk, dan had hij vijftig jaar gelejen al, toen zijn klantjes 'nen haardot droegen, 'nen bonten schort in den mergen en „juffrouw" hieten, ik zeg: han had hij mee de eigenste moeilijk heden te kampen aan de deuren, als ik! 'Nen bonten schort of 'n broek, 't welke dat er onder zit, is 't eigenste merakeltje! Geloof me! Daar is nie veul verschil. 'Nen Ulvènhoutschen boom en 'nen Amster- damschen boom: ze hebben elk zon en water noodig, schaduw en deugdelijken grond. 'Nen Ulvenhouter en 'nen Amsterdammer: ze kunnen gin van beien gelukkig zijn als ze altg in de barre zon motten leven, of in den killen schaduw. En als vandaag de Evangeliën nog altij zoo leerrijk en actueel zijn, dan komt dat, omdat de menschen uit Christus' dagen behept waren mee de eigenste eigenschappen, als de men schen uit deus dagen, 't Verschil is: den schort en de broek. Den baard en 't geschoren bakkes. Fielpsche veurzitters, Blaauwe worstmakers, (die ook in muziek, verkens, brandstoffen, limonades en kletskoppenzalf doen). Jaan-sche pantoffelheden en grootmoedige Truien-mee- 'n-hart-van-goud, leven er overal! In alle dur- pen, in alle stejen, in alle landen, in alle... rangen! Eekers...? Daar zijn er meer dan ge mis schien denkt. In elke familie zit 'nen... Vic! Ook al kunnen ze nie allemaal zoo schoon schilderen. Enne... roofridders? By de vleet, amico! Worstkoningen? Veur 't opvegen! En als ik in 'n museum loop en de ouwe schutters bekyk, nou..., dan heb ik ze maar 't witte bakkersjaske van onzen Fielp aan te trekken, of de hooge uniformpet van onzen Jaan op te zetten, of 't groene jagersnoeike van den Blaauwe, om zoo te kunnen gaan proppen mee de mannen van Rembrandt. Of, in rustiger dagen, er mee in 'n eigen „buske" te kruipen om de blommekes in den Anvers buiten te gaan zetten! Ik wil maar zeggen: den mensch bleef altij z'n eigen, waar of wanneer je ook geboren wierd. En als dat nie zoo was, allee, dan kost ge toch alleen maar 'nen boek lezen en be grijpen, die geschreven was in oewen eigen tijd en in oew eigen contreiën! Deuzen „armoei" aan verscheidenheid is de bron van onzen geestelijken rijkdom. We hoe ven ons de menschen nie anders te denken, dan ze zijn: niet uit te schilderen of te be schrijven mee onmeugelijke eigenschappen, daar was altij stof genogt! In overdaad! Van de witgekielde Romeinen af, tot de Veldgrjj- zen toe! De verschillen zitten aan de buitenkant. Zit 'm in de mode, in de middelen, 'n Beeltenis van S'inte Jozef op de fiets is alleen maar ondenkbaar, omdat tweeduuzend jaren gelejen den ezel 't vervoermiddel was. Maar Sinter klaas in 'n vliegmachine vinden ons kinders al heelemaal nie gek! Mits... ie pepernoten strooit! Ge zult denken: waar mot ie naar toe, den Dré, mee deus vertelsel? Zal 'k oe zeggen. Dén oorlog was veur ons, Waterchineezen, rap afgeloopen! Na weinig dagen zatten we eigens in ons eigen water linie omtrent. En we neesehen. de witte vlag. Allee, we motten dat ruiterlijk erkennen. Ook oorlogvoeren is 'n vak, dat ge bij mot houwen: Generaties lank hadden we in vrede kaas en boter gemokt, verkens en blombollen geteeld èn, da's mijnen trots als boer, 't daarin wijd geschupt. Onzen zuivel, onzen veeteelt, onze blommen en akkergewas zijn beroemd over heel de weereld! Da's nie niks! In ieder geval is 't onendig veul meer, dan 't goedpra ten van 'nen rapverloren oorlog. Ik zeg: den oorlog was veur ons rap afge loopen. En als ik den anderen dag bij m'n klantjes kwam man, ik kost ze onder m'n petje vangen! Dré veur en Dré na. ,.En hoe zijn jullie er afgekommen, Dré? Niks aan oew stee? Oew akkers nie overhoop? Gin beesten verspuld? En Trui...? Hebt ge nog jongens aan 't front g'had? Dré, wa-d-'n geluk van God, dat 't 'n end aan is! 