Pond, ons en el
afgeschaft
MEISJE DOOR AUTO
DOODGEREDEN
SPANJE EN HET
TANGERVRAAGSTUK
Dood in den kelder
gevonden
Aan den vuurdood
ontsnapt
Wijlen Calinescu
beschuldigd
VLOOTACTIE IN DEN
STILLEN OCEAAN
Nieuwjaarsboodschap
commissaris N.V.V.
Amerika wil tot den laatsten
Engelschman strijden
Verkeerscaramko'e onder Snetk
Gelogeerd en niet betaald
DENEMARKEN MOET
CORRECT BLIJVEN
De communistische partij
in Engeland
TSJANG KAI SJEK NOG
STEEDS ZIEK
Dief wilde lekker rooken
Nieuw gewicht in het nieuwe
jaar.
NEDERLAND KREEG NOOIT HET
VOLLE POND!
Het pond, het ons, de el, het maatje, de
kan en de kop bestaan niet meer. Met in
gang van het nieuwe jaar zijn zij officieel
opzij gezet, al is hiermede nog niet gezegd,
dat de namen niet nog een eeuw of langer
zullen voortleven.
De nieuwe IJkwet, die gisteren van
kracht geworden is, heeft korte metten ge
maakt met allerlei maten en gewichteii,
die voor een groot deel nog volle en alge-
meene bekendheid genieten, zooals pond,
el en maatje, en met andere namen, die
hier en daar in onbruik geraken als b.v.
den vingerhoed, den kop, de palm en de
streep. Het meest de aandacht trekt het
wettelijke afscheid van ons, pond en el.
111 het vervolg zal een handelaar of ver-
kooper ten min-te als zij volgens de
letter der wet te werk gaan - hoeveelheden
slechts in kilogrammen of deelen er van,
in meters of centimeters mogen uitdrukken.
I)e nieuwe IJkwet zegt er van, aldus de
Tel., dat het verboden is: „In aankondigin
gen betreffende goederen, die bij de maat
of het gewicht worden verkocht, hetzij in
bladen, tijdschriften of aanplakbiljetten, op
etiquetten welke aan de goeren of hare ver
pakking gehecht zijn of deze vergezellen,
dan wel op de verpakking zelve, hetzij in
eenig ander middel tot bekendmaking ter
aanduiding van maat of gewicht gebruik te
maken van andere aanduidingen dan die,
welke de wet voorschrijft".
Het streven om eenheid te verkrijgen in
de gebruikelijke maten en gewichten sprak
reeds uit de eerste behoorlijke IJkwet, die
ons land gekend heeft, n.1. die van 1816. De
el werd toen ingevoerd, doch niet als een
eenheid van 68 cm. of een der andere afme
tingen, die het gebruik er aan toekende,
doch als een uit honderd centimeter bestaan
de el. De el was officieel een meter. Zij was
onderverdeeld in een palm (decimeter) en
streep (1/10 centimeter). Vooral de duim gaf
vaak aanleiding tot groote verwari'ing en
men haalde vaak den Iïngelschen, Neder-
landschen en Amstcrdamschen duim door
elkaar.
Bij de tot vandaag geldende wet van
1869 was het pond erkend als een of-
ficieele gewichtsaanduiding. Het is
evenwel geen vijfhonderd gram, doch
hetzelfde als een kilogramDe
wetgever heeft de oude benaming
toen willen bewaren, doch gaf er de
beteekenis van het kilogram aan.
Men kan niet zeggen, dat de handel
veel eerbied voor deze beslissing
heeft getoond en evenmin, dat de
overheid zich al zeer geërgerd heeft
over 't onwettige gebruik. Als ieder
sedert 1869 de winkeliers in rechte
zou hebben aangesproken wegens het
leveren van vijfhonderd gram als hij
een pond (dus volgens de wet dui
zend gram) besteld had, zou er heel
wat onaangenaamheid gevolgd zijn!
Een pond was tot aan den huidigen dag
officieel een kilogram. Hoevelen waren daar
mede op de hoogte? Wel beschouwd heeft de
tegenwoordige generatie nimmer het volle
pond ontvangen. Voortaan hoopt het dan ten
minste het volle kilo te krijgen.
