„URKERLAND"
Landbouwverlof
leerplichtwet
Gandhi toornt op Engeland
De Noord-Oostpolder groeit
Britscbe vliegtuigen boven
Daitschland
Italiaanscb weermaebtberiebf
en
Duitsch weermaebtberiebf
Succesvolle aanvallen op
Zuiden en Midden Engeland
Het regende theebonnen
Britsche hommen op ons land
Reorganisatie bij de
werkverruiming
Be groote riet- en biezenvelden bil Blankenhani zijn geheel droog en om naar het
nieuwe land in den Noord Oostpolder te komen moet een heel eind door de hooge sten
gels worden gewandeld. (Pax-Holland)
DE TOEKOMST GAAT
ZICH WIJZIGEN.
(van een bijzonderen medewerker).
Lange jaren hebben de visschers gezwalkt
op dat stuk van de zee, dat nu machteloos
ligt, en dat door twee dijken omklemd
wordt in een machtigen greep. Ze hebben er
visch, die goud waard was. opgehaald. Ze
hebben gezeild en gevischt, bij mooi weer
met volle zeilen, maar soms ook met de
zeilen gereefd, vechtend tegen de golven.
En thans zal de zee plaats moeten maken
voor land, hier zullen boeren de heerschappij
krijgen en niet meer de visschers. Dat stuk
zee gaat zijn ondergang tegemoet
Want het. machtige gemaal bij Lemmer
met z'n drie pompen, die elk 520 kubieke
meter water per minuut voor hun rekening
nemen, is reeds in Januari zijn werk be
gonnen. Sinds dien tijd is de waterstand
iederen dag reeds 9 m.m. gedaald. Maar nog
vlugger moet het. En enkele weken geleden
werd het gemaal bij de Voorst in werking
gesteld, dat 1120 kubieke meter water per
minuut naar buiten werkt. Nu daalt het
peil 14 mm. per dag. En als nu in het
laatst van Juni het Urker gemaal zijn werk
kan beginnen, dan kan de boer gerust zijn.
Dan zal het niet lang meer duren of
het land is boven en Urk zit voorgoed vast
aan de „vaste wal".
Namen.
Urker land, zoo zal de nieuwe polder hee-
ten. En vele Urkers zijn trots op dien naam.
Maar de ouderen zullen zeggen: Urker land?
We willen de zee! De zee hoort, bij Urk en
geen land. Het is een plaats voor schepen,
en niet voor boerderijen.
Verschillende nieuwe namen zullen her
inneren aan mannen, die hun sporen ver-
'diend hebben op het gebied van de Zuider
zeewerken of de binnenscheepvaart.
Het gemaal bij Urk zou den naam dragen
van: Vissering, dat bij Lemmer: Beema en
dat hij de Voorst Smeenge.
Ook worden reeds namen genoemd van
dorpen, die in den polder komen: Nagele,
Espel, Kuinderveen, Rutse, Maanhuizen, Al-
gedeldorp, Kamperzand. Somrhige van deze
namen dragen een geografisch karakter.
De sluizen bij Urk, Lemmer en Voorst
zouden heeten. Urkersluis, Friesche sluis en
Voorster sluis.
De visch moet uit den poldei.
Natuurlijk zit er nog heel wat visch in
den polder. En het zou jammer zijn. als die
verloren ging. Daarom wordt de „onder-
maatsche" visch. die daar gevangen wordt,
bii Lemmer weer uitgezet in het IJsselmeer.
Dat is zorgen voor de toekomst buiten den
dijk.
En baoteriën er in.
Maar ook voor de toekomst binnen den
dijk wordt gezorgd. Want ongeever een
maand geleden zijn in den Noordoostpolder
in tegenwoordigheid van den burgemeester
van Kampen enkele millioenen bacteriën
uitgezet. Deze waren gekweekt in het 'abo-
ratorium in Kampen. Men zegt. dat het voor
de toekomst van den polder noodig is. dat
deze bacteriën zich in den bodem nestelen
Zoo wordt alles gedaan wat maar me
geliik is om de toekomst van den polder te
waarborgen. Geen moeite wordt gespaard
en men hoont dat de polder spoedig te be
arbeiden zal zijn. Men zegt. dat. door deze
bacteriën uit te zetten, de grond twee jaar
eerder voldoende vruchtbaar zal zijn.
