Distributie
Opplakvellen
En wéér vischt
Den Helder
Stille stad
URK
in het verleden
Dinsdag 5 Augustus 1941
Tweede Blad
&acUriieuuM
Karper en paling veel
gevraagd
Wxd ïïliddejnAiandeM
den laagsten prijs
DRUKKERIJ DE BOER
Vischconcours
116 Juttertjes naar
Groningen
Uit het politie-rapport
-v«."
Burgerlijke Stand van Den Helder
Zout waterkrabbefs^^^,
Waar
zit
Jan Mens
f
1
f
SCe/xe&LcA nieuuM
Ter-aarde-bestelling van
HL J* Kraai
Zwemwedstrijd bij
„De Schans"
^Nieuwediep was, is en zal ook altijd
bljjven een stad, waarin de bevolking voor
de sportvisscherij een bijzondere belang
stelling aan den dag legt.
En dat is tenslotte, in een zoo water
rijke omgeving, ook niet te verwonderen.
Helaas... we zitten nog midden in den
oorlog en dat heeft tengevolge, dat menig
sportvisscher z'n sport niet ten volle kan
uitoefenen, en dat hij genoegen moet
nemen met de binnenwatertjes, terwijl
de buitenwateren hem lokken.
Dit klemt nu des te meer, omdat er in
zee zoo bijzonder veel visch zit. Men kan
er verzekerd van zijn dat den visscher na
den oorlog een goeden tijd wacht.
In 't Noordhollandsch Kanaal.
Intusschen moeten de Nieuwediepsche sport-
visschers het doen met het Noordhollandsch
Kanaal. Men boft in zooverre dat in dit Ka
naal den laatsten tijd nogal eens snoek gevan
gen wordt. Herhaaldelijk ziet men scholen
kleine vischjes achtervolgd worden door deze
roovers in het kwadraat. Ook baars komt in
het Kanaal veelvuldig voor, en dat is merk
waardig genoeg als men er rekening mee
houdt dat de baars-tijd feitelijk eerst in Sep
tember aangebroken is. Tenslotte zit er in het
Kanaal dan nog een flinke zooi witvisch en...
last but not least, de paling.
Dat alles maakt het begrijpelijk dat men de
sportvisschers soms mannetje-naast-mannetje
ziet zitten en menigeen met een benijdens
waardige braad visch huiswaarts ziet tijgen.
WANNEER WEER.
Foto Verbeij.
De Dijk...
De groote trekpleister van deze categorie
visschers blijft altijd de Dijk. Jammer genoeg
is de Dijk voorloopig hermetisch gesloten en
moet men zich maar tevreden stellen met de
„sterke" verhalen die de ronde doen over
enorme vangsten van lieden, die stilletjes te
visschen gegaan zijn. Men neme deze verhalen
echter niet met een korrel, doch met een pond
zout!
Het schijnt dat er veel gul, schar en paling
aan den Dijk zit en wij geven toe dat het een
hard gelag is voor de sportvisschers, om daar
nu maar stil van af te moeten blijven. De
tijden veranderen echter nog wel eens en dan
zal de vreugde over zooveel visch dubbel zijn!
LnteAeMzeM,
Wij drukten, in groote oplaag,
Daaro'tn betaalt U thans bij ons
Opplakvellen MD 18(bonnen groot form.):
per 100 st 0.16
per 1000 st. 1.50
per 5000 st. 1.45 (per 1000)
Opplakvellen MD 268 (bonnen klein form.):
per 100 st 0.18
per 1000 st 1.70
per 5000 st 1.65 (per 1000)
Uw eerste winst
de distributieopplakvellen van
Koningstraat - Den Helder
En dan zal er weer menig poertje, hetzij van
wormen, hetzij van pieren samengesteld, uit
hangen tusschen de steenen aan den Dijk.
Op de hoofdjes van 't strand.
Behoort de Dijk tot het verboden gebied,
niet aldus is dit het geval met enkele strand-
pieren, vlak voor Huisduinen en verderop bij
paal 5.
Bij gunstig tjj ziet men hier de visschers
als klitten aan elkaar staan, half in het water
soms, met alleen oog op het snoer. Op deze
hoofden is het een kunst om goed te visschen.
