IRAK
rrplpffi '^llf
M,
S 4
tü f§f
Duitsch weermachtHericht
Italiaansch weermachthericht
land en volk
Engelsche aanval op
Bremen
Heemkunde
r
Ét lS 'l i
Het Heem van een kind is het ge
bied, waarin het zijn jeugd door
brengt, hetwelk het uit eigen erva
ring leert kennen en waarin het
jeugdervaringen opdoet, welke
sterk tot het gevoel spreken.
Het Heem is de verbinding van
het IK met de geheele omgeving,
door al de duizenden draden, welke
uitgaan van de plekjes, van de na
tuur, van de menschen uit dezen
tijd met hun beschaving en van de
menschen uit vroeger tijden, wier
denken, voelen en willen als cul
tuur tot ons is gekomen. Zoo ge
zien is het Heem de som der be
trekkingen tusschen mij en de om
geving, de verbinding tusschen mij
en mijn levensgemeenschap.
Deze betrekkingen beteekenen op
de eerste plaats een aantal gevoels
complexen. Deze zijn echter onbe
staanbaar, zonder een aantal be
grippen en voorstellingen, zonder
een zekere mate van kennis, welke
op het Heem betrekking heeft. Het
is de belangrijkste en aantrekke
lijke taak der school door en naast
het aanbrengen van deze kennis
dit Heemgevoel te ontwikkelen.
J. L. H. J. WESTENBERG.
eester Westenberg doet het an
ders dan vele andere meesters. Die
doen het natuurlijk óók wel goed,
want welke schoolmeester doet het
ooit verkéérd. maar we zouden zoo
zeggen: meester Westenberg doet het
tóch beter. Dat komt. hij if' zoo bru
taal ook eens buiten de zéér wijze en
deugdelijk bevonden, dus alleenza
ligmakende leerboekjes voor mees
ters om te gaan en de jeugd ook
eens iets anders bij te brengen,
dan dat de pinksterblom zes meel
draden heeft en een overblijvende
plant met een wortelstok is. Hij trekt
met zijn jongens en meisjes de wei
in en den weg op. en leert ze het
leven van de planten uit eigen aan
schouwing. En als het mogelijk was.
zou meester Westenberg het rad van
den tijd een eeuw of zes terug
draaien.
Dan zou hij met zijn leerlingen op een vei
lig plekje achter den Huigendijk kruipen
om zélf te zien. hoe de Langendijkers van
leer trokken tegen de mannen van Floris de
Vijfde, opdat ze maar goed zouden begrij
pen dat die Floris wel een beste brave ion
gen was, maar toch niet heelemaal den
naam van der Keerlen God. den troost en
den toeverlaat van de armen verdiende.
Een deel van die armen, de vrijbuiters uit
het Geestmerambacht, de roemruchte geest
mannen, had immers een gloeienden hekel
aan hem, want toen de edelen Van Aemstel
en Van Velzen Floris in 1296 nabij het Mui-
derslot deden sneven, gingen ze van pure leüt
en bij wijze van een verzetje alle burchten
afbranden en verwoesten, die de graaf in
Westfriesland had gebouwd om de Geest
mannen beter onder den duim te kunnen
houden.
Maar omdat zoo'n rad van den tijd
terugzetten nog niet is* uitgevonden,
teekent meester voorloopig prachtige
kaarten op het bord. en de jon
gens en meisjes tooveren allerlei calligrafi-
sche kunstproducten in hun schriften Zoo on
der het vertellen door komen ze uitmuntend
op de hoogte van de geschiedenis van hun
eigen streek, ze leeren de namen van de
dorpen, van de wegen begrijpen, zooals die
pit de grijze historie zijn voortgekomen, ze
krijgen zooais Dr. Jac. P. Tijsse dat zoo pre
cies uitdrukt: intelligente en gevoelvolle be
langstelling in eigen omgeving. Belangstel
ling, welke volgens dezelfde leermethode la
ter wordt uitgebreid tot de dingen, welke
buiten de grenzen van ons vaderland lig
gen. Ze leeren reeds op de lagere school de
Heemkunde
volgens sommigen een nieuwe wetenschap,
volgens anderen een opbloei van het cul
tuurbewustzijn der Nederlanders. Nieuw
lijkt ons de heemkunde allerminst, alleen
noemde men het vroeger anders. Er wa
ren vroeger reeds meesters.- die gingen
schoolwandelen om in de vrije natuur Hol-
landsch ..heem1' met eigen oogen te aan
schouwen en er is al jaren een commissie
voor Heemkunde welke vroeger een deftige
naam had- ..co1» 'ssie ter bevordering van
de heemschutgedachte" Dezelfde Dr. Thvsso
dien wij hierboven citeerden en deze go-
EEN MIDDAG BIJ MEESTER
WESTENBERG IN DE OPEN
BARE LAGERE SCHOOL TE
BROEK OP LANGENDIJK.