'k Was gek gewor- ren van den angst, dèèr!" Dan: wittewe, d'n koffie is bruin, kom effe binnen!" „Heel vrindelijk mevrouwke, maar mag ik bedanken, asjeblief? 'k Heb er al zeu- ventien op, ziede." Nou, amico, 17 waren 't er nie, maar toch veul te veul. En as ik eigens gin paal en perk had gesteld, zou ik 18 Mei 1940 gesneuveld zyn aan den prachtigen vrede, die er huisde in de zielementen van m'n klantjes. Ze hadden me... op kunnen vreten. En om 't mopke heelegaar af te maken: daar zijn er alweer verscheien, die al lank spijt hebben, dat ze 't nie hebben gedaan. 'n Paar dagen gelejen. Bij 'n klaantje dat altij moeilijk betaalt, daarbij 'n mondje heeft als 'n schuurdeur. „Merge, mevrouwke!" „Mergen." „Wat zal 't zyn, vandaag? Peekes en peul tjes? 'n Blomkooltje? Kek m'nen raberber 'ns aan? 'Nen pols dik!" „Rebarreber.snaauwde ze: „doede 't den suiker bij soms, waar 'k zoo zuinig mee mot zijn?" „Neem dan erebeesjes, mensch. Rijp! Sap pig! Of 'n engeltje 't op oew tong doet." „Oem. Oem." d'Oogkes gongen veul afkeu rend over m'nen wagel, die gelajen was mee louter nuuw goed, zoo van den akker. On- dertusschen als ze dan keus mokte, nam ik 't „briefke" uit m'n boekske, kwitansieke veur twee mud eerpel en vroeg: „komt 't ge legen, mevrouw „Wel vergimden afzetter! Smerige geldwolf! Hedde gij ooit al 'ns 'nen cent aan me tekort gekommen?! Is dit 'nen tijd om 'nen mensch te manen? Zal ik jou 'ns iets zeggen...? Lillijke kaffer! Ik gaai m'nen hoed opzetten en ik stap achter malkaar naar den Ortscom- mandant, om oe aan te klagen veur... veur... veur..." 't Schuim kwam op 'r lippen. „Mensch, ik mot ook betalen! En deus briefke is al drie maanden oud." „M'n deur af! 'k Gaai dalijk naar de aute- rieteiten!" 'Nen bons mee de deur of er ieverans 'nen bom insloeg. Ik zag tenminste in de straat 'n oud manneke z'n ermkes beschermend om z'n angstige veugelenkopke slaan.. Afijn. Ik borg m'n briefke weer in 't pof- boekske en ree wjjers. Mergen opnuuw per- beeren... Wat wijerop -dee den heer des huizes open. Dat doet ie trouwens al zeuven jaren, want... eh... hij zoekt al zeuven jaar naar werk. „Mergen, Simons!" „Ook zoo!" „Wat zal 't zijn vandaag, Simons?" „Lot me oewen rotz... maar 'ns kjjken." (Ja, amico, menschen die al zoo lank werk... zoeken, hebben veur 'n ander z'nen arbeid weinig respekt). „Kek 'ns jonk! 'Nen wagel spullen, om in te bijten! Den daauw hangt er nog aan! Zie den spinazie is er dik van! Eén sap!" „Water, bedoelde gjj!" Toen gong ie teugen den deurstijl leunen mee zijnen rug, de voe ten schrap teugen den anderen stijl. Hij hong in 't deurgat. Deuzen mensch heeft die zeuven jaren-van-zoeken geleerd, om in 't zonneke te hangen zonder hangmat. „Moei? Simons?" vroeg ik vriendelijk. „Oem," bromde-n-ie: „slecht... oeha... geslaap...! „Slecht geslapen, vannacht? Hoe komt dat?" ,,'k Had gisterenmiddag 'n uur of drie gepit maar dan kan 'k 's nachts gin oog toedoen ee!" „Witte al, wat 't zijn mot, Simons?" „Jazeker", zee-t-ie: „ze hadden deur mot ten vechten!" „Wablief... „Wij hadden de zaak nie over motten geven!" „Ik verstaai oe nie.,.?" „Wij hadden nie motten kapitaleeren!" „Ooij..., zoow..., jaja...! En dan?" „Motten deurvechten, tot we 't gewonnen hadden!" „Ge zijt vannacht toch nie uit oew bed ge rold. Simons? En op oewen kop gevallen?" „Om de bliksem nie! As we 't gewonnen hadden, waren we vrije burgers gebleven!" „Ik heb anders nog niks gemorken van on vrijheid, Simons. Ik sappel, net als andere zomers, m'n zestien uren per dag! En slaap 's nachts als 'nen os!" „En hij..." riep toen z'n vrouw, die ons gesprek had afgeluisterd: „hij mot de volgen de week veur 't eerst na zeuven jaren weer aan den slag, goddank! En doe z'n mandje maar vol mee 'n zooike spinazie en 'nen kop èèrpel, Dré!" v Ik dee zoo. Simons bleef zoo lank nog wat Er zijn menschen, die werkelijk meenen, dat het itind, hetwelk