dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Wede ropbouw
Verkiezingen
in de V.S*
Turkije roept
reservisten op
Verduisteren
Engeland zal de
Grieken helpen
Roosevelt leidt
6.02 uur
Er wordt hard
en vlot gewerkt
Eerste collecte
„winterhulp"
Sinterklaas en de
boterletters
De Spaansche maatregel
Tanger
in
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
woensdag
6 NOVEMBER 1940
68e JAARG. No. 9074
Duitschc militairea
plechtig begraven
gevallen hij het bombarde
ment van het wilhelmina-
ziekenhuis.
DE EERSTE CIJFERS
Geen Amerikaansche
actie om Martinique
De reis van
Maarschalk Pétain
20 lichtingen onder
de wapenen
Het Russische antwoord
op het Britsche protest
HE LDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg. Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
1400 schepen deed het Neder
landsche opperbevel tot zinken
brengen.
PUINOPRUIMEN TE ROTTERDAM
KOST 12 MILLIOEN.
De wederopbouw van die deelen van ons
vaderland, welke door het oorlogsgeweld
gedurende de fatale Meidagen 1940 in meer
of mindere mate zijn getroffen, is op het
oogenblik in vollen gang.
Heeft men zich eigenlijk wel eéns afge
vraagd wat er aan den eigenlijken weder-
opbouw vooraf heeft moeten -*aan. Ant
woord op deze vraag is een uiteenzetting,
welke ons dezer dagen werd gegeven. Zij
toont, dat alles wordt gedaan wat binnen
menschelijk bereik ligt en wat met de ter
beschikking staande middelen verwezenlijkt
kan worden om de schade, door oorlogsge
weld aan het leven van land en volk toege
bracht, te herstellen.
De opdracht, welke de toenmalige ..opper
bevelhebber van land- en zeemacht aan den
algemeen gemachtigde voor den wederop
bouw Dr. Ir. J. A. Ringers destijds was
zijn titel regeerings-commissaris op 18'
Mei gaf, luidde ais volgt. „Het herstel van
het verkeerswezen, de drooglegging van on
derwaterzettingen, de wederopbouw van ste
den, dorpen en gebouwen en al hetgeen daar
mede samenhangt."
Het droogmalender inundaties had een
vlot verloop. Het ging over het algemeen
veel sneller dan redelijkerwijze verwacht
had mogen worden. Het bevaarbaar maken
van rivieren en kanalen en het openen van
de spoorwegen, hetgeen immers van groot
belang is voor de voedselvoorziening en het
kolen transport, had meer voeten in de aai
de, maar dank zij het verdienstelijk werk
van de directie van den waterstaat en die
der .spoorwegen, waren de grootste hinder
nissen spoedig en doeltreffend overwonnen.
Er zonken 1400 schepen.
Interessante en tot nu toe onbekende cij
fers werden ons medegedeeld omtrent het
aantal schepen, dat het Nederlandsche le
ger gedurende de vijf oorlogsdagen heeft
beschadigd met het doel deze vaartuigen
niet als bruikbare schepen in de handen
van den tegenstander te geven. Dit aantal
bedroes in totaal 1400. Het meerendeel
werd tot zinken gebracht op de groote ri
vieren, in het Ilselmeer en in de Zeeuwsche
wateren. Het was niet alleen 'n economisch,
maar vooral een sociaal belang deze schade
te herstellen. Het regeeringsrommissariaat
voor den wederopbouw stelde derhalve een
afdeeling vaartuigen in. welke al deze be
schadigde schepen registreerde. De sche
pen werden daarna, de een na den ander
gelicht. de schade vastgesteld en naar
werven gesleept om gerepareerd te worden.
Gelukkig kon worden vastgesteld, dat
slechts een zeer gering aantal 6 a 7
onherstelbaar beschadigd was.
Het totale bedrag voor de vaartuigen-
schade beloopt rond 10 millioen gulden. Dit
eerstel brengt een aanzienlijke hoeveelheid
werk mee voor de op reparatie ingestelde
Werven.
Gp bet oogenblik zijn reeds ongeveer 350
oer beschadigde schepen hersteld Zij ne-
joen aan het verkeer weer deel. Een aan-
JM van ongeveer 400 schepen bevindt zich
'n een meer of minder vergevorderde sta
dium van herstel. Speciaal de voor de uit-
Rijkscommissaris bij de plech
tigheid aanwezig.
