MadiriLeuwJ
't Vriest nog 3 graden
Xe^^eticfi nuuu^i
Raadpleeg
KeAJfc tti TéJtuUnq,
Abonneert U op dit blad.
Warme
maaltijd
Vergoeding van
oorlogsschade
Slaapplaatsen
Gillette
ïïieuuM uit Wik
Advertentiën
Diversen
Betrekkingen
Te huur
Maandag 20 Januari 1941
Tweede Blad
Gladheid-ongelukjes
WINTERHULPEN EDERLANO
70 ct. per
10 stuks
DUNNE
HojngeI
is de girorekening van den
Gemeente-ontvanger*
Stort hierop Uw gavenvoor
„Winterhulp".
Burgerlijke Stand van Texel
Sneeuwval op Texel
Visscherij
Algemeen Tehuis
voor Militairen
Ledenvergadering
ZIEKTE-
aangeboden
aangeboden
Wind Oost!
Het weer is wel uitermate wisselvallig
gedurende de beide laatste dagen. Het
heeft zoo ongeveer om beurten gevroren
en gedooid, en als wij dit schrijven, dat
is 9 uur, vriest het weer 3 graden.
Gaan wij het verloop der tempera
turen na, dan blijkt dat het Zaterdag
morgen dooide. Later op den dag echter
ving het weer aan te vriezen, van 3
werd het 4 graden en een enkele maal
werd zelfs nog 6 graden genoteerd.
Zoo verliep met vorst de Zaterdag
nacht. Zondag kwam de regen en dooide
het 2 tot 3 graden. Om 11 uur gister
avond evenwel was de kwikstand weer
2 graden onder 0 en na den nacht
van Zaterdag op Maandag, waarin het
constant gevroren heeft, wijst op dit
oogenblik de thermometer 3 graden
vorst aan.
De wind was Zondag West en is thans
weer Oost. De barometer schommelt on
rustig op en neer, zoodat er met geen
mogelijkheid eenige voorspelling valt te
doen.
Tengevolge van de gladheid van den weg
zijn op verschillende punten van de stad onge
lukken gebeurd, welke gelukkig geen van alle
van ernstigen aard waren.
Op den hoek JavastraatPolderweg kwam
een wielrijdster in aanrijding met een auto,
waarbij het rijwiel beschadigd werd, doch de
berijdster er met den schrik af kwam.
Bij het schaatsenrijden is op de Spoorgracht
een meisje aan het rechterbeen verwond ge
raakt. Zij werd eerst op het politiebureau al
daar verbonden en daarna vervoerd naar den
Geneeskundigen Dienst. Vandaar kon zij naar
haar woning overgebracht worden.
Een dame heeft tengevolge van een val haar
arm gebroken.
Op de Buitenhaven werd door een automobi
list een lantaarnpaal omver gereden.
TE VEEL OP
Een persoon, die zich ;n staat van dronken
schap op den weg bevond werd op het Hoofd
bureau in de gelegenheid gesteld zijn roes uit
te slapen.
1 Gevonden en Verloren voorwerpen
Gevonden voorwerpen: 1 Stamkaart, 1 licht
grijze hoed, 1 bruin lederen koffer, inh. japon,
1 rozenkrans in etui, 1 paar schaatsen (kunst)
1 bankbiljet van 25.—, 1 belastingmerk. 1
gouden ring, 1 heerenrijwiel (Gazelle), 1 nik
kelen dop van een auto, 2 vleeschk aarten, 1
paar schaatsen, - paar rordrjschaatsen, 1
bruin lederen port., inh. Duitsch geld. 1 bril
in étui, 1 motorkap, 1 gouden gladde ring
(J. A. 4-6-'38).