Een eenvoudige dorpsschool waar
den kinderen alles wordt geleerd
om ze tot goede vaderlanders te
maken.
leerde is waarlijk niet die eerste de beste
vindt het bepaald noodig dat het vak heem
kunde dwingend wordt opgelegd aan de
kweekscholen voor onderwijzers en dat de
goede bestaande leerboeken .aan den eisch
voor dezen aanschouwingsvorm worden aan
gepast. Geen overhaasting, geen beunhaze
rij, geen overlading en veel herhaling oor
deelt hij. Het moet levensgenot blijven.
Om nu weer naar meester Westenberg en
zijn klas terug te keeren, het leeren moet
daar wel een genot zijn. en o zoo graag
hadden we zelf weer eens zalig willen wor
den door den iongenskiel nog eens om de
schouderen te laten glijden o zoo graag
waren we zelf in de bank gekropen 0111 de
spannende geschiedenis van dien Floris
de Vijfde en zijn zoon Jan de Eerste, alles
in verband met eigen streek en plaats in
het srhrift te schrijven en er teekeningen
uit van die fijne gekleurde inkt bij te'ma
ken.
Meester vertelt
We waren gebleven jongens, - vertelt
meester, bij den dood van Graaf Willem de
Tweede. dat was die man. die om de Berk
meer trok. Waar is die Berkmeer Jan?
Juist, goed onthouden, zwaar geharnast op
zijn paard en zoo. maar daar praten we
allemaal niet meer over, dat zou vervelend
worden. We gaan nu praten over Floris de
Vijfde: over hem hebben we het trouwens
vroeger ook al pens gehad, een goeie brave
man, weten jullie nog wel. van de samen
zwering te Utrecht van van Aemstel en. van
Velzen. maar nu gaan we dien Floris es uit
uit een ander oogpunt bekijken, hoe de
Langpudiikers. jullie voorvaderen, hem za
gen. Nou. die vonden het ook een besten,
braven man, maar ze warén toch erg blij,
toen hii eenmaal dood was. En zelf
bad hii aan dip konpige Westfriezen een
gloeienden hekel. De Langendijkers maak
ten 7.e'fs van niid den Hui'gendiik kauot,
klaar Floris was ook niet van gisteren. Die
dwong een stuk of wat boeren om den dijk
weer in orde te maken. Boogschutters van
de lijfgarde zouden ben wel beschermen.
Maar toen kwamen de Geestmannen uit
hun hopken en gaten en alle boog
schutters, pn de vlucht. En maar loonen!
Tot TTeiloo. Daar daar kregen de Gepot-
mannen klop, want die waren wel thuis in
de poelen en plassen, maar op de hoogere
gronden niet en er kwam rouw over den
Langendiik. want er waren 800 dooden.
Jan Kuiper zit recht.
Ja, en toen stuurde Floris zijn
veldheer Brederode. een eerste klas
vechtias. Die kwam langs de vaart van
Vronen over de Dellen en op slot moesten
de Langen dij kers naar Alkmaar naar de
Torenburcht waarom zou die zoo hee-
ten" tcu.v maar on de kaart!
„Omdat er zooveel torens waren, mees
ter."