Belanastellinq voor Urk.
De laatste Taren staat Urk wel in het cen
trum der belangstelling. En geen wonder:
Urk verandert en het leeft thans in de over-
prtrirr Veel wordt er daarom over dit eiland
met baar karakteristieke gewoonten geschre
ven. Zelfs tot in bet buitenland is de be
langstelling doorgedrongen. Zoo heeft ie
mand. die gemimen tijd op Urk onderzoe
kingen had verricht, in Berlijn een lezing
gehouden over de afstamming en de taal
der bewoners.
Tot welke provincie zal Urk in
de toekomst behooren?
Dat is de vraag, die den ITrker nu bezig
houdt. Thans is Urk nog ondergebrarht bii
de provincie Noord-Holland» En als de L r-
ker te kiezen had, dan zou hij heel graag
Noord-Hollander blijven. Maar geografisch
zal Urkerland beter passen bij Overijsel of
Friesland. En nu is het de vraag bij welke
van die twee de nieuwe polder ingelijfd zal
worden. Reeds thans hebben een Friesche
en een Overi.jselsche commissie een rapport
uitgebracht over de toekomst van de nieu
we polder. Want die polder zal de moeite
van het betwisten waard zijn.
Men verwacht dat er plaats zal zijn voor
ongeveer 50.000 bewoners. Volgens de Frie
sche commissie zal er hoofdzakelijk land
bouw bedreven worden. En men meent dat
dit landbouwgebied op een hoog peil zal
staan, zoodat het voor ieder een voorbeeld
zal worden.
Daar Friesland aan „landhonger" lijdt
en er elk jaar '2000 Friezen zich elders ves
tigen. zullen er waarschijnlijk velen op Ur
ker land aftrekken.
Ook in de Wieringermeer wonen veel
Friezen. De instellingen op akkerbouwge
bied, die Friesland bezit, kunnen bijdragen
tot een goede samenwerking.
En daarna
der.
de Zuidwestpol-
Nu de Noordoostpolder zoover gevor
derd is, wordt de blik geslagen naar het
Zuidwesten. Want daar zal het werk wor
den voortgezet. En een groot deel der Ur
ker bevolking hoopt, dat men daar spoe
dig zal beginnen. Want, velen zijn „polder
werkers" geworden. Zij zijn liever „bak-
schipper" dan boerenarbeider.
Thans is het wachten op het officiëele
plan van de Zuidwestpolder.
Urker jongens gaan een am
bacht leeren.
Het is de vraag, of er in later jaren nog
een stuk brood op het IJsselmeer te ver
dienen zal zijn. Daarom willen verschil
lende ouders hun zoon een ander vak laten
leeren. Voorheen gingen die jongelui vaak
naar Den Helder en werden daar op de
ambachtsschool opgeleid. Np komt er in
Kampen een ambachtsschool en men heeft
er mee gerekend, dat ook leerlingen uit
Urk deze school zullen bezoeken. Het
spreekt vanzelf, dat dit voor de jongelui
veel beter is Nu hebben de ouders ze iede
ren avond thuis.
Zoo zien we, dat de toekomst van Urk
zich al wijzigt.
De polder groeit: vele jongelui gaan een
ambacht leeren en Urk ziet reeds in de
nabije toekomst de veranderingen tegemoet.
KUSTPLAATSEN AANGEVALLEN.
Het Britsche luebtwapen heeft in den
nacht van 11 op 12 Mei in verscheidene
golven kustplaatsen in Noord-Duitschland
aangevallen. Door brisant- en brandbommen
ontstond in woonwijken op versrheidene
plaatsen schade. Voor zoover tot dusver kon
worden nagegaan is er geen schade toege
bracht aan militaire of voor de oorlogvoe
ring belangrijke doelen. Nachtiagers en
luchtdoelartillerie hebben vijf vijanidieliike
machines neergehaald.
