dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Ook Roemenië
Heropbouw
Verduisteren
5.39 uur
Grebbestreek
SRI
bij het
Maatregelen op
onderwijsgebied
EXAMEN VOOR
SCHILLEBOER
Hevige slag om
Koritza duurt voort
van de
V R IJ D A G
22 NOVEMBER 1940
68e JAARG. No. 9088
De Roemeensche leider
bij HITLER
Turksch minister
afgetreden
België was gedwongen te
capituleeren
Vermissing van
distributiebescheiden
Geen prijsverhooging van
sigaretten
Vanavond ^aat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
9.14 uur
Grieksch oorlogsfront
40 uur onafgebroken strijd
De gemeenschappelijke
verdediging van Amerika
Dc geïnterneerde
Fransche staatslieden
HE LDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Mij. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
De Roemeensche staatsleider, generaal
^ntonescu, en de Roemeensche minister van
jjuitenlandsche zaken, Sturdza, die zich op
uitnoodiging van de rijksregeering naar
Duitschjand hebben begeven, zijn met de
heeren van hun gevolg en den Duitschen ge
zant te Boekarest, Fabricius, gisteren te
Bruck aan de Leitha op Duitsch gebied aan
gekomen. De Roemeensche gasten werden
aldaar door den Duitschen eeredienst. den
chef van het protocol, gezant van Dörnberg
den leider van den verbindingsdienst van
den plaatsvervanger van den Führer, S.S.
Oberführer Stranger, en kolonel Rödiger
von Manteuffel verwelkomd.
Omtrent het bezoek van den Roe-
meenschen staatsleider generaal, An-
tonescu verluidt, dat Antonescu he
den tn den loop van den ochtend In
de Duitsche hoofdstad zal aankomen
waar hij zijn intrek zal nemen in het
slot Bellevue.
Na een eerste onderhoud met von
Ribbentrop zal de Roemeensche
staatsman in den namiddag door
den Führer worden ontvangen.
Naar aanleiding van de toetreding van
Hongarije tot het driemogendhedenpact
geeft Stefani indrukken' over de nieuwe or
dening in Europa, waar zich bezig is een
blok te vormen tegen den terugkeer van den
toestand welke in Europa bestond voor het
uitbreken van het conflict.
Het blad is van meening. dat na
Hongarije Roemenië tot 't drielan-
denpact zou kunnen toetreden, het
geen van groote moreele beteekonis
zou zijn. De diplomatie van de as
houdt gelijken tred met de politiek
van alle landen. Van dit geheel zul
len in Europa alleen zijn uitgesloten
Zwitserland en Zweden, die zelf er
toe zullen moeten overgaan zich in te
schakelen, tenzij zij er de voorkeur
aan geven in Europa te bestaan als
twee vreemde lichamen. De positie
van Portugal wordt indirect bepaald
via Madrid.
De instemming in beginsel van Rusland
is verkregen en dit zou het geheim zijn van
de reis van Molotov naar Berlijn.
Griekenland, dat zich tegen den eensgezin-
den wil van Europa heeft verzet, zal het lot
van zijn verdwazing tegemoet gaan.
Turkije za]door de omstandigheden wor
den genoopt zich uit te spreken voor of tegen
de nieuwe orde in de Middellandsche Zee.
Europa en Azië.
De solidariteit van Japan en de instem
ming van Rusland geven aan de coalitie het
karakter van een anti-Britsch wereld-een
heidsfront.
Ten aanzien van dezen uitgesproken wil
zou een ingrijpen van de Vereenigde Staten
gelijkstaan met een oorlogsverklaring aan
de wereld. Het zal Roosevelt moeilijk vallen
uet Amerikaansche volk die opvatting te
doen aanvaarden, want dit volk is uit alle
Europeesche rassen samengesteld.
Hongarije krijgt steun in geval van
een aanval.