Op hoogst plechtige en indrukwekkende
wijze en in tegenwoordigheid van den
Ulkscommissaris, rijksminister Seyss In-
«luart, aldus het A.N.P., is gistermiddag
hiet militaire eer het stoffelijk overschot
xan twee en twintig leden van de Duitsche
Peermacht, die Vrijdagavond bij den vlie-
Keroverval op het Wilhelrninagasthuis voor
bun vaderland het leven hebben gelaten,
erwijl zij werden verpleegd in het lazaret,
voorzien van de kenteekenen en het roode
kruis, ter aarde besteld.
In de hooge aula stonden de kisten, ge
nekt door de Duitsche oorlogsviag en bloe
den. opgebaard. Zacht ruischten de orgel-
Honen door de stille doodenhal.
Naast de baren hadden leden van het
'uchtwapen, de marine en de gruene Poli-
®i, de doodenwacht over hun gevallen ka
meraden betrokken
uiten, op het door de milde herfstzon
'ergoten plein, stond een eerecompagnie
„'boetreden Van Nederlandsche zijde wa-
n de heerban van de ,\V.A. der N.S.B.,
v" afdeeling van de N.S.Ü.A.P. en van de
'onaal Socialistische partij aanwezig.
voering van de werken voor de Noord-
Oostpolder benoodigde vaartuigen zijn in
korten tijd weer voor het gebruik, gereed
gemaakt.
Puinruimen in Rotterdam.
Eeri tweede ding, dat aan eigenlijken we
deropbouw onherroepelijk moet vooraf
gaan is puinruimen. De Rotterdammers
kunnen hiervan meepraten. Weet u hoeveel
puin in de Maasstad opgeruimd moest
worden? De schatting exclusief de op
ruiming van kelders en fundeeringen is
21/? a 3 millioen kubieke meter puin, be
nevens vele duizenden tonnen ferro en nón-
ferro metalen De oppervlakte van de Rot-
terdamsche binnenstad,, welke door het
oorlogsgeweld is verwoest, bedraagt onge
veer 270 ha. Direct na den oorlog men
zal zich het herinneren heeft het Rotter-
damsche gemeentebestuur maatregelen ge
nomen om deze fantastische hoeveelheid
puin op te ruimen. Dertig duizend „puin
ruimers" boden hun diensten aan.
Aanvankelijk had men gedacht eerst in
Februari 1941 met het puinruimen in Rotter
dam klaar te zijn. De kost-sn had mep ge
schat op 19 millioen gulden. Dank zij de goe
de organisatie en een even vlotte samenwer
king tusschen den gemeentelijken teclmi
schen dienst in Rotterdam, den rijksdienst
voor de werkverruiming en het regeerings
commissariaat voor den wederopbouw, is het
echter meegevallen. Het einde is thans reeds
in zicht. Het werk zal half November klaar
zijn en de kosten zullen dan 12 millioen gul
den hebben bedragen.
In vergelijking met Rotterdam was het
puinruimen in Middelburg kinderspel. Het
werk vlot in de Zeeuwsche hoofdstad goed.
In totaal moet hier 80.000 kubieke mete§ puin
geruimd worden.
Driehonderd arbeiders zijn hiermede bezig
en de kosten worden gesehht op 350.000 gul
den.
TOT GRENS VAN ZIJN VERMOGEN.
Vooruitdenken tot 1944.
In het Lagerhuis heeft de Engelsche minis
ter-president, Churchill, gisteren een verkla
ring over den nieuwen oorlogstoestand afge
legd.
Hij deelde mede, dat op Kreta reeds een
Engelsche 'vloot- en luchtbasis is opgericht en
gaf de toezegging, (lat Engeland zal trachten
zijn pogingen tot hulpverleening aan Grie
kenland voort te zetten. De Britsche lucht
macht is reeds in actie gekomen.
Ik kan hier slechts zeggen, aldus Churchill,
dat nog meer strijdkrachten onderweg zijn.
daar wij de Grieken' tot aan de grens van
ons vermogen wenschen te helpen. Wij moe
ten de nieuwe taak aanvatten met een leven
dig besef voor de reusachtige verantwoorde
lijkheid, die wij in Egypte en het moeder
land hebben te' dragen met het oog op de
groote en voortdurende gevaren, waartegen
over wij ons geplaatst zion. Onder deze om
standigheden kunnen wij maar een ding
ding doen en dat zullen wij naar beste ver
mogen. Op het gebied van den zeeoorlog moe-
Er heerscht in de Vereenigde Staten een
enorme spanning, welke tegen middernacht
wel haar hoogtepunt bereikte. New York is
bedolven onder vlugschriften en onafeebro
ken trachten de verschillende radiostations
op dezen laatsten dag nog de wijfelaars over
te halen naar het door hun gepropageerde
kamp.
