Oorlogsgeweldschade
in den Noordkop onzer provincie
Het nijpt oo Gibraltar
Duitsriiland achter
Hongarije en Bulgarije
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN-HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Foto's van
den dag
Enquêtebureau in Den Helder
vangt werkzaamheden aan
BELANGRIJKE MEDEDEELINGEN VOOR
DE BETROKKENEN
Hitier wenscht
Mussolini geluk
Examinator verdient
zelf een tien
Zonder succes
meester getreiterd
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
30 JULI 1940
o8e JAARG. No 8989
amerikaansche motorbooten voor
engeland.
op rantsoen!
waar is de engelsche vloot?
levensmiddelenschaarschte.
Rede van den Zweedschen
minister-president
Engelsche bommen
op kerkhoven
heldersche courant
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
.Amsterdam leert wandelen". Onder
dit motto organiseerde de Noord
Hollandsche Wandelsportbond tempo-
contröletochten. Een groepje onderweg
Schapenwol spinnen zonder spinnewiel.
Een boerin te Chavagnac in Frankrijk
tijdens haar interessant handwerk
De contrölekaarten worden uitgereikt
voor de tempo-contróletochten, die de
Noord Hollandsche Wandelsportbond
organiseerde onder het motto^.Amster
dam leert wandelen
Terstond nadat vergunning voor de trans
ter was verkregen van de federale scheep
vaartautoriteiten, is hier een begin gemaakt
met het inschepen van de 15 gemiddeld 50
voet lange motorbooten, die voor Engeland
bestemd zijn. In Engeland zullen zij ver
bouwd worden tot motor-torpedobooten,
Reeds eenige malen hebben onze le
zers kunnen kennis nemen van me-
dedeelingen inzake een actie ter ver
goeding van materieele schade ten
gevolge van oorlogsgeweld. Wij heb
ben daarbij aangedrongen op zooveel
mogelijke spoed inzake deze werk
zaamheden, begrijpende dat deze ac
tie speciaal door den zoo zwaar ge
troffen middenstand van Den Helder
met wel zeer bijzondere belangstel
ling gevolgd wordt. Het is verheu
gend dat wij ten deze thans kunnen
berichten dat in Den Helder deze
werkzaamheden een aanvang geno
men hebben. Er is voor den Noord-
kop der provincie Noord-Holland een
schade-enquête-commissie gevormd.
Het rayon omvat het deel der pro
vincie tot en met Uitgeest en daar
ten noorden van. Ook Hoorn en Me-
demblik vallen onder dit rayon. Tot
secretaris der commissie werd be
noemd de heer F. I. Wethmar in zijn
kwaliteit als Inspecteur der Directe
Belastingen te Den Helder. Hem
werden toegevoegd 2 assistenten.
Als bureau heeft de commissie domi
cilie gekozen in het voormalige kan
toor van het Marine Sanatorium
Fonds, Koningsplein No. 5, telefoon
no. 500. Naar wij vernemen zullen
nog twee leden der commissie door
den Commissaris van de Koningin in
Noord-Holland benoemd worden.
Wij laten voor een juist begrip hier
nog een aantal mededeelingen vol
gen, waarvan de betrokkenen goed
doen deze zeer goed te lezen.
Geen „aanspraak".
Volgens de wet kan men geen aanspraak
doen gelden op schadevergoeding; er is ech
ter een commissie ingesteld, welke tot taak
heeft voorstellen te doen over de beginse
len volgens welke van overheidswege tege
moetkoming zal worden verleend in ver
hand met geleden materieele oorlogsschade.
Wat is oorlogsgeweldschade?
Onder „oorlogsgeweldschade" moet wor
den begrepen alle schade door oorlogsge
weld, hetzij van Nederlandsche hetzij van
vreemde herkomst, toegebracht aan de
vólgende goederen: onroerende goederen,
gebouwd- of niet-gebouwd, bosschen en veld
gewassen inbegrepen, alles wat behoort tot
de uitrusting van bedrijven (bijv. machine
rieën, gereedschappen, voertuigen, vee enz.)
alsmede roerende zaken dienende tot de
uitoefening van een beroep; bedrijfs- en
handelsvoorraden; huisraad; gebruiksvoor-
raden; schepen. Onder bepaalde omstandig
heden kan verlies of materieele beschadi
ging van deze goederen tengevolge van
diefstal of plundering, veroorzaakt door of
rechtstreeks gevolg van den oorlogstoestand
eveneens als oorlogsgeweldschade worden
aangemerkt.