Verloren:
1 paar gebreide handschoenen, 1 port. inh.
vleeschbonnen en toegangsbewijs, rijvergun
ning t. n. J. G. de Groot, 1 paar schaatsen
(Kronts), 1 vleesch- en textielkaart, 1 port.
met inhoud, 1 belastingmerk, 1 zilveren broche,
1 brandstoffenbon, 1 portefeuille met inhoud,
1 distributie-stamkaart, 1 paar bruin lede
ren handschoenen, 1 bril, 3 sleutels aan een
touwtje, 1 belastingmerk, 1 bruin lederen
actetasch, 1 portefeuille met inhoud, 1 hand
schoen, 1 paar blauwe handschoenen, 1 stam
kaart, 1 paar kinderschaatsen, 1 paar bruin
lederen handschoenen, 1 paai schaatsen, 1
port. met inhoud, port. met inhoud, 3 stam
kaarten, 1 gouden dameshorloge met idem
armband, X belastingmerk, 1 gouden ringetje,
1 koffertje met inhoud, 1 zwarte tasch met
inhoud, 1 stamkaart.
- -
Alkmaar: in nabijheid station, slaap
gelegenheid; geen kinderen.
Den Hoorn
ONGELUK.
Bjj het uitgaan der school kwam de twaalf
jarige Janna Jonker, door den gladden weg
zoodanig te vallen, dat zij haar been even
boven den enkel brak en in het ziekenhuis
moest worden opgenomen.
Als U zich gaarne scheerl met een zeer dgn mesje,
dan is er iets zeer bijzonders in den handel op dat
gebied, n.L het DUNNE GILLETTE MESJE. Dit
scheert schooner en zachter en gaat langer mee,
dan andere dunne mesjes. De lage prijs- 7 ct. -is
voor niemand een bezwaar. De dunne Gillette
Mesjes, evenals alle andere GILLETTE artikelen,
staan in kwaliteit weer aan de spits. Vraag nooit
naar 'dunne mesjes', maar naar dunne GILLEHE
Mesjes. Ze zijn goudkleurig en zijn voorzien van het
bekende handelsmerk. Vergissen is dus uitgesloten.
Ze passen op
elk scheerap-
paraat I
(Erb(j vermelden: „Voor Winterhulp
Nederland").
van 11 tot en met 17 Januari 1941.
GEBOREN: Pe'rus Jacobus Frederikus, z.
v. F. Th. van der Gracht en C. Bakker.
GETROUWD: J. N. Witte en G. W. van
Sambeek.
OVERLEDEN: Pieter Bremer, oud 86 jaar,
Wed. v. Aafje Eelman; Lena Martha Wet
steen, oud 3 jaar.
Gevonden: een handschoen, twee paar wan
ten.
De geweldige sneeuwval van Zaterdag op
Zondag heeft op Texel het verkeer tusschen
de dorpen onderling zoo goed als geheel stil
gelegd.
In vele jaren (ook in den beruchten sneeuw-
winter van het vorige jaar) zijn de wegen
niet zoo dik ingesneeuwd geweest. Te Den
Hoorn konden de godsdienstoefeningen in de
Ned. Herv. Kerk en in de R.K. kerk niet
plaats hebben, omdat Ds. Visser en Pastoo.
Brinkman niet van Den Burg konden komen.
In de midaguren heeft men getracht met
sneeuwploegen de wegen te openen, doch in
de meeste gevallen is dit mislukt. Vooral de
Waalderweg is zeer diep ingesneeuwd. Ver
schillende auto's zijn in de wegen blijven
steken. De autobus van De Cocksdorp heeft
met een grooten omweg Den Burg weten te
bereiken, doch de reis was uiterst moeilijk en
duurde ruim twee uur, omdat telkens de
wegen weer opengespit moesten worden.
Vandaag zal men verder trachten de wegen
te openen.
GEBREK AAN VEEVOEDER TE URK.
Door de invallende vorstperiode kon er op
Urk niet tijdig genoeg voorraad Veevoeder
worden aangevraagd. Daardoor was het niet
mogelijk dat de veeboeren op hun derde toe
wijziging voor veevoeder dit kunnen
krijgen. Het gevolg is, dat de veeboeren
momenteel geheel buiten veevoeder zijn. Een
gedeelte van den voorraad ligt thans op de
Ramspol bij het Kamper Eiland. Een ander
gedeelte zal via de Lemmer vervoerd worden.