VIJANDELIJKE AANVALLEN
AFGESLAGEN.
Het Ttaliaansche opperbevel meldt:
In Noord-Afrika activiteit van de artil
lerie in het gebied van Tobroek. Tn den
nacht van 10 op 11 Mei hebben vijandelijke
vlooteenheden een poging gedaan om
Benighazi te bombardeeren. Onze kustbatte-
rijen grepen terstond in en dwongen teza
men met onze bommenwerpers den vij
and tot den aftocht. Drie eenheden werden
door bommen van zwaar kaliber mid-
scheens getroffen.
Tn Oost-Afrika beeft de vijand in den
sector van Amba-Alagi met sterke strijd
krachten aanvallen gedaan, welke echter
overal gemakkelijk werden afgeslagen.
In „Werk en Steun", het tijdschrift voor
steunverleening en werkverschaffing, doet
Ir. W. H. van Eek eenige algemeene mede-
deelingen over een reeds aangekondigd en
binnenkort te verwachten besluit inzake een
geheele reorganisatie van loonen en arbeids
voorwaarden van de tewerkgestelden bij de
werkverruimingsobjecten. Het steunbegrip en
armenzorgkarakter zal aan de werkverrui
ming worden ontnomen. Aangaande de nieu
we loonpolitiek deelt de heer Van Eek o.m.
het volgende mede:
„De volwaardige arbeiders zullen een ga
rantieloon ontvangen, dat gebaseerd zal zijn
op het in de streek geldende landarbeiders-
loon, waarbij aan de arbeiders, woonachtig
in de meer stedelijke centra, een woonplaats
toelage zal worden toegekend, welke woon
plaatstoelage zoodanig is berekend, dat grond
loon plus woonplaatstoelagc even onder het
ter plaatse geldende contractloon voor de ar
beiders-grond weikers, vastgelegd in groep IJl
van het landelijk contract voor de bouwbe
drijven, zal komen té liggen. Bij dezen opzet
is van de gedachte uitgegaan, dat de bij
de werkverruimingswerken verlangde arbeid
algemeen gesproken het midden houdt tus-
schen landarbeid en den arbeid van den
grondwerker in de bouwbedrijven.
Daarnaast zal voor de arbeiders, die de ver-
eischte werkprestatie bij deze werkobjecten
nog niet kunnen leveren om voor het ga
rantieloon in aanmerking te kunnen komen,
een overgangsloon worden vastgesteld, dat
iets beneden het vorenbedoelde garantieloon
zal liggen en welk loon op gelijken voet blijft
geregeld als tot nog toe in de werkverschaf
fing gebruikelijk was, d.w.z. het basisuurloon
zal geheel in accoord moeten worden ver
diend, waarbij trainingstoeslagen het den
nog zeer onkundigen arbeider bij dit werk
mogelijk zullen maken het basisuurloon te
halen.
Toont de arbeider, die onder de bepalingen
van het overgangsloon valt, door zijn werk
prestatie dat hij geacht kan worden het ga
rantieloon waard te zijn, dan zal hij ten spoe
digste worden overgeplaatst naar de groep
van volwaardige arbeiders met de voor hen
geldende garantieloonbepalingen.
De verzorging van de plaatsing van de ar
beiders, die vooralsnog geen werk in het zoo
genaamde vrije bedrijf kunnen verkrijgen, zal
worden opgedragen aan de organen van het
rijksarbeidsbureau, derhalve los van de ge-
gemeentelijke instanties.
De omzetting van het werkloosheidssub-
sidiefonds in een algemeen arbeidsfonds,
waaruit, los van de gemeentebegrootingen,
ter uitvoering van een voldoende aantal
werkverruimingsobjecten noodig voor de al-
geheele opheffing der werkloosheid, subsidies
dienen te worden verstrekt, zal onvermijde
lijk ten spoedigste op het van kracht wor
den van het in dit artikel aangekondigde re-
organisatiebesluit inzake de loonbepaling en
de overige arbeidsvoorwaarden bij de werk
verruiming, noodzakelijk dienen te volgen."
„Voor de scholen een plaag".
