Onderzoek naar het maatschappelijk leven van de Helderschen HUIZEN MacUttieuw^ DE WEEK. onder den hamer Een vrije morgen Zaterdag 5 Juli 1941 Tweede Blad Kosten van een en ander f 19.170.— Er is vlcesch voldoende! De rector van het Lyceum gaat heen Dc heer K. Bouma benoemd als directeur van de Handelsschool te Amersfoort Belasting betalen! De goede zijde van het leven in Feiten en Fantasieën 22 huizen in veiling21 verkocht 40 jaar typograaf 2).e uitfaeicUru^fitaruien. u-art 2im UeldeA (Zo-mmiórfieA u-aaA ajiAicAliriq, qiekenfauA, (io-o^d&uAeau iuui politie, en tyceunt In een uitvoerige bijlage aan den raad schrij ven B. en W. over de plannen tot uitbreiding van onze stad. Zij behandelen daarin allereerst de plannen, zooals die in 1919 en 1934 ontwor pen zijn, maar die door verschillende oorzaken nimmer geheel tot verwezenlijking zijn ge bracht. Door den oorlog is de situatie geheel veran derd. Tengevolge van de bombardementen is de binnenstad in de omgeving van het spoor wegemplacement zoodanig geteisterd, dat ter plaatse een geheel nieuwe bebouwing moet worden ontworpen. B. en W. hebben den stedebouwkundige, den heer Wieger Bruin, te Amsterdam, opdracht gegeven, tot het maken van een ontwerp, waarbij rekening moest worden gehouden, dat ook het spoorwegterrein ten Noorden van den watertoren voor de uitbreiding der stad be schikbaar zou komen. B. en W. zeggen dan in de betrokken bijlage: De uitbreidingsplannen buiten de linie. Wij zijn er van overtuigd, dat na het beëindigen van den oorlog weer een groote trek naar Den Helder zal ontstaan en dat de groei der bevolking, die zich in de laat ste jaren in een verheugend tempo had ge handhaafd, weder zal worden voortgezet. Met het oog daarop is het noodig tijdig maatregelen te treffen opdat de stadsont wikkeling geen stagnatie zal ondervinden. De totstandkoming van een plan van uit breiding voor grooter Den Helder, dat noodzakelijkerwijs zich zal moeten uit strekken buiten de linie, zal moeten worden bevorderd. Voor het verkrijgen van een goed geheel is het gewenscht den ont werper van het plan voor het centrum der stad deze opdracht te verleenen en deze uit te breiden tot het ontwerpen van een plan van uitbreiding-in-hoofdzaak voor het landelijk gebied en plannen-in- onderdeelen voor Jullanadorp en Huis duinen en enkele buurtschappen. De verschillende plannen. Wij hebben ter zake met den heer Wieger Bruin overleg gepleegd. Deze acht het vol gende geheel van uitbreidingsplannen voor deze gemeente noodig, met welke opvatting wij ons vereenigen: a. een uitbreidingsplan-in-hoofdzaak voor het landelijk gebied. b. een uitbreidingsplan-in-hoofdzaak voor Julianadorp; c. zoo noodig uitbreidingsplannen-in-onder- deelen (slechts ter regeling van de be bouwing langs den weg) voor enkele buurtschappen; d. een uitbreidingsplan-in-onderdeelen voor Huisduinen en eventueel voor de Donkere Duinen; e. een uitbreidingsplan-in-onderdeelen voor stad binnen de linie; f. een ontwerp-uitbreidingsplan voor de stad buiten de linie. Binnen een jaar gereed. Het is de bedoeling, dat de heer Bruin bin nen een jaar na het verleenen van de opdracht de ontwerpen voor de onder a tot en met e genoemde plannen en de daarvoor noodige ontwerp-bebouwingsvoorschriften indient. De plannen voor de uitbreiding der stad binnen de linie en voor Huisduinen, zullen worden gebaseerd op een plan voor grooter Den Hel der, dat zich zal uitstrekken over een deel der gronden, welke gelegen zijn in het lan- delijk deel van de gemeente, buiten de linie. Dit plan, door den heer Bruin ontwerp-uit breidingsplan genoemd, zal een eenigermate gedetailleerd beeld geven van de ontwikkeling der stad in de verre toekomst; het zal worden ontworpen