In verband met de toetreding van Honga
rije tot het driemogendhedenverdrag, wijst
znen in politieke kringen te Rome op de vol
gende punten:
1- De toetreding kent geen enkel voorbe
houd, hetgeen beteekent, dat Hongarije zich
verplicht tot hét verleenen van politieken,
economischen en militairen steun aan de an
dere onderteekenaars in geval van een aan
val, ondernomen door een mogendheid, die
Volkspartij neemt
besluiten.
belangrijke
Radio Ankara meldt, dat in plaats van
den afgetreden minister voor het verkeers
wezen, Ali Tsjetinkaya, de afgevaardigde
Dsiecdet Keri is benoemd.
Het aftreden van Tsjetinkaya heeft het
PU'ootste opzien gebaard, aangezien hij ten
nauwste verbonden was met de Kemelistische
revolutie en indertijd voorzitter is geweest
van de revolutionnaire bijzondere recht
reken. Sinds ruim tien jaar was Tsjetin-
l Va medewerker van den overleden Ata-
,''rk- Hij werd steeds gehouden voor een
er sterkste persoonlijkheden in het kabi-
thans niet bij het conflict is betrokken. In
dien Hongarije zou worden aangevallen, zou
het steun krijgen.
2. De toetreding lijkt logisch met het oog
op de vriendschapsbanden tusschen Honga
rije en de spilmogendheden en de Hongaar-
sche dankbaarheid jegens de spil.
3. De toetreding bewijst de aantrekkings
kracht van het verdrag, dat een middel voor
algeheele samenwerking met de spil is ter
beperking van het conflict, ter verzekering
van de militaire overwinning en ter ver-
eeniging van de landen, die werkelijk den
vrede en een nieuwe wereldorde willen On
der nieuwe wereldorde moet men niét ver
staan een statuut, dat slechts de Engelsche
hegemonie zou vervangen, maar ook een eco
nomisch stelsel, dat verbetering kan brengen
in den levensstandaard der volken. Enge
land heeft den slag toegegeven en poogt te
vergeefs de beteekenis dezer gebeurtenis te
verkleinen.
Radiorede van Cudahy.
De vroegere Amerikaansche ambassadeur
te Brussel, Cudahy, heeft in een radiorede
in de V. S., die over het geheele land is ver
spreid, opnieuw verklaard, dat België einde
Mei gedwongen was te capituleeren, daar
het Belgische leger hopeloos verslagen was.
De geallieerde legerleiding was op de hoogte
gesteld van het te verwachten einde. De En-
gelschen hadden zich toen reeds op Duin
kerken teruggetrokken en het Fransche le
ger verkeerde geheel 6n al in ontbinding.
Een snel bijeengeroepen oorlogsraad besloot
tot een offensief tégen het Duitsche doorge
broken leger om den druk te verminderen,
doch doordat de hiermede belaste Fransche
generaal Bilotte doodelijk verongelukte,
werd dit offensief vertraagd. De aanval, die
den volgenden dag werd ingezet, stortte jam
merlijk ineem.'
De secretaris-generaal wnd. hoofd van
de departementen van handel, nijverheid
en scheepvaart en van landbouw en vis-
scherij maakt het navolgende bekend met
betrekking tot vermissing van distributie
bescheiden.
Het is gebleken, dat in vele gevallen niet
de vereischte voorzichtigheid wordt be
tracht met brood-, vleesch-, bloem-, 'textiel-
kaarten en dergelijke bescheiden. Tot nu
toe werden in de meeste gevallen nieuwe
exemplaren uitgereikt, indien deze kaarten
werden vermist of in het ongereede waren
geraakt.
Met nadruk wordt er de aandacht op
gevestigd, dat uitreiking van nieuwe exem
plaren in den vervolge slechts dan zal ge
schieden, wanneer kan worden aangetoond,
dat de kaarten tengevolge van overmacht
(brand, diefstal e.d.) verloren zijn geraakt.