Niet als oorlogsgeweldschade wordt aan
gemerkt schade aan goederen tengevolge
van wegruimingen, ingebruiknemingen en
vorderingen uit hoofde van de Wet op den
Staat van Oorlog en Beleg, de Inundatie-
wet. de Algemeene Vorderingswet 1938 en
1939 en andere schade tengevolge van Ne
derlandsche militaire maatregelen, waar
voor afzonderlijke wettelijke voorzieningen
zijn getroffen. Ook geldt niet als oorlogs
geweldschade schade aan goederen tenge
volge van regelmatige vorderingen en in
gebruiknemingen door vijandelijke of an
dere buitenilandsche militaire autoriteiten.
Voor deze schade kunnen belang
hebbenden zich wenden tot de Ad
vies-commissie vorderingen, Alexan-
derstraat 15, Den Haag, telefoon
180027 of het Departement van De
fensie, le afd., Carel van Bylandt-
laan 30. Den Haag, telefoon 180080.
Ook zal schade aan vensteruiten en an
dere kleine schaden aan onroerende en roe
rende goederen in het algemeen niet als
oorlogsgeweldschade worden beschouwd en
derhalve niet door een eventueele tegemoet
koming van Overheidswege in aanmerking
komen. Deze schaden worden door de
Schade Enquête Commissie bezien in het
licht van de economische positie der getrof
fenen.
Geen tegemoetkoming kan gegeven wor
den in schade aan huisraad, tenzij een be
langrijk deel van het huiesraad e.d. is ver
loren gegaan.
De belanghebbenden zullen in de gelegen
heid worden gesteld opgave der geleden
schade te doen op formulieren, die koste
loos aan genoemd bureau op het Konings
plein te Den Helder ter beschikking wor
den gesteld en ingediend moeten worden
bij de enquête-commissie. De commissie' is
bevoegd opgaven van belanghebbenden te
weigeren, indien deze naar haar oordeel
van zoo onbelangrijken aard zijn, dat zij
voor behandeling niet in aanmerking ko
men.
Er zijn 6 formulieren verkrijgbaar, n.1.
a. onroerend goed.
b. de outillage van bedrijven (behalve sche
pen) en de roerende zaken dienende tot de
uitoefening van een beroep.
c. bedrijfs- en handelsvoorraden
d. huisraad- en verbruiksvoorraden.
e. schepen.
terwijl tenslotte op een zesde formulier de
eindcijfers der op de andere formulieren in
gevulde schade zullen worden vermeld.
De reeds door de gemeentebesturen verza
melde gegevens of door de belanghebbenden
bij de gemeentebesturen of de Commissie Oor
Iogsschade ingediende opgaven zullen in
handen der commissie worden gesteld.
Een nieuwe opgave behoeft in dat geval
niet naar Den Helder te worden gezonden.
De desbetreffende biljetten worden Jiun na
melijk toegezonden.
Wel verdient het aanbeveling (speciaal
voor hen die in of in de omgeving van Den
Helder woonden) dat men zijn tijdelijk adres
opgeeft.
Alle inlichtingen die men omtrent deze za
ken wenscht worden ten kantore van de com
missie verstrekt. Ook is men event. behulp
zaam bij het invullen der formulieren.
Munitiedepot in de lucht gevlo
gen? Ontstemming over optre
den der Britsche vloot.
Gisterochtend heeft zich in Gibraltar een
geweldige ontploffing voorgedaan, die op
grooten afstand te hooren was en zelfs de
ruiten van alle huizen, welke aan de grens
bij La Linea liggen, deed springen. Men kon
waarnemen, dat de brandweer gealarmeerd
werd en dat ziekenwagens op de plaats van
het ongeluk aankwamen. Ofschoon van En-
gelsche zijde beweerd wordt, dat alleen een
benzinedepot in de lucht gevlogen is, ver
neemt men van betrouwbare'zijde dat een
munitieopslagplaats door onbekende oor
zaak ontploft is. Vier Engelsche soldaten zou
den omgekomen, talrijke gewond zijn.
Men verneemt, dat het commando van de
vesting Gibraltar ten zeerste de houding der
Engelsche vloot betreurt, die bij Italiaansche
luchtaanvallen geen andere zorg heeft, dan
zich op open zee in veiligheid te stellen, in
plaats van aan de verdediging mede te wer
ken. Dat was ook Vrijdagnacht het geval hij
een aanval, die zestien miquten duurde.
Men heeft toen opgemerkt, dat de Engelsche
zoeklichten de Italiaansche toestellen niet
konden bereiken en dat het afweergeschut
op goed geluk en zeer verward schoot.
Te Gibraltar is groote levensmiddelen-
schaarschte ontstaan tengevolge van het on
voorziene langdurige oponthoud der uit Ma
rokko teruggekeerde vluchtelingen. De
schaarschte is des te ernstiger, daar iedere
toevoer van nieuwe levensmiddelen uitblijft
Sedert den overval op de Fransche vloot bij
Oran heeft Gibraltar geen versch vleesch
meer bekomen. Het betrok dit tot dusver
steeds uit Fransch-Marokko. De autoriteiten
troffen thans maatregelen voor een krachti
ge rantsoeneering van alle voor het levens
onderhoud noodzakelijke producten.