op een schaal 1 5000. Het zal niet in een uitbreidingsplan worden vastgelegd, rechtskracht zal het derhalve niet hebben. Wel zal het kunnen dienen als grondslag voor het vaststellen van partieele uitbreidingsplannen voor de stadsuitbreiding. Voor deze gronden zal dus, tot het tijdstip waarop, partieele plannen voor dit gebied van kracht worden, het uitbreidingsplan- in-hoofdzaak, dat voor het landelijk deel zal worden vastgesteld, blijven gelden. Het is van groote beteekenis, dat nu reeds een ontwerp voor de uitbreiding van de stad buiten de linie tot stand komt. Het zal een gaaf geheel bevorderen en de totstandko ming van partieele plannen vergemakke lijken. Uit hetgeen wij hiervoor schreven, volgt, dat het gewenscht zou zijn ook voor gronden buiten de linie reeds aanstonds een of meer plannen in onderdeelen voor de uitbreiding der stad vast te stellen. De tegenwoordige toestand maakt dit evenwel practisch onmo gelijk. Indien den heer Bruin het ontwerpen der uitbreidingsplannen wordt opgedragen, bindt h(j zich om, zoo in dezen toestand in middels zoodanige wijziging is ingetreden, dat uitwerking van het ontwerp-plan in één of meer partieele plannen binnen twee jaren mogelijk is, het ontwerpen dier plannen in zijn opdracht te betrekken. Een sociografisch onderzoek. De heer Bruin acht voor zijn arbeid een sociografisch onderzoek, een onderzoek naar het maatschappelijk leven, noodig. De resul taten van zoodanig onderzoek geven een in zicht onder meer in den te verwachten be volkingsgroei, de toekomstige woningbehoefte in verband met de verschillende welvaarts- groepen, de recreatiebehoefte, de vestigings- factoreri voor industrie. Op deze gegevens worden de uitbreidingsplannen opgebouwd. Deze plannen bieden dus niet een min of meer geslaagde schets voor verdere bebouwing, zjj geven veel meer dan dat, n.1. een verantwoord beeld van de toekomstige uitbreiding der ge meente. Het behoeft geen betoog, dat een zoo danig plan voor de overheid en voor anderen, die hierbij belang hebben, van niet te onder schatten beteekenis is. Niet alleen voor het ontwerpen der uitbreidingsplannen achten B. en W. een onderzoek, zooals hier wordt bedoeld, voor de gemeente noodig. Ook in ander opzicht, meer direct verband houdende met de omstandigheden, waarin de ge meente zicht thans bevindt, achten B. en W. een door deskundigen ingesteld onder zoek uitermate gewenscht, omdat het voorlichting, kan geven met betrekking tot de te voeren overheidspolitiek, niet alleen ten aanzien van de uitvoering van de uitbreidingsplannen, doch evenzeer over de te voeren welvaartspolotiek. Voor al na een tijd, dien wij nu doormaken, wanneer verhoogde inspanning op econo misch gebied ongetwijfeld noodig zal zijn, achten wij dit voor de gemeentelijke sa menleving van bijzonder belang. Het kan een aanwijzing inhouden voor gezonde initiatieven, evenzeer kan het een waar schuwing bevatten tegen overdrijving. Ook dit laatste is niet van belang ont bloot. Het college heeft zich daarom in verbin ding gesteld met het onlangs opgerichte Instituut voor Sociaal onderzoek van het Ne- derlandsche volk, dat zich met deze onder zoekingen bezig houdt. De door dit Instituut verrichte onderzoekingen worden geleid door hoogleeraren, deskundigen op hun terrein. Er kan derhalve groote waarde aan worden toe gekend. Van den Directeur van het Instituut hebben' B. en W. de bereidverklaring ontvan gen om voor deze gemeente een zoodanig on derzoek hetwelk ook zal omvatten een ver gelijkend historisch onderzoek in verband met vroegere moeilijke momenten der gemeente (b.v. verlegging der scheepvaart voor de opening van het Noordzeekanaal) in te stellen. De arbeid van den ontwerper der uitbrei dingsplannen