Noorsche rijkdom
Het
granaatappelsap
N1PPER EN PELLE
De arbeidsconflicten
in Amerika
Radioprogramma
aan delfstoffen
FEUILLETON
KOPERMIJNEN, DIE REEDS DUIZENDEN
JAREN IN EXPLOITATIE ZIJN.
ALLUMIYIUM INPLAATS VAN
BLIK VOOR EMBALLAGE.
OSLO. Jan. 1941.
Tot de middelen, met behulp waar
van Noorwegen zich weder wil op
richten, behoort het onderzoek van
den bodem. Deze bevat in Noorwegen
tal van delfstoffen, die welvaart in
het land kunnen brengen. Deze zijn
slechts voor een klein deel ontgon
nen. De geologische eni klimatolo
gische toestand van het land maken
dit onderzoek niet gemakkelijk. Doch
dank zij de volharding, welke een
'kenmerk is van de Scandinavische
volken, zal men er ongetwijfeld in
slagen, den bodem zijn schatten te
ontrukken.
Reeds lang is het bekend, dat de bodem
in het Noorden door de natuur rijkelijk be
deeld is met bodemschatten, al komen deze
niet op alle vindplaatsen in even rijke mate
voor. Vooral 't koper is van veel beteekcnis
voor Noorwegen. Dit metaal komt over de
heele oppervlakte van Noorwegen voor, vaak
echter in zoo geringe hoeveelheid, dat het
niet mogelijk is. de vindplaats met kans op
winst te exploiteeren. De exploitatie van ko
pererts bevattende mijnen is reeds zeer oud
in het Osterdal. Hier wordt reeds sinds dui
zend jaren koper uit den grond gehaald.
Deze mijnen schijnen echter langzamer
hand uitgeput te raken, zoodat men zich
in den laatsten tijd heeft moeten vergenoe
gen met het smelten van den afval, die zich
in. den loop der eeuwen heeft opgehoopt.
Deze bevat, naar gelang van den ouderdom
toch altijd nog ongeveer 0.5 tot 1.5 koper.
Van veel meer beteekenis zijn de mijnen
bij Drontheim (de Orgler-mijnen) en de Su-
litjelma-mijnen ten Oosten van Boedoe. De
grootste kopervindplaats in Noorwegen ligt
bij Grong. Deze behoort tot de bezittingen
van den staat. Op het oogcnblik wordt er
niets aan de exploitatie gedaan. Zij wordt
door den Noorschen staat veeleer beschouwd
als een soort reserve.
Nikkel speelt er eveneens
een groote rol.
Naast het koper is ook het nikkel van
groote beteekenis. Nikkel komt over de ge-
heele aarde betrekkelijk weinig voor en
vooral in Europa wordt het weinig aange
troffen. Het is alleen te betreuren, dat het
Noorsche nikkelerts over het algemeen zoo
arm is aan metaal, want het bevat slechts
0.5 tot 0.6 nikkel. Zoowel in het zuiden
in het noorden wordt het op tal van plaat
sen gevonden. Naast een groote vindplaats
in de nabijheid van Karvik verdient vooral
.vermelding de mijnen van Ringerike.
Een metaal, dat ook In vrij groote hoeveel
heden voorkomt in Noorwegen, is het zink.
De Noorsche zinkmij-nen hebben een zekere
beteekenis. Doch voor den oorlog hadden zij
een hevigen concurrentiestrijd te voeren met
de landen yan Midden-Europa. Thans heeft
het zink als basis voor allerlei legeeringen,
die koper en koperlegeeringen voor een
deel vervangen, nieuwe beteekenis gekregen.
Een buitengewoon zeldzaam metaal komt
in Noorwegen in een groot aantal vindplaat
sen van minder beteekenis voor, namelijk
het molybdeen, een metaal, dat bij de ver
vaardiging van staal wordt gebruikt. Aan
gezien het nikkel op het oogcnblik door zijn
7. Toen om middernacht de
kerkklokken luidden.
1. „Waarom zou men de kerk?
klokken nu 1" den, terwijl
iedereen slaapt? Het zal
toch wel niet het spook zijn,
dat zich wil laten horen?"
2. „Daar ligt de ladder' Zit er
misschien iemand in de
toren gevange i?"
