KRUSCHEN
Ons Indisch hoekje
Op de bres voor het gezonde gezin
X\
tficLeUtüeuwjb
Wat is een gezond en wat is een groot gezin
De werftrein later!
Zaterdags
Slaapplaatsen
voor stadgenooien
Uaei&at
fliewM uit liAJk
Vrijdag 2 Mei 1941
Tweede Blad
"Winterhulp" collecteert
Rheumatische pijnen
Distributiekantoor
Geen
overweg
Moederrecht in Minankabou
De zomerdienstregeling
van de spoorwegen
Blijft achter den eersten
trein rijden
De Kooytrein vroeger
Centrum's Hallen openen
een filiaal
Burgerlijke Stand van Den Helder
Tijdelijke verplaatsing
van ons kantoor
Uit het politie-rapport
Visscherij
De juiste gezinspolitiek zal met het gezin
moeten rekenen van de basis af.
Eenige maanden geleden is te 's-Graven-
hage opgericht een Nationaal Comité ter be
hartiging van de belangen van het Gezin,
kortweg genoemd „Nationaal comité voor het
Gezin". In dit comité hebben eenige promi
nente Nederlanders zitting. Het doel van dit
comité is, de belangen van het gezonde ge
zin, in den meest uitgebreiden zin van het
woord, te behartigen.
Wat is een gezond eezin? Het gezonde
gezin is dat gezin, waarin de kinderen
kunnen opgroeien in een gezonde sfeer,
in een omgeving waarin men zonder
zorgen voor het dagelijksch brood, zich
geestelijk en lichamelijk kan ontwikkelen
voor de taak, die het kind straks in de
maatschappij wacht.
De meest gezonde ontwikkeling vindt het
kind in het normale gezin en nu kan men,
ten opzichte van wat een normaal gezin is,
verschil van opvatting hebben.
Dr. A. Hijmans, arts aan den gemeentel
ijken gezondheidsdienst te Rotterdam, die in
het voorlaatste nummer van „Het Kind" een
artikel wijdde aan het „Gezin of groot gezin",
zei daarin o.m.: Het gezin, dat nog slechts
een generatie terug voor een gewoon, ge
middeld gezin gehouden werd, geldt nu in
den mond van velen als „groot", terwijl an
deren en wij sluiten ons bij dezen aan
op goeden grond meenen het voor een ge
woon gezin te moeten bljven houden."
En verderop in dit artikel heet het:
„Om meer dan een reden meenen wij,
dat het gezin van vier en vijf kinderen
als een gewoon gezin moet gelden.".
Het belang van de samenleving.
„Gezinspolitiek zal nu niet uitsluitend en
zelfs niet in de eerste plaats het groote en
zeer groote gezin in haar aandacht moeten
betrekken, maar zich zeker niet minder moe
ten richten op het beginnende en wordende,
nog groeiende gezin. Wa.it de samenleving
heeft tenslotte meer belang bij het bestaan
van vele, zeer vele gewone, normale gezinnen
van zeg vier, vijf, zes kinderen, dan bij het
bestaan van een toch altijd betrekkelijk klein
blijvend aantal groote en zeer groote gezin
nen.
Voordat we nu iets vertellen van het prac-
tisch streven van het bovengenoemde comité,
doen we dus goed te bepalen welke gezinnen
het comité op het oog heeft voor haar taak
Waar we de opvatting over het gezonde ge
zin in het kort hebben weergegeven, dienen
we ons nu ook af te vragen wat men dan ver
staat onder het „groote gezin". Nu is die
bepaling zeer moeilijk. Wat voor de een een
groot gezin is, behoeft het voor den ander nog
niet te zijn. Een groot gezin heeft men, als
de ouders niet opgewassen blijken voor de
taak hun kinderen op te voeden. Een gezin
van zes kinderen, waarvan de ouders physiek
en psychisch zwak zijn, kan men b.v. als een
groot gezin beschouwen. Een gezin, van
zeven of acht kinderen, bij gezonde ouders en
dus ook gezonde kinderen, behoeft nog geen
groot gezin te zijn.
De verantwoordelijkheid van de ouders.
In het eerder aangehaalde artikel zegt dr.