Er wordt veel handigheid vereischt, zoowel
met betrekking tot het samenstellen van aas
en snoer als inzake de praktische toepassing
van het staan op en tusschen de bazaltblok-
ken. Gelukkig hij, die over een paar waterdich
te laarzen beschikt. Hij heeft een stuk voor
bij de anderen.
Met de paling wil het echter nog niet
vlotten. De wind is daartoe ook nog wat te
schraal geweest. Deze moet goed in de
Z.W. hoek zitten, zoodat het water „dik"
wordt. Dat is het ideale paling-water.
Zoolang dat alles zich echter nog laat
wachten is de komst van paling in groote
hoeveelheden illusoir.
In binnenwater.
Er is nog een plaats waar men in de
avonduren menig visscher aantreft. En dan
doelen wij bjj de linie (ter hoogte van Kubbe),
waar heel wat baars en witvisch verschalkt
wordt en menig braadje naar huis gedragen.
Eveneens even voorbij Dirksz Admiraal, op de
brug (Nieuwe weg naar Tuindorp) wordt ge-
vischt. Hier werden reeds enkele formidabele
karpers aan hun element onttrokken, zoodat
het begrijpelijk is dat een groot deel der hen
gelaars er op uit zijn eveneens karper te van
gen. Middels aardappel-aas en brood-deeg
poogt men dit, maar het blijft een gelukje
zoo'n kanjer boven te brengen. Dat is blijk
baar uitsluitend weggelegd voor de uitver
korenen.
Er wordt, en laat ons daarmede dit
vischpraatje besluiten, momenteel inten
sief gevischt, ondanks het feit dat een
zoo belangrijk deel van het Heldersche
vischwater afgesloten is. Er is evenwel
des avonds weinig vertier in de stad (prak
tisch heelemaal niets) zoodat het te be
grijpen is dat de bewoners zich gaan toe
leggen op deze sport, die de mogelijkheid
biedt dat men nog met een flink braadje
thuiskomt bovendien!
De Hengelsportvereeniging „Voor ons Ge
noegen" heeft Zondag j.1. een vischconcours
gehouden. Aan dit concours, dat plaats vond in
het N.H. kanaal bij het Westeinde namen 25
leden deel. Het concours had een zeer geani
meerd verloop. Er werden in totaal 85 stuks
baars gevangen, waarvan echter slechts twee
stuks aan de maat voldeden.
Na afloop vond de prijsuitreiking plaats in
het café van den heer Langendaal. De prijs
winnaars zijn Gebr. Blok met 11 en 9 stuks,
eerste en tweede prijs, van Dam en Glasbergen
7 stuks, derde en vierde prijs. De prijzen be
stonden uit hengelsportartikelen.
Het bestuur hoopt binnenkort weer een wed
strijd uit te schrijven.
Van de800 gegadigden.
Wij vernemen, dat van de 800 Helder
sche jongens en meisjes, die zich als ge
gadigde opgaven voor de vacantie-reis
naar Groningen onder auspiciën van de
„Groningsche Gemeenschap" 116 uitver
koren zijn om a.s. Donderdagmorgen te
vertrekken.
Deze 116 jongens en meisjes zijn door
den directeur van den Schoolartsendienst
gekeurd. Veel werk was hieraan verbon
den, maar men is met dit omvangrijke
karwei nog tijdig klaar gekomen.
Men verzoekt ons er met nadruk op
te willen wijzen, dat diegenen der jongens
en meisjes, die nog geen uitnoodiging
hebben ontvangen, niet meer in aanmer
king komen mee te gaan. Dat is natuur
lijk een teleurstelling, maar daaraan valt
helaas niets te veranderen. Wellicht dat
deze categorie een volgende maal in aan
merking komt voor een dergelijke vacan
tie-reis.
zonder bel.
Door de politie werd iemand bekeurd, ter
zake het niet bezitten van een bel op zijn
fiets.
fiets verdwenen.
Een bewoner van de Joubertstraat deed
aangifte dat zijn fiets, die hij eenigen tijd on
beheerd voor zijn woning had neergezet,
spoorloos verdwenen was.