3. Laten we de zaak eens
onderzoeken."
8. Het spook ln den kerktoren
1. „H 'a! Hela! Is hier
iemand."
2. Daar boven is geen levende
ziel. Ik zou wel eens willen
weten, wie de klokken kan
geluld hebben.
3 Nipper vin« de toestand
hachelijk. Waar zou die
Krullekop toch zitten, dien
hjj een ogenblik geleden
de toren achterliet
betrekkelijke zeldzaamheid meer en meer op
den achtergrond geraakt, is het zeer goed
mogelijk, dat voor het molylxlcen een groote
toekomst is weggelegd.
Hoe komt Noorwegen aan tin?
De vraag, hoe Noorwegen aan tin moet ko
men, is van bijzonder groote beteekenis.
Zooals bijna alle andere landen van Europa
heeft Noorwegen geen tinmijnen, terwijl het
daaraan juist groote behoefte heeft met het
oog op zijn rijkdom aan visch, die in
enorme hoeveelheden wordt geconserveerd,
zoodat het aanzienlijke hoeveelheden tin
kan gebruiken voor de verpakking.
In den laatsten tijd vóór den oorlog kon
het zijn invoer van tin aanmerkelijk beper
ken, door zich hoofdzakelijk te bedienen van
aluniiniumblik voor de emballage. Op dit ge
bied neemt Noorwegen een vooraanstaande
plaats in. Dit neemt echter niet weg, dat
Noorwegen werkelijk behoefte heeft aan tin.
Het kan zich op de aluminiuniproductie
werpen. En de groote hoeveelheid water
kracht, die in Noorwegen grooter is dan in
eenig ander land in Europa zal het daarbij
zeer te stade komen.
Dit is zeker dat de verschillende metalen
van de grootste beteekenis zijn voor Noor
wegen. En de voon.iganfs.tc .rpetalen zijn in
den Noorschen bodem voorhanden.. Niet al
leen zijn koopvaardijvloot, zijn rijkdom aan
visrh, en hoift spelen dus een groote rol in
zijn economisch leven, doch evengoed zijn
bodemschatten.
Looneischen en stakingen.
De New York Daily News gaf Woensdag
een schildering van de stakingsbeweging in
de Vereenigde Staten. Het blad zegt, dat het
moeilijk is zich een nauwkeurig beeld te
vormen, omdat zoowel de regéering te
Washington als de vakhonden uiterst karig
zijn met hun inlichtingen.
Dc arbeiders in de electriciteitsindustrie
hebben een ioonsverliooging van tien centen
per uur gevraagd. Deze eiscli zou 56 niilli-
oen per jaar kosten.
De bij het C.I.O. aangesloten, United Auto
mobile Workers of Amerika, waaronder ook
de arbeiders in de vliegtuigfabrieken vallen,
heeft ook eischen om Ioonsverliooging ge
steld. Indien zij niet worden ingewilligd zul
len de-arbeiders in de fabrieken in Califor-
nië, Missouri en Long Island (N.Y.) in sta
king gaan.
In enkele wapenfabrieken zijn reeds con
flicten uitgebroken. In Fort Maine (Indiana)
hebben '2500 leden van de vakbonden bij de
International Harvester Company het werk
neergelegd en 25000 arbeiders in andere fa
brieken van dezelfde firma hebben met een
sympatlriestaking gedreigd. Deze fabrieken
\\erkcn onder andere voor de Anierikaan-
sche marine.
In een andere fabriek, die aan verschei
dene opdrachten voor het ministerie van
marine werkt. Do Valve and Fitting Corpo
ration te Pittsburgh, werd zoo juist een sta
king bijgelegd. Volgens het genoemde blad
zouden er ook moeilijkheden in de mijnen
zijn.
ln politieke kringen te Washington ziet
men do stakingen als een wapen in (ion
strijd, dien John I.ewis tegen de regeering
voert. Lewis is wel afgetreden als voorzitter
van de C.I.O. maar heeft een zeer grooten
persoonlijken invloed behouden.
Van de zijde der vakhonden wordt verze
kerd, dat het een strijd is om de verbetering
der arbeidsvoorwaarden, die door de New
Deal-maatregelen gewaarborgd werden, te
behouden.
