Brabantsche
Brief
van
't HOEKJE
OUDERS
RADIO
De
Huiswerk I
POPPENMOEDERTJE
PROGRAMMA
Srfchter (ANP)"
VOOR DE
Ulvenhout, 22 Aug. 1940.
Amice,
Den Fielp vindt 't 'n „hecht goei zomer-
ke", zee-t-ie.
„Nie te werm, vruchtbaar, eerlijk wir-
ke!" Als ie dat Zondagmiddag zoo verkon
digde, in de donkere „Gouwen Koei", sturmde
sjuust de achterdeur los, toen Nolleke Gom-
mers, ge kent 'm, dat ondermaatsche, vrij
gezellen rentenierke, binnenkwam, de
handen aan den rand van zijnen bolhoed,
vloekend als 'nen grooten kaerel!"
Ge wit, hoe dat kleine Nolleke is: groot,
forsch in al zijn doen-en-laten te vergelijken
mee 'nen dapperen dreutel van 'n jaar of
vier, die, wrijvende langs zijn kin, oe mee 'n
seerjeus gezicht komt vragen ofzijnen
baard al uitkomt.
„Ja", gaf den Blaauwe ten antwoord: hecht
eerlijk wirke, bakker; de beenen waaien on
der oew gewitwel van daan! Eerlijk!
Dan stond Nolleke bij onze tafel; de been
tjes wijd uit malkaar, handen in de zakken,
d'n bolhoed schuins op den grootemenschen-
kop. „Middag, mannen", baste-n-ie. D'n
Blaauwe „zocht" onder de tafel, zee toen:
„middag, man!"
Den Fielp, die als veurzitter ons soms 't
goeie veurbeeld mot geven, (vindt-ie), keek
langs zijnen elleboog omlaag en groette:
„middag, Gommers!" Den Jaan zee: „kame
raad Zuurkool", ik zee: „ha! Gommeke!
„Vrekt weer!" foeterde Nolleke: „den
bojem waait uit oew broek". Waarop de
Blaauwe vermaande: „denk om de verduiste
ring, Nol!"
Zoo was Nolleke Gommers zijnen entree,
als wij, proppers, eigenlijk zaten te wachten
op den vierden man, op den Joost, gewit, den
Blaauwe zijnen worstcompagnon, 't Was op
deuzen moment dat den Fielp zoo content
scheen mee 't kwaje zomerweer, waardeur
wij nie in de gelegenheid waren om mee pijl
en boog te schieten, oew pijlen waaien
mee zoo'n weer dwars 't durp deur, en we
dus ons heil zochten in 't kaartspul, tot stie-
kum plazler vah den Fielp. Want 't schieten
ligt 'm nie!
„Zeg?" begost ie ongeduldig uit te va
ren teugen den Blaauwe: „waar bleft toch
dieën Joost? Denkt dieën worstendresseur
soms, da'k ier gaai zitten wachten to'k 'n
hons weeg?!"
Den Blaauwe trok 'ns aan z'n neus, zee
toen: „gedachtenlezer ben ik nie, edelacht
bare enne... laten we content zijn, dat-we
nooit sjecuur weten, wat we malkaar denken,
't Is toch al zoo lollig nie op deuze waereld!"
Den bakker stak z'n lippen veuruit, keek
bedroefd den Blaauwe aan. En da's vergimd:
als den Fielp bedroefd lijkt, heeft ie altij 'n
goei gedacht.
„Gij brengt me hop 'n hidee, Blaauwe, zee-
t-ie peinzend: „laten wij 's ardhop denken.
Hom den tijd te dooien".
Nolleke slepte 'nen stoel bij, kraffelde om
hoog, gong bij ons zitten, maar nie vast aan
de tafel, want die is veur de lejen van de
propclub! Den Blaauwe rimpelde diepzinnig
z'n neus, keek mij 'ns lachend aan.
„Ik ben 'r veur!" kraaide den Jaan.
„Ik doei mee!" zee Nolleke: „maar één
afspraak! Gin handtastelijkhedens!"
„Gij, Dré?" vroeg den bakker.
„Als 't mot, dan mot 't maar", zee ik mee
'n bietje twijfel. „We zijn als goeie kame
raads onder malkaar, maar 't blijft 'n ge
waagd spulleke".