Óm hierin nu eenigszins verandering te bren
gen, zal het eerste werk van de Friesland
Express zrjn, om veevoeder naar Urk te
brengen. Velen zien hierna verlangend uit.
MET NOODWONTXGBOUW BEGONNEN.
Heden is men op Urk begonnen met de
bouw van noodwoningen, daar dit, gezien de
woningnood niet anders kon. De eerste is
reeds verschenen en is geplaatst achter het
Kerkhof, op het terrein bij de Hervormde
Pastorie. Het zpn kleine noodwoningen, welke
kamer, keuken en slaapkamer bevatten.
BEDANKT.
Ds. E. du Marchie van Voorthuyzen, pre
dikant bij de Chr. Ger. Kerk te Urk, be
dankte voor het beroep naar V.aardingen.
Urk, 17 Januari.
Dcor 22 vaartuigen werd heden met staan-
netten onder het ijs aan den Gemeentelijken
VÏ3chafslag alhier aangevoerd:
267 pond snoekbaars, van 941 pond per
vaartuig, prijs 8890 ct.36 pond baars
3335 ct. en 19 pond voorn, 1618 ct per
pond.
onze advertentiekolommen
voor Uw inkoopen
Totale schade geschat
in Nederland op ca. 600
a 750 millioen
Hoe wordt zij vastgesteld en hoe
uitbetaald
Naar bekend regelt het Besluit van 2 Dec.
1940 de vergoeding van staatswege voor de
materieele schade, geleden ten gevolge van
het oorlogsgeweld. Deze schade kan op drieër
lei wijze ontstaan zijn: ten eerste door maat
regelen, genomen door Nederlandsche bevoegde
autoriteiten in verband met de defensie, zoo
als b.v. de inundatie of de raseering van voor
terrein. In dit geval spreekt men van „oorlogs
schade" welke vergoed wordt overeenkomstig
de Titels III en lila van de Onteigeningswet.
In de tweede plaats kent men de schade, ont-
st" an ten gevolge van krijgsverrichtingen van
het Nederlandsche leger. En ten derde die,
w'ke toegebracht is door vreemde troepen,
lldus lezen wij in 't H.bl.
Dat in het tweede geval de Staat een
.ergoeding geeft, behoeft niet veel recht
vaardiging, maar ook voor de derde cate
gorie dient de staat zooveel mogelijk de
schade te vergoeden. Tegen de vreemde
troepen kan de particulier nu eenmaal geen
rechten doen gelden. De schade Is echter
geleden ter wille van de algemeene
zaak, nameiyk 's lands defensie, zoodat de
gemeenschap als geheel de schade moet
dragen. Hoe een eventueele verrekening
tusschendestaten zal plaats vinden
is een aangelegenheid, die wellicht in een
vredesverdrag te zijner ty<j kan worden
geregeld.
Voor den staat tegenover zijn onderdanen
is de schade echter gemeenschapsschade. Als
overweging van billijkheid l an men ook aan
voeren dat het toch niet aangaat, dat degenen
die „oorlogsschade" hebben geleden in den zin
der Onteigeningswet wèl vergoeding zouden
krijgen, maar een eigenaar, wiens goed door
het oorlogsgeweld heeft geleden niet, ook al
heeft deze geen wettelijk recht op die schade
loosstelling.
Het is daarom ook toe te juichen, dat boven
genoemd Besluit in principe ten volle het recht
op schadeloosstelling erkent, onverschillig on
der welke omstandigheden die schade is ont
staan. Het verschil zal in de practijk dus alleen
bestaan in de te volgen procedure: in gevallen
van „oorlogsschade" geeft de Onteigenings
wet den te volgen weg aan, bij „oorlogsgeweld-
schade" het Besluit.