Ondertusschen zijn reeds thans eenige
voorloopige uitslagen bekend geworden.
In Alabama heeft Roosevelt aldus As
sociated Press 660 stemmen tegen Willkie
vijf behaald. In het kiesdistrict Mar
tin in' Alabama behaalde Roosevelt 8 stem
men en Willkie geen enkele. Alabama-is een
oud democratisch bolwerk.
Uit de eerste niet-officieele resultaten uit
Houston in Texas, afkomstig uit 33 kies
districten in de county Sarris, blijft, dat
Roosevelt 756 en Willkie 174 stemmen heeft
gekregen. De cijfers zijn hier echter nog niet
volledig. Ook Texas is een democratisch bol
werk en stemde in 19^6 voor Roosevelt in
een verhouding van 7 tegen 1.
Willkie heeft echter een meerderheid be
haald in het plaatsje Sharon (New Hamp-
shire). dat steeds een repuhlikeinsche
meerderheid heeft gehad. Vóór middernacht
waren de 31 stemgerechtigde kiezers van
Sharon bijeengekomen in het 175 jaar oude
schoolgebouw van het dorp, waar een mi
nuut na middernacht bij kaarslicht en het
schijnsel van een petroleumlamp met het
stemmen werd begonnen.
Sharon koos in 1932 Hö'dver met 11 tegen
1 en in 1936 met 13 tegen 3 stemmen den
republikeinschen canaidaat Landon.
LAATSTE TELEX
Tot dusver zijn de uitslagen bekend van
21.925 der 127.245 kiesdistricten. Roosevelt
heeft 6207.784 stemmen op zich vereenigd,
Willkie 4 851.134 stemmen. Roosevelt leidt
dus met 1.356.650 stemmen. Volgens de laat
ste tusschentelling leidt Roosevelt in 34 sta
ten met in totaal de stemmen van 427 kies
mannen. De staten, waarin Willkie tot dus
ver de meerderheid heeft, beschikken over
de stemmen van 87 kiesmannen in totaal.
In do afzonderlijke staten liggen de candi-
daten echter dicht bij elkaar. Het gaat in
alle gevallen steeds om gedeeltelijke resul
taten, daar vooral uit de landelijke distric-t
ten nog geen uitslagen zijn ontvangen.
ten wij vooruitdenken tot 1943 en 1944 om
onze vloot en-onze koopvaardijschepen vrij te
maken voor de troepenbewegingen, die wij
in die jaren zeker zullen moeten ondernemen.
Het feit, dat de laatste maanden „in.veilig
heid" zijn verloopen, vormt een dor grootste
historische overwinningen voor het Britsche
eilandenrijk.
Een bron van warmte en licht. In
deze dagen van petroleumschaarschte
en steenkooldistributie verrijzen op bet
platteland steeds meer brongasketels
(Foto Pax-Holland)
Verklaring van Huil
De minister van buitenlandsche zaken
der Ver Staten, Cordel Huil, heeft op de
persconferentie opnieuw verklaard, dat de
krantenberichten over plannen van de V.S.
die op Martinique betrekking hebben, over
dreven zijn De regeering van de V.S. on
derhandelt zoowel met Vichy als ook met
de autoriteiten van Martinique over han
delskwesties, alsmede over het probleem
der aldaar opgeslagen vliegtuigen. Boven
dien wordt in de wateren aldaar voortdu
rend gepatrouilleerd, zooals langs de ge-
heeie West-Indische kust en de Ameri
kaansche vloot, houdt haar gebruikelijke
manoeuvres in het gebied van de Caribi
sche zee. Dat is alles, zoo besloot Huil, en
er is niet eenigermate sensationeels aan de
hand.
Naar uit Vichy wordt gemeld, heeft
maarschalk Pétain den eersten dag van
zijn reis doorgebracht in Toulouse, wadr
de bevolking hem een hartelijke ontvangst
had bereid. Des middags was maarschalk
Pétain, die vergezeld was door den minis
ter van binnenlandsche zaken, Peyroulhon
en minister van staat, Baudoin, de gast
van het departement Haute-Garonne. De
maarschalk bezichtigde de landbouwschopl
te Oude, gelegen in die buurt van Toulouse
en insellingen van algemeen nut. Woens
dagmiddag zal Pétain zijn reis naar Mon-
tauban voortzetten.