Dit zou ook blijken uit de eischen van de
vakhonden. In slechts enkelj gevallen wordt
een ioonsverliooging gevraagd. De arbeiders
van de Rendia Aviation Company te Phila-
dclphia staakten om de directie van de fa
briek te dwingen een aantal ongeorganiseer
de technici te ontslaan. Toen dit gebeurd
was hebben zij het werk weer opgenomen.
Rovendien heeft de C.I.O. den eisch ge
steld. dat aan firma's die zich niet om de
arbeidswetten bekommeren, door de regee
ring geen opdrarhten mogen worden ver
strekt. Deze eisch is in de eerste plaats te
gen Ford gericht, die geen georganiseerde
arbeiders rn zijn fabrieken duldt.
De invloed van de beweging.op de produc
tie is reeds duidelijk bespeurbaar en wordt
in regeeringskringen met eenige onrust de-
sproken. De productieraad, die Sidney Hill-
man, de gewezen vice-voorzitter van de
C.I.O., onder zijn leden telt, heeft maatrege
len in voorbereiding, die een gelukkig conl-
cUu>A ethtt ÏÏL. VM
12.
Toen de zorgzame Enid, die een warme
kruik in haar bed had gelegd, met een blad,
waarop het ontbyt stond, de kamer binnen
kwam, lukte het haar op luchtigen toon te
zeggen:
Morgen Enid! Wat een weer vannacht,
hè? Jullië zult je wel hebben afgevraagd waar
ik neef, is het niet?
Ja. madam, antwoordde Enid het blad
gemakkelijk binnen Diana's bereik plaatsend.
Ik ben blij U terug te zien en ik hoop dat
U niet ziek zult worden.
Nu, dat zal wel losloopen. Ik ben overi
gens niet gewend aan een Londensche mist;
het iB iets ellendigs.
Het was maar goed dat U in gezelschap
van een heer was, die op U kon passen, zei
Enid.
Diana lachte een beetje wrang. Maar
niettegenstaande dat is het toch best mogelijk
dat ik een kou gevat heb. Wat is het beste
geneesmiddel, dat je me kunt aanraden. Enid?
Wat brandewijn in Uw koffie, klonk prompt
het antwoord. Er is geen beter middel dan
brandewijn. Ik zal de flesch even gaan halen.
Ze snelde de kamer uit en Diana kroop heel
diep onder de dekens; ze klappertandde en bib
berde over haar heele lichaam.
Prachtig! zei ze, toen Enid terugkwam.
Wil je me nu even een kop koffie in
schenken? En doe er maar een flinke scheut
bij!
Enid reikte haar de kop aan en. nadat ze
hem leeggedronken had, voelde ze zich direct
veel beter. Ze at een paar sneetjes toast en
daarna zei ze tot het meisje;
En nu ga ik wat slapen. Zeg dus tegen
Mevrouw dat ik liefst niet gestoord wil worden
Als ik nog iets noodig mocht hebben, dan bel
lk je wel.
Enid verdween met het ontbytblad en met
een zuclit kroop Diana weer onder de dekens
promis zouden beteekenen. Over den aard
hiervan worden echter nog geen inlichtin
gen verstrekt (S.P.T.)
7000 Amerikaansche
in staking.
arbeiders
Het D.N.B. meldt uit .Stockholm:
Nya Dagligt Allehanda meldt uit Milwau-
kee, dat 7000 arbeiders der Allis Chalmerfa-
briek het werk hebben neergelegd. De fa
briek voert opdrachten uit voor het leger.
APEN OP HET TOONEEL.
Op het tooneel van den schouwburg te
Gibraltar verschenen eenige minuten voor
(ion aanvang der voorstelling twee groote
apen, hetgeen groote verwarring onder 't
publiek veroorzaakte. Pas na veel moeite
kon men de beide indringers uit den
schouwburg verwijderen.
DINSDAG 28 JANUARI 1941.
Hilversum I. 415 m.
NeJerlandsch Programma. KRO.
8.00 Wij beginnen den dag.
8.30 Nieuwsberichten ANP.
8.45 Gramofoonmuziek.
9.30 Concertgebouw-orkest en
Yvonne Georgi-ballet (opn.).