Hijmans:
„Wij moeten naast de waarde van het
groote gezin ook oog hebben voor het feit
van het onverantwoordelijk groote gezin, in
dien de physieke en geestelijke krachten van
de ouders zeer beslist te boven gaat. Het ge
zin, ook het groote gezin, is een gave Gods,
die wij met alle moeite en heerlijkheid als een
opdracht mogen aanvaarden, de gezinsvorming
is een zaak van verantwoordelijkheid in dezen
zin, dat het gezin te klein, maar ook te groot
kan zijn. Deze tweeheid van gave en gehoor
zaamheid ziet de geloovige overal in het ge-
heele leven; ook in dat deel van het leven,
dat als gezinsleven tot uiting komt."
Hier is duidelijk geformuleerd, wat ver
staan moet worden onder het gezonde en
het groote gezin. En nu richt de taak
van het comité zich in de eerste plaats
naar het gezonde gezin." De juiste gezins
politiek zal met het gezin moeten reke
nen van de basis af, dus ook met de hu
welijkssluiting en met het eerste, tweede
en derde kind", zoo zegt de schrijver, die,
dit tusschen twee haakjes, ook in het
„Nationaal Comité voor het Gezin" zit
ting heeft.
De christelijke beginselen in het
echtelijk leven.
In het communiqué, dat wij eertijds over de
oprichting van het comité ontvingen, werd
o.m. gezegd, dat het zich op het standpunt
van de Christelijke beginselen in het echtelijk
leven stelde. Het stelt zich voorts ten doel op
alle terreinen van het leven zijn invloed te
doen gelden in het belang van het gezin.
„Het comité zal trachten te bevorderen,
dat een officieele instantie in het leven wordt
geroepen, waarvan het de taak zal zijn, stu
die te maken van en advies te geven bij alle
"maatregelen der overheid, welke in het be
lang geacht kunnen worden voor het gezin,
hetzij in zedelijk, hetzij in materieel opzicht."
Om het concreter te zeggen: Het comité zal
streven naar een beperking der omzetbelas
ting, welke nu, vooral in de kinderrijke ge
zinnen, op een zeer groot gedeelte van het
budget drukt.
Een uitbreiding van den kinderaftrek, die
intusschen bij de nieuwe loonbelasting reeds
bereikt is.
Verhooging van het bedrag der huurwaarde
bij de personeele belasting en vrijstelling
voor een tweede dienstbode in grootere ge
zinnen.
Verhooging van de belasting voor vrijge
zellen.
Herziening van de Hooger onderwijswet,
welke de collegegelden regelen, zoodat voor
alle kinderen beneden de 21 jaar, aftrek
wordt verleend.
Herstel van de oude aftrek van en
voor het tweede en de volgende kinderen,
welke het Middelbaar en Voorbereidend Hoo
ger onderwijs bezoeken.
Verhooging van den Kinderbijslag en ver
hooging van den vastgestelden leeftijdsgrens
van 15 tot 21 jaar.
Ten aanzien van de distributiemaatregelen
wordt in overweging gegeven voor kinder
rijke gezinnen, met lagere inkomsten, de
mogelijkheid te openen, keuze te doen tus
schen vleeschbonnen eenerzijds en verhooging
van rantsoenen brood en peulvruchten ander
zijds.
Verhooging van het brandstoffenrantsoen,
in het bizonder als twee of meer kinderen
studeerende zijn enz. enz.
Men ziet, een heel programma, waar
van de maatregelen stuk voor stuk wen-
schelijlv zijn. Het is goed, dat het oog ge
opend is voor de wenschelijkheid van het
kweeken van gezonde gezinnen en het
inst indhouden van die gezinnen door te
gemoetkoming op geestelijken en mate-
rieelen grondslag.
Een legertje collectanten is vandaag op
pad gegaan teneinde aan ieder lid der
Heldersche gemeenschap een gave voor
„Winterhulp Nederland" te vragen.
Aan ieder zal verzocht worden zijn offer
te brengen, ten bewijzen waarvan men een
bloem-speldje uitgereikt krijgt.
