Nederlandsch-OosMndië N1PPER EN PELLE HoofdpV •yWKElIjjgg RADIO HET RAADSEL AAN BOORD Kan behouden blijven Indië vergete het moederland niet Prijsopdrijving van chemische producten PROGRAMMA Interessante grepen Alleen Indien hel gouvernement te Buitenzorg een verstandige on- afhankelijkheidspolitiek volgt en zich niet laat meesleuren door Londen en Washington. 's-Gravenhage, 6 Augustus: Bij de spanning die in het Verre Oosten heerscht, gaan ongetwijfeld de gedachten van schier alle Nederlanders met diepe zorg uit naar het rijke overzeesche gebied, dat eenmaal door dep ondernemingsgeest onzer vaderen gewonnen werd en dat zich onder Nederlandsch bewind zoo gelukkig en voor spoedig ontwikkelde. Welk een kostelijk gebied ligt daar. Legt men de kaart van Nederlandsch-Indië op gelijke schaal over Europa, dan bedekt het in zijn wijde uitgestrektheid geheel Europa. Het telt 70 millioen zielen, die een 50-tal verschillende talen spreken. En in zijn ont wikkeling, cultuur, saamhoorigheid, rijkdom getuigen eeuwen van verstandig koloniaal beleid en noesten arbeid van vele geslachten der beste vaderlanders, die ons land voort bracht, van Nederlandsch kunnen en Neder landsch willen. Wij gevoelen diepe zorg inzake Neder landsch-Indië. Want Buitenzorg volgde sinds Mei 1940 geen verstandige politiek. Niemand zal kunnen tegenspreken, dat het gouvernement te Buitenzorg één richtsnoer vast in het oog moet houden, n.1. dit: hoe blijven wij het best met bezet Nederland één, zonder in botsing te komen met Londen en Washington? Immers, zullen Nederland en Nederlandsch- Indië na den oorlog elkander kunnen her vinden, dan moeten zoowel om buitenlandsch als binnenlandsche politieke redenen, alle krachten worden ingespannen, om de kloof niet dieper te doen worden, dan door de ver schillende omstandigheden absoluut onver mijdelijk is. Indien niet, dan dreigt in de zelfde mate het gevaar, dat de loop der din gen Nederland en Nederlandsch-Indië voor goed uiteen zal drijven.. Dat wil zeggen, het gouvernement te Bui tenzorg moet een besliste zelfstandigheids- politiek voeren. Het moet dat doen om der wille van het eigen Nederlandsche belang, dat uitsluitend en alleen op deze wijze ge diend kan worden. En juist dit inzicht blijkt te Buitenzorg te ontbreken. Men voert er geen zelfstandig- heidspolitiek en loopt willoos aan den lei band der Angelsaksische mogendheden. Dat bleek o.a. uit de interneeringspolitiek. Dat Indië tegelijk met Nederland in de Mei dagen van 1940 aan het „interneeren" sloeg, fiat. Men deed het hier ook en Nederlandsch- Indië bleef daarmee dus in de Nederland sche lijn. Doch na de capitulatie veranderde de toestand en had ook Indië zijn houding moeten wijzigen. Dat Indië niet mede capi tuleerde met het moederland en aan de ge duchte regeering te Londen trouw bleef, wij weten het. Maar dat wil nog niet zeggen, dat Indië nu den band met het moederland ver- waarloozen moet en willoos in het kielzog van de Ang^lsaksen moet gaan varen. De bezettingsautoriteiten hebben hier als repressaille een aantal aanzienlijke Neder landers geinterdeerd. Wat voor belang heeft Indië er bij, ginds met alle geweld de men- schen in de interneeringskampen te hou den met als eenig gevolg, dat er dan hier ook tallooze van hun vrienden geinterneerd wor den? Laten zij die los, zij hebben er geen enkel nadeel van en kunnen eventueel ge vreesde nadeelen zeer gemakkelijk op ande