Een onderzoek wordt ingesteld.
licht op de fiets!
Na den officieelen verduisteringstijd be
hoort men een licht op z'n fiets te hebben.
Zoo niet, dan loopt men kans eenzelfde pro
ces verbaal te krijgen als de 3 personen, wien
zulks dezer dagen overkwam.
Men kijke zijn lantaarn na en steke deze op
indien het daar tijd voor is.
Ineens is er een vacantie-golf over
Nederland geslagen. Men ziet het bjj
de treinen men ziet het aan de volle
autobussenen men ziet het aan de
tallooze fietsende jongens en meisjes,
die zich, ondanks de straffe maatrege
len inzake kampeeren, niet laten weer
houden er op uit te Jrekken en zich ge
durende één of twee weken aan den
rijkdom der natuur te gaan laven.
Het is prettig te zien hoevele men-
schen, ondanks den oorlog, nog de
vreugde smaken van de vacantie. Het
is hun dan ook wèi gegund en wij hopen
oprecht, dat de regen gedurende de ge-
heele Augustus-maand verstek zal laten
gaan, opdat geen enkele vacantie „in
het water" valt.
Ook onze stad bood gisteren een
vacantie-beeld. Maar dat was een beeld,
wat niet direct opwekkend te noemen
viel. Integendeel, tengevolge van de
vrije dagen van onze middenstanders
waren er weer meer zaken gesloten,
't Was stil in de stad.
En dat viel op, omdat het de laatste
weken juist zoo opvallend druk weer
is. Nu het zoowel overdag als 's nachts
rustig in Den Helder blijft, hebben velen
weer moed gevat en zjjn teruggekomen.
Hopen wij, dat z(j niet in hun verwach
tingen beschaamd worden en dat geen
nieuwe onrust zal volgen op deze periode
van rust.
Een stille stad. Stil, omdat zoovelen
met vacantie gegaan zijn. Naar alle
windstreken Is men uitgezwermd en
eerst over verscheidene dagen zal men
weerkeeren, om anderen In de ge
legenheid te stellen er op uit te trekken.
En daarom kan men er van verzekerd
zijn, dat de geheele maand Augustus
een extra-stille maand zal blijven.
ii
Een bezoek aan Urk is ongetwijfeld ten
volle de moeite waard. Zeker, er is geen
overvloed van bezienswaardigheden, en ook
is er geen door schoonheid overweldigende
natuur. Maar wel is daar nog de eigenaardige
oude kleederkracht, het vreemde dialect, het
typische „wereldje op zichzelf". Want door
hun eeuwenlang isolement in het midden der
baren, hebben de Urkers al dien tijd oude
zeden en gewoonten zuiver kunnen bewaren.
De kleederdracht, die eenvoudig is en toch
mooi, trekt vele vreemdelingen aan. En vele
vreemdelingen, die Urk bezoeken, gaan niet
weg, vóór ze zich in een Urker costuum heb
ben laten vereeuwigen op de gevoelige plaat.
Vooral dat van de vrouwen, met haar kanten
mutsen, „hullen" genaamd, valt op. Deze hul
len sluiten nauw om het hoofd, en de oor
einden zijn met gouden of zilveren spelden
bevestigd aan de vooruitstekende zilveren
knoppen van het oorijzer. Behalve aan het
zwart en licht der kleeding, kan een ingewijde
ook aan deze hoofdbedekking zien, of een
vrouw in de rouw is of niet. De mannen, waar
veel stoere figuren onder zijn, hebben z.g.
„karrepoesen" op het hoofd. Verder dragen
ze pofbroeken en baadjes. Onder de hals is
een rood boord, de „beffe", dat onder den keel
bevestigd wordt door een paar kunstig be
werkte gouden knoopen. Opmerkelijk is het,
dat men niet veel kinderen ziet in nationale
kleederdracht.
'i*
M.
Pt - -
111111111*11
DORPSGEZICHT TE URK.
Foto Keuter.