Goed zoo. Jannie en als ie nou in Alkmaar
komt. vindt je hii de Friesche brug altijd
nóg een straat die Torervburcht heet.. Dan
weet je nu hoe die straat aan zijn naam
komt. Goed, naar Toranburcht dus om Ie
zeggen hoe aardig ze Floris nu wel vonden.
Ze gingen natuurlijk met looden schoenen,
die uit Suskerwout, uit Noorskerwout en uit
Broec met een c. Zware belasting werd opge-
WÊsmpm
-
„En daar gaan we nu
van den zomer eens kij
ken, we zullen nog
kunnen zien waar die
Eenigenburcht heeft ge
staan."
■-
Dii moois teekende een
meisje van elf Jaar.
f Meester en zijn
I
leerlingen.
legd, ook zelfs aan de weduwen van de ver
slagenen. Die moesten de helft van hun be
zit afstaan. Donk je dat es in, hè, die we
duwen, die daar verslagen om de tafel zaten
te treuren, omdat de man en vader nooit
meer terugkwém, moesten óók nog de helft
van alles wat ze bezaten afstaan. Maar dat is
wat. En bovendien ging Floris toen „ge-
meene wegen" aanleggen, daaraan moesten
de boeren ook al helpen. En wie weet nu
wat gemeene wegen waren? Die boeren von
den 't niets lollig, dat kan ik je verzekeren.
Die laatste opmerking had meester maar
nie^ moeten maken, of misschien was het
juist goed. anders had een van do kijapen
misschien zoo'n origineel antwoord niet ge
geven:
„Ze hadden zoo'n hekel aan dat
wegenbouwen meester, dat ze die
wegen gemeene wegen noemden..."
Een van de bolleboozen weet het
beter, want in den stijl van de
keurige leerboekjes zegt hij: dat wa
ren algemeene wegen meester, die
iedereen mocht betreden.
Da's mooi gezeid. Henk. vindt
meester met een knipoogje naar
den krantenluisteraar achter mees
ters lessenaartje.
(Morgen vertellen we meer van dit inte
ressante onderwerp).
GELAATSEXPRESSIES:
Te beginnen links boven:
Ik wou dat ik er bij ge
weest was, wat zou ik hem
geraakt hebben.
Ik zou best in zoo'n burcht
willen wonen.
Achthonderd dooden, sjon
ge wat een boel.
Die Floris was ook niet van
gisteren jongens...
Gemeëne wegen zijn we
gen, die door een ieder be
treden kunnen worden.
Ik vind de oorlog van vroe
ger lolliger dan tegenwoor
dig
(Foto's en montage Fred. Groot)
NEGEN BRITSCHE KOOPVAARDERS
GEZONKEN.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt bekend1:
Duikbootcn hebben in een taaien aanval
van verscheidene dagen op een door torpe
dojagers krachtig beschermd konvooi ne
gen vijandelijke koopvaardijschepen met te
zamen 56.248 brt. tot zinken gebracht. Daar
mede zijn door aanvallen van het duikboot-
wapen op dit konvooi, met inbegrip van
de reeds vermelde resultaten, dertien vijan
delijke koopvaardijschepen met tezamen
76.248 brt. tot zinken gebracht.
Het luchtwapen bombardeerde in den af-
geloopen nacht met goede uitwerking ha
vensteden in Zuid- en Zuidoost Engeland
Gevechtsvliegtuigen brachten overdag
voor de Schotsche kust een koopvaardijschip
van 8.000 brt. tot zinken en in den afgeloo-
pen nacht een klein oorlogsschip bij Lands-
end. Door bommen en beschieting met
boordwapens werden bovendien twee groote
koopvaardijschepen en een patrouillevaar
tuig zwaar beschadigd.