De verwachting is, dat er geen bezwaar
zal worden gemaakt tegen veel oude bena
mingen, hoewel toch leiding zal worden ge
geven aan het vervangen door de nieuwe.
Ook bestaat voorloopig het voornemen nog
niet oude gewichten en maten in te trekken,
die nog de namen van de nu afgedankte
wet dragen. Zoo zal b.v. het gewicht met het
opschrift pond of ons e.d. in gebruik kunnen
blijven. De nieuwe door de fabriek te ver
strekken exemplaren krijgen echter de aan
duidingen in kilogrammen en grammen.
Wel leggen de ambtenaren van het ijkwe-
zen beslag- op nog oudere typen. Het is de
gewoonte, dat slechts wanneer voor de twee
de maal een nieuwe IJkwet verschenen is.
de officieel afgekeurde apparaten in beslag
worden genomen. Als de ambtenaren voort
aan dus maten tegenkomen, met de op-
Schriften „kan" of „kop" in plaats van liter
zullen zij uit het gébruik worden genomen.
DE UITVOER VAN IERLAND.
Het Britsche ministerie van economische
oorlogvoering heeft volgens den Britschen
nieuwsdienst meegedeeld, dat van '22 Ja
nuari af alle goederen, die door Eire naar
bepaalde neutrale landen, o.a. Sovjet-Rus
land. Zweden. Finland. Spanje, Turkije, Bul
garije, worden uitgevoerd, gedekt moeten
zijn door een Engelsch navicert. Deze bepa
ling geldt niet voor den uitvoer naar de
Vereenigde Staten.
Het Italiaansche blad de „Popoio d'Italian
schrijft: Roosevelt heeft de redenen uiteen
gezet, waarom de Ver. Staten Engeland moe
ten helpen door het vliegtuigen, munitie en
tanks te geven. Maar niets, voor zoover het
een expeditiecorps naar Europa betreft. De
Ver. Staten aldus het blad zouden oor
log willen voeren zonder oorlogvoering, d.
w. z. zij zouden den oorlog alleen willen lei
den, financieren, voeden, exploiteeren, kort
om, zij zouden Engeland den oorlog willen
laten voeren tot het eind en op zijn rekening
en risico. Inderdaad heeft Roosevelt ver
klaard, dat de Amerikaansche hulp Enge
land moet dienen tot voortzetting van „den
strijd voor onze veiligheid". Afgescheiden
van den moreelen kant van de zaak, wan
neer een groot land, terwijl het verklaart,
dat het bedreigd is, zich wil verdedigen en
zich tegelijk terzijde houden, doet zich thans
de omstandigheid voor, dat het voeren van
oorlog met het bloed van anderen geen voor
recht meer is van Groot Brittanje. Thans
is het Amerika, dat tot den laatsten En-
gelschman zou willen strijden.
een farce ten tooneele te voeren,
die naar buiten den schijn van le
galiteit had en toch niets anders
was dan willekeur en misbruik.
VERKLARING VAN SUNER.
De minister van buitenlandsche zaken,
Serano Suner. heeft een redacteur van het
studenten-weekblad „Haz" een interview
toegestaan, waarin hij vooral diep inging
op het Tangervraagstuk.
Serrano Suner verklaarde, dat de bezet
ting van Tanger door Spanje in Juni door
de Spaansche jeugd, in het bijzonder door
de jeugd van Phalanx. nooit als een zuiver
forme'ele daad is opgevat. Het is van het
begin af uitgesloten geweest, dat Spanje
zich bij zijn activiteit in Tanger zou bepa
len tot politiebewaking en tot handhaving
van de openbare orde. De stap van Spanje,
zoo vervolgde de minister, beoogde, een ein
de te maken aan de internationale uitbui
ting van Tanger, zooals deze In het inter
nationale statuut vastgelegd was. Dit sta
tuut vormde een voortdurende bedreiging
van Spanje.
FINLAND,
Aan de atwerking van het interieur in het nieuwe stadhuis te Leiden wordt de laatste hand gelegd. De
groote burgerzaal wordt van een prachtig plafond voorzien (Foto Schimmelpenningh)
De mogendheden, die Spanje niet
rechtstreeks durfden beleedigen,
deemoedigen het indirect door
Chauffeur week onvoldoende uit.