en de. arbeid van het Instituut zullen ten deele samenvallen en het Instituut zal de gegevens, die de ontwerper der plan nen noodig heeft, steeds tijdig kunnen ver strekken. Het overleg zal zoodanig zijn, dat de ontwerpen met zijn arbeid niet op gegevens behoeft te wachten. Het eindrapport zal door het Instituut worden uitgebracht binnen een tijdsverloop van ongeveer twee jaren. De kosten. De kosten van onderzoek en van het naar aanleiding daarvan uit te brengen gecyclosty- leerde rapport zullen ten hoogste 10.000 be dragen 3 4 werkkrachten zullen er, mèt den arbeid aan het uit te brengen rapport, onge veer twee jaren aan moeten werken. Gezien het resultaat dat B. en W. er van verwachten, achten zij zoodanige uitgaaf stellig verant woord. De heer Bruin berekent voor zjjn honora- nium een bedrag van 9170.overeenkom stig de Regelen betreffende de honoreering van den stedebouwkundige en de verdere rechts verhouding tusschen opdrachtgever en stede bouwkundige, R.S. 1936. B. en W. stellen den raad voor hem mach tiging te verleenen: 1. om den heer Wieger Bruin het ontwerpen van de noodig geachte uitbreidingsplannen voor de gemeente op te dragen; 2. een sociografisch onderzoek, als hiervoor bedoeld, te doen instellen; en haar in ver band met een en ander een crediet te ver leenen ten bedrage van 19.170. Voorts vragen B. W. nog de aandacht voor het volgende- De ontwerper van de uitbreidingsplan nen zal zich onder meer een voorstelling moeten maken van de gebouwen van al gemeen nut, waaraan behoefte zal be staan. Oprichting van een drietal zoo danige gebouwen, zal reeds óp korten ter men aan de orde zijn, wjj bedoelen een ziekenhuis, een hoofdbureau van politie annex brandweergarage welke gebou wen tengevolge van luchtaanvallen zijn uitgebrand en een lyceum tot welks oprichting in de raadsvergadering van 7 Mei 1940 besloten is. Voor de voorbereiding van de stichting dezer gebouwen kan een nuttig gebruik worden gemaakt van commissies, die ter zake van voorlichting kunnen dienen. B. en W. verzoeken den raad in verband hiermede hun machtiging te verleenen tot het instellen van de door hen noodig geoordeelde commissies en voor de door deze commissies te maken kosten een blanco crediet te ver leenen. Maar geen vet meer. Er is voor heden een vrij ruimen aan voer van vleesch. 23 niet te zware koeien en 20 kalveren, zijn waarschijnlijk vol doende om ieder stadgenoot het portie vleesch te verstrekken, waarop hij, vol gens zijn bonnen, recht heeft. Een teleur stelling voor de consumenten is echter de mededeeling van den secretaris van de toewijzingscommissie, dat er geen vet meer verstrekt wordt. Wel vleesch, maar geen vet, dat wordt voor de huismoeders een punzzle. Een teveel aan boter, om het vleesch in te branden heeft men ook niet en dus wordt het een vraagstuk op zich zelf, hoe men dit varkentje zal moeten wasschen. Het vet moet n.1. door de sla gers ingeleverd worden bij de vetsmelte- rijen. Men begrijpt, dat deze maatregel.voor het geheele land geldt en dat men zich dus niet in Den Helder min of meer gedupeerd behoeft te gevoelen. Gemakkelijker wordt het er ech ter voor de huismoeders niet op. Een goed onderwijsman verlaat onze gemeente. Na een diensttijd van 10 jaar, gaat de rector van het Lyceum, de heer K. Bouma, onze gemeente verlaten, in verband met zijn benoeming tot directeur van de Gemeentelijke Handelsschool, met 4-jarigen cursus, te Amersfoort en directeur van de Gemeentelijke Handelsavondschool, met 3-jarigen cursus, in bovengenoemde plaats. W(j betreuren dit heengaan van den heer Bouma. De heer Bouma heeft de veranderingen van de gemeentelijke mid delbaar onderwijs-inrichtingen meege maakt. Hij heeft daar zelf een krachtig