„Hafgesproken", zee den Fielp. „Van den
hoogenblik hafaan sprikt hieder de volle
waarheid Wie liegt, betaalt 'nen stuiver hin
den proppot, die mag 'r nie onder lijen, nou
dieën Jozef nie hafkomt. Worden de waar-
edens te herg, dan staak 'k de debatten",
veurzitterede-n-ie. Nen klap op tafel, plat
mee den stok kaarten, dien den Fielp al 'n
kwartier zat te kneejen, 't spul was begonnen.
,,'t Zal mij toch benuuwen", zoo begost den
Blaawe al dalijk en fel keek ie naar 't Nol
leke: „wanneer Lord Bolhoed nou eindelijk 's
z'n eerste rondje offreert, omdat ie bij ons
mag zitten!"
Den Fielp lachte geruischloos mee 'n be
droefd gezicht Eigenlijk gezeed lachte zijnen
kolossalen buik, want ons tafeltje schoof mee
schokskes naar 't raam. Den Jaan dronk rap
z'n glas leeg, keek onderwijl mee leutige
oogen over den glasrand op den bolhoed,
waaronder 't Nolleke ieverans huisde.
Nol wierd giftig, bezocht z'n eigen en ant
woordde dan, in 't ginneraal: „daar begint
dat zooike aftuigers weer! Maar ze zullen
er koud van blijven, de schoeljes. Kééü
Breng me "n dubbel brandewijntje-mèt!"
„Ge bent te rap gewist. Janus!" grin
nikte den Fielp en „bedrukt" keek le naar
den Jaan z'n leege glas.
„Ochja" brocht Nolleke heel minzaam in 't
midden: „dieën afgedankten sheriff is nog
den grootsten schaaflooper van de heeren!"
„Eeren?"' vroeg den Fielp verontwèèr-
digd: „eeren...? Zijn wij eeren? Vijf cent
boete, Wonderkind!"
Nol betaalde en merkte gemeen, geniepig
op, dat ie nog nooit zoo geren 'n vergissing
had erkend. Toen hief ie z'nen dubbelen
brandewijn op, keek ons bar vriendelijk aan
en proostte mee den wensch: „de moord van
Raamsdonk, schorem".
't Gong er hard op lijken, dat Nolleke deus
spulleke zou winnen. Hij smakte mee de lip
pen, gong achterover op den stoel zitten,
zwaaide plezierig mee z'n korte beentjes.
„Leutig spelleke", zee-t-ie veur z'n eigen.
Toen stak ie uit 'nen vollen koker 'n dure.
groote sigaar aan, knipte de koker weer
dicht, zeggende: „dit valt den hééren óók
weer teugen!" Meteen betaalde-n-ie, onge
vraagd 'nen stuiver...! En blies rookwolken
over de tafel, zóó dik, dat ge verrast zat te
kijken naar 't wonder, dat uit zoo'n klein
manneke zóóveul rook kost spuien.
Laat ik eerlijk zijn! Wij zaten 'n bietje be-
tuttered naar dat gebekte krielkeareltje te
staren, dat zoo kwiek de waarheid han
teerde
,,'t Is", zee den Jaan en z'nen boendersnor
titste venijnig op en neer: ,,'t iss, da'k m'n
eigen mee geweld zit in te houwen". Toen
draaide-n-ie ns aan 't voetje van z'n leege
glaske: „maar anderss...!"
„Zeg 't maar gerust, Jaan", troostte 'm den
Blaauwe: „ge meugt vanmiddag oew hart
gratis luchten".
„Nou, anders..." zee den Jaan, dan keek
ie naar Nolleke of 't keareltje vergif was:
„anderss..., dan wierd „dat daar" over drie
dagen omgeroepen deur den Radio!"
Wij keken den Jaan 'ns vragend aan. Ook
Nolleke gaf sympathiek blijken van belang
stelling.
„Als vermist", dreigde den Jaan. Hij gong
wijer: misdaaddmisdaadd, wordttt......
vèrmoeddd... vermoed". Mee z'n oogen zat ie
Nol Gommers al te mollen. Maar Nolleke was
één broske tevrejenheid. Aanmoedigend, goed
hartig lonkte-n-ie vriendelijk naar zijnen
„beul". Zag ook naar Janus' leege glas, knik
te dan en murmureeerde: „ik Adrdianus van
den Heuvel". Maar den Jaan gong deur.