zijn lessen hardop leert, niet zoo gemakkelijk leert als een die s.til-leert. Aangezien deze meening tamelijk verbreid is, lijkt het mij wel gewenscht hier eens een en ander over te vermelden. Laat ik beginnen met de opmerking, dat het hardop leeren absoluut geen bewijs is, dat een kind niet in staat is tot studeeren. Er zijn talrijke vooraanstaande geleerden in ons land, die in hun jeugd hardop leerden. Onderzoekingen van den laatsten tijd hebben bovendien be wezen, dat het half-luid leeren een aanbe velenswaardige methode is voor het z.g. van buiten leeren. In vele gevallen is komen vast te staan, dat met deze wijze van wer ken een kind een te memoreeren gedeelte in veel korteren tijd zich eigen gemaakt had dan met een stil-leermethode. En het is dan ook geen wonder, dat in de moderne didac tiek (onderwijsteer) het halfluid-leeren aan bevolen wordt. Het hardop leeren biedt voorts nog meer voordeelen. Bij het stil leeren bemerkt de ouder vaak, dat het kind wat zit te soezen, te teekenen. figuurtje zit te krabbelen, een vlieg nastaart of wat dan ook. Dit is bij hef luid leeren niet wel mogelijk. Het kind zit 'dan eigenlijk te praten en men kan meer dan eens bemerken, dat het z.g. hardop leeren zich wijzigt in een vraaggesprek van den leerling met het boek. „O, zit dat zoo". Ja, nu begrijp ik het. Zie zoo, nou nog even de les voor aardrijkskunde en klaar ben ik." Dergelijke uitingen vormen als het ware de stimulans voor het leeren. Het kind zet zichzelf aan het werk. Het sterkt zijn wil en het is intens bezig. Het vergeet alle dingen, ziet geen vliegen, maak geen krabbeltjes, zit niet te soezen, maar werkt. Nu weet ik wel, dat een dergelijk kind in de huis kamer door zyn vaak eentonig hardop spre ken, hinderlijk werkt. In zulke gevallen is het wel aan te beve len voor het kind een eigen studeerkamertje in orde te brengen. De hardop leerenden vra gen dan minder toezicht. Zij zijn bezig en hun hardop spreken geeft voortdurend het bewijs, dat zij bezig zijn. Anders is het met de stil-leerenden. Die kunnen z.g. zitten te werken en in feite met iets geheel anders bezig zijn! Dergelijke voorbeelden kan men herhaaldelijk opmerken. Ik heb in deze rubriek reeds herhaalde malen gewezen op het groote belang van de aandachtsconcentratie. Een kind, dat niet in staat is zyn aandacht op een bepaald punt vast te houden, kan niet goed studeeren. Bevordering van aandachtsconcentratie gaat steeds gepaard met verbetering van het studeeren. In vele gevallen is het gelukt door eenvoudige concentratie-oefeningen een kind tot gemakkelijker en beter studeeren te bren- Het hardopleeren is een middel om het con centratievermogen van het kind te bevorderen, daar h^t telkens en telkens weer het kind by het onderwerp houdt. Wanneer een kind na eenige maanden, desnoods jaren, de methode van hardop leeren gebezigd heeft, blijkt het in vele gevallen vanzelf over te stappen naar de stfl-leermethode. Het heeft dan zooveel oefening gehad, dat het voortaan in staat is ook stil iets in zich op te nemen. Voor de ouders is het m.i. van belang dat zij met deze dingen rekening houden. Ik geef toe, dat een hardop leerend kind min of meer een bezoeking kan zijn voor hen, die in de zelfde kamer moeten vertoeven, maar h->t be lang van het kind weegt m.i. het zwaarst Overigens: met wat goeden wil is er allicht iets op te vinden. Moeder kan wat handwerkjes doen, vader leest zijn krantje, de radio is afgezet en na een uurtje kent het kind zgn les. Wie geduld heeft, zal na korten tgd. bemerken, dat het hardop leeren heusch niet zoo'n bezoeking is. Tegenwoordig kan men in gezinnen de radio wel hooren spelen, terwijl de geheele familie druk in gesprek is over een of andere gebeur tenis. Men hoort in zulke gevallen de radio niet eens meer, of beter: men