aandeel in gehad en ook bij de nieuwe Lyceumplannen heeft hij het gemeente bestuur van voorlichting gediend. De heer Bouma was in Den Helder op zijn plaats. Hij was een vriendelijk en welwillend mensch en een uitstekend leeraar. De groei van het Lyceum is mede aan zijn leiding te danken. De heer Bouma heeft de betrekking in Amersfoort geambieerd in verband met de studie van zijn opgroeiende kinderen. Voor hemzelf beteekent deze overgang geen pro motie. Hij verlaat een onderwijsinrichting, waar een opleiding was zoowel voor de H.B.S. a als b en een gymnasiale afd. a, en b, terwijl hij verbonden wordt aan een Handels school met vrierjarigen cursus. Ongeveer 10 jaar geleden, in October 1931, kwam de heer Bouma in onze gemeente als directeur van de H. Handelsschool en direc teur van de Handelsavondschool, alsmede di recteur van de Kweekschool, toen nog in handen van de Heldersche winkeliersvereni ging. De heer Bouma kwam van het Chr. U.L.O.- onderwijs te Gouda, in welke stad hij onder wijzer was en tevens directeur van de Han delsavondschool. 1 September zijn de beide handelsscholen, zoowel de dagschool als de avondschool over gegaan in handen van de gemeente en wer den omgezet in een Lyceum met een H.B.S. afd. a en een gymnasiale afd. a Van het lyceum werd de heer Bouma rector. 1 Sep tember van het vorig jaar werd de onderwijs inrichting met een b.-afd. uitgebreid, zoodat heel het middelbaar onderwijs daarmee in één onderwijsinrichting werd ondergebracht. Men weet, dat de plannen voor het nieuwe lyceum niet van de baan zijn en het is daarom jammer, dat de heer Bou ma, die ze mèe heeft helpen voorberei den, geen getuige meer zal zijn van de uitvoering. De ontvanger der Directe belastingen te Den Helder, vestigt er de aandacht op, dat de aanslagen in de Inkomstenbelasting belas tingjaar 1940/41, welke gedagteekend zijn in de maand October 1940 of een vroegere maand, geheel betaald moeten zijn op 1 Juli 1941, echter met dien verstande, dat, bestaat er aanspraak op 'onthef ing wegens het heffen van Loonbelasting, op voornoemde aanslagen */s gedeelte open mag blijven staan. Het leven kan soms weldadig goed zijn. Je ontvangt dan temidden van alle oor logswee en evacuantenleed, zooveel zoets dat je er even stil van wordt en met een blij gezicht deze zijde van de levensmedaille toelacht. Deze week, die zoo nuchter begon met een politierapport over een gestolen [iets en een burenruzietje, bracht op den tweeden dag, het zilveren jubileum van een van de ambtenaren van de gemeen te, wiens verdienste, met zoet gefluit, bezongen is door den hoogsten burger tot de brandwacht toe. M'n vriend Nurks beweert altijd, dat er nergens zoo grof gelogen wordt als bij jubilea's en op het Kerkhof en sinds hij den jongsten oorlog meemaakt, voegt hij er aan toe; en bij een oorlog. We hebben in onzen, bijna twintig- jarigen journalistieken loopbaan, op de terreinen, door Nurks genoemd, wel eenige ervaring opgedaan en we moeten erkennen, dat er een groote kern van waarheid in het woord van onzen vriend zit. Je zegt nu eenmaal niet bij een jubi leum: „De jubilaris heeft het 25 jaar volgehouden, maar wat was het eigenlijk een beroerde kerel, eigenwijs, onbuig zaam, altijd eigen belang dienend, piete peuterig. Hij heeft sinds 22 jaar last van de ochtendziekte en zit nu al te azen op een nieuwe promotie, ten koste van zijn collega's en ter meerdere glorie van eigen voortreffelijkheid." En op een kerkhof is het ook geen gewoonte om je boven de groeve te buigen en met be wogen stem te zeggen: JHoeveel leven den hebben naar dit moment uitgezien. Van hem valt geen goeds te zeggen". Het zijn dingen, die je soms denkt, maar nooit zegt. En nu komen we terug op ons jubileum, want