In Noord-Afrika hebben pantserauto's van
het Duitsche Afrikarorps bij Tobrock een
Britsche batterij in elkaar geschoten. Plaat
selijke aanvallen van Britsche pantserwa
gens werden afgeslagen. Bii Solloem: we-
derzijdsehe activiteit van verkenners. Duit
sche gevechtsvliegtuigen en duikbommen
werpers bombardeerden tezamen met forma
ties van het Italiaansche luchtwapen ravi
tailleeringsinrichtingen van den vijand bij
Tobroek. In de haven werd een schip in
brand gebombardeerd. In de baai van Soeda
en ten Zuiden van het eiland Kreta bescha
digden Duitsche gevechtsvliegtuigen ver-,
soheidene koopvaardijschepen, op ernstige
wijze. Gp het eiland Malta viel het Duitsche
luchtwapen belangrijke militaire inrichtin
gen. o.a. het vliegveld Lucra en de haven
La Valetta met goede uitwerking aan.
De vijand wierp vannach' met zwakke
strijdkrachten bommen in West- en Zuid
west Duitschland. In eenige steden, o.a.
Mannheim en Keulen, ontstonden branden
in woonwijken en fabrieken. De materieele
schade en de verliezen aan dooden en ge
wonden zijn gering.
Een formatie duikbommenwerpers onder
bevel van den eersten luitenant Rieger heeft
zich bij den suceesvolen aanval op een
Britsche vlootformatie voor Benghasa in
denn acht van 10 op 11 Mei bijzonder on
derscheiden.
BEZETTING VAN DEN EPIRUS
VOLTOOID.
Het Italiaansche weermachtsbericht luidt
als volgt.
Onze troepen hebben bij de voltooiing van
de bezetting der veroverde gebieden ten
oosten van Albanië, Pee, Prizren, Tetovo,
Gostivar en Kicevo bereikt, in Griekenland
werd de bezetting van den Epirus en van de
kindstreken Akarnanie en Etolie voltooid en
Missoongi en I.epanto aan de golf van Pa
tras bereikt.
In den nacht van 11 op 12 Mei hebben
formaties gevechtsvliegtuigen van het Duit
sche vliegerkorps belangrijke doelen van
de steunpunten op het eiland Malta met
zichtbaar succes aangevallen.
In Cyrenaica levendige activiteit van Ita
liaansche en Duitsche vooruitgeschoven
eenheden bij Solloem en Tobroek. Italiaan
sche en Duitsche formaties vliegtuigen heb
ben herhaalde malen de steunpunten van
Tobroek gebombardeerd. Een torpedojager
werd getroffen Munitie- en benzineopslag
plaatsen werden in brand geworpen.
In Oost Afrika blijven onze troepen on
danks de grootste moeilijkheden heldhaf
tigen tegenstand bieden, bezield en aange
spoord door den daad en het voorbeeld van
Zijne Koninklijke Hoogheid, den hertog van
Aosta.
WINKELIERS PAST OP UW BONNEN!
Een bakkersfirma in de Tolstr. te A'dam
heeft bij de politie aangifte gedaan van
diefstal van 5 opplakvellen, elk met 200
broodbonnen en een opplakvel met 100
blnembonncn.
Uit een fabriek aan de Schagerlaan heb
ben inbrekers 300 brood- en 65 vleeschbon-
nen gestolen.
Hoewel het land Irak, aan de beide stroo
men Euphraat en Tigris gelegen, tot de
oudste kultuurgebieden ter wereld behoort,
is het onder den naam „Irak" pas in de
laatste jaren bekend gekorden. Het woord
Irak beteekent in het Arabisch ongeveer
hetzelfde als Nederland het land der
laagte. De opgravingen van Duitsche ge
leerden hebben eerst kortelings nauwkeu
rige gegevens opgeleverd over de vele heen
schers en machtige krijgslieden, die het land
in oude tijden hebben geregeerd. Men zou
kunnen zeggen, dat Irak voor den wereld
oorlog de Schoone Slaapster in het Ros"h
was. die pas in den iongsten tijd gewekt
werd. Tot 1914 was het niets anders dan
een afgelegen, stoffige Turksche provincie.
Toen de Engelschen over Basra binnen
drongen. begon men pas. de hulpbronnen
van het land te onderzoeken en de gewel
dige petroleumvoorraden in het Mosoel-
gehied uit te buiten. Sindsdien is de aan
dacht van Europa meer en meer op dit
gebied gevestigd.