Wat men geeft weet niemand. Dat
weet de gever alleen. Hij alleen kan ook
beoordeelen of zijn gift „groot", dan wel
„klein" is. Een gift wordt een offer
indien men daadwerkelijk helpt, diegenen
die thans in Nederland in armoede, ont
bering en misère leven. Dat zijn er niet
weinigen. Ook is daar nog de groote
categorie van „stille armen" waarover
wij reeds schreven.
Loopt géén bus voorbij vandaag. En zijt
ge heden niet instaat tot het brengen
van dit offer... weest dat dan morgen!
Reeds tientallen van jaren werden miljoenen
lijders aan
over de heele wereld, door Kruschen ver»
dit lij den verlost. Neem toch óók
onder voortdu
rende controle
van scheikurt-
dige-apotheker
G. *J. Logger
Bij apoth. en drog. 1.47, 0.76, 0.41.
Tijdelijk gevestigd:
Gem. Geneeskundige Dienst.
Het Distributiekantoor is in verband met
de afzetting van de binnenstad tijdelijk ge
vestigd in het Gebouw van den Gemeente
lijken Geneeskundigen en Gezondheidsdienst
aan de Boerhaavestraat.
Reeds hedenmiddag kan het publiek zich
daar melden.
Men zij gewaarschuwd.
Het is de gewoonte van verschillende be
woners „achter het spoor", dat zij den weg
naar of van den trein bekorten, door langs
het pad van Okke Visser te gaan. Voorheen
was er een nog korteren weg, n.1. via den
tuin van De Boer, naar den uitgang bij de
Hertzogstraat.
Deze wegen zij echter ten strengste
verboden. Niet alleen mist het spoorweg
personeel daardoor de controle op deze
reizigers, maar het is ook uiterst ge
vaarlijk, in verband met rangeerende loco
motieven en treinen.
Dikwijls heeft men deze verkorting oog
luikend toegestaan. Hieraan is echter een
einde gekomen. Men zal van nu af aan streng
letten op de reizigers, die zich aan deze over
treding schuldig maken en hen bestraffen.
Men zal dus moeten wachten tot... de ver
plaatsing van het station een feit is en de
twee stadsgedeelten tot één worden vereenigd.
Helaas zal dit nog wel eenigen tijd duren.
Men hebbe echter, ook in dit opzicht, goeden
moed.
We vestigen hier meteen de aandacht op
een euvel, waaraan vooral de jeugd zich nog
al eens schuldig maakt en wel het afsnijden
van het laatste gedeelte van het rangeerter
rein, door ter hoogte van het kantoor van
den accountant Boon, in de P. H. Laan, de
poort door te gaan, de rails over te steken en
het hek aan den Polderweg te verlaten. Ook
deze weg is verboden en ook hier beloopt men
de kans van een proces-verbaal. Men zij dus
gewaarschuwd.
Sumatra's Westkust, te beginnen
met Fmmahoeve bij Padang, vormt
een aaneenschakeling van lieflijke en
grootsche natulirtafereelen, zooals
men ze nergens in den Indonesischen
Archipel, toch zoo rijk aan natuur-
si .ïoon, aantreft. Een legende zegt,
dat de eerste vorst van Minankabou,
zoo heet dat gezegende, vruchtbare
land, een afstammeling was van
Alexander den Grooten en dat hij de
vorsten van China, Japan en Rome
als zijn gelijken beschouwde! De be
volking is al even merkwaardig als
haar land.
In zekeren zin bezit ze reeds heel
lang kies- en stemrecht. Ze huldigt
de democratische beginselen, waar
aan ze zeer is gehecht. Toch draagt
de maatschappij tevens een aristo-
cratischen stempel, want de door
haar zelf gekozen familiehoofden zijn
echte potentaten, prat op hun macht
en afkomst. Ze staan er op erkend
te worden door hun familie, vooral
door hnu zusterkinderen. Dit laatste
houdt verband met een eigenaardige
instelling; het moederrecht. In Mi
nankabou heeft de afstamming plaats
in de vrouwelijke lijn. De kinderen
behooren er tot de familie der moe
der, niet tot die van den vader. Deze
blijft min of meer vreemdeling voor
"e. Hun natuurlijke beschermer is de
broeder der moeder. Tot op zekere
hoogte zorgt de vader niet voor zijn
kinderen, wel voor die van zijn zus
ter. Hij woont ook niet in de woning
van zijn vrouw, hij komt er alleen
op visite. Zijn eigen woning is de
vaak groote woning van zijn familie.