In de leerplichtwet is de mogelijkheid ge
opend, om aan de leerplichtige kinderen
vergunning te verleenen de school tijdelijk
niet te bezoeken ten behoeve van werkzaam
heden in voor de bedrijven van landbouw,
tuinbouwbouw of veehouderij.
Aanvankelijk was de duur van dat Iand-
bouwverlof gesteld op 6 weken. In 1921 is
de duur, ongeacht de vacantiën. terugge
bracht op twee weken, werd de leeftijd ver
hoogd van 10 op 11 jaar, terwijl aangevraag
de vergunningen moeten worden geweigerd,
wanneer de door de kinderen te verrichten
landbouwwerkzaamheid in loondienst wor
den verricht. Ondanks deze beperkende voor
waarden werd in de laatste jaren nog aan
ongeveer 26.000 kinderen landbouwverlof
verleend.
Van verschillende zijden is in de laatste
jaren aangedrongen op intrekking van het
landbouwverlof. Echter zonder resultaat.
Nu de Directie van den Landbouw over
de mogelijkheid van intrekking van dat
verlof, zulks naar aanleiding van een ver
zoek van den Nederlandschen Landarbei-
dersbond (aangesloten bij het N.V.V.) aan
den secretaris-generaal van het departement
van opvoeding, wetenschap en cultuurbe-
Britten werpen bommen op Ham
burg en Bremen.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Het luchtwapen viel in den afgeloopen
nacht talrijke vliegvelden in Zuid- en Mid-
den-F.ngeland met goede uitwerking aan.
In hangars, kwartierruimten, technische in
stallaties en benzineopslagplaatsen ontston
den zware branden.
Op verscheidene vliegvelden werden bom-
treffers geplaatst tusschen geparkeerde zwa
re gevechtsvliegtuigen. Bij andere luchtaan
vallen op induStrieele doelen in de kustge
bieden van Middnn-Engeland ontstonden in
een voor den oorlog belangrijke fabriek
van Middleshroueh. alsmede in de. doekin
stallaties van Pemibroke groote branden.
Gevechtsvliegtuigen vernietigden in het
'.eegebied van het St. Georgekanaal uit
twee door oorlogsschepen vergezelde con-
vooien twee koopvaardtiischepen met teza
men 16.000 brt. en een tankschip van 8.000
hrt. Bovendien werden drie groote koop
vaardijschepen door bommen zwaar bescha
digd.
Bij een ganval op de Britsche zuidkust
schoten Duitsche jagers viif Rritsche jacht
vliegtuigen van het type Spitfire neer.
In Noord-Afrika wederzijdsche activiteit
„INDIë WORDT ONDERDRUKT".
Rede van Britschen staatssecre
taris weerlegd.
In de Indische pers heeft Gandhi in een
artikel de jongste rede van den Britschen
staatssecretaris voor Indië, Amery, weerlegd.
Amery, zoo schrijft Ganhi, verheimelijkt niet
alleen den waren toestand van Indië, doch
verdraait ook de feiten, wanneer hij be
weert, dat Engeland aan Indië den vrede en
welstand heeft gegeven. Hij is waarschijn
lijk alle ernstige incidenten reeds weer ver
geten. De z.g. onafhankelijke provinciale
regeering en zijn daar-, waar er dan eenige
tn vinden zijn, slechts een schijnbeeld. Het
Engelsche regime heeft Indië vernietigd.
Amery beleedigt en beschimpt de Indische
intelligentie, zoo meent Gandhi, wanneer hij
verklaart, dat de afzonderlijke Indische par
tijen het met elkaar moeten eens worden.
scherming, de meening heeft gevraagd van
de drie centrale landbouworganisaties, staat
het vraagstuk weer in het teeken van de al
gemeene belangstelling.
In verband daarmee is zeker belangrijk,
hetgeen enkele inspecteurs van onderwijs
in het laatste onderwijsverslag (1939) om
het tweeweeksche landbouwverlof hebben
geschreven.