daar was van de week zoo'n verblijdende eerlijkheid en zoo n diplomatieke handigheid, dat het wen- schelijk is. dit hier nog eens vast te leggen voor het nageslacht. De eerste spreker bewierookte het „slachtoffer", met zoete, bedwelmende vriendelijkheidjes. De jubilaris in kwestie zat dankbaar en voldaan te kijken over, zooveel goeds, dat hem op dezen dag gewerd. Toen kwam spreker twee, dat was de wethouder van de bedrijven, v. d. Vaart en die begon te zeggen, niet alleen, dat hij met de goede en slechte eigenschap pen van den jubilaris kennis had ge maakt, maar ook ging hij die slechte eigenschappen, in dit feestelijk gezel schap, belichten. We dachten allemaal: „Ho, ho, meneer v. d. Vaart, dat is wel heel eerlijk, maar niet tactisch"Het gezicht van den jubilaris betrok, zelfs de jolige wethouder van sociale zaken ging ernstig kijken. En juist toen we op wil den staan voor een woord van protest, toen keerde wethouder v. d. Vaart, met een eleganten zwaai, de slechte hoe danigheden van het feestvarken om en begon ze te bezingen als evenzoovele goede deugden in het belang van de ge meenschap. De donderwolk trok voorbij, het werd daar op de Kerkgracht weer een en al vriendelijkheid, de jubilaris zat weer ge noeglijk te glunderen, de wethouder van sociale zaken wierp een schuin oogje op de kist sigaren en de flesschen wijn en er vloeide niets anders dan zoet gevoois- de tale uit den mond van den wethouder diplomaat-strateeg v. d. Vaart. Zoo verliep dit grootsch opgezette feest in de beminlijkste stemming. En zouden we hier nu tenslotte nog niet even vermelden, dat de motordrijver van de „Dorus Rijkers" vandaag 35 jaar lang zijn huwelijksboot door de levens branding stuurt. Door goedweer en noodweer, door storm en stiltij is de tocht gegaan en met zijn medepassagiere staat hij nog rechtop in den sloep en koerst naar de zon. Het levensschip is onderweg bemand met drie zoons en vier dochters en vier daarvan zitten nog aan de riemen, terwijl drie het schip ver laten hebben. Zeker, vandaag zal Eel- man en zijn vrouw, in hun bollenboet aan de Burg. Lovinckstraat te Breezand. wel eenige handen hebben te drukken. Goede vaart verder, bruidspaar! Koopers en verkoopers tevreden Het is voor Daniël Groot een drukke week geweest. Hij heeft twee dagen lang al zijn suggestieve kracht aan moeten wenden om z'n waren aan den man te brengen en dat waren stoelen, dekens, kleeden, een bijbel uit het jaar 1688 en spiegels uit het Louis d'Or tijdperk, be nevens 22 huizen, waarvan er 21 aan den man werden gebracht Er was voor deze veilingen veel belangstel ling. Op de huizenveilingen ziet men altijd weer dezelfde figuren. De gepensionneerden, di uit tijdverdrijf komen en elkaar opzoeken in de zaal. Er zijn de huisjesmelkers, die ver van elkaar zitten, om te trachten elkaar een vlieg af te vangen. Er zijn de aannemers, die brêed uit, midden in de zaal een plaats hebben, de caféhouders, die ook solidair zijn en eens komen kijken of ze hun „extra verdienste" hier misschien voordeelig kunnen beleggen en ten slotte is er de groep van zuiver belangstellen den. De menschen, die zelf een huisje hebben en nu wel eens willen zien, wat de huizen op het oogenblik „doen". Voor den aanvang van de veiling worden de kansen van de verschillende perceelen afge wogen, het gevaren risico wordt besproken, de waarde van de diverse huizen bepaald en onder critiek genomen. Er zijn er, die onder de kwalificatie „rotzooi" vallen. Die zijn ge wogen en te licht bevonden en zullen straks weinig opbrengen. Er zijn er, die als „goeie huizies" worden bestempeld. Die maken kans op een redelijken prijs. Een nieuwe factor bij den verkoop is echter de plaats waar ze staan. Staan de