re, minder onaangename manieren voorko men. En anderzijds winnen zij het voordeel, dat zij aan hun vrienden in Nederland de vrijheid bezorgen. Waarom doet Indië het niet? Omdat het te weinig'Nederlandsche po litiek voert en aan de slippen van de Angel saksen hangt, die zich om vrijheid en on vrijheid van een aantal Nederlanders in het bezette gebied weinig bekommeren. En gelijk met de interneeringsquaestie is het over de gansche linie. Van Nederland uit is bijvoorbeeld menige poging gedaan om per radio contact met Indië te 'houden; al ware het slechts over een volkomen onschuldige materie als bijv. 293. Nipper verliest de moed niet gauw! 1. ,,'t Is hopeloos. De steen ligt als vastgenageltü" 2. „Laat maar rustig liggen! Als we eerst het leven er maar afbrengen!" 3. „Wat zeg je, Nipper, zou den we na al onze strijd en inspanning alles weer laten varen Dat nooit!!" „Nonsens, Pelle! Je weet toch wel, dat er gezonken onderzeeboten en zo worden gelicht, denk je dan heus, dat we dan nu onze schat al kwijt zijn? 294. Komt tjjd, komt raad. 1. Inmiddels lag de meteoor steen op de bodem van de rivier met 4 meter water boven zich... 2. „Het zal straks ook wat zijn tegen de andere jon gens te moeten zeggen, dat we achter het net gevist hebben!!" 3. „Om te beginnen moeten we de plaats, waar de steen ligt, meteen boei bebake- nen,_dan kunnen we hem altijd terugvinden!" 4. „Ik zie overigens best kans om tien leugens te verzin nen, op welko manier we de meteoors.een zijn kwijtge raakt, maar ik zie nog geen enkele reden waarom ik zou liegen. We zullen de zaak eerst eens kalm af wachten!" familie-nieuws. De Duitsche autoriteiten hier te lande hadden daar geen bezwaar tegen. Waarom moet Indië wel bezwaar maken en elk contact afsnijden? Groot-Nederland- sche politiek is dat niet. Het is uitsluitend Angelsaksisch gedacht. Met Japan heeft men te Buitenzorg ter nauwernood willen praten. Zuiver Neder landsch belang is, dat waar het moederland door den bondgenoot van Japan bezet is, Nederlandsch-Indië er zorg voor draagt, zoo veel mogelijk alle botsingen met Japan te vermijden. Buitenzorg doet echter het omge keerde. Het vergeet het moederland en denkt alleen aan Roosevelt en Churchill. Wel zijn er ook in Indië stammen, die een meer zelfstandige politiek voeren we laz^n iets dergelijks in het Bataviasche NieuwsÖlad doch het gouvernement luistert daar niet naar. Jhr. Tjarda van Starkenborgh Stach- houwer is zelfs door zijn huwelijk bijzonder Amerikaansch georiënteerd en verbergt dat in zijn beleid niet. En dat werkt allengs fa taal. Natuurlijk ligt Nederlandsch-Indië in de gevarenzone in het Verre Oosten. Doch het behoeft niet zijn uiterste best te doen om de gevaren zooveel mogelijk tot zich te trek ken en acuut te maken. Het schakelt zich thans volkomen in in het EngelschAmeri- kaansche verdedigingssysteem en doet al zijn best om Japan niet onder den indruk te brengen. Als zou Indië aan het moederland denken en desweege een zekere kleine re serve noodwendig zijn, integendeel, het pro voceert Japan en vraagt zijn wachtwoord aan Washington en Londen. Op den duur zou Indië hierdoor volledig aan de Angelsaksen en met "name aan het dollar-imperialisme uitgeleverd kunnen worden. Wij vreezen hiervan het ergste. Hoe de zaken in het Verre Oosten ook loo- pen mogen, de politiek van Buitenzorg is uit Nederlandsch oogpunt gezien fataal, omdat ze te weinig Nederlandsch