Abonneert II op dit blad
HET GAZELLEHUIS
5 graden vorst!
WNGE ZOUT
Apollo-Bioscoop - Breezand
tPiadónituuj^
Hoe groot
is uw inkomen?
De distributie-molen
op volle toeren
Huizen zijn kruisen
Vijf eeuwen boek
in Nederland
Vrijdag 31 Januari 1941
Tweede Blad
Ijs wedstrijd uitgesteld
tot Maandag
Tweemaal verbinding
met den overkant
Burgerlijke Stand van Den Helder
Omzetbelasting
en advertentietarieven
Hedenmorgen 9 uur:
Wij leveren nog uit voorraad
E. N. HEYLIGENBERG
Keizerstraat 118
In Schagen naar school
Vlissingen neemt
maatregelen
INGEZONDEN
Urk krijgt oud brood
Visscherq
Stagnatie, die voorkomen had
kunnen worden.
Lezen is heel moeilijk, "dat blijkt tekens
weer. In onze krant is een duidelijke uit
eenzetting gegeven over het verkrijgen van
de textielkaarten, de toeslagkaarten
daarop en de boter- en vetkaarten. En
toch... menige distributiebezoeker(ster)
stoot z^jn of haar neus, omdat men zon
der het vereischte formulier voor die toe-'
slagkaarten en vetkaarten op het kan
toor in de Spoorstraat komt.
Voor een toeslagkaart of voor een vetkaart
geldt de weistandsgrens van den aanvrager.
Heeft men b.v. een inkomen, met 3 kinderen
(waarvan 2 minderjarig) boven de 1050.—,
dan behoeft men niet te trachten een toeslag-
kaart te krijgen, want dat lukt niet. Die wei-
standsgrens loopt op naar boven, naarmate
men meer kinderen heeft. Dit alles is in de
krant bekend gemaakt, maar door verkeerd
lezen of heelemaal niet lezen, kwamen velen,
die aanspraak kunnen maken op deze toeslag-
kaarten, zonder formulier, dat vorige week al
uitgereikt is en moest men dus het formulier
ten distributiekantore invullen.
Dank zij de menschenkennis en de soepel
heid ten kantore in de Spoorstraat, had men
een tafel en eenige stoelen neergezet, waarop
de nalatigen hun verzuim konden herstellen.
Zij moesten dus het familie-inkomen invullen.
Zoo ging het ook met het verstrekken van
de vetkaarten. Hiervoor gold een andere wei
standsgrens, doch moest hetzelfde formulier
ingevuld worden. En ook hier weer dezelfde
nalatigheid.
Men leze dus beter!
De wedstrijd van de Zeevaartscholieren, die
vanmiddag om 2 uur op de Kerkgracht zou
plaats hebben, is uitgesteld tot Maandagmid
dag 2 uur. De temperatuur was niet alleen
beneden nul, maar ook beneden critiek en
dus mocht verwacht worden, dat de deelne
mers een longontsteking op zouden loopen en
de toeschouwers tot een stel bevroren pilaren
zou veranderen, als de wedstrijd zou plaats
hebben.
Deze practische dingen overwegend, hebben
de organisatoren het beter geacht, de wed
strijden eenige dagen uit te stellen.
Dus, Maandagmiddag 2 uurwind en
weder dienende.
„Oranje" en „Zeemeeuw" spelen
het klaar.
De Texelsche boot heeft gisteren geen
kans gezien den overtocht te volbren
gen. Eenige daartoe gedane pogingen
moesten worden opgegeven en zoo bleef
Texel in zijn isolement ware het niet, dat
de weermacht een tweetal schepen be
schikbaar had gesteld, om passagiers,
post- en vracht naar den overkant te
brengen. Het waren de „Zeemeeuw" en
de „Oranje", die den overtocht maakten.
Eerst werd 's morgens om lialf tien een
verbinding tot stand gebracht, daarna om
12 uur.
Omtrent de verbinding van heden was
nog niets bekend,
van 30 Januari 1941.
GETROUWD: C. M. Martens en W. A.
Leeuwenhaag. L. Nottelman en P. F.
Brinksma.