Hoe wordt de schade vastgesteld en hoe
wordt zij uitbetaald? Voor onroerende goede
ren gaat men uit van waarde of de boekwaar
de op 9 Mei jl.; voor machines enz. eveneens
deze waarde, bepaald door den kostprijs, maar
onder aftrek van afschrijvingen. Voorts wordt
de normale handelsvoorraad vergoed, en voor
huisraad bestaat een regeling, welke gebaseerd
is op de huurwaarde van de getroffen percee-
len. De regeling komt op vele punten overeen
met die van de nieuwe Duitsche „Kriegssach-
schaden-Verordnung" die op 30 November '40
in werking is getreden ter aanvulling van de
bij het uitbreken van den oorlog afgekondigde
„Sachsch denfeststellungsverordnung". Echter
vindt men in de Duitsche regeling op een twee
tal punten een belangrijk onderscheid: schade
aan onroerende goederen en huisraad wordt
vergoed tot de vervangingswaarde en niet
zooals in de oorspronkelijke regeling van de
„gemeine Wert"
De belangrijke beperking, dat toestand
en prijzen per 9 Mei 1940 gelden ontbreekt
hier. Bovendien Is bij besluit van den Rijks
minister van Binnenlandsche Zaken be
paald, dat de bedrijfsschade, welke iemand
lijdt door vliegeraanvallen, dus mindere
inkomsten doordat het bedrijf tijdelijk stil
staat tot een maximum van 2000 mark per
maand vergoed wordt. Daar ons „Besluit"
uitdrukkelijk slechts de materieele schade
regelt, kan het zijn, dat alsnog een rege
ling voor deze extra schade in de pen ls.
Zeer belangrijk is de vergoeding voor het
onroerend goed dat beschadigd of vernield is.
Het is duidelijk, dat de Nederlandsche rege
ling, die uitgaat van de waarde op 9 Mei 1940
den geteisterden eigenaren geen 100 ver
goedt. Ernstiger is evenwel, dat de schaarschte
aan bouwmaterialen de beschikbaarstelling van
een geldsom tot een illusoire schadeloosstelling
kan maken. De aanwezigheid van kapitaal
beteekent dus nog geenszins, dat ook de her
bouw werkelijk gewaarborgd is.
De staat moet zich bij de schadevergoeding
laten leiden door twee principes: le het alge
meen belang, dat een zoo snel mogelijk herstel
der geleden schade eischt, en 2e. het belang der
geteisterden. Daarom heeft de uitbetaling
rechtstreeks niet plaats in geld, doch in den
vorm van een inschrijving op een nieuw
„Grootboek voor den Wederopbouw", Welke
rentedragend is gedurende een aantal jaren.
Deze inschrijvingen dus een schulderken
ning van den staat jegens den gerechtigde
kunnen niet worden vervreemd of verpand,
noch in beslag eenomen worden; zij blijven ook
buiten failliSseméftf Izhti' deK' rkcVi t Irebbè n cl e
een en ander behoudens bijzondere machtiging
van den Algemeen Gemachtigde voor den We
deropbouw. De hypotheekhouders zien hun
rechten overgeschreven op deze inschrijving,
maar zij mogen daarop niet executeeren; voor
de rente mogen rij slechts voor maximaal
drie-vierden verhaal uitoefenen.
Het bedrag der inschrijving moet voor
herbouw worden besteed en mag niet voor
andere doeleinden worden gebruikt. Want men
wil niet alleen den individueelen verlieslijder
schadeloos stellen, maar de economische
kracht van het land, van de gemeenschap, in
stand houden. Wil of kan de gerechtigde zelf
niet meer herbouwen, dan kan hij rijn inschrij
ving overdoen aan een ander, die dan de her-
bouw-verplichting, rustende op de inschrijving
overneemt. De algemeen gemachtigde kan ook
aan iemand, die zelfstandig binnen het kader
der herbouwplannen bouwt, een bouwbewijs
uitreiken. Dit is een verklaring, dat de houder
gebouwen heeft gebouwd overeenkomstig de
goedgekeurde bouwplannen. Het bouwbewijs
vermeldt een bedrag, dat door den Algemeen
Gemachtigde wordt bepaald en dat zal moeten
samenhangen met de schadevergoeding welke
is vastgesteld voor de verwoeste perceelen
waarvoor deze nieuwbouw in de plaats kan
komen. Een vast criterium geeft het besluit
niet, maar deze samenhang zal wel de maat
staf moeten zijn. Immers indien de werkelijke
bouwkosten waarschijnlijk hooger dan de te
vergoeden waarde daarop zou worden ver
meld, dan zou het „Grootboek voor den We
deropbouw" wel eens te gering kunnen rijn
voor de uitgereikte bouwbewijzen. Onder over
legging van een bouwbewijs kan een bouwge-
rechtigde immers de uitbetaling tot het bedrag
van het bouwbewijs verkrijgen. Door deze
methode bereikt men, dat - - ook door anderen
dan zij die schade leden de herbouw ten
behoeve van de schade-lijders bevorderd wordt.