Wanneer overmacht niet kan worden aan
getoond zullen de distributiediensten
slechts in beperkte mate distributiebeschei
den vpor de allernoodzakelijkste levens
middelen verstrekken Van brandstoffen-,
textiel- en bloemkaarten b.v. zullen in het
algemeen geen tweede exemplaren meer
worden verstrekt.
Een ieder wordt dus in zijn eigen belang
aangeraden de kaarten op een veilige plaats
met de meeste zorgvuldigheid te bewaren.
De rijkscommissaris Seys-Inquart heeft
aan Mr. P. van Rossem opdracht gegeven en
machtiging verleend, die maatregelen te
onderzoeken en voor te bereiden, welke nood
zakelijk zijn om in alle openbare en bijzon
dere scholen, uitgezonderd de hoogeschoien,
rust en orde te verzekeren, of die, welke nood
zakelijk zijn voor een in het belang van het
Nederlandsche volk gelegen, ontwikkeling
van het schoolwezen.
KONING GEORGE OPENT LONDENüUHE
PARLEMENTSZITTING.
De Engelsche koning heeft gister de nieu
we parlementszitting geopend. In een door
hem persoonlijk uitgesproken rede verklaar
de hij, dat Groot Brittannië vastbesloten is
den strijd voort te zetten tot de vrijheid ver
zekerd is.
In het Hoogerhuis werd een tweede rede
van den Koning door den Loid Kanselier
voorgelezen.
Voorschriften voor fabrikanten,
De sigaret van cent zal ver
dwijnen.
Eenigen tijd geleden is er melding van
gemaakt, dat het Rijksbureau voor Tabak
en Tabaksproducten een onderzoek zou in
stellen naar de verschillende prijsverhoogin-
geS, die zich in den sigarettenhandel heb
ben voorgedaan. Deze verhoogingen waren
verscholen achter nieuwe merken, die tegen
een hoogeren verkoopsprijs uit de oude ta
baksvoorraden waren vervaardigd.
Naar het „Vaderland" thans ver
neemt, heeft dit onderzoek geleid
tot een bindende prijsregeling voor
de sigarettgnfabrikanten. Allen heb
ben- een aanschrijving ontvangen,
dat zij voortaan in dezelfde prijs
klasse moeten "fabriceeren. waarin
zij ook het vorige jaar heb
ben gefabriceerd en in dezelfde ver
houding wat betreft de verschillen
de prijsklassen onderling.
Alleen wat betreft de driekwartcents si
garet is een uitzondering gemaakt. De prijs
hiervan mag, in verband met verhoogde
kosten, op 1 cent worden gebracht, iets wat
in feite reeds eenigen tijd geleden is ge
schied.
(Van onzen Haagschen correspondent).
Gisteren is te 's Gravenhage examen af
genomen voor schilleboer. Ruim 200 gega
digden voor een erkenning als schilleboer
hebben zich n.1. in verband met de afge-
kondigde officieele regeling Donderdag
aan het Bureau van den Gemeentelijken
Reinigingsdienst vervoegd, waar het een
heel gedrang was voor de deur. Officieel
erkend konden echter alleen zij worden,
die op 1 Juni van dit ja'ar zich reeds met
het schillenophalen als beroep ophielden,
zoodat ongeveer de helft ongetroost en zon
der het begeerde papiertje konden verdwij
nen Toen waren zij nl. nog petroleum-
venter inmiddels werkloos geworden
botboer of iets dergelijks. Degenen die er
kend zijn. krijgen nu bepaalde stadswijken
toegewezen, waar zij alleen de schillen
mogen ophalen.
Volgens de laatste berichten van
de Joegoslavisch-AIbaneesche grens,
woedt de strijd om Koritza nog
steeds met onverminderde hevig
heid voort. In de laatste veertig
uur is op geen enkel punt van
eenige verslapping sprake geweest.
Onophoudelijk dreunt het gebulder
der zware artillerie, waarmede Ita
lianen en Grieken eikaars stelling
bestoken.