In verband met de wijziging van de
omzetbelastingwet per 1 Januari j.1.
waardoor wg 2/t omzetbelasting
moeten "jetalen op onze advertentie
prijzen, zijn de advertentietarieven per
1 Januari als volgt vastgesteld:
Losse plaatsing 20 '/2 ct. per regel
Contract van:
250 regels 14.3 ct. per regel
500 regels 13.8 ct. *er regel
1000 regels 13.3 ct. per regel
2000 regels 12.8 c - per regel
3000 regels 12.3 ct. per regel
4000 regels 11.8 ct. per regel
5000 regels 113 ct. per regel
10000 regels 10.25 -M per regel
Kleine advertenties (Juttcrtjes) te
koop, te huor enz. 14 regels 0.41,
iedere regel meer 0.10. Voor brieven
onder nummer en adres bureau van dit
blad 0 10 per advertentie meer.
Indien niet vooruitbetaald 14 regels
0.61, iedere regel meer 0.15.
De Directie.
De barometer zakt. Kentering
op komst T
De temperatuur van hedenmorgen
was vry wat dragelijker dan die van
gisteren. Het verschil was bijna vier
graden. Vroor het gisterenmorgen 9
uur nog 8'/j graad, vanmorgen om 9
uur wees het knik 4.8 graad aan, ter
wijl de barometer van 7.63 gezakt was
tot 755. Een gunstig teeken, dat er op
wijzen kan, dat er verandering op til ls.
De dag van gisteren heeft lang niet
die felle kou gebracht als Woensdag.
De thermometer is zelfs gerezen tot
l'/j graad beneden nul. Dat was giste
renavond om 7 uur. Bij het rijzen van
de zon is de koude afgenomen. Als we
vandaag ook zon hebben, zal de ther
mometer waarschijnlijk boven bet nul
punt uitkomen.
Er is dus hoop op verbetering van
het weer. x
Van vriendelijke en onwelwillende
menschen.
De run, op de Spoorstraat is weer aan de
gang. De distributievesting is deze week weer
in bezit genomen door Nieuwedieper be
volking en opnieuw valt Te constateèren, dat
Den Helder nog niet uitgestorven en dat de
geest (geestigheid is nog over de menschen
vaardig is. Op één dag reikten de ambtena
ren 5000 kaarten uit. Dat beteekent, dat zoo
ongeveer duizend menschen of meer de bali
sseerden en al die menschen hebben hun
vragen, hun verzoeken, hun klachten, hun
jeremiades, hun foute formulieren, hun bedrie-
rrjtjesvriendelijkheidjes. Gelukkig, het
't laatste ook. De Nieuwediepers zijn over het
geheel genomen niet het slechtste slag men
schen. Ze hebben een groOte mate van gemoe
delijkheid, maar als je ze bij bosjes van vijf
en twintig of vijftig door de tochtdeuren ziet
persen, dan blijft er soms niet veel van die
gemoedelijkheid over.
En daarachter de toonbank staan de amb
tenaren. Geen buigende dienaren van de
schare die ervoor staat, maar toch ook
niet het hautaine en onaangename type
van: „Zag burger, wat mot jij." De
ambtenaren van de distributie zijn wellevende,
voorkomende, vriendelijk welwillende ambte
naren. Ze snauwen niet en grauwen niet. Ze
helpen met een lach, met vlugheid en zake
lijkheid. En dat ontwapent vaak de moeder,
die meende recht te hebben op meer dan de
distributie toewijst, de mevrouw, die dacht dat
ze meer rechten had dan een ander, de werk-
looze, die „gelaaien" binnenkomt of de man,
die dreigt met de Duitsche overheid, als er
niet aan zijn wenschen wordt voldaan. Want,
die „Nederlanders" zijn er ook.
Maar overigens gaat het op het distributie
kantoor met de uitreiking van de textielkaar
ten en de boter- en vetkaarten gesmeerd. De
dame met haar bontjas van 400.—, wórdt
niet vlugger geholpen dan de juffrouw met
het vlaggedoek om haar hoofd.
Geduld, dat is een eigenschap, die iedere
distributie ambtenaar goed te pas komt. En
als het al eens spaak loopt, dan is er altijd
nog het hoofd van den dienst, de heer
Everards, die op het .psychologisch moment
in de bres springt en het meest ongewasschen
varkentje, netjes afsponst.