De inspecteur van Tiel, in welk district
in 1939 niet minder dan 1721 landbouwver-
loven werden verleend, noemt het verlof
„voor de scholen een plaag". De inspecteur
te Goes, die er op wijst, dat slechts een
klein gedeelte van de landbouwverloven
wordt gebruikt voor land- en tuinbouwwerk
zaamheden en in eigen bedrijf der ouders,
schrijft in zijn verslag:
„Tenslotte zijn er een aantal kinderen, die
van de morgen tot de avond moeten wer
ken in de kersenboomgaarden en dat wel
zes weken achter elkaar, omdat vlak na het
landbouwverlof nog vier weken zomerva-
cantie volgen.
Dnt is wèl de meest ergerlijke vorm van
kinderexploitatie die in deze streken voor
komt. Vacantie hebben deze kinderen niet
gehad en als ze weer op school komen, kun
nen ze zich nog een paar weken niet ver
staanbaar maken vanwege de heeschheid
opgedaan in den boomgaard".
De inspecteur van Winschoten, in welk
district in 1938 per 10.000 leerlingen 950 ge
durende 1120 schooltijden wegens land
bouwverlof verzuimden tegen slechts ge
middeld 197 voor het geheele land, zegt van
het verlof:
„Sommige scholen zijn in de aardappel-
rampagne in de hoogste klassen vrijwel ont
volkt. Het kan voorkomen, dat men 5 van
de 27 leerlingen van de 5e, 6e en 7e klasse
aantreft, 12 van de 25 e.d. Eensdeels om de
kinderen zooveel mogelijk te benutten voor
den landarbeid, anderdeels om het ongeoor
loofd schoolverzuim te temperen, wordt de
periode voor het landbouwverlof meestal
gesteld onmiddellijk aansluitend aan de
herfstvacantie. Dit beteekent in gunstige ge
vallen, dat het onderwijs practisch 3 èi 4
weken stilstaat, in'ongunstige gevallen, om
dat na de herfstvacantie het landbouwver
lof en daarna, het ongeoorloofd verzuim
„genomen" wordt, anderhalve maand of
GANDHL
(Foto Paxj
Want de op de overlevering gebaseerde En»
gelsche politie heeft ten doel deze eenwor
ding te verhinderen. De kloof tusschen de
partijen zal zoolang blijven bestaan als de
Britsche heerschappij in Indië, want wan
neer deze heerschappij eens ophoudt, zullen
de partijen het met elkaar eens worden.
Amery liegt, wanneer hij beweert, dat het
congres alles of niets wil. Het tegendeel is
bewezen door het aanbod van Poone, waarin
een beperkte vrijheid van spreken werd
verlangd. Even belachteli.jk zijn, zoo veiv
klaart Gandhi tenslotte, de beweringen van
Amery met betrekking tot den z.g. welstand
van Indië. De groote massa van het Indische
volk valt steeds meer aan de ellende ten
prooi, omdat Indië door de Engelschen
wordt onderdrukt.
twee maanden. Aantallen kinderen zijn
soms afwezig van eind Augustus/begin Sep
tember tot midden of eind October. Er is
reeds vaak geschreven over den ongustigen
invloed op het onderwijs, op de gezondheid
der leerlingen, op hun gedrag en moraliteit
nu hun terugkeer in de school, dat het
overbodig mag heeten, een nieuwe klaag
zang aan de vele bekende klaagliederen toa
te voegen."
Maar de regenmaker kwam er
niet eerlijk aan.
Er zijn nog wel enkelen, die zoo af en toe
voor 'n goeden kennis een broodbon willen
missen. Zelfs een vleeschbon weten bijzon
der vernuftige lieden wel eens „op den kop
te tikken", doch dat iemand u zoo maar
een thee- alias koffiesurrogaatbon cadeau
doet, hebben de distributieannalen tot nog
toe nimmer vermeld.
Hoe verbaasd moet dan wel de vrouw ge
weest zijn, die enkele dagen geleden 's avonds
te ongeveer 7 uur een waren regen van der*
gelijke papiertjes in de Nic. Beetsstraat om
zich heen zag dwarrelen en waarvan een
naar schatting 14-jarige jongen de milde ver
spreider was. Terecht boezemde deze over
vloed van theebonnen de vrouw achterdocht
in en zij stapte dan ook met de 84 kostbare
papiertjes, welke zij had verzameld, naar
het politiebureau Overtoom, waar zij ver
nam, dat de bonnen waarschijnlijk van mis
drijf afkomstig zijn.