En dat het eigenaardige dialect! Neen, pro
beer niet om te zeggen: „Je kregen een
kweeuwk mit sukker van je muutjen", want
u wordt uitgelachen, (kweeuwk beschuit,
muutjen tante). Op de dialectkaart staat
het aangeven als „Flevisch". Het bestaat
hoofdzakelijk uit een mengelmoes van Neder-
landsche en eigen plaatselijke woorden, met
hier en daar een Friesch woord. Typisch doet
het aan, dat de „h" totaal genegeerd wordt.
De geheele bevolking van Urk is Prote-
stantsch. Er staan 3 kerkgebouwen: van de
Ned. Hervormde, de Chr. Gereformeerde en
de Gereformeerde Kerk. De Herv. Kerk is
herbouwd in 1786.
Vóór de oorlogsdagen van 1940 golfden
reeds des Zaterdagsavonds de kerkklokklan
ken over het dorp, ter inluiding van den Zon
dag.
Op dezen dag noodigden ze de bevolking uit
de bedehuizen te betreden. Behalve de gewone
Zondagen, worden ook nog als volledige
Zondag gevierd: de biddag op den 2en-Woens-
dag in Februari, Hemelvaartdag en de dank
dag op (31 December.
Het aantal inwoners van Urk is in den loop
van een eeuw verviervoudigd. Thans bedraagt
het ruim 4000. In 1840 bedroeg dit getal 1000.
In 1637 heeft een besmettelijke ziekte de be
volking van Urk gehalveerd. Van de 300 men-
schen, die Urk toen bewoonden, stierven er
149.
van 4 Augustus 1941.
BEVALLEN: M. Chaudron—van Heiningen,
t. J. Reitzemavan Leeuwen, d.
Ergens in Nederland, Vrijdag.
Ik ben U altijd nog een verklaring schul
dig, waarom ik een baantje als duinopzich
ter ambieer. Dat zit-zo. De eerste dag de
beste, dat wij in ons Zeedorp aankwamen,
zijn we de duinen ingetrokken. Zonder enig
vermoeden dat we ons op verboden terrein
bevonden, baggerden we door het zand, be
klommen duintop na duintop, daalden af in
ravijnen, verlustigden ons in de toonbare
welstand der duinaardappeltjes, aanzagen
de bramen en constateerden ze als nog niet
rijp en vlijden ons ten leste
neder op een schaduwrijk
plekje voor het houden van
een kleine siësta. Ik zal zo'n
tien minuutjes in Morpheus
armen hebben gerust, toen
Jan mij aan m'n arm trok
en mijn dromen vredelijk on
derbrak met de uitroep, „dat
er 'n man op ons toe kwam!"
Wat doe je in zo'n gevalt
Je grabbelt je manlijke waardigheid bijeen,
trekt een gezicht van: laat maar komen, ik
ben niet bang maar intussen denk je na
tuurlijk: wat zou d'r nou weer boven m'n
hoofd hangenEnfin, de man kwam na
der, hij zwaaide met een vervaarlijke knup
pel en beduidde ons, dat wij op moesten
staan. Nu ben ik onder zulke omstandig
heden een zéér meegaande persoon. Ik stond
dus overeind, maakte een lichte buiging en
zei: „Goeiemiddag, meneer".
De knuppelman nam me van onder tot
boven op, hy wist blijkbaar niet of hy nu
kwaad of vriendelijk moest kijken. Hy be
sloot tot een toestand die daartussen zweeft,
legde een neutrale trek op zyn gezicht en
vroeg beleefd, of hij mijn kaart mocht zien.
Nu blyf ik immer een huichelaar. Ik
knikte voorkomend, peuterde een knoopje
los en overhandigde hem mijn fonkelnagel-
nieuw identiteitsbewijs. De man schudde zyn
hoofd, doch nam het bewijs in handen. Hij
keek me aan, las mijn naam en beroep, keek
me nóg 'es aan en toen zag ik een tik
keltje eerbied glanzen in zijn scherpe ogen.
Of ik die auteur was uit Amsterdam f Ja,
dat was ik. O, dan moest ik hem niet kwa
lijk nemen, hij was de jachtopziener uit
Wimmenum. Hy stelde zich voor en vertelde
me, dat de toegang tot de duinen verboden
was, maar dat ik een kaart kon kopen d
een rijksdaalder, waarmee ik tot de opening
van de jacht vrij en frank door het duin
gebied mocht zwerven.