Afgemeten riep ie: „Sigglement! Lang zeu-
venendertig centimeters en drie streep, bol
hoed meegeteld; vermoedelijk van 't manne
lijk geslacht; gelaatskleur groenachtig
grijs; neus regelmatig gevormd als 'nen
blaauwputter; mond tandenloos; stinkt uit
z'n straatje, vloekt volwassen. Gevaarlijk
voor vrouwen! Gemakkelijk te vangen met
brandewijn-mèt. Vermiste... hèèr... is hoogst
waarschijnlijk vernield! Wellicht opp... ge...
stookt, men zie de assiebakken sjecuur na!"
Dat luchtte den Jaan op. Maar Nolleke
nam 't „politiebericht" onvervéérd over en
verkondigde luidruchtig: „verr... moe... de-
Iijke dader... Adrianus van den Heuvel. Heu
vel gespeld met de beginletters van: Hufter,
Ezelstraal, Uilskuiken, Vreetzak, Ezelement,
Leugenèèr!", Bij ieder scheldwoord had ie,
mee z'nen walmenden flambouw, den Janus
nadrukkelijk aangewezen.
„Alt!" riep den Fielp toen: „gulle 'zijt
rejaal kiet!"
„Mag ik den Jaan nog iets vragen, veur
zitter?" vroeg Nolleke leutig.
„Has 't maar netjes is!"
„Vaneigens! Janus...'-' vroeg Nolleke toen
vuil: „zoude gij wel den moéd hebben veur
'nen manslag?"
„Ikke wel", zee den Jaan enthousiast, „ik
zit m'n eigen gewoonweg in te houwen!"
„Veurzitter, zee Nolleke toen fijntjes: „ik
maak oe er op attent, dat ge van den Jaan
'nen stuiver mot beuren!"
Nou, eerlijk is eerlijk: den Jaan is zoo hard
als 'nen spijker. Nollek had 'm dus te gra
zen, zóó sjecuur, als ie in 'nen plazierigen
droom maar wenschen kost. Den Blaauwe en
ik stemden mee Nollekes opmerking in en
den Janus betaalde, onder voorwaarde, dat
ie den stuiver weer verom kreeg uit den pot,
als „Datdaar" vandaag of mergen wezenlijk
wierd afgeschreven van den Burgelijken
Stand van Ulvenhout.
„Maar natuurlijken dood telt nie", interum-
peerde Nolleke objectief mee nadruk en toen,
toen bromde 't heel hoog weg, daar achter
de dikke lochten: zzoef zzoef zzoef
zzoef zzoef zoef!
't Wierd stil in de „Gouwen". De biljarters
stopten 't spel, keken malkaar 'ns aan. Den
Fielp boog z'nen grooten kop op 't tafeltje,
keek zoo over 't horreke, de locht in. Brom
de: ,,'k Zie den salamander nie".
Zzoef zzoef zzoef, klonk 't duidelijker
en we voelden den zoemert circelen om de
„Gouwen Koei".. Toen riep er eenen, wat wij
allemaal dochten: „as da ginnen Engelsch-
man is, dan ben ik ginnen Ulvenhouter!"
En hoep! alles vluchtte in Kee haren
kelder, daar achter den toog.
Den Jaan, dat mot ik Vi nageven, won den
race! Die was nommer twee mee verscheien
neuslengten veur! En Nolleke...? Nolleke
vonden we later, als den Zoemert verdwenen
was, boven op ons tafeltje, mee z'n neus teu
gen de raam.
't Was wezenlijk Nollekes middag! En 't
eerste dat ie zee, als we weer op ons plek
zaten, was: „ditte had óók nie meegeteld
veur jouwen stuiver, Janus!"
Toen kwam den Joost binnen. Den Fielp
wou opklèèren, maar hij verstampte 't.
„Kunde nog nie wat later komen, Jozef Vet-
kaart?" vroeg de bakker stroef.
„Kost nie eerder, Fielp Broodbon", gaf
den Joost ten antwoord. Hij was klanten we
zen feliciteeren, mee 'n zuiver trouwfeest.