is, te weinig zelf standig is. Daarmee brengt Nederlandsch- is een ellendige pijn en kan Uw heelen dag vergallen Een "AKKERTJE" verdrijft ze binnen een kwartier geheel. Indië zijn positie in gevaar en schept voor de naaste toekomst een situatie, die zich nooit ten voordeele van den band met het moederland ontwikkelen kan. Wij houden rekening met het feit, dat Nederland bezet gebied is en Nederlandsch-Indië daardoor in een gansch andere positie is, dan wij. Maar juist daarom moeten beide deelen van het rijk, hier en overzee, niet ophouden aan el kander te denken en alles doen wat moge lijk is, om in de gegeven omstandigheden den band met elkander aan te houden, en daar- bij komt het er juist voor Indië zeer op aan, dat zijn gouvernement Nederlandsch denken zal en Nederlandsch handelen zal, dat het een wijze en voorzichtige zelfstandigheids- politiek zal voeren, die er op bedacht is het conflict in het Verre Oosten zoo lang moge lijk buiten zijn gebied te houden en die nim mer vergeet, dat het moederland binnen de machtsfeer van den tegenstander der Angel saksen valt. Verwaarloozen van dit stand punt kan op het definitieve verlies van In dië uitloopen. En dat moet ook in de Oost een schrikbeeld zijn, dat tegen een al te slaafs volgen van den Angelsaksischen koers waarschuwen moet. (Nadruk verboden.) 1 Een boete van f 65.000. i 's-Gravenhage, 7 Aug. Een chemi sche fabriek te Delden heeft zich, naar bij een door het Rijksbureau voor Chemische Producten ingesteld onderzoek bleek, schul dig gemaakt aan ongeoorloofde prijsver- hoogingen. Van Mei 1940 tot eind April 1941 werden vele chemsche artikelen voor hoogere prijzen verkocht, dan volgens de prijzenbeschikiking 1940 no. 1 toelaatbaar was. Hoogere grondstoffenprij'zen werden zonder meer doorberekend en ook had men de prijzen verhoogd, omdat de brandstoffen duurder waren geworden. Dit alles zonder de vereischte officieele toestemming tot prijsverhooging te hebben verkregen. Deze overtreding van de prijzen'beschilk- king 1940 no. 1 werd door den inspecteur voor de prijsbeheersching te Arnhem be recht, die de N.V. tot een boete van f 65.000 veroordeelde. Bij het vaststellen van deze boete werd rekening gehouden met den onrechtmatig verkregen winst, welke aanzienlijk was. Ook het feit. dat een over treding der prijsvoorschriften was begaan, werd uiteraard in het bedrag der boete ver werkt. ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1941. Hilversum I. 415.5 m. 6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00 Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 BNO: Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 9.15 Voor de huisvrouw. 9.25 Gramofoonmuziek. 10.00 Ernstige muziekprogramma's (opn.). 12.00 Zang met pianobegeleiding en gramo foonmuziek. 12.40 Almanak. 12.45 BNO: Nieuws- en economische ber. 1.00 Roemeensch orkest. I.30 Gramofoonmuziek. 2.00 Voor het gezin. 2.20 Na gedanen arbeid... Muziek en vroolijk- heid. 4.00 Bijbellezing (Voorbereid door de Christ. Radio Stichting 4.20 Klarinet eh piano. 5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beursb. 5.30 Orgelconcert. 6.00 Gramofoonmuziek. 6.15 Voor de binnenschippers. 6.30 Ernst van 't Hoff met zijn 15 solisten. 7.00 BNO: Vragen van den dag. 7.15 De Ramblers. 7.45 Voor den boer. 8.00 BNO: Nieuwsberichten. 8.15 Gevarieerd Zaterdagavondprogramma. 9.30 Berichten (Engelsch). 9.45 BNO: Nieuwsberichten. 