hoort haar pas, wanneer zij ophoudt... Ik zou zeggen, wat met radio-muziek mo gelijk is, kan ook met het hardop leeren van ons kind. Men wenne er zich aan als men geen andere middelen bezit om het kind afzonderlijk te laten leeren. hangen in 't deurkozijn, onderwyl, op z'n gemak, zijn vrouw „de waarheid" onder 't oog brengend, zoo in de geest van: „sakkersche helleveeg, bemoei-d-oe mee oew eigen be- moeisels." En zoo wyer. „Asjeblief, Simons; een en twintig spie." „Zet die ben maar op den grond," zee Si mons: „ik heb ook maar twee handen." Da's waar! Enne... die had hij heel, hèèl hard noodig om er twee dubbeltjes en éénen cent mee uit z'n vestjeszakske te peuteren. Amico, ik kan 'nen boek volschrijven mee zulke vertelsels, die 'k opdoei bij m'n klantjes. De stommiteiten, de brutaliteiten en onge- hoordhedens, die ge onderweuge, als groente boer opdoet, zijn grenzeloos. Maar... begrep goed, er zijn ook anderen! Maar die andere menschen wijd de minder heid, jammer, daarmee had ik ook vroeger ginnen last. Wa'k mee deuzen brief, oe zeggen wil? Datte, wa'k aan 't begin al schreef: den mensch blyft z'n eigen! De rampzalige dagen van 1014 Mei is ie weer gladjes vergeten. Vergeten is ie ook: den 15den Mei, toen ie, na veul leed, angst en chagrijn weer efkes „mensch" Was, God dankend in z'n daden van naastenliefde! Kom, ik schei er af.' Veul groeten van Trui, Dré III, den Eeker en als altjj gin horke minder van oewen t.A.v. Dré. CHRYSANTEN. Onder de bloemen, die meer en meer de tuinen sieren, behooren de Chrysanthemums. Daar het niet moeilgk is deze te kweeken, is het voor liefhebbers van belang in een arti keltje er iets over te kunnen lezen. Er zijn soorten, die vroeg en soorten die laat bloeien. Wie ze niet te laat in bloei wil hebben, moet zich tot de vroeg bloeiende soorten bepalen, omdat Chrystanten zich niet gemakkelijk laten vervroegen. Laat bloeiende soort, die eerst in November beginnen te bloeien, plant men liever in potten van onge veer 15 cm doorsnede. Deze worden ingegra ven, waarbij de bovenrand zichtbaar blijft, zoodat de wortels zich niet boven den pot ont wikkelen. Ze kunnen dan in den nazomer in een lichte kamer of serre gezet worden. Chry santen vragen een goed bemesten en vrucht baren grond. Hoe heeft de vermeerdering plaats? De oude planten worden in den herfst in een vorstvrijen bak geplaatst om te overwinteren. Van Maart tot half Juni kan men er stek van snijden. De daarvoor aangewezen scheu ten zitten niet aan den stam, maar ze komen uit den grond. Deze stekjes worden zóó in een pot of bak gezet, dat een paar oogen onder de aarde komen. Ze eischen veel zorg. Men plaatst ze voor een venster. Geregeld krijgen ze water. Is de zon te fel, dan kan men er een krant over leggen. Als de stekjes gewor teld zgn, plant men ze afzonderlijk in een potje met een middellijn van circa 7 cm. De daarvoor gebruikte aarde moet goede tuin grond vermengd zoo mogelijk met bloe- mistenaarde zijn. Deze potten brengt men nog niet naar buiten, maar ze worden in een bak of in een kistje ingegraven. Het raam van den bak blijft eenige dagen gesloten. Ook moet bij feilen zonneschijn de bak afge schermd worden. Op tijd sproeien is een voor name zorg! Worden de plantjes te lang. dan is meer luchten noodzakelijk. Zijn ze flink aan den groei, dan kunnen ze om de veertien dagen wel gier verdragen. Mest en water zgn de groote attracties voor Chrysanten! Voor de kleine planten worden uitgezet, heeft men eenige dagen vroeger de ramen van den bak genomen of het kistje buiten ge zet. Daardoor worden de planten gehard. Toch dient men 's avonds nog. wel op de tempera tuur te letten. Doet de staalblauwe heldere hemel het ergste vreezen, dan moet het raam 's nachts weer op den bak. Tgdeng den groei knijpt men de Chrystanten een paar