De band tusschen man en vrouw,
noch die tusschen vader en moeder
is een zeer innige. Echtscheidingen zijn er
aan de orde van den dag. Dat 'n dergelijke
maatschappij toch vast in elkaar zit is te
danken aan 't met het moedreland samen
hangend beginsel, dat 't familiegoed ondeel
baar en onvervreemdbaar is: het blijft in de
familie.
De man wordt door zijn eigen familie erg
op de vingers gekeken. Ze trachten van hem
te halen zooveel ze maar kunnen. Menig
man vindt dit onaangenaam, waarom hij er
vaak tusschen uit trekt naar den vreemde.
De bewoners van dit toeristenland bij uit
nemendheid, zijn zeer op onderwijs gesteld!
De wieg van al van artsen, juristen, enz.
stond in het intellectueele centrum, de stad
Kotta Gedang. Merkwaardig is ook de ,.Zon-
dagsche" kleeding der vrouw (zie foto). Op
hoogtijdagen draagt ze met goud- en zilver
draad doorweven doeken, die wat teekening,
patroon, kleurencombinatie betreft, de be
wondering van kenners opwekken. Die kos
telijke kleedingstukken znij producten van
eigen land. Wie voor niet te hoogen prijs
dergelijke doeken als souvenir wenscht mee
te nemen, kan wel eens goed terecht bij
pandhuizen. N.et ingeloste panden worden
daar tegen schappelijke prijzen van de hand
gedaan.
Nog een bijzonderheid van 't land is deze,
dat er zoo weinig Chineezen wonen. Dit
houdt verband met het feit, dat de bevol
king al even veel aanleg voor handel heeft
als de Chineezen en hun concurrentie heele-
maal niet vreest.
Als laatste punt wijs ik op de markten van
Fortde Koek en Pajokoemboeh. Een bezoek
hieraan mag niemand overslaan!
Dr. H. F. TILLEMA.
Een dezer dagen hopen we den Zomerdienst
van de Nederlandsche spoorwegen en de an
dere diensten van bus- en vrachtrijders, weer
aan onze abonné's, in den vorm van het be
kende boekje, aan te bieden. Het wachten is
nog op enkele diensten, waarvoor nog geen
beslissing van de Verkeersinspectie was af
gekomen.
Wel kunnen we meedeelen, dat de ver
anderingen niet ingrijpend zijn. De eer
ste trein uit Alkmaar, zal inplaats van
om 4 min. voor zes, om 7 min. over zes
vertrekken. Deze trein komt om 7.11 uur
in Den Helder aan. De trein van half
acht uit Alkmaar vertrekt om 7.07 u. en
komt officieel om 8.11 u. aan. De ver
trekkende treinen gaan ongeveer een
kwartier later uit Den Helder. Kwart
voor acht, kwart voor tien, kwart voor
twaalf, enz. tot kwart voor negen des
avonds.
In ons nummer van morgen komen wij op
eenige diensten nog wel nader terug, zoodat
onze geëvacueerde abonné's weten, hoe laat
ze Maandagmorgen in moeten stappen.
Voor die evacué's in Koegras en Breezand,
kunnen wij nu reeds ter geruststelling mede-
deelen, dat zij zoowel 's morgens als 's avonds
hun treinverbinding met Den Helder bei:
den.
6.13 u. vertrek van Alkmaar.
In verband met de Zomerdienstregeiing van
de Ned. Spoorwegen, zal de werftrein van
Maandag a.s. af later van Alkmaar en tus-
schenliggende stations vertrekken. Het ver
trek van Alkmaar is bepaald op 6.13 u. St.
Pancras stopt., H. Hugowaard 6.29 u., N.
Scharwoude 6.40 u., Zijdewind stopt., Schagen
6.59 u., Oudesluis stopt, Anna Paulowna 7.18
u., Breezand en Koegras stopt. Aankomst
Den Helder 7.42 u.