De 19-jarige mej. G. A. v. d. K.. te Den
Haag, reed met haar rijwiel op de Vaillant-
laan bij het viaduct, toen zij door een haar
achterop rijdenden personenauto, waaraan
een aanhangwagen- was gekoppeld, werd
aangereden. Zij werd door het rechterachter-
wiel van den aanhangwagen gegrepen en te
gen de straat geslingerd, waar zij met inwen
dige kneuzingen bleef liggen. De geneeskun
dige dienst vervoerde het meisje naar het
ziekenhuis aan den Zuidwal, waar zij kort
na aankomst is overleden.
De oorzaak van het ongeval moet gezocht
worden in het feit. dat de chauffeur van de
auto, de '24-jarige C. B. B„ niet genoeg naar
links heeft uitgeweken.
Een verkeerde deur geopend.
De zestigjarige gehuwde caféhouder H. F.
K. te Oosterbeek werd Dinsdagmorgen leven
loos in den kelder van zijn woning gevon
den. Vermoed wordt, dat de man wegens
onbekendheid in zijn woning, die hij nog
moest inrichten, in den nacht een verkeerde"
deur heeft geopend, met het noodlottige
gevolg.
Landbouw er swoning afgebrand.
De landbouwerswoning van de familie Hul
sebosch is afgebrand. Twee koeien en een
pink kwamen in de vlammen om. De vrouw
van H. en een kind konden lernauwernood
in veiligheid worden gebracht. H. werd bij
reddingspogingen aan den arm gewond. De
wonmg was slechts laag verzekerd.
Oudejaarsavond heeft zich bij Tjalhui-
zum onder Sncek een gecompliceerde bot
sing voorgedaan.
Een zware vrachtauto van de Condens-
fabriek te Leeuwarden slipte door de glad
heid van het wegdek en kwam daarbij op
de trambaan terecht.
Tezelfdertijd naderde een motortram van
den dienst SneekBolsward. Deze reed op
de geslipte auto in. Auto^en tram bekwamen
zware schade, doch personen werden niet
gekwetst. De reizigers van de motortram
stapten uit
Toen de laatste de tram verlaten had,
naderde uit de andere richting een stoom
tram, die op de gehavende wagens in reed.
Er werd aanzienlijke materieele schade
aangericht, doch van persoonlijke ongeluk
ken is niets bekend geworden.
Kostjuffrouw bedrogen.
De Utrechtsche rechtbank heeft Dinsdag
uitspraak gedaan in de zaak tegen een 24-
jarigen loodgieter en een 26-jarigen koopman,
uit Amsterdam, aan wie oplichting van spijs
en drank ten nadeele van hun kostjuffrouw
ten laste was gelegd.
Het onderzoek in de zaak tegen den eer
sten verdachte werd teruggewezen naar den
rechter-commissaris. terwijl de koopman ver
oordeeld werd tot een gevangenisstraf van
twee maanden.
De beide mannen namen op 9 September
hun-intrek bij een kostjuffrouw in Baarn.
doch zij hadden geen cent om te betalen. Met
uitvluchten trachtten zij de juffrouw van de
wijs te brengen en tenslotte gingen de Am
sterdammers zonder de rekening te voldoen
weg.
De Officier van Justitie, mr. Twiss Quares
van Ufford, requireerde een gevangenisstraf
van twee maanden voor ieder.
AAN HET WERKENDE VOLK
VAN NEDERLAND.
De commissaris van het Nederlandseh
Verbond van Vakvereenieingen. de heer H.
J. Woudenberg, richt ter gelegenheid van
de jaarswisseling de volgende boodschap
tot het werkende volk van Nederland:
„Gij allen, werkende mannon en vrouwen
in het Nederlandsche volk zult deze jaars
wisseling meemaken met geheel andere
gedachten dan vorige igren.
Gij zult misschien terugdenken aan de
vele schokkende gebeurtenissen die zich in
het afgeloopen iaar hebben voorgedaan.
Gij zult terugdenken aan al wat in het
bestek vnn eenige maanden aan ingrij
pende veranderingen werd onderworpen.