Zoo hebben daar de tien ambtenaren van
de week weer onze belangen behartigd. Ze
hebben achter de toonbank gestaan van
's morgens 8.30 uur tot 's avonds 5 uur, met
een kleine tusschenpooze voor „de schaft".
Vandaag draait "de zaak Weer voor 't laatst,
dan is het weer ofgeloopen tot de volgende
periode. Wanneer en hoelang nog??
Zaterdag- en Zondagavond,
half 8, en Zondagmiddag 3 u.
brengen wij U eens een echt
Hollandsche film, n.1. het oer-
vermakelijke U F A-film werk
met Johan Kaart, Jopie Koopman,
Tilly Perin, Cissy van Bennekom
e.a. in de hoofdrollen.
Een film vol onverwachte en komische verwikkelingen en misver-
staaden. waarin echter de hamor hoogtij viert, maar die tevens
amusant is door de liefdes-idylles welke er doorheen gevlochten zijn
,,'t Was 1 April' is hef recept tegen pessimisme en neerslachtigheid.
Toegang voor alle leeftijden.
GEVARIEERD BIJPROGRAMMA
De Directie
Zondagm. van 3 tot 5 u. plaatsbespreking voor de avondvoorstelling
Oorkleppen
Renkappen
Wanten van zware stof
Wanten van origineele schapenhuid
Lederen wanten
Lederen handschoenen met lederen kap
Lederen actetasschen
Lederen schakelriemen
Regenpijpen voor dames en heeren
Zaklantaarns, plat en rond
Vestzaklantaarns
Alle soorten batterijen
ALLEEN:
Telef. 234
Kinderen O.L. school kunnen xich
aanmelden.
In een advertentie in dit nummer maken
B. en W. bekend, dat er voor Heidesche kin
deren, welke tijdelijk in de gemeente Schagen
verblijf houden, gelegenheid bestaat om te
worden toegelaten tot een klasse Heldersche
leerlingen, aan de O.L. school te Schagen.
De Inschrijving kan dagelijks geschie
den aan de school, of bij den onderwijzer,
den heer A. M. J. Mol, Bierkade F 4,
Schagen.
Hieruit blijkt dus de bedoeling om een
eenmansschool te vormen met alle Heldersche
kinderen van het O.L. onderwijs, die in Scha
gen geëvacueerd zijn.
Wij lezen in de „Haagsche Post":
De Nederlandsche Bond van Huis- en Grond
eigenaren heefj blijkens mededeeling ln zijn
bondsweekblad onder zijn leden een enquete
gehouden naar de uitkomsten hunner woning
exploitatie. Naar wij vernemen heeft dit onder
zoek meer dan voldoende materiaal opgeleverd
om na statistische bewerking een algemeen
beeld op te leveren van den toestand in de hui
zenindustrie onder de tegenwoordige omstan
digheden. Dat die toestand allesbehalve gunstig
is, wisten wij ook zonder die enquete wel. Aan
den eenen kant kan de woningexploitant door
de straffe huurverhoogingsverboden niet profi-
teeren van de huidige conjunctuur; aan den an
deren kant zijn onderhouds- en vernieuwings-
kosten sterk gestegen en zijn de belastingen op
het onroerend goed zeer verzwaard. Zoo b.v. de
grondbelasting met 100 pet. van de hoofdsom,
de winstbelasting voor maatschappijen met ge
middeld 20 pet., de meerwaardebelasting, nieuw
ingevoerd, tot een bedrag van gemiddeld 50 pet.
bij verkoop. De gemeente Den Haag verhoogde
daarenboven de straatbelasting nog eens met
10 pet., welk voorbeeld door andere gemeenten
wel noodgedwongen zal moeten worden ge
volgd. Wij zagen dan ook reeds hier en daar
staatjes gepubliceerd, waaruit bleek, dat op de
exploitatie geld moet worden toegelegd. Niet
tegenstaande dit alles zien wij toch nog een
vrij levendigen handel publiek en ondershands
in huizen e.d. Dit verschijnsel is niet zoo
vreemd als het schijnt. Eenerzijds worden, nu
de prijzen verbeterd zijn, vele bevroren nood
lijdende exploitaties al of niet gedwongen ge
liquideerd, anderzijds koopt men voor zelfbe-
woning of uit vrees voor inflatie, zonder op
rentabiliteit te letten. Daar meer dan een der
de van het nationaal vermogen uit onroerend
goed bestaat, zal het interessant zijn den gang
van zaken in 't oog te houden. Zullen huizen
weer kruisen worden?