De werftrein vertrekt uit Den Helder om
18.30 u., stopt in Koegras en Breezand, Anna
Paulowna aankomst 18.53 u, stopt Oudesluis,
Schagen 19.09 u„ stopt Zijdewind, N. Schar
woude 19.27 u., H. Hugowaard 19.36 u., stopt
St. Pancras. Aankomst Alkmaar 19.49.
Zaterdag vertrekt de werftrein om 13.25 u.
van Den Helder, stopt te Koegras en Bree
zand, aankomst Anna Paulowna 13.50 u„
vertrek 14.14 u., stopt Oudesluis, Schagen
14.32 u., stopt te Zijdewind, N. Scharwoude
14.51 u., H. Hugowaard 15.01 u., stopt te St.
Pancras. Aankomst Alkmaar 15.14 u.
Men ingang van Maandag a.s. zal de Kooij-
trein om 5.35 u. van Alkmaar vertrekken.
Aankomst Den Helder 7 u. De trein vertrekt
's avonds om 18.11 u. van hier en komt om
19.23 u in Alkmaar aan.
Zaterdags vertrekt de Kooijtrein om 14.11
u. van Den Helder. Aankomst Alkmaar
15.23 u.
In het pand Brakkeveldweg 71a.
Dat het een flink deel onzer plaatselijke
middenstanders nog steeds niet blijkt te ont
breken aan optimisme en durf bewezen di
verse malen de openingen van nieuwe zaken,
of de uitbreiding en restauratie van bestaande
firma's.
Er is wederom een bedrijf, dat niet ge
schroomd heeft een uitbreiding aan zijn zaak
te geven. En wel de bekende „Centrum's
Hallen", die thans een extra filiaal geopend
hebben, ingaande hedenmiddag 4 uur.
Naast het filiaal in de Vroonstraat en de
Jan in 't Veltstraat bezit men thans ook op
den Brakkeveldweg een groentenbedrijf en
wel gevestigd in het pand nr. 71a.
Behalve de bekende groenten en aardappe
len zal men ook in dit filiaal alle artikelen
kunnen verkrijgen, die de huisvrouw voor
heen in de andere filialen kon aanschaffen.
Zooals gezegd: hedenmiddag 4 uur opent de
zaak haar deuren.
van 'l Mei 1941.
BEVALLEN: R. v. d. Werf—Hollander, z.
E. BakkerTimmerman, d.
GETROUWD: J. P. Hennekam en A. D.
Zaal; K. v. d. Linden en H. Scheffers.
HIJ HAD EEN HALF JAAR TEGOED.
Door de politie werd alhier een persoon
aangehouden, die niet minder dan een half
jaar cellulair had uit te zitten. Terstond werd
hij met geleide naar Alkmaar overgebracht.
In verband met de gebeurtenissen van gis
terenavond zullen veel stadgenooten een
slaapplaats buiten prefereeren. Wij noteeren
dus gaarne adressen uit de omgeving.
Hieronder geven wij een adres in Anna
Paulowna:
Grasweg 9, N. Koelewijn: Slaapgelegenheid
voor 5 personen. Twee vrije slaapkamertjes.
Lakens en sloopen meebrengen.
In verband met de afzetting
van de binnenstad is ons kantoor
tijdelijk gevestigd in het perceel
Koningdwarsstraat 8.
Advertenties, adresverande
ringen, abonnementen en ook
zaken, onze drukkerij betreffen
de, kunnen daar worden afge
handeld.
Directie Held. Courant.
RIJWIEL ZOEK.
Een bewoner van de Crocusstraat deed bij
de politie aangifte, dat zijn fiets, die onbe
heerd aan de deur gestaan had, spoorloos ver
dwenen was.
JONGEDAMES OP AVONTUUR.
Het kwam de politie ter oore, dat er giste
ren in de stad 2 jongedames uit IJmuiden.
respectievelijk met leeftijden van 15 en 16
jaar, aangekomen waren. Na onderzoek bleek,
dat deze jeugdige avonturiersters hier niets
te maken hadden, deshalve men maatregelen
nam, dat ze per keerende gelegenheid weder
naar de ouders terugkeerden.
FIETS WEGGEHAALD... OP
KLAARLICHTEN DAG!
Er worden de laatste dagen weer tal van
fietsen, die door de eigenaars achteloos ei
zonder voorzien te zijn van een slot, voor de
deuren gezet worden, ingepikt. Het gaat er
haast op lijken, dat hier van een systema
tische verduistering sprake is...