10.15 Nederlandsch solistenprogramma
(opn.).
10.45 Gramofoonrtiuziek.
11.15 Rotterdamsch Philharmonisch orkest
(opn.).
11.30 Godsdienstig halfuurtje.
12.00 Gramofoonmuziek.
12.15 Gerard Lebon en zijn orkest.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP
1.00 Gramofoonmuziek.
1.15 Vervolg van 12.15.
1.45 Gramofoonmuziek.
2.00 Voor de vrouw.
3.00 Gramofoonmuziek.
3.30 Zang met pianobegeleiding (3.403.50
Gramofoonmuziek
4.00 KRO-orkest (opn.).
4.30 Cyclus „De betrekkingen met het Neder-
landsche muziekleven van groote figuren
uit de Muziekgeschiedenis".
4.45 Pianovoordracht.
5.15 Nieuws- economisch- en beursberichten
ANP.
en sloot haar oogen. Maar de slaap wilde niet
komen. Ze bleef langen tijd heel stil liggen
zonder te denken. Ze was zich alleen bewust
van een zwaarte, die ze maar niet af kon
schudden en vaag besefte ze dat een deel van
haar leven haar jeugd voor goed achter
haar lag. Ze voelde zich leeg, zonder liefde,
zonder vreugde alles was tot asch geworden
in enkele uren van brandende hartstocht. Ze
was als de mot, die' niet zoolang om de kaar9
fladdert, tot ze haar vleugels schroeit.
Geleidelijk kwam de herinnering aan alles
wat gebeurd was terug. Hier, in het kille och
tendlicht, ontdaan van allen glans, liet ze den
heelen vorigen avond nog eens de revue pas-
seeren en ze kon nu niet meer begrijpen waar
door ze zoo betooverd was gwest, wat haar zoo
had bekoord. Met afschuw zag ze het geel-
bleeke gezicht weer voor zich van den man, die
haar in zijn netten had verstrikt; ze zag weer
de half-gesloten oogen, de geheimzinnige
glimlach en ze kromp ineen bij de herinnering.
Ze was zoo'n gemakkelijke prooj voor hem
geweest al te gemakkelijk! Ze begreep nu
dat hfj haar al voor zich bestemd had vanaf 't
oogenblik dat ze elkaar ontmoetten. Hij was
het soort man. voor wien een vrouw niets meer
is dan een stuk wild en ze had eenvoudig het
jagersinstinct in hem wakker geroepen. Ze
had wel geweten dat dergelijke mannen be
stonden, maar dit was de eerste, dien ze had
ontmoet. En bitter erkende ze dat Hij zich niet
eens had behoeven in te spannen, noch veel
geduld had moeten oefenen. En met schaamte
dacht ze terug aan hun afscheid, dezen morgen
Hy had haar in zijn armen genomen en gekust.
En dat wa» de eerste keer geweest dat ze van
zijn kusser. gerild had in een plotselinge af
schuw. Ze had getracht zich uit zijn omhelzing
los te maken, maar hjj had haar vast tegen
zich aangedrukt en slechts honend gelachen.
Denk niet dat je me ontloopen kunt, had
hjj gezegd. We zullen elkaar weer ontmoe
ten.
Maar dat zou niet gebeuren! Nooit, nooit
meer wilde ze hem ontmoeten! Als hjj het
duifde wagen hier te komen, zou ze zorgen
dat hjj haar niet te zien kreeg. Aan wat ge
beurd war. was niets meer te veranderen,
maar ze wilde het zoo spoedig mogelijk ver
geten rt< herinnering er aan voorgoed be
graven.