Wat doe je op zo'n moment; ik verzekerde
hem, mij aanstonds van een vrijgeleide te
gaan voorzien. Waarop wij afscheid namen
als goede vrienden. Waarom ik V dit zo uit
voerig vertel f Wel, hierom: Met onze kaart
hebben wij kris-kras door de duinen ge
zworven. En het is ons verscheidene keren
gebeurd, dat wij een arbei
der of tuinder tegenkwamen,
die ons waarschuwde:
„Denk d'r om dat u een
kaart bij U hebt, de jacht
opziener kent geen pardon,
hij slingert V beslist op de
bon!"
En wij zijn den gevreesde 'n
paar keer tegengekomen.
Doch inplaats ergens naar te
vragen, salueerde hij met twee vingers aan
het voorhofd, lichtte zijn stok en wenste
ons goeiendagEen handeling, welke
Jan de opmerking ontlokte, dat het zonde
en jammer was, dat we tóch een kaart ge
kocht hadden
Zo ziet men dat alles betrekkelijk is. En
zo kwam ik op de idee, te gaan solliciteeren
naar een baantje als opzichter. Want het
is maar net hoe je zo'n betrekking opvat,
je kan d'r alle kanten mee uit.
En ja er is nog iets; ik heb in de gaten
gekregen dat het Wimmenumse duingebied
vergeven wordt van de konijnen. Als dat zo
doorgaat, ziet men spoedig meer konijnen
dan zand, en dat vind ik toch jammer. En
ik heb zo gedacht, als ik daar nu opzichter
ben, dan kan ik er aan meewerken dat de
zaak een beetje in evenwicht raakt
Want het is toch ongepast dat, nu we het
vlees mondjesmaat toegewezen krijgen, de
konijnen bij tienduizenden door de duinen
fiuppelen. Er zullen, ten aanzien van het
jachtrecht, enige veranderingen moeten
plaats vinden, zodat het konijnenboutje niet
verandert in taai en ongenietbaar vlees. En
naar mijn mening zullen de duinen er wel
bij varen!
Jan Mens.
0
Dezer dagen had in de aula van het crema
torium te Driehuis-Westerveld een ontroeren
de plechtigheid plaats. Velen waren daar
samen gekomen om de laatste eer te bewijzen
aan de heer H. J. Kraai, in leven hoofd der
0.L school alhier, die na een langdurig en
smartelijk lijden was heengegaan, aldus lezen
wjj in de Tex. Crt.
Onder de vele belangstellenden konden be
halve familieleden o.m. worden opgemerkt
Burgemeester Kamp, die het gemeentebestuur
Vertegenwoordigde; de heer Chr. v. d. Kolk,
waarn. hoofd; mej. M. Brouwer, onderwijzeres
en de heer C. Klein, onderwijzer aan de school
waaraan de heer Kraai sinds 1928 verbonden
was; Dr. Alb. Vis, Doopsgez. predikant te
Beverwijk (vroeger op Texel)de heer A. C.
Thürkow, collega van de overledene, thans
hoofd der school te Heemstede, voorheen in
De Koog; de heeren A# van der Meulen, A.
Broekman, P. A. de Rode, F. M. Posthuma en
andere vrienden van den heer Kraai; Dr. Ver-
wey, directeur van het Zoölogisch station te
Den Helder en de heer Van der Horst, prae-
parateur te Beverwijk, met wie de heer Kraai
gedurende een reeks jaren op prettige en
vruchtbare wijze samenwerkte en nog vele
anderen.
Nadat de kist met het stoffelijk overschot
onder het spelen van het orgel op het podium
was geplaatst en allen gezeten waren, trad
Burgemeester Kamp als eerste spreker naar
voren. Namens het gemeentebstuur s'-rak hij
woorden van dankbaarheid wegens hetgeen de
heer Kraai als hoofd der school én als
verzorger van het Museum voor Texel is ge
weest. Wat het Museum is geworden, danken
we aan de heer Kraai; hjj legde zijn heele ziel
in het werk, voor dit museum. Zeer moedig
heeft hij zich tijdens zijn ziekte getoond; met
geduld heeft hij zijn lijden gedragen.