„Nog verkocht, Joost?" vroeg den
Blaauwe.
„Allicht, Tiest Ja, ik gaai daar naar 'n
zuiveren bruiloft op Zondag zonder 'n gèèf
orderke mee te brengen! Aliee Fielp, deel de
kaarten".
„Wij hebben zooiank 'n lollig spelleke ge
daan", zee tien Blaauwe „We hebben mal
kaar de waarheid gezeed".
„Ja, Joost, zee Nolleke: 'n vrekt lollig spel
leke, maar 't is zoo bedonderd: sommige lui
kunnen nie teugen d'r verlies".
„Ge kunt er anders nóóit veul mee verdie
nen, mee de waarheid", zee den Joost: „daar
mot altij geld bij!"'
„Da's waar", jubelde Nolleke: ,,'t hee m;j
'n dubbeltje gekost, maar 'k heb veur 'nen
reksdaalder leut g'had!" We schoven aan.
Den Fielp deelde de werme kaarten, waar
mee ie den heelen middag al in z'n handen
had gezeten, tot in den kelder toe.
„Kee!" riep Nolleke: „vraag den... hihi
hèèren 'ns, wat ze zullen drinken van
me!"
„Ge hoeft op dat. „heeren" nie zoo genie
pig te drukken, zee den Joost wèèrdig.
„Maar 't valt nie -rrfee, Joost", gaf dat ge
haaide Nolleke ten antwoord: „als ge zoo
iank de waarheid sprak om dan weer te gaan
liegen...!"
„Nouwistuit", zee den Fielp en hij drukte
den hoed over 't Nolleke, zoodat niks naders
overbleef, dan 'nen bolhoed op voeten.
Zoo zette den Blaauwe 'm buiten, in den
regen.
We waren al aan ons zeuvenste potje kaart
als den Nol weer binnenkwam. En ons seer
jeus „de" waarheid kwam vertellen Maar
dat kan 'k nie vertellen. Maar dat kan 'k nie
opschrijven, oewen krant zou scheuren!
Wel kan 'k oe zeggen, dat we, dank zij 't
kwaje Zondagsweer, veul leut hebben g'had.
Als ik 's avonds thuiskwam, dee m'nen kop
zeer van 't lachen.
Nog een enkele week en de vacantie is
voorbij Dit beteekent voor vele kinderen, dat
zij een nieuwe levensperiode ingaan, nl. de
studiejaren op de Middelbare school. Nu
zullen deze kinderen wellicht de laatste ja
ren, welke zij in de lagere school doorbrach
ten, wel huiswerk mede gekregen hebben en
zal wat dit betreft de overgang niet zoo
groot behoeven te zijn. Het kan ook zijn, dat
de kinderen er zonder huiswerk gekomen
zijn. In dit geval moet er op gerekend wor
den, dat de Middelbare school- meer eischen
van het kind vraagt.
In de eerste weken is het huiswerk ma
ken voor dergelijke kinderen nog nieuw en
spannen zij zich dan ook zeer goed in. Lang
zamerhand komen echter de strubbelingen en
na enkele maanden komt het voor, dat van
de eerst zoo grooten ijver heel weinig is
overgebleven.
Nu is Leiden in last.
Het begint met scènes in huis. Dan vol
gen de slechte rapporten en nieuwe scènes.
De huiswerkplaag is een probleem geworden
in het gezin.
Het lijkt me daarom wel goed, dat dit
vraagstuk hier eens nader bekeken wordt.
Kan de Middelbare school het zonder huis
werk? Ik geloof, dat deze vraag vooralsnog
niet bevestigend beantwoord kan worden. De
hoeveelheid 'stof welke in deze scholen ver
werkt moet worden is groot, het aantal leer
lingen per klasse eveneens in vele gevallen.
Voor de leeraren zit er dan ook niets an
ders op, dan het lesuur, hetwelk meestal
slechts 50 minuten telt, besteden aan het
overhooren en terugvragen van het thuis ge
leerde en het te vlug bespreken van het vol
gende werk. Het opnemen der stof, in de
meeste gevallen neerkomende op memorisee-
ren van kernen en stellingen etc., zal thuis
moeten geschieden, terwijl ook een gedeelte
van het verwerken hieronder valt. De vraag,
welke m.i. van zeer groot belang is, is deze:
kunnen de kinderen zonder leiding de stof
opnemen en verwerken?