perceelen dicht bij een fort of dicht bij de werf, dan scheelt dat zeker een paar honderd gulden in de opbrengst. Liggen ze in een wijk waar geen bommen gevallen zijn, dan is de prijs „willig". t Daniël Groot laat zijn stem door de zaal zuigen. „Wie verbetert het bod van..." „Wie biedt er meer danniemand meer dan Daniël wacht, kijkt de zaal rond,' zwaait verleidelijk met zijn twee tientjes strijkgeld, de hamer gaat suggestief op en neer. Daniël dwingt met oogen en gebaar en zingt door de zaal 1800 gulden eenmaal, andermaal, niet meer waard dan 1800 gulden. Hij wacht, hij kijkt. Een hand gaat naar J>oven en haastig klinkt het van het tooneel 1820 gulden is ge boden. Zoo verliep de huizenveiling Donder dagmiddag. Er werd vrij vlot verkocht. Het begin was traag, maar dat kwam mis schien omdat de perceelen in de Vijzelstr. die de veiling openden, niet zoo gewild waren. Ze brachten dan ook per stuk niet meer dan een kleine 600 gulden op. „Het was niet veel bizonders" werd in de zaal opgemerkt. De andere perceelen gingen vlotter van de hand èn brachten voor dezen tijd vrij behoor lijke prijs. Een woning aan de Westgracht taxatie. Een niet groot huis aan de Kerk gracht voor 3150 gulden is een zeer behoor lijken prijs. Een woning aan de Westgracht (n.b. in de gevarenzóne), voor 2800 gulden is best betaald. Eenige woningen aan de Loods- gracht brachten ook 2800 gulden per stuk op. Ook deze prijzen waren niet slecht te noemen. Men moet niet vergeten, dat aan den koop op het oogenblik altijd een vrij "groot risico ver bonden is. In de eerste plaats het gevaar, dat de woning „oorlogsslachtoffer" wordt, in de tweede plaats de kans, dat de woning nog maanden en maanden leeg staat. Een factor van beteekenis is ook, dat mo menteel geen of zeer traag hypotheek ver strekt wordt voor perceelen in Den Helder, zoodat men over contanten moet beschikken om den koop aan te gaan. Nemen de verschillende factoren In aan merking, dan kunnen zoowel de koopers als verkoopers tevreden zijn. Dat was ook de meening van den notaris, die de huizen in veiling bracht, den heer Leeuw. De ver koop toonde opnieuw aan dat men het ver trouwen in de toekomst van Den Helder niet verloren heeft. Maandag a.s. is de heer C. de Boer, zetter ter N.V. Drukkerij en Uitgeverij v.h. C. de Boer Jr. 40 jaar in dienst. Veertig jaar is een half menschen- leven en de Boer heeft dan ook drie genera ties van de fam. de Boer in de zaak in de Koningstraat meegemaakt. De Boer is in hoofdzaak werkzaam bij het vervaardigen van onze krant. Zijn vriendelijk en opgewekt karakter heeft hem in ons bedrijf vele vrien den bezorgd. Men weet het, b$ De Boer klopt men nimmer tevergeefs aan. Hij staat altijd gereed een ander te helper».. Zeer zeker zal de dag van Maandag dan ook niet ongemerkt vooor den jubilaris voorbij gaan. Alle middenstandszaken Maan dagsmorgens gesloten. Er is een actie gaande onder de Heldersche middenstanders om den verplichten vrijen mor gen voor het» personeel op denzelfden dag te geven. Dit is niet alleen in het belang van de middenstanders, maar ook in dat van het koo pend publiek. Als men b.v. gezamenlijk besluit tot het vrijgeven op Maandagmorgen, dan'weet het publiek, dat het op dien morgen de zaken gesloten vindt. De actie voor deze Maandagmorgensluiting is gaande en vindt instemming. Een 15-tal van de grootste zaken heeft er reeds in principe toe besloten, terwijl een tiental andere winke liers zich daar waarschijnlijk bij aan zal slui ten. i Met ingang van Maandag 14 Juli zullen deze zaken dan gesloten zijn tot 's middags 1.30 u. De namen van de betreffende zaken vindt men volgende week in een advertentie.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1941 | | pagina 5