Het tegenwoordige koninkrijk Irak omvat
geheel Mesopo'amië met inbegrip van het
Mosoel-gebied. Het is ongeveer 1000 K.M.
lang. 500 K.M. breed en heeft aan d-gn Per-
zis-chon Golf een kustgebied, dat ongeveer
110 K.M. lang is. De geheele oppervlakte
bedraagt c.a. 370.000 vierkante K.M.. het is
ibis 11 maal zon groot als Nederland. In 1920
werd de bevolking op 2.8 millioen inwoners
geschat: thans kan deze 3.4 millioen bedra
gen. Het land kan nog vele menschen be
vatten. want het is vruchtbaar en de ont
wikkeling is er de laatste jaren geweldig
vooruitgegaan.
Na den wereldoorlog werd uit het vroegere
Turksche vilaiet Mosoel en de steden Bas-
ra en Bagdad door den Volkenhond het
koninkrijk Irak gevormd, dat als mandaat
door Engeland zou worden bestuurd. 1932
besloot de Volkenhond het mandaatsrecht
on te heffen."Eerst moest echter Irak met
Engeland een bondgenootschaps- en vriend-
schansverdrag sluiten, en moest toestaan,
dat Engeland ter bescherming zijner be
langen Engelsche troepen in het land on
derhield. Verder zou Engeland, evenals in
Egypte, voor de bescherming der Iraksche
grenzen zorgen, zoodiat de Engelsche in
vloed er zeer groot was.
Het onderscheid tusschen de bewoners!
van Irak en de Arabieren in Egypte of Pa--
lestina is tamelijk groot. De eersten zijn
meer met de woestijn verwant en hebben
meer Bedouïnenbloed. Behalve 2 millioen
Arabieren wonen er in Irak ook Koerden,
Turken Iraniërs en Armeniërs. De „Irak-
kers" hebben meer vrijheidszin dan de an
dere volken in Voor-Azië. Sinds den we
reldoorlog is de bebouwing van het :and
met tarwe, gerst, katoen, rijst en dadels en
het boren naar petroleum zeer toegenomen
Rondom de hoofdstad Bagdad, die c.a.
200.000 inwoners telt. zijn een groot aantal
moderne tuindorpen ontstaan. Het land heeft
overvloed aan voedingsmiddelen en de aan
trekkingskracht voor de bewoners der om
liggende landen is groot.
Het onderwijs is sinds 1920 zeer bevor
derd. 1928 bestonden er in Irak 264 open
bare volksscholen, tien middelbare scholen
twee middelbare technische scholen, ver
scheidene kweekscholen voor onderwijzers
en onderwijzeressen en, te Bagdad, een uni
versiteit. die in 1926 is opgericht.
Het koninkrijk Irak is het gelukt, a's
eerste der Arabische landen onder Brit
sche heerschappij een zekere zelfstandigheid
te bereiken. Thans tracht het, zich geheel
van de vreemde heerschappij vrij te maken!
Waarbij Duitsche hulp zeer welkom zal zijn.
In den nacht van Zondag op Maandag
hebben de Britten opnieuw een aanval op
Breinen gedaan, waarbij zij wederom hun
brisant-, en brandbommen willekeurig no-
ven het geheele stadsgebied neerwierpen-
Een lagere school werd o.a. door brand
groot.endeels vernield, een meisjeslyceum
door brandbommen getroffen en een histo
risch museum, waarin niet te vervangen
verzamelingen waren ondergebracht, werd
door een zware brand beschadigd. Van een
ziekenhuis werden de wasscherij, de ma. ,1"
nekamer en het lijkenhuis totaal vernield-
DOOR VRACHTAUTO OVERREDEN
EN GEDOOD,
Gistermorgen om 9.50 uur is de vierjarig6
C. Barendse, gewoond hebbende aan den
Hilledijk te Rotterdam, in de omgeving van
de ouderlijke woning, door een vrachtauto
welke beladen was niet zand; overreden en
gedood.