Naar uit Italiaansche bron w-ordt gemeld,
vertoonen de Grieken teekenen van ver
moeidheid. Italiaansche patrouilles zijn
teruggekomen met gevangenen, die ver
klaarden de laatste vijf dagen geen gele
genheid tot slapen te hebben gehad. Door
het voortdurend bestoken van de Grieksche
verbindingswegen is het aanvoeren van
groote reserves voor de Grieken onmoge
lijk, zoodat de infanterie en artillerie-een
heden aan het eigenlijke gevechtsfront niet
tijdig kunnen worden afgelost.
In een persconferentie, welke een dezer
dagen voor een groot aantal vertegenwoor
digers van dagbladen, weekbladen en pe
riodieken in het jaarbeursgebouw is ge
houden, zijn meer in het bijzonder de alge-
meene richtlijnen der herbouwplannen van
de verschillende gemeenten uit de Grebbe
streek, welke zoozeer geleden heeft door het
oorlogsgeweld, besproken.
Rhenen zal hernieuwd uit den
strijd komen.
En dan is het begrijpelijk, dat allereerst
het wederopbouwplan van de gemeente
Rhenen onder de loupe werd genomen, om
dat dit „badplaatsje aan de Rijn" wel het
meest werd getroffen.
De eigenlijke kern van Rhenen met de
voornaamste winkels en bedrijven, is zoo
goed als geheel vernield.
Het ligt in de bedoeling, dat ook als
Rhenen weer is opgebouwd, de voormalige
Heerenstraat de hoofdstraat zal worden.
Verder zal de rijksweg Arnhem—Utrecht
niet worden omgelegd, waardoor het har
monische verband met Rhenens achter
land niet verbroken zal worden en derhal
ve onverminderd zal blijven bestaan, het
geen voor de inwoners van zeer groot be
lang is. De omgeving van de Cunerakerk
was voor den oorlog weinig in overeen
stemming met de schoonheid en belang
rijkheid van dit fraaie monument.
De kerk zal op een nagenoeg vier
kant plein komen te staan met
rondom bescheiden huizen en hier
en daar op den hoek een winkel,
zoodat het geheel een uitgesproken
element van rust zal vertegenwoor
digen.
De Rhenensche steegjes van de binnen
stad zijn vrijwel ongerept gelaten om het
karakter zooveel mogelijk te behouden.
Hoe Wageningen herbouwd zal
worden.
De oude historische stad Wageningen
heeft het meeste te lijden gehad in het
centrum, dat volkomen is verwoest. In de
middeleeuwen is deze stad met haar ka
rakteristieken bouw van groote beteekenis
geweest, doch van de oude vestingstad is
door den loop der eeuwen weinig meer
overgebleven.
Het Gothische kerkgebouw (dat vrijwel ge
heel is vernield) met den Romaansrhen to
ren zal worden gerestaureerd en herbouwd.
In het plan vormt dit kerkgebouw het'al-
les beheerschende element, de ontworpen
vorm van het centrale kerkplein werd be
paald door den schijnbaar willekeurigen en
scheeven stand van dit monument in het
stadsbeeld.
Een tweede element in het opbouwplan
vormen de stadspoorten. Nu de beide einden
van de Hoogstraat ernstig zijn beschadigd,
is van de gelegenheid gebruik gemaakt om
weer twee duidelijke toegangen tot de stad
aan te brengen, zonder te Vervallen in een
weinig zinvoile imitatie van de vroegere
stadspoorten.
Uit het plan-Wageningen blijkt, dat men
met alle beschikbare middelen heeft getrachj.
om de eens zoo mooie stad aan den Rijn
weer iets terug te geven van haar oude glo
rie.
Naar nieuw Scherpenzeel.
Ook Scherpenzeel is gedupeerd door de
oorlogsverrichtingen. Men is er toe overge
gaan een uitbreidingsplan te ontwerpen, dat
met name het voortwoekeren van de lintbe
bouwing tegen zal gaan.