Het is thans van het grootste sociale belang,
dat de herbouw van het verwoeste met kracht
en met de ons ter beschikking staande midde
len wordt aangevat. De schade is evenwel zéér
groot, en zal over het geheele land wellicht
600 750 millioen gulden bedragen. Voor een
volledig herstel ontbreken thans de middelen.
Daarom heeft uitbetaling in geld ook geen
zin.
Het is derhalve zeer juist, dat van een be
taling in geld zonder direct verband met den
werkelijken herbouw is afgezien. Een soortge
lijke methode is na den Wereldoorlog ook in
België en Frankrijk toegepast; de resultaten
van de uitreiking van staatsobligaties aan de
geteisterden rijn echter van dien aard geweest,
dat hier thans een andere uitwerking is ge
kozen. Bovendien zou een uitbetaling in geld,
zonder dat er voldoende goederen beschikbaar
rijn, de z.g. „zwevende koopkracht" maar ver-
hoogen en aanleiding kunnen geven tot prijs
stijging van allerlei roerende en onroerende
goederen.
Het oogmerk is thans om nog vóór den
zomer van dit jaar één der zeer ernstig
getroffen plaatsen, namelijk Scherpenzeel,
uit haar asch te doen verrijzen. Het ls de
vraag of de schadegerechtigden dit op
eigen initiatief zouden kunnen doen. Hier-
by ls In de eerste plaats leiding van den
„Wederopbouwdienst" noodig, en naar te
hopen ls, kan de soepele schadevergoe
dingsregeling, die verschillende methoden
van herbouw open laat, daarbij van groot
nut zijn.
DE LUISTERENDE SCHARE.
Ds. P. J. Molenaar schrijft in de Haagsche kerk'
bode over de luisterende schare in de kerk onder
meer het volgende:
,De menschen die toeluisteren, zijn niet een
willekeurige verzameling van menschen uit aller'
lei kringen en richtingen. Maar het is de gemeente,
die samen is gekomen om haren God te dienen en
te verheerlijken. Dat is dan ook zeker niet de
plaats en de gelegenheid om momentopnamen te
maken. Daar luistert men zelf mede, en bidt zelf
mede en komt men mede onder de macht van het
woord, dat beslag op ons legt. En dat woord is
niet het woord eens menschen, maar het is het
levende woord, dat tot die schare komt en wel
door den mond eens zondigen menschen, maar die
op dat oogenblik als orgaan van den Geest ge-
bruikt wordt, om het woord te verkondigen. Ik
weet wel, dat in de kerk heel wat onheiligheid kart
binnensluipen, omdat de satan gaarne ook de ,,hei'
ligen" verleiden en van God aftrekken wil. Ik
weet ook, dat er vele niet-luistcraars zijn en andc'
ren bij wie de werking van het zaad des woords
op allerlei wijze verstoord wordt. Maar de ge'
meente is toch daar en hoort het woord. En het
zien van die luisterende schare is op zich zelf
reeds stichtend en opbouwend. Want men ziet en
gevoelt, dat de Geest zijn werking verricht,"
VERLIES EN WINST.