Misschien komt een zekere weemoed in u
op over datgene, wat gij meent, dat verlo
ren is gegaan.
Maar bij de intrede van het jaar 1941
moeten ook andere gedachten u bezig hou
den. Een oude periode is afgesloten, een
nieuwe is reeds begonnen. Zooals de twaalf
de klokslag Oudejaarsavond het oude jaar
afsluit, hebben ook de schokken van de
sociale revolutie de oude, kapitalistische
tijd tot een einde gebracht.
Achter de donkere wolken van den oorlog
en de daaraan verbonden moeilijkheden zien
wij thans reeds de zon opkomen van den
socialistischen vrede, die, naar wij allen ho
pen, in het nieuwe jaar tot stand zal ko
men.
De Oudejaarsnacht van 1940 wordt ver
licht door het uitzicht op een nieuwe, recht
vaardige arbeidsgemeenschap, waarin voor
ieder een bestaan zal zijn, verzekerd en
beveiligd, en aansluitende aan de verlan
gens en behoeften van alle levende en wer
kende menschen.
Het Nederlandseh verbond van vakver-
eenigingen. dat aan den opbouw van deze
arbeidsgemeenschap een werkzaam aandeel
zal nemen, wenscht alle Nederlandsche ar
beiders en arbeidersvrouwen een voorspoe
dig Nieuwjaar. Het verbindt daaraan de
stellige overtuiging dat 1911 hen zal bren
gen naar de vervulling van lang gekoester
de socialistische idealen."
Nieuwjaarsrede van den koninq.
Koning Christiaan van Denemarken heeft
Woensdagavond een radiorede voor 't Deen-
sche volk gehouden. Na hen herdacht te
hebben, die in het afgeloopen jaar in dienst
van het land zijn gevallen, zeide de koning
o.a.: De tijden zijn ernstig en moeilijk en
slechts door gemeenschappelijke hulp. door
onvoorwaardelijke eendracht zal het ons
gelukken, de moeilijkheden te boven te ko
men. Hot vertrouwen, dat in mij gesteld
wordt, geeft mij kracht en sterkte om ver
der voor het welzijn van het land werkzaam
te zijn. Mijn gedachten gaan ook naar IJs
land, de Faroer en Groenland, waaraan ik
eveneens mijn dank betuig voor de in bet
afgeloopen jaar aan mij bewezen trouw. De
toekomst ken niemand van ons, doch wij
hebben het recht, aan betere tijden voor al
len te gelooven. Meer dan ooit gaat het er
voor allen om. onder de omstandigheden
waarin wij ons thans bevinden, volkomen
correct op te treden.
31 millloen lei verduistert. Zon
der rechtvaardiging uitgegeven.
De commissie, die een onderzoek instelt
naar de wijze waarop de vroegere reger
ing de geheime findsen heeft gebruikt.
;eeft vastgesteld, dat de gewezen minister
president Calinescu. die in September 1939
door leden van de IJzeren garde is terecht
gesteld, een bedrag van 31 millioen lei zon
der rechtvaardiging heeft uitgegeven.
RANTSOENEERINGSMAATREGELEN IN
Daarom moest van de zijde van
Spanje een waarlijk politieke daad
a
verricht worden. Sedert het oogen-
blik van de oorlogsverklaring van
Engeland en Frankrijk aan Duitsch-
land heeft Spanje er steeds op ge
wacht, het Tanger-vraagstuk te re
gelen, daar indertijd Tanger een
wespennest geworden was.
De inmenging van Italië in het Europee-
sche conflict vergrootte natuurlijk de be
teekenis van het probleem en in het bij
zonder na het sluiten van den wapenstil
stand met Frankrijk bestond de kans, dat
het wespennest tot den haard van een
ernstig gevaar zou worden.
De minister verklaarde, dat Marokkaan-
sehe kringen het optreden van Spanje vol
komen hadden begrepen. Ook de vrienden
van Snanje, de mogendheden, die in den
bevrijdingsoorlog aan zijn zijde hadden ge
streden. begrepen volkomen het natuur
lijke recht van Spanje op een gebied, dat
het geografisch, historisch en moreel toebe
hoort.