Het geheel verwoeste gemeentehuis zal
niet meer schuil gaan achter de aangren
zende bebouwing. Op een vrijkomend terrein
is het nieuwe raadhuis gedacht.
Ook Veenendaal wordt hernieuwd.
Nabij het station van Veenendaal viel een
rij belangrijke heerenhuien, alsmede een
reeks andere gebouwen ten offer aan het
oorlogsgeweld. De bebouwde kom van Vee
nendaal vraagt dringend om verschillende
verbetering. Zoo opende zich thans de gele
genheid tot aanleg van een nieuwen weg na
bij het station parallel met de spoorlijn
Amersfoort—Kesteren, welke weg in het toe
komstige schema voor het geheele uitbrei
dingsplan een belangrijke rol zal kunnen ver
vullen en waaraan tevens het station een be
hoorlijke plaats zal verkrijgen.
Wederopbouw Amersfoort.
Het wederopbouwplan wil van de ver
woesting langs den Liendertschen- en den
Hooglandschen weg gebruik maken om aan
de Lintbebouwing aldaar een einde te ma
ken en ter bevordering van de eenheid in
het stadsbeeld- bij den herbouw zooveel mo
gelijk rekening houden met den aard van
de bebouwing. De perceelen, welke zijn ver
woest, zullen dus in die deelen van de stad.
waar zij het bes e passen, dienen te worden
herbouwd.
Zoodra de onteigeningsplanncn gereed ge
maakt zullen zijn, zal tot ter visie legging
kunnen worden overgegaan en kan de ontei
gening verder haar gewonen loop volgen.
Nieuwe boerderijen zullen verrijzen.
Over de verwoeste boerderijen is reeds in
vele beschouwingen uitvoerig geschreven.
Daarom werd ter persconferentie alleen een
aantal cijfers medegedeeld, hetwelk voor het
wederopbouwwerk van groote beteekenis is.
In Nederland werden in totaal 527 boerde
rijen verwoest. Het district Amersfoort telt
er o.a. 134 en het district Veenendaal 152.
Tot op heden zijn voor het geheele land
aanbesteed en gegund 47 boerderijen, waar
van vijf in Ede, veertien in Hoogland, drie
in Renswoude, veertien in Rhenen, een in
Veenendaal en een in Woudenberg.
Binnenkort zullen meer boerderijen wor
den aanbesteed.
Argentinië bereid mede fe werken.
De president van Argentinië, Ortiz, heeft
in een interview, dat hij aan een Arneri-
kaansch persagentschap heeft verleend, be
zwaren geopperd tegen de vestiging van een.
viootsteunpunt voor Amerika in Uruguay.
Ortiz verklaarde zich echter bereid, het door
Amerika ter sprake gebrachte verdedigings
program voor het Amerikaansche contin
gent te bevorderen. Een dergelijk program,
aldus Ortiz, zou voorzien in 't gemeenschap
pelijk gebruik door alle Amerikaansche
staten van Zuid-Amerikaansche steunpun
ten voor marine en luchtmacht, alsmede in
een uitwisseling van militaire inlichtingen
tusschen de deelnemende landen.
De gewezen Fransche minister-president
Paul Reynaud alsmede de Jood Mandel
zijn, naar de Gringoire meldt, van het
kasteel Chazeron, dat hun als gedwongen
verblijfplaats was aangewezen, overge
bracht naar Peivoisin, waar zich ook de
vroegere kopstukken van het volksfront
Dormoy, Auriol, Moch, Grumbach e. a.
bevinden. Het kasteel Chazeron zal niet
langer voor interneeringen dienst doen.
- v.A,
Drie Hollandsche jongens, die het leven van den vroolijken kant bekijken achter de
ruiten der houten noodwoningen in Veenendaal, die nn plaats znllen gaan maken voor
de nieuwgebouwde huizenrijen.
(Foto Pax-HoUand)