Bij zijn 57en geboortedag.
De Führer heeft den Duce bij zijn 57en ver
jaardag een telegram gezonden van den vol
genden inhoud:
„In kameraadschappelijke verbondenheid
breng ik U.Duce, bij Uw verjaardag vandaag
mijn hartelijke gelukwenschen en die van
het Duitsche volk. Zij worden uitgesproken
voor Uw persoonlijk welzijn, het succes van
Uw staatsleiding en de zegevierende beëin
diging van onzen gemeenschappelijken strijd
voor de vrijheid van onze volkeren."
„Roemenië's onnatuurlijke rol
definitief ten einde".
Ten aanzien van de doelstelling
en het verloop der besprekingen te
Salzburg geeft een speciale corres
pondent aldaar van de te Essen ver
schijnende „National Zeitung" een
preciseering van het Duitsche stand
punt, waarin o.a. het volgende wordt
gezegd:
De belangstelling van Duitschland vloeit
voort uit het feit, dat het aanzienlijke econo
mische belangen in het Zuidoostelijk deel
van Europa heeft. Men is in Duitschland
van oordeel, dat de Zuidoostelijke problemen
in vrije overeenkomst en volgons een door
verantwoordelijkheidsbesef Ingegeven poli
tieke gedragslijn door de Balkanvolken zrK
moeten worden geregeld, zoodat de reorga
nisatie in Z.O. EuFOpa niet tot een bron van
nieuwe wrokgevoelens en eventueele latere
verwikkelingen kan worden. Het is in strijd
met de opvatingen van Duitschland en Ita
lië, dictaten te scheppen. Vrijwillig aange
gane verbintenissen, aangepast San bestaan
de beginselen, worden echter bevorderd,
waardoor de voorwaarden worden gescha
pen voor het tot stand brengen en in stand
houden van stabiele verhoudingen.
In welingelichte kringen te Salz
burg verklaart men ten aanzien van
de besprekingen met de Bulgaarsche
staatsliedne, dat Duitschland het
nooit onder stoelen of banken heeft
gestoken en juist thans geen aan
leiding heelt, te verzwijgen, dat
Duitschland sympathiek staat tegen
over de verstandige revisionistische
eischen van Hongarije en Bulgarije.
Men herinnert eraan, dat de constructie en
de structuur van Roemenië door de naoor-
logsche verdragen op een ten deele onlogi
sche wijze zijn geschapen. Men wijst erop.
dat Roemenië door de westelijke mogendhe'
den welbewust in een onnatuurlijke rol is
gedrongen, die het alleen niet kon spelen.
Men legt er den nadruk op. dat deze politiek
thans definitief ten einde is en dat Roeme
nië zich ook van zijn kant ervan bewust
is, dat deze politiek tot het verleden moet
behooren en geliquideerd moet worden.
Het is tijd. dat de onzinnige verschijnselen,
die tot voortdurende oorlogen leidden en
konden leiden, spoedig en definitief worden
weggenomen.
De Hongaren, zoo besluit het artikel, weten
zeer goed. dat een regeling zonder dat zij
iets van hun oude doelstellingen prijs gevers
niet mogelijk is.
Evenzoo verkeeren ook de Roemenen niet
meer in het onzekere over het feit, dat de
duidelijke ongerechtigheden, die Hongarije
bij de vorming van Roemenië werden aange
daan, een permanente aanleiding tot gevaar
lijke spanningen vormen, en dat zij uit den
weg moeten worden geruimd, wanneer een
voor beide volken vruchtbare vredestoestand
in de Donauvlakte zijn intrede moet doen.
Blijde terugkeer der Bulgaarsche
onderhandelaars.
Een groote menschenmenigte vulde gister
middag de straten der Bulgaarsche hoofd
stad, toen minister-president Filoff en de mi
nister van buitenlandsche zaken Popoff van
het vliegveld van Sofia in de stad terug
keerden. Met luid hoera-geroep werden de
ministers verwelkomd, terwijl op den weg
bloemen waren gestrooid. Op het vliegveld
waren ter begroeting van de beide ministers
alle overige leden der regeering verschenen.
Voorts zag men vertegenwoordigers van het
hof, leden van het diplomatieke corps en
vele vooraanstaande figuren uit het open
bare leven.
Terstond na hun aankomst werden Filoff
en Popoff ontvangen door Koning Boris. wien
zij verslag uitbrachten. Des avonds werd nog
een zitting van den ministerraad gehouden.
Hongarije en Roemenië.
De Roemeensche censuur heeft vier Hon-
gaarsche bladen verboden.
Geen wijziging in den buiten
landsche politieke koeis van
Zweden.