Gezien de resultaten zou men zeggen, dat
hieraan nog veel hapert.
Maar, nu moet ik er toch ook op wijzen,
dat de schuld niet alleen bij de kinderen
schuilt. Er zijn talrijke factoren, welke in
dit geval van beteekenis zijn. Daar is in de
eerste plaats de rust in het huisgezin. Kan
het kind in het huis een rustig plekje vinden
om te studeeren? Niet alle woningen bieden
gelegenheid een klein studeervertrekje in te
richten. Vooral in de wintermaanden doen
zich ernstige moeilijkheden op dit terrein
voor. En wanneer door omstandigheden het
kolenverbruik beperkt zal moeten worden,
zullen deze moeilijkheden zich ook uitbreiden
tot die woningen, welke wel de gelegenheid
bieden tot een rustig hoekje voor het stu-
deerende kind.
Moet het kind in de woonkamer studee
ren, dan zullen de overige huisgenooten
zich beperkingen moeten opleggen. Zij zullen
zich moeten wennen aan stilzwijgen, de radio
moet enkele uren af, enz. Hebben alle ouders
dit voor het studeerende kind over?
Een volgende factor is deze: niet alle kinderen
kunnen zonder leiding studeeren. Zij zjjn, wat
men noemt zeer afleidbaar. Een rondvlie
gende mug houdt hen al van het werk en b(j
het minste gerucht staken zij hun studie.
Zulke kinderen moéten voortdurend aange
moedigd worden. Het is dan ook niet zoo
dom gezien van verschillende ouders, wan
neer zij hun kinderen het huiswerk onder
toezicht laten maken. In sommige plaatsen,
waar een H.B.S. is,-zijn tengevolge van deze
factoren schoolhoofden en onderwijzers op
het idee gekomen een apart vertrek in te
richten voor een aantal studeerende kinde
ren. Deze komen des avonds of des middags
reeds naar deze gezamenlijke studiezaal en
werken daar onder het toezicht van den on
derwijzer. Wanneer deze in het bezit is van
enkele akten voor moderne talen en wis
kunde, dan kan hjj de leerling tevens helpen
bij de studie Mij is een onderwijzer bekend,
die met zijn vrouw een dergelijke inrichting
leidt en beiden beschikken zij juist over alle
bevoegdheden, welke noodig zijn om de kin
deren, die M.O. ontvangen te helpen Dit on
derwijzers-paar verdient er op deze wijze nog
een groot tractement bjj!
De waarheid? Ochèrme! 't Is 'n zuur, lil-
lijk oud wijf, dat nie an den man kost komen!
Maar wij hebben Zondag 'n opgesmukten
kitsing gekkinneke van 'r gemaakt en we
hebben toen veul leut g'had mee deus ver-
schupte wefke.
Kom, ik schei er af.
Veul groeten van Trui, Dré III, den Eeker
en als altij gin horke minder van oewen
t.&.v.
DRÊ.
ZONDAG 25 AUGUSTUS 1940.
Jaarsveld, 414,4 m.
8.00 NCRV. 10.30 VPRO. 12.00 AVRO. 5.00
NCRV. 7.00—10.30 AVRO.
8.00 Berichten ANP.
8.10 Gewijde muziek (opn.).
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gewijde muziek (gr.pl.).
10.30 Kerkdienst.
11,40 Kinderhalfuur.
12.00 Carillonconcert.
12.20 Gramofoonmuziek.
1..45 Berichten ANP en gramofoonmuziek.
I.00 De Romancers en soliste.
2.00 Boekbespreking.
2.20 VVRO-Amusementsorkest, solisten en
Harmony Sisters.
3.20 Schilderij bespreking.
3.35 AVRO-Strijkorkest en gramofoonmuziek.
4.35 Orgelspel (opn.).
4.55 Berichten ANP.
5.00 Gewijde muziek (opn.).
5.15 Wekelijksche gedachtenwisseling (ANP).
5.30 Geref. Kerkdienst.
7.00 Puszta-orkest.
7.30 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Omroeporkest en solisten.