Spanje en vooral wij jongeren, aldus be
sloot de minister, zijn vastbesloten niet toe
te laten, dat onze natuurlijke rechten mis
kend worden, wij zijn eerder bereid, 't hoog
ste offer te brengen. Ik spreek deze duide
lijke taal, opdat geen twijfel en geen dub
belzinnigheid kan ontstaan.
Pers eischt scherper optreden.
In een hoofdartikel eischt de Sunday Ex
press naar uit Londen wordt gemeld, dal
„scherp opgetreden" zal worden tegen de
communistische partij. Er moet aan „verra
ders" een einde worden gemaakt, onverschil
lig of zij in kelderwoningen dan wel in pa
leizen, kantoren of fabrieken, in Mayfair of
in Eastland wonen. Het blad keert zich fel
tegen het besluit van de verkeersemployé's
van Glasgow om bij luchtalarm het werk stil
te leggen en noemt dit communistische pro
paganda. Aangezien voortzetting van het
werk bij het eerste luchtalarm niet gedwon
gen is, hebben de communisten, aldus het
blad, zegt het D.N.B., een schitterende moge
lijkheid om „te kankeren tegen de plutocra
ten, die de armen laten werken, terwijl zij
zelf in weelderige schuilgelegenheden dek
king zoeken of zich terugtrekken op hun
landhuizen."
Tsjang Kai Tsjek nog steeds ziek.
Uit Tsjoengking te bericht ontvangen,
dat generaal Tsjang Kai Tsjek nog steeds
ziek is en niet in staat is bezoekers te ont
vangen als gevolg van een zenuwinstor
ting veroorzaakt door het conflict tusschen
Koemingtang en de communisten. In het
bericht wordt verder gemeld, dat Ho Jing-
tsjing Tsjang Kai Tsjek in militaire aan
gelegenheden vervangt
In Finland zijn nieuwe maatregelen geno
men voor de rantsoeneering van levensmid
delen. Ter beveiliging van de vleeschvoor-
ziening en het behoud van den veestapel zijn
tijdelijke gedwongen slachtingen van rund
vee bevolen. Bij een veestapel van 5 stuks
moet één rund, daarboven moet elk tiende
rund voor de rantsoeneering worden ingele
verd. Voorts zijn ook maatregelen genomen
voor de rantsoeneering van de aardappelen.
Oj) iedere h.a. aardappelen moet 8000 kg.
worden ingeleverd, waarvan 4500 kg. voor
de levensmiddelenvoorziening en 3300 kg.
Is pootgoed.
In Koedijk wordt van oudsher op 31 Decem ber het leest van den gouden engel gevierd
en ondanks distributietijd rolde bakker Rood dezen keer zijn „engel" van goudgeel deeg.
(Foto Pax-Holland)
In het nieuwe stsdnuis van Leiden zal
air-conditioning worden toegepast Een
speciale inrichting zorgt voor afvoer
van gebiuikte en aanvoer van versche
lucht in de verschillende vertrekken
(Foto Schimmelpenningh)
Inbraak te Bussum.
Tijdens afwezigheid van de bewoners is
ingebroken in een villa aan de Lindenlaan
te Bussum. Vermoedelijk is de inbraak gis
termiddag geschied tusschen 1 en 6 uur.
Men heeft zich toegang verschaft door ver
breking van een ruit. Uit een la van een
bueau heeft de dief een taseh medegenomen
waain zich een bedag van f 250.— bevond.
Voorts nam de dief een voorraadje siga
ren mede.
De ministerpresident van Nieuw-Zeeland
Fraser, heeft, naar Reuter meldt, meege
deeld, dat op het eiland Emerau in den Bis-
marckarchipel een vijandelijke torpedojager
de passagiers en bemanning van zeven
schepen aan land heeft gezet, t.w. van de
Triadic (6000 ton), de Kom'ata (3900 ton), de
Holmwood, Triona en VVinni, de Triaster en
de Rangitane (1600 ton). Men neemt aan, dat
de overlevenden van drie andere schepen
t.w. van de Turakina, de Notou en de Ring-
wood nog aan boord van den torpedojager
zijn. Zeven van deze tien schepen zijp van
Britsche nationaliteit geweest, een van
Fransche en de overige twee van Noorsche
afkomst.