Wij lezen in ,,Pro Ecclesia": In de laatste tien.
vijftien jaren hebben de drukpersen van onze
christelijke uitgeverijen een rijkdom aan boeken af'
geleverd, welke ons beschaamd moest stellen van
dankbaarheid. Er is een licht opgegaan over de
heilsopenbaring, waarvan voorgaande geslachten
nóóit geweten hebben, er is exegetisch werk ver
richt, zoowel in oud- als nieuw testament, waar
door het Woord tot ons spreekt zooals het nooit
tevoren heeft gedaan. Over het verbond, de kerk,
de kerkgeschiedenis bestaat er een schat van lec
tuur, zóó rijk en zóó ten dienste van iedereen als
er nooit te voren bestaan heeft. De drukpersen
hebben de laatste jaren al maar gedraaid, het ééne
boek na het andere kwam van de pers en ze zijn
onder ons volk gekomen en moeten daar thans hun
werk doen.
Dat is alles te danken aan Gods genade. Mis
schien beseffen we dat nog te weinig, maar als
God ons schatten wil schenken zal hij ook zorgen,
dat we daar het profijt van trekken. We moeten
thans veel ontberen, we worden al meer terug ge
worpen op het intieme gezinsleven. Dat is niet
enkel verlies, daar zit ook winst in. We zijn ver
leerd om rustig een boek te lezen dat wat meer dan
gewone inspanning van onzen geest vergt. Het
leven buiten de intieme gezinssfeer legde op zoo
velerlei manier beslag op ons, dat we met wat
oppervlakkige kennis die we zoo terloops opdeden,
genoegen namen. We wisten van alles iets, maar
van heel weinig veel. Wanneer daarin verandering
komt, en er zijn teekenen die er op wijzen, dat die
verandering komt, zal ook hier uit verlies winst
komen en zal straks blijken, dat slechts om te
kunnen geven, dingen ons ontnomen zijn die we
meenden niet te kunnen missen.
GIFTEN EN LEGATEN.
Tijdens een kerkdienst werd in de Gereformeerde
kerk te Voorburg een gift van f 2000.gecollec
teerd, bestemd voor kerk en diaconie.
In de Gereformeerde kerk te Zevenhuizen (Gr.)
werd een gift van f 500.gecollecteerd, bestemd
voor kerk, zending en diaconie.
Algemeene kennisgeving
Met blijdschap geven wij ken
nis van de geboorte van onzen
Zoon
MAARTEN
L. DE KOK
B. DE KOK—v. Weelde.
Den Helder, 17 Januari 1941.
Keizerstraat 43
Tijd. Noodziekenhuis Ju' anadorp
a 60 ct. per persoon.
Eiken middag
van 12 tot 2 uur.
Chr. Tehuis v. Militairen
Kanaalweg 106.
Spoorslr. at 44, Den Helder
op Woensdag 22 jen 1941
Aanvang 3'/2 uur n.m.
Agenda
Rekening en Verantwoording
Bestuursverkiezing
De Secretaris
J. VAN HASSELT
uitkeering per dag
bij tijdelijke ongeschiktheid
Assurantiekantoor Koningstraat 90
Telefoon 984
Te huur
Bergplaats voor Inboedels
te Breezand
Br. letter S., Postkantoor
Breezand.
VERMIST rode cypersche kater,
naam „Felix". Tegen belooning
terug te bezorgen:
Kanaalweg 44.
Iemand met ruim honderd
textielpunten, vraagt ruiling
voor nette wintermantel of
Herenjas A.A.A. aanwezig, leef
tijd 30 tot 40 jaar.
Brieven onder no. 272, aan het
Bureau van dit blad.
Industrieele onderneming in
het Oosten des lands zoekt tot
het verrichten van werkzaam
heden van allerlei aard, in het
bijzonder timmeren en smeden,
EEN ZEEMAN
Br. met uitv. opg. als verr.
werkzaamh., leeft., burg. staat,
Godsd., verl. loon, ref., onder
bijv. v. copie-getuigschr. en zoo
mog. van pas-foto, onder nr.
273, aan het Bureau v. d. blad.
Te huur ongemeub. Kamer m.
slaapkamer en gebr. v. keuken
te Alkmaar.
Adres: Kanaalkade 33a.