Binnen het kader van de propaganda voor
de in de herfst te houden verkiezingen heb
ben de minister-president Hansson, de mi
nister van Justitie Westman en de minis
ter voor het verkeerswezen Andersson een
rede gehouden.
De minister-president sprak ook over
problemen der buitenlandsche politiek.
Daarbij verklaarde hij, dat de speciHaties
op een wijziging der Zweedsche politiek een
abuis waren De leidende gedachte is en
blijft de behartiging van de belangen van
Zweden met openlijke en vriendschappe
lijke samenwerking naar alle kanten.
Ten aanzien van den Duitschen doorvoer
naar Noorwegen legde de premier er den
nadruk op. dat men hierin noch een op
geven der neutraliteit, noch een wijziging
in den buitenlandschen poliieken koers
moet zien.
Gelijke strekking hadden de verklaringen
van den minister van justitie, die zeide niet
te kunnen begrijpen, welk nut men ver
wachtte van het verspreiden van overdre
ven opgaven omtrent den inhoud van de
doorvoerovereenkomst met Duitschland.
En op een binnenplaats van een
school.
Over het lukraak werpen van bommen door
de Royal Air Force boven het gebied van het
Duitsche rijk zijn nog de volgende bijzonder
heden bekend geworden.
In den nacht van den 22en op den 23en Ju
li hebben Engelsche vliegers verscheidene
bommen geworpen op het kerkhof van een
plaatsje in Noordwest-Duitschland. Hier
door werden vier graven vernield. In den
nacht van 23 op 26 Juli werden op den doo
denakker van een grootere stad in West-
Duitschland door 7 explosieve bommen zelfs
meer dan honderd graven volkomen ver
woest. Bij een anderen luchtaanval troffen
de bommen 't dak van een dorpskerk en
vernielden een herberg naast de kerk. Hier
bij werd een burger gewond, terwijl verschil
lende stuks vee werden gedood. In een West-
Duitsche stad viel een Engelsche bom op de
binnenplaats van een school.
Een slachtoffer op de juiste ma
nier aangemoedigd!
Eenige dagen geleden is ergens in ons
land, waar het eindexamen H.B.S. werd af
gelegd, het volgende geschied. Een meisje
bracht van het eerste mondelinge vak dien
ochtend niets terecht. De antwoorden,
die ze op vragen gaf waren of totaal on
juist of hadden niets met de vraag te ma
ken. In de woonplaats van deze candidate
waren des nachts eenige bommen neerge
komen, en kennelijk had dit invloed op
haar zenuwen gehad. Een der gecommit
teerden, die dat begreep, zeide, toen het
meisje opstond: „Nu. als u alle vakken zoo
maakt vandaag, dan behoeft u niet onge
rust te wezen".
Het meisje, in de meening, dat zij het er
toch nog vrij goed had afgebracht, ging,
zooals ook de bedoeling van den mensch-
kundigen gecommitteerde was, opgewekt
haar andere mondelinge examens afleggen
en het ging bij de andere vakken inderdaad
heel goed.
Men kan aan dit examenverhaaltje al
lerlei beschouwingen over humane exami
natoren, zelfvertrouwen wekken bij eta-
mandi vastknoopen, zegt het Hsb., maar die
blijven hier achterwege. Zeker is het goed,
dat examinatoren met de bijzondere om
standigheden rekening houden.
Vrouwe Justitiu velde het eeltig
juiste oordeel.
Kort geleden moest een hoofdonderwijzer
voor de rechtbank te 's-Hertogenbosch ver
schijnen op aanklacht van mishandeling van
een elfjarigen leerling. De beklaagde .erken
de, den jongen twee draaien om de ooren te
hebben gegeven, maar zei. dat hetgeen de
knaap toegaf daaraan vooraf gegaan was,
dat hij op een Maandagochtend geen huis
werk had meegebracht, daar zijn moeder
uit was geweest.
Den volgenden dag was het werk niet af,
daar ze zelf bezoek hadden gehad. Woens
dag weer iets anders, enz., tot er Zaterdag
strafregels, en tenslotte voor de volle klasse
een prestigekwestie alsmede de genoemde
klappen bijkwamen. De officier van Justitie
zeide ter terrechtzitting, het feit geen mis
handeling te noemen. Hij achtte het erger
lijk, dat de kwajongen zijn onderwijzer acht
dagen lang had getreiterd, en dat de ouders
na den jongen in het kwaad gestijfd te heb
ben. nog naar de justitie waren gegaan. Hij
eischte vrijspraak voor den verdachte, waar
bij de verdediger zich aansloot.
,Het Katholieke Schoolblad," waaraan wij
dit geval ontleenen, schrijft met recht, dat
de Justitie hier het gezag op de juiste wijze
heeft gehandhaafd.