keer in. De kop wordt er afgeknepen. Daardoor wordt de plant voller. Na eind Juni moet dit niet meer gebeuren. Evenals vele andere planten kunnen de Chrysanten door luis worden aan getast. Deze bestrijdt men met water, waarin in 1 pet. nicotine extract, 2 pet. zachte zeep en 1 pet. spiritus is opgelost. Naast de onderscheiding in vroeg- en laat- bloeiende heeft men ook nog de verdeeling in Er zgn menschen, die graag en gemakkelijk geven, en anderen wien het moeite kost om ook maar van het geringste afstand te doen. Welke waarde men aan „geven" hecht, be hoort af te hangen van twee dingen, n.1. al thans waar het materieele giften betreft het inkomen, waarvan het gegevene moet worden afgenomen, en het karakter van den gever of de geefster. Wat is meer te waardeeren: Wanneer iemand, die beschikt over een inkomen van 200.— per maand en goedgeefsch van karakter is een tientje afstaat, of wanneer een van nature zuinig en vasthoudend mensch met een in komen van 100.per maand voor hetzelfde doel en onder dezelfde omstandigheden een gulden geeft? Ongetwijfeld het laatste. Van waardeering kan pas sprake zijn, vanaf het moment dat men iets geeft dat men zelf moeilijk missen kan waarvoor men zichzelf iets moet ontzeggen om een ander iets te kunnen geven. Dit heeft niet alleen betrekking op gelde lijke waarden. Het geldt ook voor het bezoek dat men, hoe wel vermoeid zijnde en er op dat oogenblik weinig voor voelende, toch brengt aan een zieke die afleiding noodig heeft of aan een bejaard persoon, die zich eenzaam voelt. Het geldt voor een vermoeiend en langdurig karweitje, dat men ten einde toe voltooit in weerwil van de neiging om het halverwege te staken. Misschien is er geen haast bij, maar eiken dag kunnen zich onverwachts bezigheden voordoen, die wèl haast hebben. Het is ver standig om vandaag dat, wat op zichzelf géén haast heeft af te doen, om morgen par; it te zgn en direct tijd beschikbaar te hebben voor eventueele onverwacht. haast-werkje3. Het vergt wat inspanning om tegen ver moeidheid en tegenzin in voort te gaan, maar de voldoening achteraf is grooter dan deze inspanning. En verliest U niet uit het oog, dat elke overwinning wordt vooraf gegaan door in spanning en dat elke overwinning het karak ter ten goede komt. Het komt maar zelden voor, dat een mensch precies kan doen en laten wat hij wil en in het zeldzame geval d&t iemand dit kan, wat treffen wij dan aan Een gelukkig mensch Nooit! Een verveeld, verslapt, geprikkeld mensch met een totaal verslapten wil. Waar het heilige moeten ontbreekt, daar verslapt onherroepelijk de wil. Wie nooit iets moet, verliest de fut om iets te willen. De tot het waarachtig geven bereide mensch zal vervuld zijn van de gedachte: „Het is voor mij zoo weinig om dat beetje tijd, dat beetje aandacht af te st .n, en het beteekent voor die ander zooveel dat er aan hem of haar ge dacht wordt." Dat het waar is, da? een ieder vroeg of laat ?°,gsl.dat. hÜ Sezaaid heeft, dat büjkt duide- lgk hieruit, dat de spontaan van harte ge vende mensch nimmer eenzaam of verlaten zal zgn. Geven uit een overvloed, zij het een kunst Van tÖd' S°ld 0f enerSie> dat 13 geen Het werkelijk geven begint daar, waar men afstaat van hetgeen men juist niet of moeilgk kan missen. l°T, Wie dat "geven" leert verstaan, wordt het leven mooier en ruimer. Dr. JOS. DE COCK. kleinbloemige en grootbloemige Chrysanten. Tenslotte volgen hier nog enkele soorten Chrysanten. Vroege troschrysanten. Goldfinger: geel; gevulde bloem.Red King: rood; enkele bloem. Half vroeg. Hilgrest: brons; gevulde b oem. Godfrey's: Gem. terra cotta; enkel- bloemig. Laatbloeiende. Blanche Poitevine: wit; gevulde bloem. Mason's Bronze: oranje brons; enkelbloemig. A. v. d. LIJN.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1940 | | pagina 10