Ter bestrijding van branden door
brandbommen.
De maatregelen ter bestrijding van branden,
ontstaan door brandbommen, zijn blijkens een
officieele bekendmaking, zoo lezen wij in de
„Prov. Zeeuwsche Crt.", aanmerkelijk uitge
breid.
Met Intrekking van zijn besluit van 16
Januari j.1. beveelt de burgemeester thans, dat
gebruikers van woningen en andere gebouwen
er voor moeten zorgdragen, dat steeds een
behoorlijke hoeveelheid droog zand met een
schop, een of meer emmers water en een vuur-
zweep aanwezig zijn. Bij een bovenwoning, een
éénsgezinswoning of gebouwen, welke niet als
woning worden gebezigd, moet een en ander
op zolder staan.
Zij, die den nacht buiten hun woning, win
kel of magazijn doorbrengen, moeten daarvan
opgave doen bij den luchtbeschermingsdienst
ten stadhuize. Dus ook zij, die niet buiten de
gemeente doch elders in de stad verblijven.
Bovendien moet zoo spoedig mogelijk alle
hooi en stroo uit de bebouwde kom worden
verwijderd, terwijl licht brandbare voorwer
pen en stoffen zooveel mogelijk van de zol
ders der woningen moeten verdwijnen.
Naar het blad verneemt zal huis aan huis ge
controleerd worden of de voorgeschreven
maatregelen zijn genomen.
Maak aan einda aan dia
Rheumatlsche pijnen,
die Uw slaap verstoren.
Neem Vange tot leniging van Uw
klachten tot het stillen van Uw pijn.
Vange is een dubbel krachtige samenstelling,
die Uw kwaal aanvalt van twee kanten
tegelijk. Vange Zout bevat alkali, dat de
zuren in' Uw gestul onschadel'ik maakt, maar
ook de heilzame minerale zouten, die de
opeenhooping van het pijnverwekkende urine
zuur tegengaan. Zoodoende worden de
oorzaken van Uw pijnen bestreden van twee
kanten tegelijk. En dat verklaart dan ook,
waarom Vange Zout baat brengt in gevallen
waar minder krachtige middelen faalden.
Vange wordt uitsluitend verkocht bij apothe
kers en drogisten, k 186 p. blik, incl.
totale O.B.
Vangt Uw pijn
ft
I
In December 1940, het jaar waarin de her
denking plaats vond van de uitvinding van
den lossen letter, verscheen bij de Uitgeverij
„De Librije" te Haarlem, het prachtige boek
werk: „Vijf eeuwen boek in Nederland".
In 1940 was het 500 jaar geleden, dat de
losse letter werd uitgevonden. Dit jubileum
heeft er toe bijgedragen, dat in 1940 meer
dere boekwerken zijn verschenen over de uit
vinding van de boekdrukkunst en vooral in
Duitschland heeft men deze herdenking niet
onopgemerkt voorbij laten gaan.
Het doet ons goed, dat ons land, het ge
boorteland van Laurens Janszoon Coster, dit
jubileum heeft herdacht met het boek dat
bovenvermelden titel draagt. De uitgever en
z'n staf van deskundige medewerkers verdie
nen hier alle lef voor gebracht te worden.
Vooral in den tijd waarin wij thans leven,
met z'n verduistering, waardoor wi) genood
zaakt zijn onze avonden thuis door te bren
gen, beseffen wij eerst goed wat het zeggen
wil van een goed hoek te bezitten.
Wij kunnen het ons niet voorstellen hoe het
vroeger was toen men geen courant en boek
kon lezen. Het is daarom goed even bij deze
voor ons zoo belangrijke uitvinding stil te
staan.
Welke Nederlander is het niet bekend dat
een onzer landgenooten, n.1. Laurens Janszoon
Coster, een belangrijk aandeel heeft gehad
in de uitvinding van den lossen letter Zijn
standbeeld kan ïpen 1® Haarlem vinden.
Juist de uitvinding van den lossen letter
heeft den stoot gegeven, dat een geestes pro
duct, een grooteren lezerskring kan bereiken.