Ze was een lichtgeloovige dwaas geweest en
ze had die lichtgeloovigheid duur moeten be
talen, maar nooit zou iemand hier iets van
weten. Na dit was alles in haar leven anders
geworden; geen sterveling z<w er echter ooit
iets van vermoeden. En de man! de man
zou uit haar leven verdwijnen en geen spoor
zou hjj achtelaten. Zoo wanhopig als ze
was. wist ze, dat ze zich door de moeilijkheden
die haar te wachten stonden, zou weten heei.
te slaan. Ze zou dit zeggen, dat doen. opdat
Blan he geen argwaan zou krijgen. Ze moest
vooral hetzelfde zorgelooze, luchthartige meisje
lijken, dat ze gisteren in werkelijkheid nog was
Gisteren nog gisteren! Plotseling begonnen
de opgekropte tranen te vloeien en ze snik'te
het uit. Langzamerhand bedaarde ze weer en,
hoewel ze zich geradbraakt voelde, had het
toch wat ontspanning gebracht. En ze over
dacht dat niets duurde; ook deze dag zou mor
gen weer tot het "erleden^behooren.
Ze bleef een pooslang uitgeput liggen; ze
had een ondragelijke hoofdpijn en ze voelde
zich ziek. En beschaamd bedacht ze dat ze
veel te veel gedronken had. Hij had haar
voortdurend aangemoedigd en, dorstig en op
gewonden als ze was, had ze, zonder aan mo
gelijke gevolgen te denken, het eene glas
champagne na het andere gedronken. Ze had
er ook in het geheel niets van gemerkt tot
op het oogenb.ik dat ze door een plotselinge
duizeling werd bevangen, toen op zjjn kamer.
Ze verbaasd* zich er over dat dit al niet
veel eerder gebeurd was, want ze was niet
aan alcohol gewend. Plotseling herinnerde ze
zich dat hij er bijzonder op gesteld geweest
was dat ze dat granaatappe'sap zou proe-
\en: zou dat de oorzaak geweest zjjn?"
Ze hief met moeite haar bonzend hoofd
op van het kussen, ging overeind zitten en
vouwde haar handen om haar knieën. Ja, na
tuurlijk, dat granaatappelsap! Wie was het
ook alweer die daarvan gedronken had en
daarna voor altij- in ge"angenschap moest
leven? Juist! Persephone óf Proserpina! Ze
herinnerde zich dat ze daar vroeger op school
iets over had geleerd... nu wist ze het ineens.
Pluto was uit de mderwereld gekomen en had
Persephone met zich meegevoerd, tegen haar
wil, en haar tot zijn 'vrouw gemaakt.
En hij had daar gisteravond op gezinspeeld,
maar ze had gelachen en er verder geen aan
dacht aan geschonken. Maar nu lachte ze niet
meer! Ook zij war meegevoerd naar de onder
wereld, door haar eigen schuld. Maar ze was
teruggekomen, al was het dan ook niet zon
der letsel. En nooit, nooit wilde ze meer af
dalen naar die onderwereld: ze had een bit
tere les gehad, maar ze had er van geleerd.
Ze was nu gewapend, steeds op haar hoede.
Maar nooit zou ze meer vrii zijn en jong, nooit
nooit meer!
HOOFDSTUK XII
Die jonge meisjes van tegenwoordig zal
ik nooit leeren begrijpen, zuchtte Blanche. -
Hoewel ik pas vijfendertig jaar ben...
Negenendertig, viel haar man haar in
de rede.
Blanche rinkelde met de theekopjes een
manier om haar ergernis te luchten. Na een
poos vervolgde ze: Diana, bijvoorbeeld' Ik
heb er geen idee van wat er eigenlijk in haar
hoofd omgaat. Vroeger was ze zoo heel anders
maar den laatsten tijd begrijp ik haar niet
meer.
Misschien is dat de bedoeling ook niet
zei haar echtgenoot weer.
Geprikkeld schoof Blanche haar stoel
achteruit. „Oh, jij begrijpt èr weer niets van
Jim, zei ze bestraffend. Dit is heelemaai
niet iets om licht te tellen. Ze is verschrikke
lijk gesloten, zoo heelemaai niet de Diana van
vroeger. Misschien laten ze haar in Tarford
te veel aan haar lot over. En dan die esca-
5.30 RVU: Cyclus „Wat leert ons de ont
wikkelingsgang der dieren omtrent het
leven op onze aarde en het levensvraag
stuk?"
6.00 KRO-Symphonie-orkest.
6.45 „Waarom Germaansch?" lezing.