10.00 BNO: Uitzending iri de Engelsche taal: „Dutch News Reel". Hierna: Sluiting. Hilversum n. 301.5 m. 6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00 Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 BNO: Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwijding (Voorbereid door het Vrijzinnig Protestantsch Kerkcomité). 10.20 Omroeporkest en solisten (opn.). II.15 Gramofoonmuziek. 11.30 Cabaretprogramma. 12.00 Gramofoonmuziek. 12.15 Klaas van Beeck en zijn orkest. 12.45 BNO: Nieuws- en economische ber. 1.00 Gramofoonmuziek. 1.40 Voor de jeugd. 2.00 Stedelijk orkest van Maastricht en solist. (2.453.00 Causerie „Stad en land"). 4.00 Omroeporkest. 5.00 Cursus „Over Godsdienst bfl kinderen" (Voorbereid door het Vrijzinnig Prot. Kerkcomité). 5.15 BNO: Nieuws-, economische- en beursb. 5.30 Gramofoonmuziek. 6.00 Reportage. 6.15 Pro Musica en gramofoonmuziek. 6.45 Reportage. 7.00 BNO: Groningsch praatje. 7.15 Nieuws van de platenmarkt. (7.30—7.45 Lezing). 8.00 BNO: Nieuwsberichten. 8.15 Spiegel van den dag. 8.30 Kamerorkest „Ars Nova et Antiqua", solist en gramofoonmuziek. 9.30 Gramofoonmuziek. 99.45 BNO: Nieuwsberichten. 10.00 Dagsluiting (Voorbereid door de Christ. Radio Stichting). 10.0510.20 „Brandende kwestie's", causerie. Ernstigé muziek. Te 12.01 Hilv. I een programma van du etten voor tenor en bariton. Een zelden be oefend genre. In de matinée tusschen 14.00 16.00 Hilv. II door het Stedelijk orkest van Maastricht o.l.v. Henry Hermans is Marcel Thijssen solist met het vioolconcert in f. kl. t. van Edouard Lalo. O.m. wordt uitgevoerd de ballet-suite van Reger opus 130. Lichte muze. In een gevarieerd Zaterdagavond program ma van 20.1521.30 uur. Hilv. I treden o.a. op, het vermaarde Duitsche dansorkest van Kurt Hohenberger, Tilly Perin Bouw meester, Bandi Balogh en het Limburgsche ensemble de Venlo-zangers, Voor den Boer. Dirk van den Hul bespreekt in zijn weke- lijksch praatje van 19.45—20.00 Hilv. I het I onderwerp, „Breuken in de boerensamen-1 leving". Voor de Jeugd. Hilversum II. 13.40—14.00 uur. Drs. J. C. van Wijk, directeur van het bureau voor beroepskeuze, vraagt den jongen die van school komt: „Wat wil jij later worden". Voel je iets voor scheepsbouw? In de studio zijn een vakman op scheepsbouw-gebied en een jongen aanwezig, de eerste om zakelijke inlichtingen te verschaffen, die hem door den tweede gevraagd worden. Feuilletor door E. Philips Oppenheim 40. Zij schudde haar hoofd. Ik ben als u, antwoordde zij. Ik drink, wanneer het tot m(jn doel dienstig is anders niet. Houd nu uw hoofd een beetje schuin, alstublieft. Zij bette zijn wond met handige vingers, bekeek die critisch, legde er een vierkant compres open bracht twee reepen hecht pleister aan. Zoo is het goed, zei zjj. Het desinfec- teermiddel zal in 't begin misschien een wei nig steken. Vrrg'.et, dat ik u tot mijn doel heb willen overhalen tot een prijs, dien an dere vrouwen ook aanbieden. Ik ben niet deugdzaam dien schijn wil ik niet aan nemen maar ik wensch het kwade niet. Indien ik tot opofferingen bereid ben, breng ik die, omdat er groote dingen in myn hart omgaan." TI is een buitengewoon persoontje, merkte hg op, maar indien u op dit jacht vrij spel wilt hebben, zooals u mjj vroeg Stil! vermaande zjj. Laat mij uitspre ken. Ik ben niet geb.oren tot wat ik nu ben, maar ik ben met hart en ziel de slavin ge worden van één vurig verlangen om te wer ken voor de