Het was omstreeks 1440 dat de losse letter
werd uitgevonden. Verschillende landen eisehen
de eer van deze uitvinding voor zich op, doch
Duitschland met z'n Johann Gensfleisch zum
Gutenberg en Nederland met zijn Laurens
Janszoon Coster spelen hierbij een belang
rijke rol.
In het voorbericht van het nu verschenen
boek schrijft de inleider, de heer J. Diederich,
o.m. het volgende:
„De uitvinding van de boekdrukkunst met
„losse letter ligt nu vijf eeuwen achter ons.
„Sedert dien ls het boek de veiligste en
„beste cultuurdrager geweest en zal het
„ook in de toekomst blijven. Geen uitvin-
„ding biedt betere mogelijkheden om de ge
dachten van den mensch, zijn ideeën en
„zijn kennis door alle tijden heen te bewa-
„ren en onder komende geslachten te ver
spreiden. Groote denkers hebben juist uit
„dien hoofde de uitvinding van de boekdruk-
„kunst de geniaalste genoemd, welke ooit
„door den memchelijken geest aan de
„samenleving werd geschonken. Wetenschap
„en volksontwikkeling, kust en techniek,
„religie ea letterkunde, op geen enkel ge-
„bied van menschelijke werkzaamheid is de
„enorme vlucht der laatste eeuwen zonder
„het boek denkbaar. Door middel van het
„boek overleeft de mensch zich zelf; de
„menschelijke geest is er door onsterfelijk
„geworden."
Het nu verschenen boek geeft zeer duidelijk
de geschiedenis van deze uitvinding in de
achter ons liggende vijf eeuwen weer.
Gedrukt op een kloek formaat van 18 x 26
cm en heeft een omvang van 332 pagina's met
ruim 150 afbeeldingen, welke door een spe-
cialen illustrator gekozen zijn.
Enkele illustraties zijn in kleurendruk weer
gegeven, terwijl tot nu toe onbekend gebleven
prenten in het boek zijn opgenomen.
Het is zeer merkwaardig deze oude pren
ten te vergelijken met de typografie en de
inrichting van een drukkerij uit dezen tijd.
Eerst dan zal men beseffen welk een vooruit
gang de techniek gemaakt heeft in deze vijf
eeuwen.
Het boek bevat 5 deelen:
Deel I geschreven door Dr. A. C. J. de
Vrankrijker behandelt het onderwerp „Boek
en Mensch", in 6 hoofdstukken.
Deel II L. Ronner behandelt in dit deel in
8 hoofdstukken „Boek, Handwerk en Ma
chine".
Deel III L. F. van der Bom, beschrijft in
3 hoofdstukken „Boek en Band".
Deel IV C. Pels, geeft in 6 hoofdstukken
een overzicht van „Boek en Papier".
Deel V Dr. F. Kossmann, beschrijft in 4
hoofdstukken „Boek en Bibliotheek".
De inleiding is van de hand van Dr. J. D.
Bierens de Haan, terwijl het boek besluit met
„Gedachten over het boek" en Bibliographi-
sche aanteekeningen.
Met dit boek is een geheel nationaal product
tot stand gekomen en is een letter gebruikt
welke ontworpen is door onzen bekenden Ne-
derlandschen lettersnijder S. H. de Roos.
Het boek is in drie uitvoeringen verkrijg
baar, n.1.:
Ingenaaid 4.50
Gebonden 5.90
Luxe uitvoering 8.50
Zij. die. wat meer willen weten over de
tot standkoming van het boek, wordt deze
uitgave ten zeerste aanbevolen. Het mag in
geen enkele bibliotheek ontbreken.
Hieronder de in het boek voorkomende
opdracht aan den lezer.
Hier wordt een man vereischt wien het niet
moet verdrieten
Dat hij somwijl herleze wat hij las;
Die 't leest en wederleest zal vinden en
■v genieten
Iets goeds dat hij in 't eerst nog niet
gemerkt en had!
Nederweert, 27 Januari.
Geachte Redactie!
Beleefd verzoekt ondergeteekende een
kleine plaatsruimte in uw blad voor onder
staande regels.
70 PAUWEN STIERVEN DEN
HONGERDOOD!