9.05 Radiotoneel.
9.45 AVRO-Musette-orkest en solisten.
10.1510.30 Berichten ANP, sluiting.
Kootwjjk, 1875 m.
KRO-Uitzending.
7.00 Berichten (Duits).
7.15 Berichten (Engels).
7.30 Wjj beginnen den dag.
8. D Gewijde muziek (gr.pl.),
9.00 Gramofoonmuziek.
II.15 Berichten (Engels).
11.30 Gramofoonmuziek.
12.30 Berichten (Duits).
12.45 Berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
2.00 Berichten (Duits).
2.15 Gramofoonmuziek.
3.15 Berichten (Engels).
3.30 KRO-Symphonie-orkest.
4.15 De Meesterzangers.
4.30 KRO-Symphonie-orkest.
5.15 Wekelijksche gedachtenwisseling (ANP1
5.30 Gramofoonmuziek.
6.15 Berichten (Engels).
6.30 Musiquette.
7.00 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten (Duits).
8.1' Berichten ANP.
8.30 Berichten (Engels).
8.45 KRO-Melodisten en solist.
9.15 Berichten (Engels).
9.30 KRO-orkest.
9.55 Wij sluiten de dag.
10.00 Berichten (Engels).
10,15 berichten. ANP.
10.30—10.45 Berichten (Engels), sluiting.
11.15—11.30; 0.15—0.30 en 1.15—1.30 Berwfr
ten (Engels).
MAANDAG 26 AUGUSTUS 1940.
Jaarsveld, 414,4 m.
VARA-Ultzending.
8.00 Berichten ANP. Hierna: Gramofoonmui
10.00 VPRO: Morgenwijding.
10.15 Declamatie.
10.30 Zang en piano.
11.00 Declamatie.
11.20 Orgelspel.
12.00 Berichten.
12.05 VARA-orkest.
12.45 Berichten ANP.
1.00 Gramofoonmuziek.
1.15 VARA-orkest.
2.00 Piano voordracht en gramofoonmuziek.
2.40 Declamatie.
3.10 Gramofoonmuziek.
4.00 Voor de kinderen.
4.30 Orgelspel.
5.15 Berichten ANP.
5.30 VARA-Strijkorkest.
6.00 Esmeralda en solist.
6.30 Voor de kinderen.
7.00 Vragen van de dag (ANP).
7.15 Berichten.
7.20 Gramofoonmuziek.
7.30 Westfriesche uitzending.
8.00 Berichten ANP,
8.15 VARA-orkest.
9.00 Radiotoneel.
9.25 De Ramblers.
10.00 Gramofoonmuziek.
10.15—10.30 Berichten ANP en sluiting.
Kootwijk, 1875 m.
NCRV-uitzending.
7.00 Berichten (Duits).
7.15 Berichten (Engels).
7.30 Gramofoonmuziek,
8.00 Berichten ANP.
8.10 Schriftlezing en meditatie.
8.25 Gewijde muziek (opn.).
8.35 Gramofoonmuziek.
?n2?„Vi°o1, P^ano en gramofoonmuziek.
10.00 Geestelijke liederen (opn.).
10.30 Canzonetta-sextet en gramofoonmuzielt
12.30 Berichten (Duits).
12.45 Berichten (ANP).
1.00 Gramofoonmuziek.
1.20 Vocale duetten met pianobegeleiding
gramofoonmuziek.
2.00 Berichten (Duits).
2.15 Gramofoonmuziek.
3.15 Berichten (Engels)'.
3.30 Kamermuziekspélers en gramofoonmuziek
5.00 Berichten (Duits).
5.15 Berichten ANP.
Molto Cantabile en gramofoonmuziek.
7(in v 0 Berichten (Engels).
ai? Reportage of muziek.
8 0^ Berichten (Duits).
3-15 Berichten ANP.
i?? ®erichten (Engels).
45 Orgelconcert
9 15 Berichten (Engels).
i„„„Gramofoonmuziek.
®erichten (Duits),
ïn «n Benchten ANP.
"«O—10.45 Berichten (Engels), sluiting,
ii 15—11.30; 0.15—0.30 en 1.15—1.30 Berie8"
ten (Engels).