zaak der vrijheid van volken, die nooit de vrijheid hebben gekend, maar voornamelijk voor hen, die na ons zullen ko men, opdat zij een andere lucht kunnen in ademen dan de bedorven hedendaagsche at mosfeer. Wij, die het ernstig meenen, hebben geen naam noodig. Communisme is even goed als iedere andere. Maar hetgeen wij, de wer kelijk érnstigen, en de duizend, die het mis schien om meer baatzuchtige redenen niet zijn, willen, is om deze burgerlijke, alleen op geld beluste regeering, weg te jagen, en het hoogste ambt te verleenen aan een man gelijk Christus indien wij er zoo een konden vin den of aan een groep mannen, die bereid zijn te arbeiden, niet om zichzelven te ver rijken,-maar om de fundamenten van het ko mende geslacht op een andere manier op te bouwen. Hij keek haar belangstellend aan. Uw naam klinkt Russisch, zei hij. Ik ben een Russin, antwoordde zij. Misschien zal ik u later mijn waren naam noemen. Ik ben Russische en heb sedert de Sovjets in Rusland gewoond. Ik heb de primi tieve kiemen gezien van hetgeen over vijftig jaren een feit zal zijn een roemrijke cli max. Ik heb al de misslagen gezien, die wij zoo betreuren. Ik heb de jammerlijke klein zieligheid, de wreedheid, de goddeloosheid, de bloeddorstigheid gezien van de geboorte van een nieuw geloof, en, moet ik ook zeggen, van een nieuwen godsdienst. Omdat ik cri- tiek uitoefende, was ik verplicht te vluchten. Ik sloot mjj bij anderen aan, maar zij beza ten even weinig als ik. Zoodoende werd ik lid van hetgeen hier de Kring genoemd wordt. De communisten. Rusland werd in vroeger dagen slecht behandeld, Mr. Wild- burn. Het bezat een wreede en onkundige aristocratie, die de ondergang van het land werd, maar die de komst van de Sovjets ver oorzaakt hebben. Frankrijk heeft een heb zuchtige en onkundige bourgeoisie, die de komst van de Fransche sovjet zal veroor zaken. Probeert u mjj tot een nieuwe politieke overtuiging over te halen? vroeg hij op ge heel anderen toon dan hij tot dusver tegen haar gebezigd had. Neen, antwoordde zij. Dat zou ik niet kunnen. U is Angelsaks. U is te even wichtig, u is te eerljjk om een schijn aan te nemen, u is behept met die vreeselijke ge moedelijkheid om da dingen te nemen zooals zij zijn. Ik zou niets met je kunnen beginnen, Hamer Wildburn. Je bent te sterk voor mij. Het eenige wat ik hopen kan, is dat je mij voor ernstig houdt Hetgeen ik van je ver lang, zal ik je zeggen in duideljjker woorden dan iemand nog ooit gedaan heeft, en dan zul je nadenken en misschien tot de slot som komen, dat je niet veel kwaad zoudt stichten indien je mij hielp. Hij bewoog zich onrustig. Ik begin te gelooven, mjjn waarde Mademoiselle Tanya, antwoordde hij, dat de geheele wereld en ik een verkeerden indruk van u hebben. Als dat zoo is, hebt u dat aan uzelve te wjjten. Wat echter dat ééne bepaalde ver langen van u betreft het bezit van dit jacht is een onmogelijkheid. Zij deed alsof hij niet gesproken had en ging voort: Dit jacht werd gebouwd door Tositi. Ondanks al zijn fouten, was hij een man van verbeeldingskracht. Hij hield van de zee en van de vrouw, voor wie hij dit jacht liet bouwen. Zjj hield misschien weinig van hem, maar zjj zag in hem een middel om tot haar doel te geraken. De golfjes kabbelden zacht tegen de kiel van het jacht. Overigens was nergens een ge luid te hooren. De wereld lag in ruste. Ga voort, verzocht hij. Tositi was weliswaar het werktuig