VIER VLIEGTUIGEN NEERGE
SCHOTEN.
In het afgeloopen weekeinde is de Britsche
luchtmacht met eenige toestellen boven ons
land geweest. Er werd een aantal brisant
en brandbommen omlaag geworpen. In to
taal is één civiel persoon gedood en werden
er vier licht gewond. Van de Duitsche
weermacht werd één persoon licht gewond-
Verder werden acht woningen zwaar, 64
licht beschadigd en bracht de luchtdruk
aan een 100-tal huizen glasschade toe. Door
een brandbom werd een heidebrand ver
oorzaakt; 30 H.A. heide brandden af. In
een andere plaats werd een waterleiding
beschadigd, die inmiddels reeds weer her
steld is.
De Engelschen moesten hun tochten boven
ons land in dtit weekeinde met vier hier
neergeschoten vliegtuigen betalen. De beman
ningen kwamen hierbij deels om het loven,
en werden deels gevangen genomen.
DE DUITSCHE GAATJESMUNTEN
WORDEN ONGELDIG.
De Rijkscommissaris voor de bezette Ne-
derlandsche gebieden heeft met ingang van
15 Mei 1941 de ReichskreditkassenTniuntrn
van 10 en 15 Reichspfennig als wettig be
taalmiddel uit den omloop genomen. De
munten zullen nog tot einde Mei 1941 door
de Reirhskreditkasse Amsterdam als door
de Nederlandsche Bank en haar filialen in
betaling worden aangenomen of gewisseld.
Nadrukkelijk dient er op te worden gewe
zen. dat deze maatregelen slechts betrek
king hebben op de Reirhskreditkassonmun-
fen. dit zijn de Duitsche munten met een
gat, welke slechts bestemd ziin voor de cir
culatie in de bezette gebieden, doch niet op
de rijksmunten, welke in Duifschland geldig
zijn. Deze laatste blijven ook in het verkeer
en kunnen in betaling worden genomen.
van de artillerie. Duitsche duikbommenwer
pers plaatsten in den nacht van 10 op 11
Mei bomvoltreffers van het zwaarste kali
her op drie eenheden van een Britsche vloot
formatie tpr hoogte van Benehazi en dwon
gen die terug te keeren. Op het eiland Mal
ta plaatsten in den afgeloopen nacht Duit
sche formaties gevechtsvliegers bomtreffers
op de installaties van het vliegveld Luca
alsmede op een torpedo-opslagplaats en op
de staatswerf van de haven La Valetta. Er
ontstonden groote branden en hevige ont
ploffingen.
De vijand wierp in den afgeloopen nacht
met vrii sterke strijdkrachten bommen voor
namelijk op Hamburg en Bremen. De mate-
rieele schade aan industrieele installaties
is gering Andere schade ontstond vooral
in woonwijken. Onder de burgerbevolking
vielen dooden en gewonden. Nachtiagers en
luchtdoelartillerie schoten zeven van de aan
vallende Britsche vliegtuigen neer.
Tn de periode van 9 tot 11 Mei verloor
de vijand in totaal 36 vliegtuigen. Hiervan
werden er 19 door nachtiagers. zes in lucht
gevechten overdag en drie door de lucht
doelartillerie vernietigd. Een vliegtuig werd
op den grond vernield. Lichte zeestrijd-
krachten schoten drie. de marineartillerie
vier Britsche vliegtuigen neer. In dezelfde
oeriode gingen 18 eigen vliegtuigen verlo
ren.
Bii den grooten aanval op Londpn in den
nncht van 10 op 11 Mei hebben zich de be
manningen van twee gevechtsvliegtuigen
bijzonder onderscheiden nl1. eerste luite
nant Ihrig, fe'dwebel I.enger, onderofficier
Wolf en 2. luitenant Kornblum, onderoffi
cier Liehfinger, onderofficier Sprenger, ge-
freiter Schaefer.