Vervolgens sprak de heer A. van der
Meulen, die door nauwe vriendschapsbanden
met den heer Kraai verbonden was. Hij sprak
mede namens de vrienden van de overledene
en getuigde van de hartelijke kameraadschap,
waardoor de omgang met de nu overledene
zich altoos kenmerkte. Mede sprak de heer
van der Meulen uit naam van de leden van
de Rederlijkerskamer U.D.I., die zoo vaak met
den heer Kraai in aanraking kwamen door
hun optreden voor de Nutsbewaarschool en
die hem leerden kennen als 'n goed paedagoog,
een echt kindervriend.
Namens het personeel der o.l. school en
namens de kinderen sprak de heer Chr. van
der Kolk.
Daarna sprak de heer A. C. Thürkow
eenige woorden ten afscheid. De heer Kraai
zoo zeide spr., leerde ik kennen als een vriend
met een nobele inborst, als een mensch met
een fijne geest. Hij kenmerkte zich door een
groote innerlijk,e beschaving. Ik ben er van
overtuigd, zoo besloot spr., dat de vele vrien
den van de heer Kraai zijn nagedachtenis in
hooge eere zullen bewaren.
Ten slotte sprak Dr. Alb. Vis.
Langzaam daalde toen de kist; onderwijl
zong de bekende sopraan-zangeres Di Moorlag
die een nicht was van de overledene,
„Scheidén", van Mendelssohn BartKöldy.
Een zwager van den overledene, de heer
A. P. Bouman, uit Amsterdam, dankte voor
de betoonde belangstelling, in het bijzonder
voor de zang en het gesproken woord.
Voor den zwemwedstrijd, die Zondagmiddag
bij het Zwembad „De Schans" te Oudeschild
werd gehouden, bestond groote belangstelling.
Er werden ruim 1000 entréebewijzen afge
geven.
De uitslag was als volgt:
50 m schoolslag (jongens 1215 j.).
1. N. Eelman, 51% sec.; 2. W. Koorn 54%;
3. S. v. Koningsveld 55%.
50 m schoolslag idem (meisjes).
1. Cath. de Boer 55 sec.; 2. J. v. Maldegent
1.10%; 3. T. v. Maldegem 1.11.
Estafette Heeren (4 maal 50 m).
Ie groep Tex. Zwemvereen. 3 min. 6sec.
Aug. Zegel, F. v. Inge-Schenau, C. Gomes en
B. Weijdt.
50 m rugslag (heeren).
1. S. v. Inge-Schenau, 50% sec.; 2e. Jac.
Koorn 52%; 3. F. v. Inge-Schenau 53.
50 m rugslag (dames).
1. Nelie Boon 1.5% sec.; 2e Annie Keijser
1.8%; 3. Cath. de Boer 1.15.
50 m schoolslag (heeren).
1. H. Mus 47% sec.; 2e Aug. Zegel 47%;
3. B. Weijdt 49%.
Vrjje slag (meisjes).
1. Cath. de Boer 53% sec.; 2. Truida Kikkert
1 min.; 3. Annie Keijser 1.2%.
100 m vrije slag (heeren).
1. Aug. Zegel 1.39% sec.; 2. Jac. Koorn 1.45%
3. B. Boks 1.52%.
Dames Estafette (4 maal 50 m).
1. 4 min. 1% sec., W. Lagerveld, Tr. Kikkert,
Annie Keijser en C. Schoorl.
100 m rugslag jongens (15—20 jaar).
1. C. Gomes 1.47% sec.; 2. F. v. Inge-Schenau
1.52%; 3. Aug. Zegel 1.52%.
Schoolslag dames 50 m.
1. Nelie Boon 55 sec.; 2. C. Schoorl 55%; 3.
Nellie Room 59%.
50 m vrije slag jongens (1520 jaar).
1. F. v. Inge-Schenau 40% sec.; 2. Aug. Zegel
41%; 3. H. Mus 42.
Gemengde Estafette.
1. Cath. de Boer, Douwie Blom, C. Gomes en
B. Weijdt, 3.27 sec.
TEMPERATUUR ZEEWATER.
Temperatuur zeewater om 8 uur hedenmorgen
17.6 graden CL