Met vette letters las ik dit bericht in uw
Courant van j.1. Zaterdag. Mijn eerste ge
dachte was, had dat nu niet anders gekund
Jammer voor die negen, die nog overgeble
ven zijn, dat ze maar niet gelijk met die
andere zeventig om zeep zijn gegaan, want
die worden nu zeker ook zoet gehouden tot
ze een ons wegen. Het is te begrijpen dat het
moeilijk is om zoo'n paar honderd stuks
pluimvee door de misère heen te helpen, maar
dat was aan het begin van den winter ook
wel te bekijken, zoodat men liever 90 pet.
tijdig opgeruimd kon hebben en 10 pet. vol
doende gevoerd. We leven nu éénmaal in een
omgekeerde wereld, dus laat een „boer" nu
eens een ambtenaar de les lezen. Gelukkig
tenminste dat de „boer" in dit geval niet de
schuldige is, want dan werd hij al gauw voor
dierenbeul uitgemaakt, en was de eerste amb
telijke yraag: zijn de cadavers ook naar de
verwerkingsinrichting vervoerd! Overigens
behoeft natuurminnend Den Helder zich niet
benauwd te maken, dat als de toestand nor
maal is, de Donkere Duinen ontvolkt blijven,
want dan wordt er van' Gemeentewege wel
weer een getal met een paar nullen uitge
trokken voor levende have.
M. KAAN, Nederweert.
De heer Kaan vindt het antwoord op zijn
ingezonden stukje in het nr. van gisteren, n.1.
in het bericht over den vogelstand in de
„Donkere Duinen". Hij kan daaruit lezen, dat
het niet enkel de honger is geweest waaraan
de beesten ten gronde zijn gegaan, maar ook
de felle kou, voornamelijk die van den vori-
gen winter. Verwijten behoeven hier niet ge
maakt te worden.
Inderdaad zal, als de toestand weer normaal
is, de gemeente wel zorgen, dat dit stukje
natuur weer bevolkt wordt. Het was een te
groote aantrekkelijkheid voor duizenden stad-
genooten, dan dat men het ontvolkt zou laten.
Of daarmee een bedrag gemoeid zal zijn als
de heer Kaan wil veronderstellen, zullen we
maar in het midden laten. Wij gelooven. het
niet.
Ook van den heer A. v. d. V .onvingen wij
een stukje, van gelijke strekking als dat van
den heer K. Opname daarvan is door deze
plaatsing overbodig geworden.
Red. Heldersche Crt.
Er wordt Dinsdags en Donderdags
niet gebakken.
Op Urk begint pnder de bakkers gebrek te
ontstaan aan turf. Daar dit het voornaamste
stookmateriaal op Urk is, is het te voorzien
dat Urk binnen zeer korten tijd geheel zon
der turf zal zijn voor de bakkers. Om dit
ernstige feit. onder de oogen te zien zijn de
bakkers Woensdag in vergadering bijeen ge
weest.
Mede onder leiding van de brandstoffencom-
missie te Urk zijn nu de eerste stappen geno
men. Van de 15 bakkers stemden er 7 voor
om 3 maal in de week niet te bakken. De
andere 8 waren voor 2 maal in de week of
anders gecombineerd te bakken. Om echter
het bedrijf persoonlijk in' tact te houden
zal nu aanstaande Maandag worden begonnen
om 2 maal in de week niet te bakken en wel
op Dinsdag en Donderdag. De mogelijkheid is
nog niet uitgesloten dat dit binnen zeer kor
ten tijd 3 maal per-week zal worden.
De bevolking van Urk krijgt dus oud brood
te eten.
URK VAN MEERDERE
LEVENSMIDDELEN VOORZIEN.
Nu de Friesche Express weer in dienst is
gegaan, is Urk weer van meerdere levens
middelen voorzien. De Friesaland Express
voerde Woensdag weer voorraden suiker, melk
en andere artikelen aan. Het is voor de geheele
plaats een uitkomst dat deze dienst weer is
geopend. Bij aankomst en vertrek is er van
de zqde van het publiek veel belangstelling.
Urk, 28 Januari.
Door 8 vaartuigen werd heden met staan-
netten onder het ijs aan -den Gemeentelijken
Vischafslag, alhier, aangevoerd: 164 pond
snoekbaars, van 929 pond per vaartuig, prijs
7080 ct; 28 pond voorn, 1620 ct per pond.