Een juffrouw wonende aan de Langevliet
deed aangifte, dat haar fiets, die ze midden
op den dag voor de deur gezet had, spoorloos
verdwenen was. Wie geeft inlichtingen...??
NOG ZOO IETS
Een bewoner van de Schagenstraat kwam
eveneens tot de minder prettige ontdekking
dat zoowel zijn fiets als die van zijn dochter
tje meegenomen waren. De politie' stelt een
onderzoek in.
DEKENS UIT KAZEMAT GESTOLEN.
Slapers gedupeerd.
Wederom kwam dezer dagen een der per
sonen uit Den Helder, die iederen avond naar
Huisduinen tijgen, teneinde aldaar een onge
stoorde slaap deelachtig te worden, tot de
ontdekking, dat er overdag onbevoegden in
de schuilplaats waren geweest, die van de ge
legenheid gebruik gemaakt hadden en 5-tal
wollen dekens mee te nemen.
Van deze diefstal, waardoor de eigenaars
ter zeerste gedupeerd zijn, werd bij de politie
aangifte gedaan, die een onderzoek instelt.
Bjj het te 's-Gravenhage gehouden
examen naar de bekwaamheid van Tech.
Ambt. bij de Rjjks Wate-staat op 11, 12 en 13
Febr. j.1. en 27 en 28 Maart d.a.v., slaagde
onze oud-stadgenoot, de heer J. F. Wiessner 1
RE V ANCH-WEDST RIJD
GEM.WERKEN—WATER- EN L.-BEDR.
0—1.
Begunstigd door mooi weer, doch een ste
vige bries, die van doel tot doel woei. heeft
bovengenoemde wedstrijd Woensdagavond j.1.
plaats gevonden. Zooals wij eerder meldden,
kwamen beide clubs met een goede ploeg uit.
Men voorspelde reeds, dat het een prettige
wedstrijd zou worden en is niet bedrogen uit
gekomen. In de beste verstandhouding is er
gespeeld van begin tot einde.
Over het verloop van den wedstrijd kunnen
wij kort zijn. Voor de rust, toen W. en L-bedr.
het voordeel van den nogal straffen wind
hadden, had de Gem.werklieden-achterheede
bergen werk te verzetten. De vinnige scho
ten van de W. en L.-voorhoede werden door
den keeper van Gem.werken op schitterende
wijze gestopt. Ook de linksachter, de ruim
47-jarige Heeris, was het voetballen nog niet
verleerd. Hoe beide ploegen ook zwoeg len en
aangevuurd werden door een talrijk publiek,
gedoelpunt werd er niet.
Na de rust, toen de Gem.werklieden wind
mee hadden, werd er dikwijls een druk op
het W. en L.-doel uitgeoefend. Toch wist een
kwartier na de rust de midvoor van W. en L.
met een schitterend schot het eenigste doel
punt te maken.
Daarna kwam het offensief van Gem.wer
ken. De voorhoede loste ook vele goede
schoten. Maar zooals de keeper van Gem.
werken voor de rust znij doel schoon hieid,
zoo werkte de keeper van W. en L.-bedr. op
een schitterende manier de ballen weg.
De leiding van dezen wedstrijd was in
goede handen.
De ploegen zagen er als volgt uit:
Gem. werken.
W. Goudswaard
D. Bot D. Heeris Sr.
W. Raven P. Bontes C. Rensmaag
T. Pronk Joh. Dienaar C. Rensmaag
C. Smit C. Heeris Jr.
A. v. d. Wal Jr. H. Wynia
C. Trap H. Bennink M. Groeneveld
J. Schol P. de Zee Ottevanger
A. v. d. Wal Sr. D. Minnebo
D. Oostendorp
W. en L.-bedrijven.
Urk, 30 April.
Door 40 vaartuigen werd heden aan den
Gemeentelijken Vischafslag alhier aangevoerd:
2576 pond aal en paling, van 9141 pond per
vrartuig, prijs 31—77 ct., 453 pond spiering,
24 27 ct. per pond; 251 manden posten, ƒ4.98
en 200 manden nest, prijs 33 ct. per mand.