van velen, die grooter waren dan hy, maar hy was een gewillig werktuig. Hij 'was willens en wetens hun medeplichtige. Hij had geen idealen. Hy had iets van een droomer. Hij was een stumperig exemplaar van een man, maar bezat de onverzadigbare eerzucht van den reclamemaker voor ziehzelven. Hij ver langde de toejuichingen van de menigte, zon der in staat te zijn om iets te doen of voort te brengen om die te verdienen. Dat is een betreurenswaardig graf schrift voor een man, mompelde hij. Het werd mij gegeven om hem te door zien, vervolgde zij. Met dat al, had hij gaven, die dat soort menschen eigen zijn: Hij was geslepen. Hij was hen, die grooter #waren dan hij, behulpzaam met stelen, en liet toe, dat zij met het grootste deel van den buit gingen strijken. Hij wist volkomen zeker, hoewel hy fr nooit tegen in verzet kwam, dat in twee gevallen van de drie, alle schuld op zijn schouders geschoven zou worden. Maar "tositi was altyd wakker. Van elk der kolossale knoeierijen waarbij hjj betrokken was, bewaarde hij een klein bewijsstuk dat h(j niet de eenige schuldige was. Deze bewijzen werden zorgvuldig door hem bewaard. Hij stal millioenen voor anderen en liet zich door hen achteruit zetten, maar al dien tijd had hij hen in zijn macht. Toen het zoo ver kwam, en zjj geen hand uitstaken om hem te redden, deed hij hen een waarschuwing toekomen. Met het gevolg, dat binnen twaalf uren de inhoud van een twaalftal revolvers in zijn lichaam ge ledigd werd. Zoo was het einde van Tositi. Maar eerst na zjjn dood vernamen zij hoe slim hij geweest was. Zij kwamen te weten, dat zijn bewijsstukken verborgen waren aan boord van dit jacht. Zij wisten, dat indien hy den tjjd gehad had om zich van deze meester te maken, hij het land uitgewandeld zou zijn met millioenen in zijn zakken. Dat echter, heeft nooit mogen zijn. Tositi is dood, maar de bewijzen bestaan nog. Twee per sonen weten waar die zyn. De man, die het jacht ontwierp, - en de bouwer. En zy zijn naar Amerika gevlucht. Hamer stond zwijgend op, ging naar bene den, en kwam met een doosje sigaretten terug. Zij rookten eenigen tijd zwijgend. Dat is dus het geheim van de „Paradys- vogel, zei hy eindelijk. Het geheim, maar niet de sleutel, ant woordde zy. Dien kan ik u niet geven, omdat ik hem niet bezit. Maar stel eens, dat ik u toe stond om te zoeken, en die bewijzen werden door u gevonden. Ik zou met bescheidenheid te werk gaan, z"\ maar hetgeen gebeuren zou is dit. Het ministerie zou vallen, en zoodra getracht zou worden om een ander te vormen, zou een wenk aan een van de toekomstige leden vol doende zijn om hem voor de portefeuille te laten bedanken. Dan is daar de Pers. Wjj zouden den reeds gereed liggenden brand stapel in brand steken. Dan zouden de slui zen geopend worden. De mannen, die wij reeds .daartoe bestemd hebben, zouden hun plaats bezetten, met de millioenen des volks achter zich. Er zou natuurlijk bloed vloeien. Onschuldigen zouden getroffen worden. Maar met één sprong, zou Frankrijk bevrijd zijn. Zy, die hierbij achter de schermen zitten, heb ben leering getrokken uit de Fransche Revo lutie. Zij hebben leering getrokken uit de Rus sische Sovjet. Zy weten welke misslagen ver meden moeten worden. De menschheid zou een groote schuld een schuld, die zij nooit kan betalen verschuldigd zijn aan den man die den sleutel levert. Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1941 | | pagina 6