7.00 Vragen van den dag ANP.
7.15 Rococo-octet (opn.).
7.30 Berichten (Engelsch).
7.45 Gramofoonmuziek.
8.00 Nieuwsberichten ANP.
8.15 Reportage.
8.30 Berichten (Engelsch).
8.45 KRO-Symphonie-orkest en soliste.
9.30 Gramofoonmuziek.
9.40 Wij sluiten den dag.
gramma voor de Duitsche Weermacht.
9.45 Engelsche berichten ANPW.
10.00 "Nieuwsberichten ANP en sluiting.
Hilversum II. 301.5 m.
i
8.00 Gramofoonmuziek (8.308.45 Nieuws
berichten ANP).
9.00 Orgelspel.
9.20 Gramofoonmuziek.
10.15 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.25 Voor de vrouw.
10.30 Omroeporkest (11.0011.20 Huishou
delijke wenken) v
12.00 Berichten, eventueel Gramofoonmuziek.
12.15 Omroeporkest.
12.30 Gramofoonmuziek.
12.45 Nieuws- en economische berichten ANP
1.00 AVRO-Amusementsorkest en solist.
(1.251.35 Cyclus „Groote Nederlanders").
2.00 Gramofoonmuziek.
2.15 Philharmonisch kwartet.
3.00 Reportage.
3.15 Cabaretprogramma.
4.30 Ensemble Pali.
5.00 VPRO: Jeugduitzending.
5.15 Nieuws- economische en beursberichten
ANP.
5.30 AVRO-Aeólian-orkest en soliste."
6.15 Zang met •pianobegeleiding en een in
leiding.
6.45 „Waarom Germaansch?" lezing.
7.00—7.15 Vragen van den dag ANP. en
sluiting.
pade van haar, den dag van haar komst hier!
Ben je het niet met me eens, dat het onge
hoord was? Maar ze doet het voorkomen
alsof ze zulke uitstapjes gewend is. Ik vraag
me af of ik er moeder niet van op. de hoogte
moest stellen.
„Voor zoover ik je moeder ken, zei Jim,
ïijn courant latende zakken, lijkt me dat
wel allerminst gewenscht. Als Diana thuis te
veel als een klein kind wordt behandeld,
springt ze heelemaai uit de band. Bovendien
was het je bedoeling, als ik het wel begrepen
heb, de heele zaak in den doofpot te stoppen.
Daarom verbaast het me dat je er nu weer
over begint. Die Mr. Frist of hoe hij hee-
ten mag was .olgens Chart een respectabel
man. Waarom pieker je er nu eigenlijk nog
over?"
Ik weet het niet, zei Blanche aarzelend.
- Ik ben er heelemaai niet gerust op. Ik vond
Kolonel Chart nogal vaag in zijn oordeel en
dan, als je bedenkt dat hij een vriend van hem
was, is het eigenlijk toch wel gek dat hij niet
eens wist in welk hotel de man logeerde.
Maar als hij hem nu op straat ontmoet
had of in zijn club protesteerde Jim. Chart
had hem te dineeren gevraagd en ze brachten
hem mee, omdat je om een speler verlegen
was. Ik kan er geen kwaad ln zien. En je kunt
chen man toch niet verantwoordelijk stellen
voor dien beroerden mist! Jijzelf kwam pas
thuis nadat de Charts al wej. waren.
T.G°ed' maar ik kwam in ieder geval thuis,
hield Blanche vol. En ik vind dat het de
plicht van Diana's cavalier was geweest haar
wee terug te brengen, niettegenstaande alle
bezwaren daaraan verbonden. En ook vind ik
dat hij ons na die geschiedenis een bezoek had
behooren te brengen.
Je verwacht te veel. zei Jim. Voor
zpoiets heeft tegenwoordig niemand meer
»Jd. In ieder geval doet het er. volgens mij niet
veel toe. Als Diana hem geii.teresseerd had,
'•ou hij naar alle waarschijnlijk wel gekomen
zijn.
Dat weet ik nog niet zoo zeker, overpeins
de Blanche. Diana wilde niets over hem los
'aten. In ieder geval vind ik het heel verkeerd
van haar dat ze zoo maar met een vreemde la
uitgegaan en dat heb lk haar gezegd ook.
Jim trok zijn wenkbrauwen op. En dan
verwacht je nog mededeelzaamheid
Wordt vervolgd.