Voor de scholieren van de landbouwschool
te Oude heeft maarschalk Pétain een korte
toespraak gehouden, waarin hij den nadruk
legde op de noodzakelijkheid tot het land
terug te keeren. Aan de aanwezige jonge
Franschcn richtte maarschalk Pétain daar
na de volgende oproep:
„Gij weet, dat ik aan een netelige zaak be
gonnen ben. 'Ik zal dit werk voor u, jonge
lieden, van ganscher harte en met mijn ge-
heele energie voortzetten. Helpt mij bij dit
werk der wederoprichting van het vaderland
Ik reken op U, op de- geheele jeugd van
Frankrijk."
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
8.46 uur
De laatste Noordoostpolderwerken, welke aan bet droogmalen van bet nieuwe gebied vooraigaan, worden tbans bij
Lemmer voltooid. De werkzaamheden aan het kanaal waardoor de scheepvaart via de schutsluis in en uit den polder
kan komen, wanneer half November de omringdijk geheel gesloten zal zijn (Foto Pax-Holland)
30 NOVEMBER.
De directeur-generaal van de Winterhulp-
Nederland deelt mede, dat op 29 en 30 No
vember a.s. de eerste collecte zal worden
gehouden.
Den burgemeesters is verzocht terstond
maatregelen te treffen, welke het welslagen
van deze collecte waarborgen, zooals het op
roepen van collectanten, enz.
De Znl. verneemt dat het in het voorne
men ligt van desbetreffende autoriteiten
den banketbakkers voor de Sinterklaasda-
gen méér armslag te geven in zooverre, dat
verschillende artikelen voor eenigen tijd
van de distributiemaatregelen zullen wor
den vrijgesteld.
Volgens mededeelingen uit diplo
matieke kringen te Rome heelt Tur
kije reservisten uit 20 lichtingen on
der de wapens geroepen.
De Turksche pers bespreekt volgens het
D.N.B. de rede van Inönü en de „Aksjam"
juicht het besluit van Turkije toe om buiten
den oorlog te blijven. Toch acht het blad den
toestand niet volkomen ongevaarlijk, daar
de oorlog de grenzen van Turkije nadert,
aln de „rkdam" verklaart de afgevaardigde
Daver, dat Turkije besloten is. zijn rechten
en grenzen te verdedigen.
liet blad „Vakit" spreekt van een „on
rechtvaardig aangevallen Griekenland" en
legt er den nadruk op. dat Turkije als bond
genoot van Griekenland gemeenschappelijk
met den bondgenoot Engeland den nieuwen
toestand onderzoekt. Niettemin is er geen
wijziging gekomen in de positie van „niet-
oorlogvoerende" tegenover Duitschland en
Italië. Deze toestand vormt geen hindernis
voor de handhaving van normale betrekkin
gen met al degenen, die dezelfde opvatting
tegenover Turkije huldigen.
Het bericht over de door Spanje geno
men maatregelen ten aanzien van de inter
nationale zóne van Tanger heeft in Engel
sche politieke kringen en onder de Engel
sche openbare meehing groote ontstemming
verwekt. Ondanks de Engelsche propaganda
die de draagwijdte van deze maatregelen
tracht te verkleinen, kan men daar niet
verhelen, dat dit een nieuwe diplomatieke
mislukking is, welke gevoegd moet "worden
bij de talrijke militaire mislukkingen die
het Britsche prestige zoo sterk geschokt
hebben.
Stefani meldt voorts uit Rome, dat Italië
als Middellandsche Zee-mogendheid en als
mogendheid die deelneemt aan het statuut
van Tanger met gevoelens van vriend
schap jegens Spanie en met aandacht de
ontwikkeling der gebeurtehissen rondom
Tanger volgt. Ten aanzien van de door
Spanje genomen - maatregelen verklaart
men in deze kringen, dat deze maatregelen
genomen zijn om Fransche en vooral Engel
sche manoeuvres tegen te werken.
Uit Londen* wordt gemeld, dat het Brit
sche ministerie van voorlichting bijna 24
uur heeft geaarzeld, alvorens het de Brit
sche pers in kennis stelde van het protest
betreffende de donaucommissie en de scher
pe Russische afwijzing daarvan. Bij de
openbare meening heeft deze zaak veel op
zien gebaard. De pers verbergt haar ver
wondering over het protest «niet, terwijl de
bladen der oppositie hun ontstemming niet
verhelen. Jegens Halifax, die verantwoorde
lijk geacht wordt, is de stemming in kringen
der parlementaire oppositie veel ongunstiger
geworden, zoodat men er in politieke krin
gen van overtuigd is, dat het aftreden van
den minister van buitenlandsche zaken nog
slechts een kwestie van tijd is.